Raport - BS.NET
Transkrypt
Raport - BS.NET
Badania i rozwój w przedsiębiorstwach 2015 Czy Europa Środkowa przestawia się na innowacje? Magdalena Burnat – Mikosz Partner R&D and Government Incentives | Innovation Consulting Michał Turczyk Dyrektor R&D and Government Incentives Tomasz Gondek R&D Networks Team Leader Innovation Consulting 9 lipca 2015 © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 1 Agenda 1. Wydatki na badania i rozwój w Polsce i Europie Środkowej 2. Corporate R&D Report 2015 - cel i założenia 3. Wyniki ankiety: − Wydatki na działalność B+R − Zarządzanie polityką B+R+I − Czynniki wpływające na poziom wydatków B+R − Współpraca ze stronami trzecimi − Ochrona praw własności intelektualnej − Opinie na temat obecnego systemu zachęt − Opinie na temat proponowanych zmian 4. Wnioski Elektroniczna wersja raportu do pobrania pod adresem: www.deloitte.com/pl/badaniairozwoj © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 2 B+R w Polsce – wydatki na B+R Wydatki na B+R jako % PKB Polska Czechy Litwa Węgry Finlandia Średnia UE 2006 0,55 1,23 0,79 0,99 3,34 1,78 2013 0,87 1,91 0,95 1,41 3,32 2,02 Wzrost 58% 55% 20% 42% - 1% 13% [% PKB w 2013] 3,5 3 2,5 2 1,5 1 © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see Finlandia Szwecja Dania Niemcy Austria Słowenia Belgia Francja UE (28) Holandia Czechy Estonia Norwegia Węgry Portugalia Włochy Hiszpania Wielka Brytania Źródło: Eurostat Luksemburg Litwa Polska Malta Słowacja Chorwacja Grecja Bułgaria Łotwa Cypr 0 Rumunia 0,5 3 Źródła finansowania prac i nakładów na prace B+R 1. Źródła finansowania prac B+R (%) Środki publiczne 54,3 43,6 Przedsiębiorcy 2,1 Inne 2. Nakłady na prace badawczo - rozwojowe (GERD jako % PKB) 1,70 0,74 2010 0,77 0,90 0,89 2011 2012 2013 Cel2014 2020 3. Nakłady polskich przedsiębiorstw na prace badawczo - rozwojowe (BERD jako % PKB) 0.38 0.33 0.19 2009 0.2 2010 0.23 2011 2012 2013 Źródło: Dane Głównego Urzędu Statystycznego (2013 © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 4 Corporate R&D Report 2015 - cel i założenia CEL BADANIA • identyfikacja czynników decydujących w największym stopniu o wysokości wydatków przedsiębiorstw na badania, rozwój i innowacje (B+R+I) • porównanie opinii przedsiębiorców z krajów Europy Środkowej i wpływu systemów wsparcia w nich oferowanych na działalność B+R KONTEKST BADANIA • czas realizacji badania - okres wprowadzania nowej perspektywy funduszy unijnych • zróżnicowanie udziału wydatków przedsiębiorstw w wydatkach ogółem w krajach Regionu, potwierdzające konieczność skutecznego stymulowania zwiększania wydatków na B+R METODOLOGIA • sposób gromadzenia danych: ankieta internetowa oraz wywiady pogłębione • kwestionariusz: 13 pytań (jednokrotnego i wielokrotnego wyboru) • wielkość próby: przedstawiciele 411 firm działających w krajach objętych badaniem • kraje objęte badaniem: Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry • czas trwania badania: od 19 stycznia 2015 do 2 marca 2015 • języki pobierania danych: 11 języków lokalnych / angielski Raport jest podsumowaniem kolejnej edycji badania, realizowanego corocznie od 5 lat (w każdym roku zwiększana jest liczba krajów objętych badaniem) w celu umożliwienia obserwacji trendów w działalności B+R przedsiębiorców w Europie Środkowej. © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 5 Wydatki na działalność B+R – Polska a Region Znaczny wzrost wydatków na B+R – 2 razy więcej polskich firm deklaruje przeznaczenie na badania i rozwój ponad 3% obrotów Jaki procent Państwa obrotów przeznaczony był na działalność B+R w 2014 r.? Polska 13% Region 3% 3% 10% 12% 25% 12% 19% 19% 14% 22% 19% 26% 48% 48% polskich firm ulokowało więcej niż 3% obrotów na działania B+R w 2014 r. (wzrost z 26% w 2013 r.) © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see Nie ponieśliśmy żadnych wydatków Mniej niż 1% Pomiędzy 1% a 3% Pomiędzy 3% a 5% Pomiędzy 5% a 10% Powyżej 10% Nie wiem 16% 12% 45% 51% W Regionie odsetek ten wzrósł z 45% do 51% 6 Wydatki na działalność B+R – Polska a Region Estonia jest liderem pod względem odsetka firm przeznaczających na B+R powyżej 10% obrotów Jaki procent Państwa obrotów przeznaczony był na działalność B+R w 2014 r.? Największy odsetek w Regionie 11% 13% 21% 25% Powyżej 10% 19% 26% 29% 33% 13% 36% 39% 47% 15% 14% 17% 18% 16% 17% 8% 17% Pomiędzy 5% a 10% Pomiędzy 3% a 5% 15% 8% 12% 38% 7% 19% 22% 21% 38% 4% 15% 21% 7% 15% 15% Pomiędzy 1% a 3% 6% Mniej niż 1% 19% 16% 18% 17% 7% 15% 21% 7% 7% 13% 3% 19% 6% 10% 9% 12% 25% 4% 13% 10% 3% 50% 13% 19% 22% 12% 6% 23% 19% 26% 14% 13% 8% 1% 3% © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 7% Nie wiem 26% 18% 5% 17% 21% Nie ponieśliśmy żadnych wydatków na działalność B+R 9% 3% 3% 2% 7 Zarządzanie polityką B+R+I Ponad 2/3 firm nie wdrożyło strategii B+R+I W jaki sposób zarządzacie Państwo polityką B+R+I w firmie? Większość firm w Polsce nie ma strategii B+R – reagują ad hoc 64% Nie wdrożono żadnej strategii B+R+I, zarząd jest odpowiedzialny za bieżące decyzje 17% Wdrożono strategię B+R+I oraz powołano stanowisko CIO (Chief Innovation Officer) © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 19% Wdrożono strategię B+R+I, która zakłada osiąganie wspólnych korzyści dzięki zaangażowaniu zewnętrznych środków Deloitte Luxemburg Innovation Survey (2014) Wyniki badania przeprowadzonego wśród przedsiębiorstw z Luksemburga wskazują, iż ponad połowa firm wdrożyła strategię B+R+I. 54% firm w Luksemburgu odpowiada twierdząco na pytanie o istnienie dobrze zdefiniowanej strategii innowacyjności w ich przedsiębiorstwie 42% firm w Luksemburgu odpowiada na pytanie neutralnie bądź przecząco 8% Wdrożono strategię B+R+I, która skupia się na poszukiwaniu zewnętrznych możliwości finansowania 8 Wydatki na B+R w Polsce Środkowoeuropejskie przedsiębiorstwa zamierzają zwiększyć wydatki na badania i rozwój – polskie firmy jednymi z najbardziej optymistycznych CE – 53,4% Wydatki na B+R wzrosną w przeciągu 3-5 lat 67,0% 61,1% 51,2% © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 67% firm w Polsce uważa, że ich wydatki na B+R wzrosną w kolejnych 5 latach. Polscy przedsiębiorcy są jednymi z większych optymistów w Europie Środkowej, gdzie wzrost w tym okresie zadeklarowało 53,4% respondentów. Potencjalne czynniki wpływające na takie stanowisko firm: 1. Planowane wprowadzenie ulgi na B+R od 2016 r. 2. Uruchomienie funduszy UE na lata 20142020 9 Czynniki wpływające na poziom wydatków B+R – Polska Stale rośnie potrzeba współpracy z jednostkami badawczymi W jakim stopniu niżej podane czynniki zewnętrzne wpłyną na zwiększenie wydatków na działalność B+R w ciągu następnych 1-2 lat? Największy wpływ 2,34 2,35 2,41 Dostępność większej liczby rodzajów wsparcia nakładów na B+R (dotacje, ulgi podatkowe itp.) 2,05 Dostępność wykwalifikowanej i doświadczonej kadry badawczej 1,85 Istotny wzrost 1,56 2 2,1 Więcej dotacji niż ulg podatkowych 2,12 1,56 Dostęp do i współpraca z uniwersytetami / jednostkami badawczymi 1,72 1,69 1,53 Koszty kadry badawczej 1,69 1,69 1,3 1,59 Stabilność otoczenia prawnego 1,40 1,32 1,53 1,57 Ochrona praw własności intelektualnej 1,36 Możliwość współfinansowania kosztów procedur związanych z ochroną własności intelektualnej, włączając w to koszty związane z utrzymaniem ochrony 1,39 1,43 1,17 1,22 Dostępność benchmarków dla sektora oraz podmiotów konkurencyjnych 0,66 0,44 1,05 © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see CE 2014 3 2013 2,5 2 1,5 1 0,5 1,38 1,28 Więcej ulg podatkowych niż dotacji Inne 2015 Dostępność większej liczby rodzajów wsparcia 0 1,99 Dostępność wykwalifikowanej i doświadczonej kadry B+R 10 Wspólna realizacja projektów B+R Trend obserwowany w Regionie jest odwrotny do trendu obserwowanego w gospodarkach opartych na wiedzy – spada liczba firm współpracujących z podmiotami trzecimi przy projektach B+R Czy współpracują Państwo ze stronami trzecimi przy realizacji prowadzonych projektów B+R? 68% 50% 41% 36% 32% 21% 14% Nasza firma posiada CBR Nasza firma posiada CBR w innej spółce grupy kapitałowej Największy odsetek spośród Europy Środkowej! Inny powód nie 9% Jest to konieczne do Jest to wymagane w Jest to koniecznie w przeprowadzenia celu otrzymania celu aplikowania o większego wsparcia wsparcie projektów badawczych Brak odpowiedzi 2014: 18% 2014: 22% 2014: 78% 30% 44% CE Kraje Bałtyckie Bułgaria 20% Inny powód 66% tak 53% 2014: 82% Kraje Bałtyckie Bułgaria 75% 17% 83% PL © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 11 Ochrona praw własności intelektualnej Świadomość ochrony praw własności intelektualnej rośnie - firmy w coraz większym stopniu chronią swój know-how W jaki sposób chronią Państwo własność intelektualną / know-how swojej firmy? Spadek znaczenia patentów / wzorów użytkowych przy jednoczesnym wzroście tajemnicy przedsiębiorstwa Zmiany mogą wynikać z obawy o know-how: procedura patentowa wymaga upublicznienia danych, tajemnica przedsiębiorstwa uważana jest za najbardziej pewny sposób ochrony. Tajemnica przedsiębiorstwa wciąż najpopularniejsza Struktura patentowania Polska a Świat: Tajemnica przedsiębiorstwa Prawa autorskie 67% 77% 76% 28% TOP 10 podmiotów zgłaszających wynalazki do PCT, EPO, UPRP w 2012 r. 42% 40% 42% Znaki towarowe Patenty / wzory użytkowe 38% 38% 51% 37% 38% Europa Środkowa Polska Polska 2014 PCT 10/10 przedsiębiorstwa EPO 10/10 przedsiębiorstwa 29% Wzory przemysłowe 15% 19% 10% Nie korzystamy z 11% 8% ochrony UPRP 10/10 jednostki naukowe © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 12 Ulgi podatkowe Aż 42% przedsiębiorstw niepewnych podejścia organów podatkowych do kosztów B+R Które z poniższych twierdzeń dotyczących ulg podatkowych związanych z działalnością B+R odnoszą się do Państwa firmy? 45% 40% 42% firm twierdzi, że są niepewne podejścia organów do kosztów B+R, dlatego korzystanie z zachęt jest zbyt ryzykowne (systematyczny wzrost z roku na rok) 20% firm twierdzi, że posiada wiedzę o ulgach, ale deklaruje jednocześnie brak pewności co do kwalifikowalności wydatków 17% deklaruje, że posiada pełną wiedzę o ulgach i z nich korzysta 42% 35% 33% 30% 32% 27% 24% 25% 20% 20% INNE 17% 26% 29% 27% 22% 20% Europa Środkowa 30% 20% 27% 21% 22% 18% 18% Polska 2013 20% 14% 15% 11% Polska 2015 12% 10% 10% 6% 5% 2% b/d 0% 14% firm twierdzi, że wie jak udowodnić kwalifikowalność B+R do zachęt, lecz ich systemy nie są w stanie rejestrować związanych z nią kosztów 20 % twierdzi, że nie prowadzi kwalifikujących się prac B+R © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 27% deklaruje, że regulacje podatkowe są niejasne i stanowią zbyt duże ryzyko 30% twierdzi, że nie zna metod zarządzania ryzykiem związanym z kwalifikowalnością działań B+R Aż 33% deklaruje brak wiedzy na temat ulg 13 Dotacje na B+R 38% firm z Polski ma wiedzę na temat dotacji i z nich korzysta Które z poniższych twierdzeń dotyczących wykorzystania dotacji na działalność B+R odnoszą się do Państwa firmy? 28% firm w Polsce uważa, że 38% firm w uzyskanie dofinansowania w ich przypadku wiązałoby się z koniecznością zawiązania konsorcjum na co nie pozwalają charakter projektu / interesy firmy 13% firm w Polsce nie ma Polsce twierdzi, że ma wiedze na temat dotacji i z nich korzysta 29% 28% 38% 37% 36% wiedzy na temat dotacji na działalność B+R 37% 31% 30% Polska: 2013 24% 2014 20% 19% 17% 17% 11% 13% 2015 Region 17% 15% 14% 13% 10% 14% firm w Polsce nie korzysta z dotacji © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 30% wszystkich ankietowanych w Polsce twierdzi, że nie posiada odpowiednich zasobów do monitorowania możliwości wsparcia, aby z sukcesem o nie aplikować 14 Dlaczego polskie firmy nie aplikują o dotacje? Proces uzyskania i korzystania z grantu jest zbyt sformalizowany Nie planujemy zatrudnienia nowego personelu B+R, a zwiększenie liczby miejsc pracy jest warunkiem otrzymania dotacji Zmiany i niepewność w projektach B+R nie są odzwierciedlone w kryteriach oceny 42% Proces uzyskania i korzystania - zbyt sformalizowany i skomplikowany Projekt B+R może zostać zakończony w terminie, ale wyniki mogą różnić się od założonych 45% 39% 33% 31% 31% 25% 23% 22% 19% 31% 25% 2013 2014 22% 2015 19% 17% 16% 8% 8% 8% 6% 4% b/d Nie pozwala na to nasza polityka b/d Specyfika prowadzonych działań nie jest zbieżna z kryteriami © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see b/d Nie możemy zobowiązać się do utrzymania zatrudnienia przez okres trwałości Zachodzi ryzyko, że w okresie realizacji zostanie podjęta decyzja biznesowa o zmianie priorytetów B+R 15 Zdanie polskich firm na temat systemu wsparcia 36 % polskich przedsiębiorców nie ma pewności co do oceny kwalifikowalności działań B+R przez instytucje zaangażowane w dystrybucję środków Co Państwa zdaniem jest największym problemem obecnego systemu wsparcia B+R (zarówno pod względem dotacji, jak i ulg podatkowych na działalność B+R)? Identyfikowanie działań, które spełniają wymagania B+R w przypadku aplikowania Niejasne wytyczne dotyczące warunków kwalifikowalności kosztów i ich kalkulacji Prowadzenie wyodrębnionej ewidencji kosztów Brak pewności w zakresie oceny kwalifikowalności przez instytucje dystrybuujące środki Inne powody 100,0% 80,0% 60,0% 31% 29% 40,0% 17% 20,0% 0,0% 23% 12% 36% 7% 19% 8% 11% CE © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 16 Konstruowanie projektu badawczego Modelowy schemat budowanie strategii finansowania Niespójność różnych aspektów polskiego prawa (np. ustawy o rachunkowości, prawa podatkowego czy pomocy publicznej) Cel Punkt A ‘poziom bazowy’ Technologia bazowa Problem zdefiniowania prac B+R Punkt B ‘poziom docelowy’ Bariery Ograniczenia Niepewność Wyzwania Postęp • Szybciej • Większa wydajność • Uniwersalność • Większa skalowalność • Większe bezpieczeństwo • Wiedza • Lepsze narzędzia Statystyka Rozumienie prac B+R Księgowość Granty i ulgi © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 17 Ocena różnych systemów dotacji System mieszany najbardziej zachęca do ponoszenia wydatków na B+R Który system zachęt miałby największy wpływ na wzrost Państwa wydatków na B+R? państw na świecie z 30 badanych przez Deloitte obowiązuje mieszany system zachęt 27 z 34 39 państw na świecie państw OECD posiada zachęty podatkowe na B+R stosuje zachęty podatkowe wspierające B+R 48% >70% 23% 9% 14% 5% System mieszany Nie wiem / brak odpowiedzi Zachęty nie mają żadnego wpływu na nasze wydatki © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see System składający się wyłącznie z Dotacje oraz ulgi mają dotacji jednakowy wpływ na poziom wydatków na B+R 18 Przewidywany wpływ nowej ulgi podatkowej w Polsce Wprowadzenie nowej ulgi w Polsce spowoduje wzrost wydatków na działalność B+R Wprowadzenie w Polsce nowej ulgi podatkowej, oferującej dodatkową premię za prowadzenie prac badawczo rozwojowych przez obniżenie kwoty należnego podatku dochodowego spowodowałoby: 59% wzrost wydatków na działalność B+R w następnych 3-5 latach 36% 44% wzrost wydatków na działalność B+R w najbliższych 1-2 latach 40% 38% byłaby to dla naszej firmy zachętą do rozpoznawania obecnych działań jako działalność B+R w sprawozdaniach finansowych / w celach statystycznych 33% spadek wydatków na działalność B+R w następnych 3-5 latach spadek wydatków na działalność B+R w najbliższych 1-2 latach © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 2014 9% pozostałoby to bez wpływu na nasze wydatki na działalność B+R 2015 22% 2% b/d 2% b/d 19 Ocena obecnych zachęt w Polsce Prawie 1/3 przedsiębiorców niezadowolonych z zachęt na B+R Jak oceniacie Państwo dostępne obecnie zachęty na działalność B+R? 39% 34% 11% Umiarkowanie zadowalające Niezadowalające Nie mam wiedzy o dostępnych zachętach 9% 5% 2% Przeważnie zadowalające Bardzo zadowalające Nie mam zdania © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 20 Wnioski Polska Region W porównaniu z zeszłym rokiem, niemal dwa razy więcej polskich firm przeznaczyło ponad 3% obrotów na badania i rozwój (wzrost do 48%) Najważniejsze czynniki powodujące zwiększenie nakładów na badania i rozwój nie zmieniły się od ubiegłego roku i są to: dostępność większej liczby rodzajów wsparcia (2,11 pkt w skali od 1 do 3) oraz dostępność wykwalifikowanych i doświadczonych ekspertów ds. badań i rozwoju (1,99 pkt w skali od 1 do 3). Obydwa czynniki są na pierwszym miejscu także w Polsce Zdaniem niemal połowy respondentów mieszany system zachęt w największym stopniu przyczyniłby się do zwiększenia wydatków na B+R Odsetek firm, które planują zwiększenie wydatków na badania i rozwój w ciągu najbliższych 3-5 lat, rośnie systematycznie z roku na rok (średnio o 8 p.p. rocznie) 45% firm orientuje się w systemie dotacji na działalność B+R, ale nie aplikują one o dofinansowanie, ponieważ proces uzyskania i korzystania z dotacji jest zbyt sformalizowany i skomplikowany Jedna trzecia respondentów jest zdania, że dostępne zachęty na B+R są niezadowalające 64% respondentów stwierdziło, że nie posiada określonej polityki B+R+I Kraje Europy Środkowej zamierzają zwiększyć wydatki na długo i krótkoterminowe inwestycje w badania i rozwój w porównaniu z rokiem 2014. Polskie przedsiębiorstwa są jednymi z najbardziej optymistycznych pod względem inwestycji długoterminowych W Europie Środkowej spółki zabezpieczają swój know-how stosując głownie politykę ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa (67%). Polskie przedsiębiorstwa wykorzystują politykę ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa częściej niż firmy z krajów z Regionu (77%) Niemal jedna trzecia spółek (31%) uważa, że ustalenie, czy dany zakres działalności spełnia kryteria działalności B+R, która może być dotowana lub która uprawnia do ulgi podatkowej jest największym problemem systemu wsparcia B+R. W Polsce nie jest to największy problem systemu – 36% firm uważa, że brak pewności w zakresie oceny kwalifikowalności przez instytucje dystrybuujące środki jest najistotniejszy 66% przedsiębiorstw realizuje projekty wspólnie z ośrodkami badawczymi, zacieśniając współpracę pomiędzy biznesem a środowiskiem naukowym. W Polsce jedynie 55%. © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 21 Kontakt Magdalena Burnat - Mikosz Partner | RDGI | Innovation Consulting Tel.: +48 22 511 00 65 Kom.: +48 606 913 213 [email protected] Michał Turczyk Dyrektor | RDGI Tel.: +48 12 394 43 38 Kom.: +48 666 831 825 [email protected] Tomasz Gondek R&D Networks Leader Innovation Consulting Tel.: +48 22 348 34 33 “Power of experience See what we see” Kom.: +48 696 745 445 [email protected] © 2015 Deloitte Polska | R&D and Government Incentives—See what we see 22 W Polsce usługi na rzecz klientów świadczą: Deloitte Advisory sp. z o.o., Deloitte Polska Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k., Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o., Deloitte PP sp. z o.o., Deloitte Polska Sp. z o.o., Deloitte Strategy and Research Sp. z o.o., Deloitte Business Consulting S. A., Deloitte Legal, Pasternak, Korba i Wspólnicy Kancelaria Prawnicza sp. k., Deloitte Services sp. z o.o. (wspólnie określane mianem „Deloitte Polska”), będące jednostkami stowarzyszonymi Deloitte Central Europe Holdings Limited. Deloitte Polska jest jedną z wiodących firm doradczych w kraju, świadczącą usługi profesjonalne w obszarach: audytu, doradztwa podatkowego, konsultingu, zarządzania ryzykiem, doradztwa finansowego oraz prawnego za pośrednictwem ponad 1300 profesjonalistów z Polski i zagranicy. Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie www.deloitte.com/pl/onas