docPrzedmiotowy system oceniania 2013
download 
Reklamacja Transkrypt
Przedmiotowy system oceniania 2013
Przedmiotowy system oceniania z chemii. Katarzyna Foltman Rozróżnia się wymagania: • konieczne na ocenę dopuszczającą; • konieczne + podstawowe na ocenę dostateczną; • konieczne + podstawowe + rozszerzające na ocenę dobrą; • konieczne + podstawowe + rozszerzające + dopełniające na ocenę bardzo dobrą Ocenianiu podlegać będą: 1. Wypowiedzi ustne pod względem rzeczowości, stosowania języka chemicznego, umiejętności formułowania dłuższej wypowiedzi. Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z 3 ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych- z całego działu. 2. Kartkówki ( 10-20 min) obejmujące materiał z 3 ostatnich lekcji nie muszą być zapowiadane i uczeń nie może ich poprawić, podobnie jak oceny uzyskanej z odpowiedzi ustnej. 3. Sprawdziany pisemne całogodzinne, w tym testy dydaktyczne przeprowadzane po zakończeniu każdego działu zapowiadane są tydzień wcześniej i poprzedzone są lekcją powtórzeniową. Podczas lekcji powtórkowej uczeń nie może zgłaszać nieprzygotowania do zajęć. 4. Ocenie podlega systematyczna obserwacja zachowania uczniów, w tym aktywność na lekcji, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, współpraca w zespole, udział w dyskusjach prowadzących do wyciągania wniosków. 5. Zeszyt przedmiotowy podlega ocenie 1 raz w semestrze. 6. Każdy uczeń przed lekcją ma prawo zgłosić 1 lub 2 nieprzygotowania do lekcji w semestrze. W przypadku 1 godziny uczeń ma prawo do 1 nieprzygotowania, a w przypadku 2 godzin tygodniowo do dwóch nieprzygotowań. Uczeń nie może zgłosić nieprzygotowania do lekcji powtórzeniowej lub do pracy klasowej. 7. Jeśli uczeń jest nieobecny na sprawdzianie, to po przyjściu do szkoły zobowiązany jest go napisać w ciągu 2 tygodni. Jeżeli nie wykaże chęci pisania pracy, nauczyciel wystawia mu ocenę niedostateczną za sprawdzian. 8. Po otrzymaniu oceny niedostatecznej ze sprawdzianów uczeń ma prawo poprawić jeden raz w ciągu 2 tygodni po oddaniu przez nauczyciela sprawdzianu. W przypadku sprawdzianów przyjmuje się skalę procentową przeliczaną na oceny: – poniżej 33% : ndst – od 33% do 50%: dop – od 51% do 71 % : dst – od 72% do 90% : db – od 91% do 100%: bdb Przedmiotowy system oceniania- CHEMIA, klasy 1,2, 3. Dział 1: Substancje i ich właściwości Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające Uczeń: Uczeń: Uczeń: • opisuje szkło laboratoryjne i • wybiera odpowiednie szkło i sprzęt • wykonuje proste czynności dopełniające Uczeń: • w podanych zbiorach wyszukuje laboratoryjny do ogrzewania, laboratoryjne, jak odparowywanie, poznane na lekcjach substancje • definiuje pojęcie substancji; odparowania oraz sączenia ogrzewanie, sączenie; proste i złożone; • podaje kryterium odróżniania substancji; określa do czego służy; substancji prostych od złożonych; • wymienia po pięć substancji prostych i złożonych znanych z życia codziennego; • definiuje pojęcie mieszaniny jednorodnej i niejednorodnej; • opisuje sposób rozdzielania mieszaniny wody i piasku; • określa pojęcia: odparowywanie, sączenie, dekantacja • definiuje pojęcia zjawiska fizycznego i przemiany chemicznej; • określa pojęcia właściwości fizyczne i chemiczne substancji; • podaje cechy, które są określane jako właściwości fizyczne substancji; • określa właściwości fizyczne oglądanej substancji; • wyjaśnia różnicę między • wykonuje doświadczenie według podanej instrukcji; • na podstawie opisanych • projektuje sposób rozdzielenia mieszaniny otrzymanej od nauczyciela; właściwości fizycznych rozpoznaje • tworzy instrukcję wykonywanego substancję (oglądaną wcześniej na doświadczenia, podaje obserwacje i lekcjach); wnioski; • podaje przykłady mieszanin, z • ze zbioru substancji prostych i mieszaniną jednorodną i którymi spotyka się w życiu złożonych tworzy odpowiednie niejednorodną; codziennym; podzbiory; • proponuje rozdzielenie mieszaniny siarki i opiłków żelaza oraz siarki i chlorku sodu; • rysuje prosty rysunek • sporządza mieszaninę jednorodną i niejednorodną; • proponuje sposób rozdzielenia mieszanin: niejednorodnej i • podaje kryteria rozróżniania metali i niemetali; • wskazuje w zbiorze substancji metale i niemetale; • kwalifikuje pierwiastki na podstawie schematyczny do wykonywanego jednorodnej z wykorzystaniem doświadczenia lub do podanego poznanych metod: sączenia, opisu ich właściwości do metali lub opisu; dekantacji, odparowania; niemetali; • definiuje pojęcie pierwiastka • odróżnia zjawisko fizyczne od chemicznego i związku przemiany chemicznej, podaje chemicznego; przykłady; • definiuje metale i niemetale; • opisuje właściwości fizyczne dwóch pierwiastków, np. Fe i S; • opisuje występowanie i • projektuje zestaw do rozdzielenia mieszaniny soli kamiennej i kredy; • podaje przykłady zjawiska • odróżnia właściwości fizyczne fizycznego i przemiany chemicznej substancji od właściwości • na podstawie wyszukanych informacji opisuje, jakie jest zastosowanie najważniejszego stopu żelaza – stali. spotykane w życiu codziennym; • porównuje właściwości poznanych chemicznych; • odróżnia mieszaninę od związku zastosowanie dwóch metali i chemicznego, podaje kryterium niemetali; rozróżniania; metali i niemetali; • określa, co to są stopy i podaje ich przykłady. • wymienia symbole chemiczne kilku • podaje kilka właściwości poznanych pierwiastków. charakterystycznych dla metali: Al i Cu, i niemetali: C i P. Dział 2: Atomy i cząsteczki Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • określa, co rozumie pod pojęciem • opisuje budowę materii; • projektuje eksperyment modelowy • projektuje i wykonuje eksperyment materii; • podaje przykłady materii w różnych stanach skupienia; • definiuje pojęcie dyfuzji; • opisuje i wyjaśnia zjawisko dyfuzji; • podaje przykłady dyfuzji poznane na lekcji; • posługując się modelami, „buduje • definiuje pojęcie atomu; atomy” o określonej liczbie • wymienia nazwiska uczonych, protonów, neutronów i elektronów; którzy się przyczynili do • wyjaśnia określenie ilustrujący ziarnistą budowę materii; • rysuje schematy wykonywanych ilustrujący proces dyfuzji; • wyjaśnia budowę wewnętrzną doświadczeń, zapisuje obserwacje, substancji, uwzględniając ziarnistą wyciąga wnioski; budowę materii; • rozróżnia w modelu atomu elektrony • opisuje wkład Marii Skłodowskiejwalencyjne; • oblicza, jaką masę ma określona Curie w wyjaśnienie budowy atomu; rozszyfrowania budowy atomu; • wymienia cząstki elementarne i opisuje ich parametry; • podaje rozmieszczenie cząstek elementarnych w atomie; • wyjaśnia pojęcie powłoki elektronowej; • definiuje pojęcia: liczba masowa i liczba atomowa; • określa, co to jest elektron elektroobojętność atomu i ilustruje liczba atomów (w jednostkach masy to na modelu; atomowej); • podaje zależność między jednostką • określa rodzaj i liczbę cząstek masy atomowej i masą atomu elementarnych w podanych wyrażoną w gramach; izotopach; • opisuje budowę atomu danego • wyjaśnia, dlaczego masa atomowa • określa zależność między masą atomową i liczbą protonów w jądrze; • na podstawie liczb A i Z charakteryzuje budowę atomu; • przelicza masę danego atomu pierwiastka na podstawie jego danego pierwiastka nie jest liczbą wyrażoną w gramach na masę położenia w układzie okresowym całkowitą; atomową wyrażoną w jednostkach pierwiastków; • wymienia wszystkie informacje, • oblicza średnią ważoną masę atomową określonego pierwiastka z masy atomowej; • proponuje inne kryteria jakie można odczytać o danym podanej zawartości procentowej uporządkowania pierwiastków w pierwiastku z układu okresowego poszczególnych izotopów i ich liczb tablicę; masa atomowa oraz jednostki do pierwiastków, wskazuje położenie masowych; ich wyrażania; metali i niemetali; walencyjny; • określa, co to jest masa atomu i • opisuje budowę układu okresowego • podaje przykłady izotopów poznanych na lekcji; pierwiastków; • odróżnia grupy od okresów; • rozróżnia izotopy pierwiastka, • podaje prawo okresowości; mając podane liczby A i Z; • na podstawie układu okresowego pierwiastków odczytuje najważniejsze informacje o atomie pierwiastka; • definiuje pojęcie izotopu; • opowiada o konsekwencjach awarii reaktora atomowego w Czarnobylu; • omawia zastosowanie pierwiastków promieniotwórczych; • odróżnia atom od cząsteczki; • na podstawie podanych informacji o budowie atomu odszukuje jego • przedstawia swoją modyfikację układu okresowego pierwiastków; • z różnych źródeł informacji zbiera miejsce w układzie okresowym wiadomości o pierwiastkach pierwiastków; wybranej grupy; • analizuje zależność między • opisuje kierunek zmian numerem okresu a liczbą powłok reaktywności pierwiastków i ich elektronowych oraz między charakteru chemicznego w numerem grupy a liczbą elektronów wybranej grupie; walencyjnych; • rysuje modele jąder izotopów • oblicza zawartość procentową dwóch izotopów wchodzących w • określa zjawisko promieniotwórczości; • wskazuje znak (piktogram) – symbol informujący o skażeniu pierwiastkami promieniotwórczymi; • podaje przykłady cząsteczek, w których występuje wiązanie kowalencyjne; • rysuje wzór elektronowy kropkowy lub kreskowy cząsteczki wodoru; • buduje modele atomów substancji pierwiastków o niewielkich liczbach skład pierwiastka, mając podane atomowych; ich liczby masowe i masę atomową • podaje argumenty za potrzebą produkowania izotopów promieniotwórczych; • wyjaśnia różnice między • opisuje chorobę popromienną; prostych i modele ich cząsteczek, promieniotwórczością naturalną i • określa pojęcie cząsteczki np. H2, O2, N2; sztuczną; pierwiastka; • wymienia nazwy i symbole poznanych pierwiastków; • określa pojęcie wzoru chemicznego; • podaje wzory i nazwy kilku poznanych już związków chemicznych (H2O, CO2, FeS, NaCl); • podaje regułę oktetu i dubletu elektronowego i jej konsekwencje; • podaje definicję wiązania kowalencyjnego (atomowego); • tłumaczy pojęcie wartościowości; • określa wartościowość pierwiastka • odróżnia symbol od wzoru chemicznego; • interpretuje zapis podający liczbę atomów i cząsteczek pierwiastka; • wyjaśnia różnicę między • rysuje wzór elektronowy kropkowy lub kreskowy cząsteczek Cl2, O2, N2; • wyjaśnia znaczenie pojęć: wiązanie kowalencyjne pojedyncze, podwójne, potrójne; cząsteczką pierwiastka i cząsteczką • określa kryteria podziału wiązań związku chemicznego; • modeluje cząsteczki pierwiastków i związków chemicznych poznanych na lekcjach; • podaje zależność między chemicznych na kowalencyjne, pierwiastka; • wymienia kilka pierwiastków, których promieniotwórcze izotopy można spotkać w przyrodzie; • opisuje skutki skażenia izotopami promieniotwórczymi; • podaje argumenty oraz kontrargumenty zwolenników i przeciwników rozwoju energetyki jądrowej; • tłumaczy, dlaczego helowce nazwano gazami szlachetnymi; • opisuje, jak powstają jony sodu i kowalencyjne spolaryzowane i chloru i określa ładunki tych jonowe; jonów; • podaje skład jakościowy i ilościowy • określa rodzaj wiązań chemicznych cząsteczki na podstawie wzoru (kowalencyjne, kowalencyjne wartościowością pierwiastków sumarycznego, np. dla O2, 2 O2, spolaryzowane, jonowe) w prostych i liczbą ich atomów w związku H2O, 5 H2O; dwupierwiastkowych związkach chemicznym; • określa pojęcie współczynnika • na podstawie podanego składu jakościowego i ilościowego chemicznych; • zapisuje wzory związków na podstawie wzoru chemicznego stechiometrycznego podającego proponuje wzór związku chemicznych określonego typu, np. dwuatomowej cząsteczki; liczbę atomów lub cząsteczek. chemicznego; AB, AxBy na podstawie • zapisuje wzór dowolnego tlenku, • znając wartościowość pierwiastków pisze wzór chemiczny znając wartościowość metalu lub dwupierwiastkowego związku niemetalu. wartościowości pierwiastków. chemicznego; • tłumaczy rolę indeksu zapisanego przy symbolu chemicznym. Dział 3: Powietrze i jego składniki Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wymienia najważniejsze składniki • opisuje zależność składu powietrza od • podaje dowody, że tlen jest • projektuje i wykonuje doświadczenie powietrza: azot, tlen, dwutlenek węgla, argon, parę wodną; • podaje symbol tlenu, opisuje budowę jego atomu, określa właściwości fizyczne i chemiczne oraz zastosowanie; • podaje nazwy, zapisuje wzory tlenków środowiska; • opisuje, jaką rolę odegrali K. Olszewski i Z. Wróblewski w badaniach nad powietrzem; • opisuje rolę tlenu (O2 i O3) w atmosferze i jego znaczenie dla życia na Ziemi; składnikiem powietrza; • opisuje sposób otrzymywania i identyfikacji tlenu; • opisuje eksperyment ukazujący rolę tlenu w procesie spalania; • wyjaśnia, dlaczego reakcja spalania w celu potwierdzenia składu powietrza; • planuje i wykonuje doświadczenie w celu zbadania czystości powietrza; • wyjaśnia zależność między procesem utleniania i spalania; poznanych na lekcjach i omawia ich • opisuje budowę cząsteczki tlenu; zachodzi w czystym tlenie szybciej • projektuje zestawy potrzebne do zastosowanie; • określa, co to jest ozon; niż w powietrzu; • podaje symbol, określa właściwości i zastosowanie azotu; • na podstawie wzoru sumarycznego • opisuje obieg tlenu w przyrodzie; • wyjaśnia, na czym polega rdzewienie żelaza; otrzymania O2, CO2 i H2; • podaje przykłady reakcji utleniania • proponuje sposób rozróżnienia i spalania; • pisze równania reakcji spalania gazów: CO2, O2, N2, H2; • wyjaśnia dlaczego tlen, azot i wodór tworzy model cząsteczki oraz opisuje właściwości fizyczne i chemiczne CO2; • posługuje się symbolami chemicznymi do opisu prostych eksperymentów wykonanych na lekcjach; • zapisuje równanie reakcji spalania węgla w tlenie, wskazuje substraty i produkty reakcji; • wyjaśnia znaczenie współczynników stechiometryczne w równaniu reakcji; • wśród podanych przykładów reakcji rozpoznaje reakcję syntezy, analizy i wymiany pojedynczej; • określa, co to są reakcje egzo- i endoenergetyczne; • podaje symbol, opisuje właściwości i zastosowanie wodoru; • podaje wzór i skład cząsteczki wody; • opisuje rolę wody w atmosferze; • opisuje zanieczyszczenia występujące w atmosferze; • opisuje występowanie CO2 w przyrodzie i jego zastosowanie; • wyjaśnia, dlaczego należy wietrzyć pomieszczenia, w których przebywają ludzie; • wyjaśnia przyczyny i skutki nadmiernej ilości CO2 w atmosferze; • uzasadnia, dlaczego trzeba rygorystycznie przestrzegać przepisów bezpieczeństwa pracy podczas eksperymentów z wodorem; • zapisuje równania reakcji spalania magnezu, siarki i wodoru w tlenie; • podaje nazwy i wzory tlenków wybranych metali i niemetali; • podaje przykłady reakcji syntezy, analizy i wymiany pojedynczej oraz egzo- i endoenergetycznych; • opisuje zastosowanie gazów szlachetnych; • podaje przykłady zakładów przemysłowych zanieczyszczających atmosferę w najbliższej okolicy. wybranych metali i niemetali w występują w postaci cząsteczek, a tlenie; gazy szlachetne w postaci atomowej; • opisuje zjawisko dziury ozonowej; • planuje doświadczenie • opowiada o przyczynach i skutkach zjawiska dziury ozonowej; umożliwiające odróżnienie tlenu od • opisuje efekt cieplarniany; azotu; • projektuje doświadczenie umożliwiające otrzymanie i zidentyfikowanie CO2 i zbadanie jego właściwości; • projektuje doświadczenie • projektuje doświadczenie umożliwiające zbadanie składu pierwiastkowego CO2; • analizuje związek między procesem utleniania i spalania; • proponuje sposoby zabezpieczenia umożliwiające rozróżnienie CO2 od produktów wykonanych z żelaza O2; przed rdzewieniem; • planuje i wykonuje doświadczenie • wskazuje różne źródła ilustrujące reakcję syntezy, analizy zanieczyszczeń atmosfery oraz ich i wymiany pojedynczej; wpływ na zdrowie i życie • podaje symbol argonu i innych wybranych helowców, wskazuje ich położenie w układzie okresowym pierwiastków, omawia budowę atomów ze zwróceniem uwagi na liczbę elektronów walencyjnych; organizmów; • proponuje sposoby przeciwdziałania zanieczyszczeniom atmosfery. • opisuje budowę cząsteczek: O2, N2, H2 i CO2. Dział 4: Woda i roztwory wodne Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • opisuje rolę wody w przyrodzie; • wymienia warunki powodujące • wyjaśnia zmiany stanu skupienia • wyjaśnia, dlaczego lód ma mniejszą • wymienia stany skupienia wody; zmianę stanu skupienia wody; • opisuje obieg wody w przyrodzie; • nazywa procesy, podczas których • rysuje model cząsteczki H2O; zmieniają się stany skupienia • określa pojęcia: woda naturalna, wody; mineralna, destylowana, deszczowa, słona; • opisuje doświadczenie ukazujące różnicę między wodą destylowaną a wodociągową; • podaje przykłady substancji dobrze i słabo rozpuszczalnych w wodzie; • planuje eksperyment gęstość od wody i dlaczego szklane budowy materii; butelki z wodą pozostawione na • proponuje i wykonuje eksperyment mrozie pękają; ukazujący przemiany fazowe wody; • opisuje, czym się różni mgła od pary • planuje i wykonuje eksperyment: wodnej; potwierdzający obecność wody w badanie wpływu różnych • projektuje i wykonuje doświadczenie roślinach; czynników na szybkość ukazujące, że woda naturalna jest rozpuszczania się substancji w roztworem gazów i ciał stałych; • wyjaśnia istotę wiązania kowalencyjnego (atomowego) spolaryzowanego; • wyjaśnia proces rozpuszczania; • wymienia czynniki przyspieszające • wyjaśnia pojęcia: polarność i dipol elektryczny; rozpuszczanie substancji w wodzie; • określa pojęcia: substancja wody na podstawie teorii ziarnistej • proponuje doświadczenie wodzie; • określa zależności między polarną budową cząsteczki wody a jej • planuje doświadczenie ukazujące polarny charakter cząsteczek wody; • planuje doświadczenie ilustrujące właściwościami rozpuszczania wpływ rozpuszczalnika na proces różnych substancji; rozpuszczania się substancji; • porównuje rozpuszczalność • opisuje, co wpływa na rozpuszczana, rozpuszczalnik, ilustrujące różną rozpuszczalność różnych soli, korzystając z zanieczyszczenia wód lokalnych, roztwór rzeczywisty, zawiesina; substancji w wodzie; wykresów rozpuszczalności; rzek oraz jezior w Polsce i na • z wykresów rozpuszczalności • oblicza masę substancji, jaka świecie; • opisuje różnicę między roztworem rozcieńczonym a stężonym; • podaje definicję rozpuszczalności; • opisuje, co to są tzw. krzywe rozpuszczalności; • wymienia źródła zanieczyszczeń wód naturalnych. odczytuje rozpuszczalność soli w wykrystalizuje z roztworu podanej temperaturze; nasyconego po obniżeniu • oblicza ilość substancji, którą temperatury, oraz masę substancji, można rozpuścić w określonej jaka może rozpuścić się dodatkowo ilości wody w podanej w roztworze nasyconym po temperaturze; podwyższeniu temperatury; • proponuje sposoby zapobiegania zanieczyszczaniu wód naturalnych; • proponuje eksperyment ilustrujący sposób oczyszczania wody; • proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą. • opisuje sposób usuwania z wody • podaje określenie roztworu niektórych zanieczyszczeń. nasyconego, nienasyconego i przesyconego. Dział 5: Podstawy obliczeń chemicznych Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • podaje definicję gęstości i • oblicza gęstość produktu • interpretuje równanie reakcji, • podaje zależność między jednostki, w jakich się ją wyraża; gazowego; • oblicza gęstość, mając podaną masę • oblicza masę lub objętość biorąc pod uwagę: liczę atomów, rozpuszczalnością a stężeniem liczbę cząsteczek; procentowym roztworu i stosuje tę substancji i objętość; substancji, mając pozostałe dane i • oblicza stężenie procentowe • podaje definicję stężenia przekształcając wzór na gęstość lub roztworu, mając np. masę wykorzystując definicję gęstości; substancji, objętość procentowego i wzór, który wykorzystuje do rozwiązywania • wymienia produkty używane w prostych zadań rachunkowych; życiu codziennym, które są • oblicza, ile gramów danej substancji potrzeba, do sporządzenia roztworu o roztworami o określonym stężeniu procentowym; • rozwiązuje zadania rachunkowe rozpuszczalnika i jego gęstość; zależność do rozwiązywania zadań rachunkowych; • oblicza stężenie procentowe mieszaniny roztworów; • interpretuje informację, co oznacza, • rozwiązuje proste zadania ze że roztwór jest x-procentowy; stechiometrii z uwzględnieniem • oblicza stężenie procentowe prawa zachowania masy i prawa roztworu po odparowaniu stosunków stałych, interpretując wymagające przekształcenia wzoru określonej ilości rozpuszczalnika odpowiednio wzór chemiczny i na stężenie procentowe lub oraz po dodaniu do roztworu równanie reakcji; masę atomową pierwiastka i wykorzystania definicji stężenia określonej ilości rozpuszczalnika oblicza masę cząsteczkową procentowego; lub substancji rozpuszczanej; określonym stężeniu procentowym; • odczytuje z układu okresowego związku chemicznego; • podaje treść prawa zachowania • określa skład substancji, podając stosunek atomowy, masowy lub • rozwiązuje zadania rachunkowe wymagające przeliczania jednostek. procentowy składników; masy; • podaje treść prawa stałości składu. • projektuje doświadczenie, które zilustruje prawo zachowania masy; • oblicza procentową zawartość jednego ze składników związku chemicznego. • oblicza masę produktów, znając masę substratów. Dział 6: Kwasy i zasady Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wymienia kwasy znane z życia • dzieli kwasy na tlenowe i • analizuje wzory poznanych • zapisuje równania reakcji ilustrujące codziennego; • formułuje definicję kwasu; beztlenowe, podaje przykłady; • podaje wzory i nazwy kwasów: • wymienia pierwiastki wchodzące H3PO4, H2CO3, H2SO3, H2S; w skład poznanych na lekcjach • wyjaśnia pojęcie kwaśne opady kwasów; • zapisuje wzory sumaryczne, strukturalne i podaje nazwy i opisuje, jaki wpływ mają na środowisko; • opisuje metodę otrzymywania kwasów i zapisuje ogólny wzór kwasów; • podaje sposób otrzymywania S → SO2 → H2SO3 P4 → P4O10 → H3PO4 równania reakcji; C → CO2 → H2CO3 • rysuje wzory strukturalne kwasów: H2S, H3PO4; kwasów HCl i H2SO3, zapisuje • opisuje metodę otrzymywania • podaje definicję wskaźników; odpowiednie równania reakcji; kwasu H2S i kwasu H2CO3; • wymienia kilka poznanych • rozwiązuje chemografy typu: kwasów i zapisuje odpowiednie kwasów: HCl, H2SO4, HNO3; • określa pojęcia: elektrolit powstawanie kwaśnych opadów; • bada przewodzenie prądu dobierając odpowiednie reagenty i pisząc równania reakcji; • projektuje odpowiedni zestaw do badania przewodzenia prądu elektrycznego przez roztwory i nieelektrolit; • opisuje zastosowanie kwasów; • opisuje właściwości stężonych kwasów: siarkowego(VI), elektrolitów; • wykonuje doświadczenie ilustrujące zmianę zabarwienia wskaźnika pod wpływem kwasu; chlorowodorowego i azotowego(V) • rysuje wzory strukturalne kwasów: oraz sposób bezpiecznej pracy z nimi; • opisuje wpływ kwaśnych opadów na środowisko; • wymienia tlenki kwasowe, podaje ich wzory; • definiuje pojęcia: jon, kation, anion; • określa pojęcie higroskopijności; • definiuje kwasy i zasady wg Arrheniusa; • zapisuje wzory i podaje nazwy wodorotlenków: sodu i potasu; • wymienia najważniejsze właściwości wodorotlenków i H2SO3 i H2CO3; • wskazuje podobieństwa w budowie kwasów; • opisuje jak należy przechowywać kwasy; • zapisuje przebieg dysocjacji elektrolitycznej kwasów poznanych na lekcji; • podaje nazwy anionów wszystkich kwasów poznanych na lekcjach; • wskazuje resztę kwasową i podaje jej wartościowość; • określa, co jest miarą odczynu roztworu; • definiuje pojęcie pH (w sposób elektrycznego przez roztwory kwasów; • opisuje proces dysocjacji poznanych kwasów odpowiednimi równaniami reakcji i odczytuje je; • ze zbioru kationów wodorowych kwasów i zasad; • wyjaśnia proces dysocjacji elektrolitycznej na ogólnych wzorach kwasów i zasad; • projektuje eksperyment w celu rozróżnienia kwasu, wody oraz i anionów reszt kwasowych wodorotlenku i wykonuje go, (modeli, rysunków lub zapisów dobierając odpowiednie wskaźniki; słownych) buduje modele lub zapisuje wzory cząsteczek kwasów; • wyjaśnia, które tlenki powodują powstawanie kwaśnych opadów; • wyjaśnia, kiedy odczyn jest obojętny, a kiedy kwasowy i zasadowy; • za pomocą wskaźników określa odczyn różnych roztworów; • bada przewodzenie prądu elektrycznego przez zasady; • opisuje proces dysocjacji • zapisuje równania reakcji otrzymywania kwasu fosforowego(V) i węglowego; • przeprowadza reakcję kwasu z metalem (Mg lub Zn) i identyfikuje wydzielający się gaz; • tłumaczy, co to znaczy, że dany kwas jest nietrwały i zapisuje odpowiednie równania reakcji; • zapisuje równania reakcji otrzymywania wodorotlenku KOH, Ca(OH)2 w reakcji metali z wodą opisuje bezpieczny sposób pracy z podany na lekcji) i opisuje elektrolitycznej poznanych zasad roztworami o dużym stężeniu; zastosowanie skali pH; odpowiednimi równaniami reakcji i • proponuje eksperyment w celu • podaje wzory i nazwy • określa, co to są zasady, a co odczytuje je; i odpowiednich tlenków z wodą; zmiany odczynu roztworu; wodorotlenków poznanych na • podaje dwa sposoby otrzymania wodorotlenki; • zapisuje wzory wodorotlenków: lekcjach; • wymienia rodzaje odczynów roztworów i podaje, jak i za pomocą czego można je rozróżnić; • proponuje użycie odpowiedniego wskaźnika do wykrycia roztworów o odczynie kwasowym i wapnia i magnezu, wymienia ich zasady sodowej i zapisuje je Ca → CaO → Ca(OH)2 odpowiednimi równaniami reakcji; zapisuje odpowiednie równania • zapisuje ogólny wzór zastosowanie; • podaje, z jakich jonów są wodorotlenków; zbudowane zasady i wodorotlenki; • zapisuje symbolami kation metalu • rozwiązuje chemografy typu: • określa właściwości higroskopijne wodorotlenku sodu na podstawie reakcji, dobierając brakujące reagenty; • proponuje sposoby zapobiegania powstawaniu kwaśnych opadów. obserwacji pastylki NaOH i anion wodorotlenkowy. zasadowym; umieszczonej na szkiełku • wskazuje piktogramy informujące o zegarkowym; • ze zbioru wzorów kwasów i właściwościach żrących kwasów i zasad. wodorotlenków tworzy podzbiory, dobierając kryterium podziału. Dział 7: Sole Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające Uczeń: Uczeń: • wymienia przykłady soli znane z • opisuje znaczenie soli kamiennej w • opisuje znaczenie różnych soli w życia codziennego; • podaje zastosowanie soli kamiennej; • opisuje właściwości fizyczne soli kamiennej; • podaje wzór soli kamiennej i jej życiu człowieka; • podaje przykłady występowania soli w przyrodzie; • porównuje właściwości fizyczne dwóch soli, np. NaCl i CuSO4; • zapisuje elektronowo mechanizm Uczeń: gospodarce człowieka; • tłumaczy budowę jonową kryształu NaCl; • zapisuje elektronowo mechanizm dopełniające Uczeń: • podaje ogólny wzór soli i stosuje go, pisząc wzór chemiczny dowolnej soli; • projektuje eksperyment umożliwiający badanie powstawania jonów Mg2+, Al3+ i przewodzenia prądu elektrycznego S2-; przez roztwory soli dobrze nazwę systematyczną; • definiuje pojęcie jonów; • definiuje pojęcie wiązania jonowego; • zapisuje przebieg dysocjacji elektrolitycznej NaCl za pomocą powstawania jonów Na+ i Cl-; • opisuje tworzenie się wiązania jonowego na przykładzie NaCl; • rysuje ułożenie jonów w krysztale NaCl; • podaje nazwy soli kwasów HCl, • opisuje mechanizm powstawania rozpuszczalnych w wodzie; wiązań jonowych w chlorkach i • zapisuje równanie dysocjacji siarczkach: potasu, magnezu, glinu; • porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych; • zapisuje równania dysocjacji dowolnej soli, podaje nazwy jonów; • rozpoznaje kwas i wodorotlenek, z których dana sól powstała; • zapisuje i uzgadnia dowolne równania reakcji, podaje nazwy H2SO4, HNO3 na podstawie elektrolitycznej soli poznanych na równanie reakcji otrzymywania soli powstałych jonów; wzorów, i odwrotnie – zapisuje lekcji; w formie cząsteczkowej, jonowej i • podaje nazwy kilku soli poznanych na lekcjach, znając ich wzory, wzory soli na podstawie nazw; • podaje nazwy jonów powstałych w • zapisuje wzory soli na podstawie podanej zawartości jonów, np. na jonowej skróconej; • na podstawie tablicy i odwrotnie – zapisuje wzory kilku wyniku dysocjacji soli kwasów etykietach z butelek wody rozpuszczalności przewiduje wyniki soli na podstawie ich nazw; wymienionych wyżej; mineralnej; reakcji dwóch dowolnych • definiuje reakcję zobojętniania, • zapisuje cząsteczkowo równania • zapisuje równanie reakcji substratów; • projektuje i wykonuje doświadczenie rozpoznaje równanie zobojętniania reakcji zobojętniania kwasów HCl, zobojętniania, w postaci w zbiorze różnych równań reakcji; H2SO4, HNO3 wodorotlenkami: cząsteczkowej i jonowej, kwasów: umożliwiające identyfikację NaOH, KOH, Ca(OH)2; H2CO3, H2SO3, H2S, H3PO4 niektórych soli, np. NaCl, Na2CO3, • tłumaczy przebieg reakcji poznanymi wodorotlenkami; CaCl2; • podaje przykład reakcji zobojętniania i zapisuje równanie reakcji; • określa pojęcia sole łatwo i trudno rozpuszczalne w wodzie; • na podstawie tablicy zobojętniania, pisząc skrócone jonowe równanie reakcji; • podaje przykłady reakcji wymiany pojedynczej i wymiany podwójnej • proponuje sposób identyfikacji • omawia właściwości niektórych soli, gazów wydzielających się w analizując proces mętnienia wody, reakcjach, np. H2, CO2; spulchniania ciasta, leczenia • zapisuje równania reakcji rozpuszczalności soli wyszukuje oraz odpowiednie równania reakcji wytrącania różnych soli, w tym sole łatwo i trudno rozpuszczalne w ilustrujące różne metody fosforanów(V), siarczków i nadkwaśności żołądka; • opisuje konsekwencje procesu zwanego zasoleniem wód i gleb; wodzie; otrzymywania soli; • interpretuje graficzny zapis (piktogram) substancji toksycznych. węglanów; • rozpoznaje sole jako produkty • podaje przykłady reakcji: różnych reakcji; • opisuje sposoby otrzymywania soli kwasów HCl, H2SO4, HNO3, ilustrując je równaniami reakcji typu: metal + kwas, tlenek metalu + • proponuje ocenę żywności produkowanej w gospodarstwach metal + niemetal, tlenek niemetalu stosujących intensywne nawożenie + zasada, sól + sól i zapisuje gleby oraz produktów rolnych odpowiednie równania reakcji; rosnących wzdłuż dróg. • określa zastosowanie reakcji strącania; • na podstawie tablicy kwas, kwas + wodorotlenek. rozpuszczalności planuje otrzymanie osadów soli trudno rozpuszczalnych, pochodzących od kwasów poznanych na lekcjach. Dział 8: Węgiel i jego związki z wodorem Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • korzystając z układu okresowego • buduje (lub rysuje) model atomu • planuje i wykonuje doświadczenie • rozróżnia modele diamentu, grafitu i pierwiastków, opisuje budowę atomu węgla; • rozróżnia pierwiastek węgiel i węgiel – surowiec energetyczny; • wymienia odmiany węgla; węgla i objaśnia go; • opisuje występowanie pierwiastka węgla w przyrodzie; • rozróżnia nieorganiczne i organiczne związki węgla; • opisuje właściwości i zastosowanie • opisuje różnice w budowie diamentu i grafitu; diamentu i grafitu oraz ich umożliwiające wykrycie węgla w produktach organicznych; • opisuje nową odmianę węgla – fuleren; • projektuje doświadczenie ilustrujące sorbcyjne właściwości węgla aktywnego; fulerenu; • na postawie modelu tłumaczy, dlaczego diament jest twardy, a grafit można strugać zwykłym nożem; • proponuje działania w celu wykorzystania SO2 znajdującego się • wyjaśnia, co to są węglowodory; • zapisuje wzór sumaryczny i właściwości fizycznych; • wskazuje na związek emisji metanu strukturalny metanu, określa do atmosfery z efektem wartościowość węgla w cząsteczce; cieplarnianym; • wymienia naturalne źródła tworzenia się metanu; • opisuje właściwości fizyczne i chemiczne metanu; • wyjaśnia, dlaczego tlenek węgla(II) • zapisuje równania reakcji jest substancją szczególnie całkowitego spalania metanu i niebezpieczną; etanu; • omawia zastosowanie metanu; • podaje ogólne wzory alkanów, • buduje modele cząsteczek metanu i etanu, i opisuje ich budowę; alkenów i alkinów i na tej • tłumaczy, dlaczego należy wietrzyć podstawie tworzy wzory łazienki, w których znajdują się sumaryczne węglowodorów z piecyki gazowe; szeregu metanu, etenu i etynu zawierające trzy atomy węgla w cząsteczce; • podaje występowanie i zastosowanie węglowodorów nasyconych; • określa, co to są węglowodory nienasycone; • podaje nazwy systematyczne • podaje definicję szeregu homologicznego; • wskazuje różnice w budowie • tłumaczy występowanie SO2 wśród w dymach uchodzących z pieców produktów spalania węgli przemysłowych opalanych węglem kopalnych; lub wyeliminowania siarki i jej • omawia rolę CO2 i SO2 w zaburzeniu równowagi związków z węgla; • podaje nazwy, wzory sumaryczne i ekologicznej w atmosferze i skutki półstrukturalne węglowodorów tego zjawiska; alifatycznych zawierających więcej • zapisuje równania reakcji niż cztery atomy węgla w półspalania i niecałkowitego cząsteczce, wykonuje ich modele i spalania metanu i etanu, porównuje rysuje wzory strukturalne; produkty spalania i wyciąga • zbiór wzorów, nazw i modeli wnioski dotyczące spalania gazu węglowodorów alifatycznych dzieli ziemnego w piecykach gazowych; na różne podzbiory, podając • tłumaczy, co oznacza pojawienie się sadzy na rusztach piecyka gazowego; • rozpoznaje węglowodory należące kryterium podziału; • zapisuje równania reakcji spalania, półspalania i niecałkowitego spalania węglowodorów członków tego samego szeregu do tego samego szeregu zawierających więcej niż dwa atomy homologicznego; homologicznego; węgla w cząsteczce; • zapisuje wzory sumaryczne, półstrukturalne i strukturalne oraz • buduje modele cząsteczek alkanów, • podaje nazwę produktu addycji bromu do etenu; alkenów i alkinów, na podstawie podaje nazwy czterech modelu rysuje wzór strukturalny początkowych alkanów (z szeregu węglowodoru, zapisuje wzór • zapisuje równanie reakcji addycji wodoru i bromu do węglowodorów węglowodorów nienasyconych homologicznego) oraz trzech półstrukturalny, sumaryczny i nienasyconych zawierających więcej o dwóch atomach węgla w początkowych alkenów i alkinów nazwę; niż dwa atomy węgla w cząsteczce; cząsteczce; (z szeregu homologicznego); • porównuje wzory strukturalne i podaje różnice w budowie etenu i etynu; • opisuje różnice we właściwościach węglowodorów nasyconych i nienasyconych; • opisuje zastosowanie etenu i etynu. • buduje modele cząsteczek etenu i etynu; • zapisuje równania reakcji przyłączania wodoru do etenu i etynu; • zapisuje równania reakcji przyłączania bromu do etenu i etynu; • zapisuje równania reakcji • oblicza procentową zawartość węgla w węglowodorze; • zapisuje równania reakcji spalania etenu i etynu do CO i sadzy; • wykonuje doświadczenie w rozwoju chemii ropy naftowej. węglowodoru nasyconego z nienasyconego, np. etanu z etynu; • projektuje eksperyment umożliwiający otrzymanie etynu, umożliwiające wykrywanie wybiera potrzebne odczynniki i wiązania wielokrotnego; szkło laboratoryjne; • zapisuje równania reakcji polimeryzacji etenu i depolimeryzacji polietylenu; całkowitego spalania etenu i etynu; • otrzymuje acetylen (etyn) z • opisuje zasługi I. Łukasiewicza • proponuje sposób otrzymywania karbidu, bada jego właściwości i zapisuje równanie reakcji; • tłumaczy zasadność stosowania tlenu w palnikach tlenoacetylenowych; • analizuje wpływ rozwoju • proponuje sposób identyfikacji produktów reakcji CaC2 z H2O; • projektuje doświadczenie umożliwiające rozróżnienie etanu i etynu; • analizuje zalety i wady kilku alternatywnych źródeł energii; • rozwiązuje chemografy typu: CaC2 → C2H2 → C2H4 → C2H6 CaC2 → C2H2 → C2H2Br2 → C2H2Br4 motoryzacji oraz transportu i zapisuje odpowiednie równania lotniczego na środowisko; reakcji, dobierając brakujące reagenty. Dział 9: Pochodne węglowodorów Wymagania konieczne Uczeń: • określa pojęcia: grupa podstawowe Uczeń: • rozróżnia jednofunkcyjne i rozszerzające Uczeń: • uzasadnia stwierdzenie, że dopełniające Uczeń: • zapisuje wzór dowolnego alkoholu węglowodorowa i grupa wielofunkcyjne pochodne alkohole to jednofunkcyjne z szeregu metanolu (zawierającego funkcyjna; węglowodorów; pochodne węglowodorów; więcej niż 4 atomy węgla w • wskazuje grupy: węglowodorową, • podaje nazwy i wzory • zapisuje wzory sumaryczne, cząsteczce) i podaje jego nazwę; • projektuje doświadczenie w celu hydroksylową, karboksylową i półstrukturalne i strukturalne półstrukturalne, rysuje wzory aminową; alkoholi o trzech atomach węgla strukturalne, podaje nazwy zbadania właściwości fizycznych w cząsteczce; systematyczne alkoholi mających i chemicznych alkoholi; • określa, co to są alkohole, podaje wzory i nazwy dwóch najprostszych alkoholi, buduje modele ich cząsteczek; • omawia skutki działania metanolu i etanolu na organizm człowieka; • opisuje zastosowanie alkoholi; • zapisuje wzory: strukturalny i sumaryczny glicerolu; • wymienia wspólne właściwości metanolu i etanolu; • zapisuje ogólny wzór alkoholi i interpretuje go; • bada właściwości fizyczne etanolu; • zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; więcej niż trzy atomy węgla w cząsteczce; • projektuje doświadczenie ilustrujące wpływ alkoholu etylowego na białko; • zapisuje równania reakcji spalania propanolu i butanolu; • porównuje budowę alkoholi • analizuje i ocenia określenie: „alkohol może stać się wrogiem człowieka, ale jest niezbędny w gospodarce”; • tłumaczy, dlaczego etanolu używa się do odkażania; • interpretuje wpływ kwasu (np. octu lub kwasku cytrynowego) na • opisuje zastosowanie glicerolu; • bada odczyn wodny alkoholi; jednowodorotlenowych zmianę barwy herbaty lub sałatki z • podaje wzory półstrukturalne i • omawia budowę cząsteczki i wielowodorotlenowych (na czerwonej kapusty; strukturalne kwasów: mrówkowego i octowego, opisuje ich zastosowanie; glicerolu; • projektuje doświadczenie i bada właściwości fizyczne glicerolu; przykładzie etanolu i glicerolu); • porównuje budowę kwasów: mrówkowego i octowego; • porównuje właściwości kwasów mineralnych i organicznych; • zapisuje wzorami sumarycznymi • podaje przykłady występowania • zapisuje ogólny wzór kwasów kwasów karboksylowych w karboksylowych szeregu kwasu przyrodzie; mrówkowego; • opisuje właściwości fizyczne • planuje i wykonuje • wyjaśnia, co to jest ocet; równanie reakcji addycji bromu do • proponuje i wykonuje kwasu oleinowego; doświadczenie ukazujące • porównuje budowę i właściwości przewodzenie prądu (na podstawie obserwacji i np. kwasu octowego (lub doświadczenie zobojętniania elektrycznego przez roztwory analizy tabel podających mrówkowego); kwasów mrówkowego lub kwasów: mrówkowego i temperatury wrzenia) niższych i octowego zasadą, zapisuje octowego; wyższych kwasów • zapisuje równania dysocjacji kwasów: mrówkowego i odpowiednie równanie reakcji, octowego; podaje nazwę otrzymanej soli; • opisuje, z czym reagują kwasy: • planuje i wykonuje • planuje i wykonuje eksperyment karboksylowych oraz wyciąga ukazujący przebieg reakcji wnioski o charakterze zmian we zobojętniania dowolnego kwasu właściwościach; • na podstawie wzorów podaje doświadczenie ilustrujące reakcję karboksylowego (zawierającego kwasu mrówkowego lub do czterech atomów węgla w nazwy estrów i zapisuje wzór do octowego z metalami i tlenkami cząsteczce) wodorotlenkiem sodu, nazwy cząsteczek zbudowanych z metali, zapisuje odpowiednie potasu lub wapnia, zapisuje więcej niż czterech atomów węgla; do odpowiedniej grupy związków równania reakcji, podaje nazwę równania reakcji, podaje nazwy chemicznych; soli; soli; mrówkowy i octowy; • wskazuje reakcję zobojętniania kwasu organicznego zasadą; • kwalifikuje mrówczany i octany • zapisuje wzory sumaryczne • wyjaśnia budowę wyższych • opisuje sposób identyfikacji gazu • zapisuje równania reakcji tworzenia estrów z kwasów zawierających więcej niż dwa kwasów tłuszczowych: kwasów karboksylowych, wydzielanego w reakcji kwasów atomy węgla w cząsteczce z palmitynowego, stearynowego i porównuje kwasy nasycone i organicznych z metalami; metanolem lub etanolem i alkoholi oleinowego; nienasycone; • opisuje, z czym mogą reagować kwasy tłuszczowe; • określa, co to są estry, ich • produkty reakcji kwasów • proponuje eksperyment zawierających więcej niż dwa potwierdzający obecność atomy węgla w cząsteczce z tłuszczowych z wodorotlenkami wiązania podwójnego w kwasie kwasami mrówkowym lub kwalifikuje do odpowiedniej oleinowym; octowym; • ze zbioru związków: alkoholi, zastosowanie i występowanie w przyrodzie; • podaje wzór i nazwę najprostszej aminy. grupy związków chemicznych; • podaje nazwę estru zawierającego do czterech atomów węgla w • rozpoznaje, z jakich substratów mógł powstać dany ester; wzorami lub nazwami tworzy • odszukuje w Internecie lub podzbiory, podając kryterium cząsteczce i opisuje jego encyklopedii informacje o budowę; wynalazku Alfreda Nobla, • zapisuje równanie reakcji otrzymywania octanu etylu; • opisuje właściwości kwasów, estrów zapisanych podziału; • projektuje doświadczenie w celu wymienia polskich noblistów rozróżniania alkoholu, kwasu, i określa, z jakiej dziedziny aminy. otrzymali tę nagrodę. metyloaminy. Dział 10: Aby żyć, trzeba jeść Wymagania konieczne podstawowe rozszerzające dopełniające Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: • wymienia chemiczne składniki • wymienia choroby wynikające • opisuje sposób pozyskiwania • wśród różnych produktów żywności; • wymienia ogólną funkcję z niedoboru soli mineralnych i witamin (na podstawie informacji tłuszczów; • zapisuje wzór strukturalny poszczególnych składników wyszukanych w encyklopedii lub żywności w organizmie; na stronach internetowych); • zapisuje równanie reakcji • podaje skład pierwiastkowy otrzymywania tłuszczów; • wymienia artykuły spożywcze bogate z tłuszcze, białka, cukry; • wyjaśnia, dlaczego cukry, białka i tłuszcze zaliczamy do związków organicznych; • dzieli tłuszcze ze względu na tłuszczów; • opisuje rolę tłuszczów w organizmie; cząsteczki dowolnego tłuszczu; • proponuje i wykonuje bogate w tłuszcze, białko, cukry; • projektuje eksperyment w celu odróżnienia olejów jadalnych od mineralnych; • tłumaczy, dlaczego do smażenia, np. doświadczenie: badanie frytek, nie należy wielokrotnie właściwości fizycznych tłuszczów; używać tego samego tłuszczu; • podaje ogólny wzór aminokwasów, • proponuje i wykonuje wskazuje grupy funkcyjne, podaje spożywczych rozpoznaje te, które są doświadczenie w celu rozróżnienia • wyjaśnia, które tłuszcze są zdrowsze dla organizmu: nasycone czy pochodzenie i stan skupienia; • wyjaśnia pojęcie tłuszczu; • opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; • opisuje sposób, w jaki należy przechowywać tłuszcze; • podaje wzór i nazwę najprostszego aminokwasu; ich nazwy; • wykonuje doświadczenie umożliwiające wykrycie białka; • wyjaśnia pojęcie denaturacji i koagulacji białka; • wymienia pierwiastki wchodzące w skład białka; • podaje przykłady układów • określa, co to są białka; koloidalnych poznanych na lekcji; • określa co to są koloidy i czym się proponuje i wykonuje różnią od roztworu właściwego; • podaje sposób identyfikacji białka; • wymienia czynniki wpływające na denaturację białka; • wyjaśnia rolę białka w organizmie; • wyjaśnia pojęcie fotosyntezy, opisuje jej znaczenie dla żyjących doświadczenie w celu wykrycia wody w białku; wpływ zasad, metali ciężkich i ogrzewania na białko; • wyjaśnia proces fotosyntezy; z cukrami; cukrach; • podaje skład pierwiastkowy cukrów; one różnią; • proponuje sposób otrzymania tłuszczu stałego z tłuszczu ciekłego; • tłumaczy, co się dzieje z białkiem pod wpływem etanolu; • proponuje doświadczenie w celu • wykonuje doświadczenie umożliwiające wykrywanie glukozy; • zapisuje wzory sumaryczne nienasycone; • wyjaśnia sposób usuwania tłustych plam z ubrania; • zapisuje równanie reakcji zmydlania tłuszczu; • odróżnia proces koagulacji od procesów wysalania i denaturacji; • opisuje cechy charakteryzujące koloidy; wykrycia azotu i siarki w białku; • wyjaśnia, dlaczego zepsute jajko po • wyjaśnia pojęcia: cukier buraczany rozbiciu wydziela brzydki zapach; i cukier trzcinowy; glukozy w organizmie; • wykrywa cukier redukujący w różnych produktach spożywczych; • proponuje i wykonuje eksperyment • proponuje doświadczenie w celu umożliwiający wykrycie węgla w omawia ich zastosowanie; nienasyconych, wyjaśnia, czym się • wykonuje doświadczenie ukazujące • tłumaczy, na czym polega spalanie organizmów i podaje jej związek • wymienia różne rodzaje cukrów i tłuszczów nasyconych i odróżnienia glukozy od sacharozy; • opisuje, co się dzieje z sacharozą w przewodzie pokarmowym; • wyjaśnia słodki smak długo żutego w ustach chleba; • projektuje doświadczenie • tłumaczy, dlaczego ze stężonymi roztworami kwasów i zasad należy pracować ze szczególną ostrożnością; • tłumaczy, jakie procesy zachodzą podczas gotowania, a jakie podczas smażenia mięsa; • projektuje doświadczenia w celu wykrycia białka i skrobi w produktach spożywczych; • wyjaśnia procesy zachodzące podczas pieczenia chleba i słodki • określa podobieństwa i różnice we właściwościach glukozy i sacharozy; • bada i opisuje właściwości fizyczne glukozy; • opisuje sposób identyfikacji cukrów, takich jak glukoza i fruktoza. glukozy i sacharozy oraz ogólny ukazujące, że sacharoza i skrobia to wzór skrobi; cukry złożone; • określa pojęcia: dwucukier i wielocukier; • zapisuje równanie reakcji spalania glukozy; • zapisuje równanie reakcji rozpadu sacharozy na cukry proste. • identyfikuje skrobię za pomocą jodu rozpuszczonego w etanolu (jodyna) lub KI (płyn Lugola). smak przemarzniętych ziemniaków.
