Międzynarodowy Dzień Polarny – Ląd i Życie (2)

Międzynarodowy Dzień Polarny – Ląd i Życie
18 Czerwca 2008
Adresaci:
Wszyscy
zainteresowani
obszarami
polarnymi
(Studenci, Uczniowie, Nauczyciele, Naukowcy, Artyści,
Podróżnicy…).
Czym jest:
Ogólnoświatowym
wydarzeniem
w
ramach
Międzynarodowego Roku Polarnego (MRP), poświęconym
Ląd i Życie.
Cel:
W czasie MRP dziesiątki tysięcy naukowców, inżynierów i
pracowników technicznych z całego świata prowadzą badania
w regionach polarnych. Dni Polarne upowszechniają wiedzę
dotyczącą regionów polarnych i umożliwiają interaktywne
włączenie się w przedsięwzięcie MRP.
Gdzie:
W szkołach i centrach edukacyjnych na całym świecie.
Kiedy:
Środa, 18 czerwca, oraz w kolejnych dniach.
Jak: 1. Wykonaj eksperyment opisany niżej lub odwiedź stronę
www.ipy.org. Znajdziesz tam więcej pomysłów.
2. Wystrzel wirtualny balon, który wskaże Twoją pozycję
na www.ipy.org.
3. Odwiedzaj stronę często i obserwuj, jak balony okrążają
świat.
4. Rozmawiaj z naukowcami podczas Międzynarodowego
Dnia Polarnego.
5. Bądź na bieżąco z wiedzą dotyczącą krain polarnych.
Zostań polarnym ambasadorem, weź udział w
nadchodzących dniach Międzynarodowego Roku
Polarnego.
Więcej na temat Międzynarodowego Dnia Polarnego Ziemia i Życie znajdziesz na stronie www.ipy.org
Międzynarodowy Dzień Polarny – Ląd i Życie (2)
Warstwa stale przemarzniętego gruntu, zwana wieloletnią zmarzliną, zajmuje
około 20% powierzchni Ziemi. Wieloletnia zmarzlina występuje na lądzie
zarówno w Arktyce jak i Antarktyce, a także wzdłuż Arktycznych wybrzeży
oraz na obszarach wysokogórskich. Sezonowe rozmarzanie i zamarzanie gruntu
prowadzi do powstania płytkiej warstwy czynnej przykrywającej wieloletnią
zmarzlinę. Wieloletnia zmarzlina zalegająca do głębokości 1000 metrów, może
przetrwać przez tysiące lat. Zamarznięty grunt jest bardziej stabilny, aniżeli nie
zamarznięty. Degradacja zmarzliny stwarza zagrożenie dla dróg, rurociągów
oraz budynków.
Warsztaty
Materiały:
• Dwa przeźroczyste plastikowe pojemniki ( pojemności około 500 ml każdy)
• Kostki lodu
• Piasek i gleba (w ilości wystarczającej do zapełnienia pojemników)
• Wykałaczki i plastelina
• Woda
Przygotowanie zmarzliny:
1. W pierwszym z pojemników ułóż warstwy z wilgotnego piasku , natomiast w
drugim z wilgotnej gleby, wypełniając je w 1/3 objętości. Ułóż na powierzchni 3 do 5
kostek lodu wypełniając pojemniki do 2/3 objętości. Będą one odzwierciedlały kliny
mrozowe tworzące się w szczelinach zamarzniętego gruntu. Powstają one w wyniku
zmian objętości gruntu na skutek sezonowych zmian temperatury. (dodatkowe
informacje na stronie http://arctic.fws.gov/permcycl.htm)
2. Lód w pojemniku przykryj kolejną warstwą odpowiednio piasku lub gleby.
3. Nawilż cała próbkę wodą i umieścić w zamrażarce na 24 godziny.
Ćwiczenia:
1. Wykonaj z plasteliny modele i umieść je na zamarzniętych próbkach. Użyj wykałaczek
do przytwierdzenia modeli na zmarzlinie.
2. Jak sądzisz, co się stanie gdy grunt zacznie rozmarzać? Co się stanie z lodem? … z
gruntem? … z modelami?
3. Pozwól próbkom rozmarznąć i zaobserwuj co się stanie.
Pytania i dyskusja:
1. W jaki sposób rozmarzanie zmarzliny wpłynęło na modele? Czy widoczne są różnice
w rozmarzaniu gruntów różnych typów? Co się stało z powierzchnią w trakcie
rozmarzania gruntu? Jaki to może mieć wpływ na rośliny i zwierzęta w obszarach
występowania wieloletniej zmarzliny?
2. Wieloletnia zmarzlina zawiera znaczne ilości węgla organicznego. W jaki
sposób rozmarzanie wieloletniej zmarzliny może wpływać na zawartość gazów
cieplarnianych w atmosferze, takich jak dwutlenek węgla i metan?
Produced by the IPY International Programme Office , www.ipy.org
Images: Front - Norwegian Research Council; Back - V. Romanovsky, Univ. Alaska,
Fairbanks