Przewodnik dla inwestorów

 Warszawa, 9 maja 2011 r.
PRZEWODNIK DLA INWESTORÓW
Decyzje administracyjne wymagane w procesie inwestycyjnym oraz kontrola i monitoring
środowiskowy – w zakresie poszukiwania i rozpoznawania złóż gazu łupkowego
I. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (ocena oddziaływania na środowisko)
przygotowujący informację:
Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska
podstawy prawne:
ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko
1. Inwestorzy zamierzający poszukiwać lub rozpoznawać złoża gazu łupkowego, zanim otrzymają
stosowną koncesję, mogą być zobowiązani do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
(przy czym w uzasadnionych przypadkach w ramach postępowania zmierzającego do wydania tej decyzji
może zostać nałożony obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, której celem –
poprzez identyfikację zagrożeń i wskazanie rozwiązań służących ich eliminacji lub minimalizacji – jest
zmniejszenie niekorzystnego wpływu na środowisko).
O ile w przypadku poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin uzyskanie koncesji jest obowiązkiem, to
wymóg pozyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dotyczy tylko tych rodzajów prac, które
wymieniono w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać
na środowisko, czyli tych, które będą poszukiwaniem lub rozpoznawanie złóż kopalin:
- połączonym z robotami geologicznymi wykonywanymi przy użyciu materiałów wybuchowych,
- na obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej,
- prowadzonym metodą podziemną,
- wykonywanym metodą otworów wiertniczych o głębokości większej niż 1000 m.
ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa; (+48 22) 57 92 219, faks: (+48 22) 57 92 505, www.mos.gov.pl Zatem jeżeli przewiduje się, że zajdzie przynajmniej jedna z wymienionych w ww. rozporządzeniu
okoliczności, inwestor winien się liczyć z koniecznością uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach.
Inwestor, aby uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, winien złożyć wniosek do
właściwego organu (np. wójta gminy) z niezbędnymi załącznikami (m.in. karta informacyjna
przedsięwzięcia).
Dysponując
kompletem
dokumentów
organ
właściwy
do
wydania
decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach występuje do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska
o opinię w sprawie konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Opinia ta winna
zostać wydana w ciągu 14 dni.
W terminie 30 dni od wszczęcia postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach,
organ właściwy do jej wydania rozstrzyga, w drodze postanowienia, o obowiązku przeprowadzenia oceny
oddziaływania na środowisko (czyli stwierdza taki obowiązek bądź stwierdza brak takiego obowiązku).
W przypadku, kiedy nie zachodzi obowiązek przeprowadzenia oceny, wydawana jest decyzja
o środowiskowych uwarunkowaniach i wnioskodawca może ubiegać się o koncesję.
Natomiast nakładając obowiązek przeprowadzenia oceny organ określa jednocześnie zakres raportu
o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (wykonanie raportu jest obowiązkiem inwestora).
W omawianym przypadku, przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, organ zapewnia
też możliwość udziału w postępowaniu społeczeństwu.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydana po przeprowadzeniu oceny oddziaływania na
środowisko m.in.:
- zawiera warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji lub użytkowania przedsięwzięcia,
ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów
naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich;
- nakłada obowiązek zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na
środowisko w przypadku gdy z oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wynika taka potrzeba.
2. W przypadku, kiedy uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie będzie konieczne, ale
przedsiębiorca zamierza poszukiwać lub rozpoznawać złoża kopalin w granicach obszarów Natura 2000
lub ich sąsiedztwie winien się liczyć z tym, że może zajść konieczność przeprowadzenia oceny na obszar
Natura 2000 (nie wiąże się to jednak z koniecznością uzyskania dodatkowej decyzji).
II. Decyzje administracyjne wydawane na podstawie ustawy Prawo wodne
przygotowujący informację:
Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
2 podstawy prawne:
ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne
Inwestorzy prowadzący działalność związaną z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż kopalin, mogą być
zobowiązani do uzyskania decyzji administracyjnych określających prawa i obowiązki podmiotów
realizujących przedsięwzięcia lub podejmujących działania mogące mieć wpływ na gospodarowanie wodami.
Do takich decyzji należą:
- decyzja o ustaleniu linii brzegu,
- decyzja w sprawie zwolnienia z zakazów obowiązujących na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo
powodzi,
- pozwolenia wodnoprawne.
Ustalanie linii brzegu:
Linia brzegu jest linią rozgraniczająca grunty pod wodami od gruntów przyległych. Linię brzegu dla
cieków naturalnych, jezior oraz innych naturalnych zbiorników wodnych stanowi krawędź brzegu lub linia
stałego porostu traw albo linia, którą ustala się według średniego stanu wody z okresu co najmniej
ostatnich 10 lat. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia linii brzegu może być wszczęte na
wniosek strony posiadającej interes prawny lub faktyczny w danej sprawie, a w przypadku modernizacji
ewidencji gruntów i budynków decyzja w sprawie ustalenia linii brzegu jest wydawana z urzędu.
Niezbędne dokumenty, jaki powinny być dołączone do wniosku o ustalenie linii brzegu (art. 15 ust. 3
ustawy Prawo wodne), to m.in. projekt rozgraniczenia opracowany (wg wytycznych zawartych w art. 15
ww. ustawy; przy czym możliwe są odstępstwa od wskazanych wymogów).
Ustalenie linii brzegu w związku z rozpoczęciem procesu inwestycyjnego może być w szczególności
niezbędne ze względu na planowaną przez inwestora regulację wód, konieczność ukształtowania nowego
koryta cieku naturalnego, wykonanie urządzeń wodnych na gruntach pod wodami lub na gruntach
przybrzeżnych. Postępowanie administracyjne o ustalenie linii
brzegu prowadzone równocześnie
z postępowaniem o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, jednakże ustawodawca dopuszcza późniejsze
ustalenie linii brzegu jeżeli wykonanie budowli regulacyjnych powinno nastąpić niezwłocznie. Decyzja
o ustaleniu linii brzegu może być niezbędna w przypadku realizacji inwestycji na gruntach pod wodami lub
na nieruchomościach przyległych do wód.
Linie brzegowe dla morskich wód wewnętrznych wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki
Gdańskiej - ustala w drodze decyzji administracyjnej właściwy terenowy organ administracji morskiej. Dla
wód granicznych oraz śródlądowych dróg wodnych - marszałek, a dla pozostałych wód starosta.
Zwolnienie z zakazów obowiązujących na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią:
Na obszarach narażonych na niebezpieczeństwo powodzi zabrania się wykonywania robót oraz czynności,
które mogą utrudnić ochronę przed powodzią, a w szczególności:
3 - wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych;
- zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem
robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także utrzymywaniem lub
odbudową, rozbudową lub przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą.
Jednak, jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej
może, w drodze decyzji zwolnić inwestora z zakazów obowiązujących na obszarach bezpośredniego
zagrożenia powodzią.
Ponadto na obszarach tych zakazano lokalizowania następujących inwestycji:
- zaliczanych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko;
- gromadzenia m. in. ścieków, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić
wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich składowania
(zakaz nie dotyczy wykorzystywania gruzu, mas ziemnych oraz skalnych przy wykonywaniu robót
związanych z utrzymywaniem lub regulacją wód, a także lokalizowania inwestycji gospodarki rybackiej).
W uzasadnionych przypadkach dyrektor rzgw może również zwolnić inwestora z ww. zakazów w drodze
decyzji administracyjnych. Należy przy tym wyjaśnić, że decyzja w sprawie zwolnień z zakazów
określonych w art. 40 ust. 1 pkt 3 nie zastępuje zwolnienia z zakazów określonych w art. 82. Zatem
w przypadku realizowania na obszarze bezpośredniego zagrożenia powodzią inwestycji, co do której
zakazy wynikają z przepisów obu przytoczonych art. Prawa wodnego wniosek o zwolnienie z zakazów
powinien dotyczyć zarówno zakazów wymienionych w art. 40 jak i 82. Należy tu wyjaśnić, że uzyskanie
zwolnień z zakazów obowiązujących na obszarach bezpośredniego zagrożenia powodzią
nie jest
podstawą do rozpoczęcia robót związanych z realizacja planowanej inwestycji. Uzyskanie zwolnień otwiera
drogę do możliwości ubiegania się o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, o którym mowa w art. 122
ust. 2 Prawa wodnego.
Pozwolenia wodnoprawne.
Korzystania z wód, wykonywania urządzeń wodnych etc. jest możliwe na podstawie pozwolenie
wodnoprawnego wydawanego przez:
- starostę (wykonującego to zadanie jako zadanie z zakresu administracji rządowej), lub
- marszałka województwa (m. in. jeżeli szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń wodnych
lub eksploatacja instalacji bądź urządzeń wodnych są związane z przedsięwzięciami lub instalacjami,
o których mowa w art. 378 ust. 2a ustawy - Prawo ochrony środowiska, albo na przerzuty wody
i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych), lub
- dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej (w przypadku gdy szczególne korzystanie z wód lub
wykonywanie urządzeń wodnych, w całości lub w części, odbywa się na terenach zamkniętych
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, a odrębne
przepisy nie stanowią inaczej).
Należy zwrócić uwagę, że pozwolenie wodnoprawne wymagane jest m.in. na:
4 - szczególne korzystanie z wód (w tym pobór i odprowadzanie wód powierzchniowych i podziemnych),
- regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą wpływ na
warunki przepływu wody,
- wykonanie urządzeń wodnych,
- długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej,
- piętrzenie wody podziemnej,
- gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód leczniczych,
- odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych,
- wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających substancje
szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego;
- gromadzenie ścieków, a także innych materiałów, prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów,
- wznoszenie obiektów budowlanych oraz wykonywanie innych robót,
- wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz ich składowanie - na obszarach
narażonych na niebezpieczeństwo powodzi, jeżeli wydano w tej sprawie decyzje na podstawie - art. 40 ust.
3 lub art. 82 ust. 3 pkt 1 zwalniające z zakazów.
Ustawa określa przypadki korzystania z wód i wykonywania urządzeń wodnych, które nie wymagają
pozwolenia wodnoprawnego (art.124).
Pozwolenia wodnoprawne wydawane są na czas oznaczony (wyjątkiem od tej reguły są pozwolenia
wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych, w których nie określa się okresu ich obowiązywania):
- pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód wydaje się na okres nie dłuższy niż 20 lat,
- pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi wydaje się na okres nie
dłuższy niż 10 lat,
- pozwolenie wodnoprawne na wprowadzanie do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, ścieków
przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego wydaje się na
okres nie dłuższy niż 4 lata,
- pozwolenie wodnoprawne na wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru,
piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów bezpośredniego zagrożenia powodzią wydaje się na
okres nie dłuższy niż 5 lat.
Pozwolenia wodnoprawne są wydawane wyłącznie na wniosek podmiotu zainteresowanego korzystaniem
z wód lub urządzeń wodnych. Zgodnie z art. 131 do wniosku o udzielenie pozwolenie wodnoprawnego
należy dołączyć:
- operat wodnoprawny - ustawa określa wymagania, jakie powinien spełniać i dokumenty, jakie powinien
zawierać operat wodnoprawny (organ może odstąpić od niektórych wymienionych w ustawie wymagań
stawianych operatom, zamiast operatu na wykonanie urządzeń wodnych można dołączyć projekt tych
urządzeń, jeżeli odpowiada wymaganiom operatu). Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. zmieniała przepisy art.
132 zobowiązując m.in. wnioskodawcę do przedłożenia operatu na nośnikach elektronicznych. W świetle
dokonanych w/w ustawą zmian w operacie rozszerzono wymagania dotyczące informacji o planowanych
5 do wykonania urządzeń wodnych. W operacie trzeba będzie zamieścić opis urządzenia wodnego, w tym
jego położenie za pomocą współrzędnych geograficznych oraz podstawowe parametry charakteryzujące
to urządzenie, a także warunki jego wykonania;
- decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli jest ona
wymagana – w przypadku pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzenia wodnego
- opis prowadzenia zamierzonej działalności sporządzony w języku nietechnicznym,
Oprócz powyżej wymienionych dokumentów muszą być przedłożone dodatkowe przy wniosku o wydanie
pozwolenia na pobór wód podziemnych oraz na odwodnienie zakładu górniczego lub obiektu
budowlanego - dokumentacja hydrogeologiczna, o ile jej sporządzanie wynika z przepisów odrębnych.
III. Działalność Inspekcji Ochrony Środowiska
przygotowujący informację:
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska
podstawy prawne:
ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji ochrony środowiska
ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska
rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku
albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (z późn. zm.).
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko
Przy założeniu braku magazynowania gazu i innych substancji niebezpiecznych w miejscu prowadzonej
działalności, wydobycie gazu łupkowego w rozumieniu dyrektywy Seveso II i polskich przepisów
dotyczących przeciwdziałania poważnym awariom nie podlega klasyfikacji jako działalność mogąca być
przyczyną powstania poważnej awarii przemysłowej. Należy przy tym podkreślić, że:
- przepisów dotyczących „zakładów o dużym i zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii” z wyjątkiem
składowania i magazynowania kopalin oraz chemicznych i cieplnych procesów ich przetwarzania, zgodnie
z art. 248 ust. 2a pkt 3 ustawy Poś, nie stosuje się do poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin
ze złóż,
- transport gazu stanowi zagrożenie wystąpienia poważnej awarii,
6 - działalność polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż, może stanowić
zagrożenie związane z poważną awarią w przypadku wykorzystywania substancji niebezpiecznych (wobec
tego każdorazowo wymagane jest przeprowadzenie szczegółowej analizy pod kątem rodzajów i ilości tych
substancji).
W przypadku poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, które uznano za przedsięwzięcie mogące
znacząco oddziaływać na środowisko, na etapie przekazywania do eksploatacji, o ile wymagane było
przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko, podlega kontroli inwestycyjnej Wojewódzkiego
Inspektoratu Ochrony Środowiska. Zgodnie z art. 76 ust. 4 ustawy Poś, na 30 dni przed terminem oddania
do użytkowani nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu obiektów lub
instalacji realizowanych jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, inwestor jest
obowiązany poinformować wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o planowanym terminie
oddania do użytkowania nowo zbudowanego lub przebudowanego obiektu budowlanego, zespołu
obiektów lub instalacji. W przypadku braku spełniania wymagań WIOŚ wydaje decyzję w trybie art. 365
ust. 2 ustawy Poś o wstrzymaniu przekazania do użytkowania.
Także WIOŚ prowadzi monitorowanie działalności (kontrola wydanych decyzji i pozwoleń), np. pozwoleń
wodno-prawnych.
Należy przy tym zaznaczyć, że w ramach postępowania zmierzającego do wydania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach identyfikowane są wszelkie oddziaływania na środowisko, których
wystąpienie jest prawdopodobne.
IV. Koncesje
przygotowujący informację:
Departament Geologii i Koncesji Geologicznych
podstawy prawne:
•
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku – Prawo geologiczne i górnicze. (Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz. 1947
z późn. zm.)
•
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku- o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 07, Nr 155, poz.
1095, z późn zm.)
•
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 2005 roku- w sprawie przetargu na nabycie
prawa użytkowania górniczego
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 roku- w sprawie projektów prac
geologicznych
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 czerwca 2005 r.- w sprawie rozporządzania
prawem do informacji geologicznej za wynagrodzeniem oraz udostępniania informacji
geologicznej wykorzystywanej nieodpłatnie
7 •
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 czerwca 2005 r.- w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać projekty zagospodarowania złóż
•
Pozostałe akty wykonawcze do ustawy Prawo geologiczne i górnicze
Zgodnie z ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej poszukiwanie, rozpoznawanie lub
wydobywanie złóż jest działalnością gospodarczą. Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie
poszukiwania, rozpoznawania lub wydobywania złóż kopalin energetycznych (gazu ziemnego, ropy
naftowej oraz jej naturalnych pochodnych, węgla brunatnego, węgla kamiennego i innych paliw stałych)
zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze wymaga uzyskania koncesji, której
udziela Minister Środowiska.
W celu uzyskania koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie lub wydobywanie ww. złóż, przedsiębiorca
składa stosowny wniosek do Ministra Środowiska. Wymagania, jakie powinien spełniać wniosek
o udzielenie koncesji określają przepisy ustaw o swobodzie działalności gospodarczej i Prawo geologiczne i górnicze
(Pgg). Z wnioskiem o udzielenie koncesji na przedmiotową działalność, może się zwrócić każdy
przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą (na podstawie ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej), dotyczy to również przedsiębiorców z kapitałem zagranicznym.
Koncesja
może
być
udzielona,
gdy
spełnione
są
wszystkie
wymagania
wynikające
z przepisów prawa, w tym gdy udzielenie koncesji zostało zaopiniowane (w przypadku koncesji na
poszukiwanie i/lub rozpoznawanie) lub uzgodnione (w przypadku koncesji na wydobywanie) przez
właściwe organy współdziałające oraz gdy nie zachodzą przesłanki dla jej odmowy.
Złoża kopalin energetycznych stanowią własność Skarbu Państwa, który rozporządza prawem do nich
poprzez ustanowienie użytkowania górniczego. Takie ustanowienie następuje w drodze umowy
zawieranej pomiędzy przedsiębiorcą a Skarbem Państwa (w imieniu którego występuje Minister
Środowiska).
Tak więc prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na poszukiwaniu, rozpoznawaniu lub
wydobywaniu złóż kopalin energetycznych wymaga zarówno uzyskania koncesji jak i posiadania prawa do
użytkowania górniczego.
Procedowanie z wnioskiem o udzielenie koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż
kopalin energetycznych:
Postępowanie administracyjne zmierzające do udzielenia koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie
złóż kopalin energetycznych w przypadku ustanowienia użytkowania górniczego zarówno w trybie
przetargowym i bezprzetargowym przebiega w następujący sposób. Zainteresowany podmiot składa do
Ministra Środowiska odpowiedni wniosek o udzielenie koncesji.
Do wniosku o udzielenie koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż kopalin energetycznych
należy dołączyć projekt prac geologicznych. Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać
8 projekty prac geologicznych określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001r.
w sprawie projektów prac geologicznych.
Do wniosku
o udzielenie koncesji na poszukiwanie i/lub
rozpoznawanie złóż kopalin energetycznych w uzasadnionych przypadkach należy dołączyć również
decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach (zgodnie z zasadami opisanymi w rozdziale I Decyzja
o środowiskowych uwarunkowaniach).
Prowadząc postępowanie w sprawie udzielenia koncesji na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż
kopalin energetycznych organ koncesyjny (Minister Środowiska) zasięga opinii w tej sprawie u właściwych
miejscowo: wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Opinie te nie są wiążące dla organu koncesyjnego
lecz stanowią element pomocniczy postępowania koncesyjnego.
W myśl przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze przedsiębiorca, który otrzymał koncesję zobowiązany
jest do uiszczenia wymaganych ustawą opłat.
W praktyce koncesje na poszukiwanie i/lub rozpoznawanie złóż kopalin energetycznych udzielane są na
okres kilku lat (w zależności od zaproponowanego zakresu prac poszukiwawczo – rozpoznawczych) oraz
na obszar nie większy niż 1200 km2.
Po odkryciu i udokumentowaniu złoża:
W okresie dwóch lat od dnia przyjęcia dokumentacji geologicznej złoża kopaliny przedsiębiorca może
żądać ustanowienia na jego rzecz użytkowania górniczego w celu wydobywania kopaliny (zgodnie z art. 12
Pgig). W tym celu składa on również jednak złożyć do Ministra Środowiska wniosek o udzielenie koncesji
na wydobywanie kopaliny ze złoża. Jeśli przedsiębiorca nie skorzysta z tego prawa we właściwym terminie,
ustanowienie użytkowania górniczego dla udokumentowanego złoża staje się przedmiotem przetargu.
Procedowanie z wnioskiem o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin energetycznych:
Do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża przedsiębiorca załącza m.in. projekt
zagospodarowania złoża, dowód istnienia prawa przysługującego do wykorzystania dokumentacji
geologicznej w celu ubiegania się o koncesję, dowód istnienia prawa przysługującego wnioskodawcy do
nieruchomości gruntowej, w granicach której ma być wykonywana zamierzona działalność wydobywcza,
dokumentację hydrogeologiczną określającą warunki hydrogeologiczne w związku z wtłaczaniem wód do
górotworu oraz decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Wydanie koncesji na wydobywanie
kopaliny ze złoża uzależnione jest od uzgodnienia sprawy przez ministra właściwego do spraw gospodarki,
Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (w zakresie granic obszaru i terenu górniczego) oraz właściwego
miejscowo wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Należy również podkreślić, że w przypadku braku uzgodnienia koncesji ze strony m.in. organów gmin,
Minister Środowiska nie może z mocy prawa udzielić koncesji.
W praktyce koncesje na wydobywanie kopaliny ze złoża udzielane są na okres od kilku do 40 lat,
w zależności od wielkości złoża i ilości zasobów.
9 Od momentu rozpoczęcia wydobywania kopaliny ze złoża koncesjobiorca zobowiązany jest do uiszczenia
opłaty eksploatacyjnej, którą ustala się jako iloczyn stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju
kopaliny.
V. Formalno – prawne aspekty wydobywania gazu łupkowego po ustanowieniu użytkowania
górniczego i uzyskaniu koncesji na wydobywanie kopaliny
przygotowujący informację:
Wyższy Urząd Górniczy
podstawy prawne:
Obowiązki przedsiębiorcy związane z prowadzeniem ruchu zakładu górniczego, w tym wydobywającego
kopaliny otworami wiertniczymi, ujęte są w następujących aktach prawnych:
ƒ
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku – Prawo geologiczne i górnicze. (Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz. 1947
z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w zakładach górniczych
wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi. (Dz.U. z 2002 r. Nr 109 poz. 961 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych
od osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz
wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji. (Dz.U. z 2002 r.,
Nr 84 poz. 755 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 roku w sprawie ratownictwa górniczego.
(Dz. U. z 2002 r., Nr 94, poz. 838 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie
zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. (Dz.U. z 2002 r., Nr 94, poz. 841 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 roku
w sprawie planów ruchu zakładów górniczych. (Dz.U. z 2002 r., Nr 94 poz. 840 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 czerwca 2002 roku w sprawie dokumentacji mierniczogeologicznej. (Dz.U. z 2002 r., Nr 92 poz. 819)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2005 roku w sprawie szczegółowych wymagań,
jakim powinny odpowiadać operaty ewidencyjne zasobów złóż kopalin. (Dz.U. z 2005 r., Nr 116 poz. 979)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 roku w
sprawie przechowywania i używania środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych. (Dz.U.
z 2003 r., Nr 72, poz. 655)
10 ƒ
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 roku w sprawie dopuszczania wyrobów do
stosowania w zakładach górniczych.(Dz.U. z 2004 r., Nr 99, poz. 1003 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 roku w sprawie objęcia przepisami prawa
geologicznego i górniczego prowadzenia określonych robót podziemnych z zastosowaniem techniki górniczej. (Dz.U.
z 2002 r., Nr 62 poz. 561 z późn. zm.)
ƒ
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 roku w sprawie szczegółowych
zasad tworzenia i funkcjonowania funduszu likwidacji zakładu górniczego. (Dz.U. z 2002 r., Nr
108 poz. 951)
Stosowanie przepisów Ustawy - Prawo geologiczne i górnicze oraz wydanych na podstawie tej ustawy
aktów wykonawczych, nie zwalnia z obowiązku stosowania innych ogólnie obowiązujących aktów prawa,
jak między innymi:
ƒ
Ustawa z dnia 10 lipca 2008 roku o odpadach wydobywczych (Dz.U. z 2008 r., Nr 138, poz. 865 z
późn. zm.),
ƒ
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r., Nr 25, poz. 150 z
późn. zm.),
ƒ
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 roku – O ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 2004 r., Nr 121, poz.
1266 z późn. zm.),
ƒ
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (tekst jednolity - Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz.
1623),
ƒ
inne.
Założenia
1. z przedsiębiorcą została podpisana umowa o ustanowienie użytkowania górniczego na
wydobywanie gazu (art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku – Prawo geologiczne i górnicze
- Dz.U. z 2005 r., Nr 228, poz. 1947 z późn. zm. zwanej dalej pgg),
przedsiębiorca posiada:
2. koncesję na działalność gospodarczą w zakresie wydobywania gazu ze złoża (art. 15 ust. 1 pkt 2
pgg),
3. dokumentację geologiczną złoża gazu łupkowego i dysponuje prawem do wykorzystywania
informacji geologicznej do wykonywania działalności regulowanej ustawą (art. 40 i 47 ust. 1-3
pgg),
4. projekt zagospodarowania złoża, zaopiniowany przez właściwy organ nadzoru górniczego
(art. 20 ust. 2 pkt 2 pgg).
11 Obowiązki przedsiębiorcy po ustanowieniu użytkowania górniczego i uzyskaniu koncesji na
wydobywanie kopaliny
1. Na podstawie warunków określonych w koncesji oraz projektu zagospodarowania złoża
przedsiębiorca sporządza plan ruchu zakładu górniczego (art. 64 pgg).
Plan ruchu zakładu górniczego określa szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia:
ƒ
bezpieczeństwa powszechnego,
ƒ
bezpieczeństwa pożarowego,
ƒ
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zakładu górniczego,
ƒ
prawidłowej i racjonalnej gospodarki złożem,
ƒ
ochrony środowiska wraz z obiektami budowlanymi,
ƒ
zapobiegania szkodom i ich naprawiania.
Plan ruchu zakładu górniczego podlega zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez właściwy organ
nadzoru górniczego. Wydanie decyzji wymaga uprzedniego przedłożenia przez przedsiębiorcę opinii
właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Szczegółowe
wymagania
dotyczące
części
i
treści
planu
ruchu
zakładu
górniczego,
ze wskazaniem szczególnych wymagań dotyczących między innymi zakładów górniczych
wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, ujęte są w Rozporządzeniu Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 roku w sprawie planów ruchu zakładów górniczych
(Dz.U. z 2002 r., Nr 94 poz. 840 z późn. zm.).
W razie zmiany naturalnych, technicznych lub organizacyjnych warunków wydobywania kopaliny,
plan ruchu zakładu górniczego może ulec zmianie. Zmiana planu ruchu następuje w trybie
przewidzianym dla jego zatwierdzenia (art. 65 pgg).
1. Ruch zakładu górniczego może się odbywać tylko pod kierownictwem i dozorem osób posiadających
odpowiednie kwalifikacje (art. 68 ust. 1 pgg).
Wykaz stanowisk oraz kwalifikacje ogólne i zawodowe wymagane od osób kierownictwa
i dozoru ruchu w poszczególnych rodzajach zakładów górniczych, określa Rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002 roku w sprawie kwalifikacji wymaganych od osób kierownictwa i dozoru
ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geologa górniczego oraz wykazu stanowisk w ruchu zakładu
górniczego, które wymagają szczególnych kwalifikacji (Dz.U. z 2002 r., Nr 84 poz. 755 z późn. zm.).
2. Przy
wykonywaniu
robót
wiertniczych
prowadzi
się
dokumentację
tych
robót.
W skład dokumentacji robót wiertniczych wchodzą:
ƒ
dokumentacja wiercenia,
ƒ
dokumentacja eksploatacyjna urządzeń energomechanicznych i sprzętu wiertniczego,
12 ƒ
projekty robót specjalnych określone przez kierownika ruchu zakładu górniczego.
(§ 37 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego
w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi (Dz.U. z 2002 r., Nr 109,
poz. 961 z późn. zm.).
3. W zakładzie górniczym prowadzi się obserwacje i pomiary wpływu robót górniczych
na powierzchnię, w tym zmian stosunków wodnych i tła gazowego. Pierwszy pomiar sytuacyjnowysokościowy wykonuje się przed rozpoczęciem wydobycia, następne zaś pomiary wykonuje się
podczas eksploatacji, w sposób i z częstotliwością ustaloną przez kierownika ruchu zakładu
górniczego. Obserwacje i pomiary wykonuje się w zakładach górniczych, których działalność ma
wpływ na powierzchnię (§ 172 ust. 1,4,5 Rozporządzenia Ministra Gospodarki jak w pkt 3).
4.
W zakładzie górniczym wydobywającym ropę naftową i gaz ziemny z zawartością siarkowodoru lub
innych związków toksycznych sporządza się program opanowania i neutralizacji skażenia terenu (§ 174
Rozporządzenie Ministra Gospodarki jak w pkt 3).
5.
Przedsiębiorca jest zobowiązany posiadać dokumentację mierniczo-geologiczną i uzupełniać ją
w miarę postępu robót górniczych (art. 69 ust. 1 pgg).
W zakładach górniczych wydobywających kopaliny płynne lub gazowe otworami wiertniczymi, w skład
dokumentów kartograficznych wchodzą:
ƒ
mapy podstawowe: profili otworów wiertniczych i ujęć eksploatacyjnych,
ƒ
mapy przeglądowe: przekrojów geologicznych oraz profili otworów wiertniczych i ujęć
eksploatacyjnych,
ƒ
mapy specjalne: terenów przemysłowych zakładu górniczego i ewidencji gruntów zakładu
górniczego,
ƒ
przeglądowe mapy sytuacyjno-wysokościowe powierzchni w granicach terenu górniczego.
Rodzaje wymaganej dokumentacji mierniczo-geologicznej, jaką powinien posiadać przedsiębiorca oraz
terminy jej sporządzania i uzupełniania, w sposób szczegółowy określa Rozporządzenie Ministra
Gospodarki z dnia 19 czerwca 2002 roku w sprawie dokumentacji mierniczo-geologicznej (Dz.U. z 2002 r., Nr
92 poz. 819).
Osobami uprawnionymi do sporządzania dokumentacji mierniczo-geologicznej są mierniczy górniczy
i geolog górniczy, każdy w zakresie swoich kwalifikacji (art. 70 ust. 1 pgg).
6. Przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji zasobów złoża na podstawie dokumentacji
geologicznej i projektu zagospodarowania złoża. Corocznie, w terminie do dnia 31 marca,
przedsiębiorca ujmuje w operacie ewidencyjnym zmiany zasobów złoża za okres sprawozdawczy od
dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia roku poprzedniego (art. 72 pgg).
13 Szczegółowe wymagania, jakim powinny odpowiadać operaty ewidencyjne zasobów złóż kopalin,
reguluje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2005 roku (Dz.U. z 2005 r., Nr 116
poz. 979).
7. Przedsiębiorca wydobywający kopalinę ze złoża uiszcza opłatę eksploatacyjną za wydobytą kopalinę.
Opłatę eksploatacyjną ustala się jako iloczyn stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego rodzaju
kopaliny i ilości kopaliny wydobytej w okresie rozliczeniowym. Opłatę eksploatacyjną za wydobytą
kopalinę towarzyszącą ustala się jako iloczyn 50 % kwoty stawki opłaty eksploatacyjnej dla danego
rodzaju kopaliny i ilości kopaliny towarzyszącej wydobytej w okresie rozliczeniowym. Opłatę
eksploatacyjną wnosi się w terminie jednego miesiąca po upływie każdego kwartału. Opłata stanowi
w 60% dochód gminy, na terenie której jest prowadzona działalność objęta koncesją, w 40%
natomiast dochód Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jeżeli
działalność ta jest prowadzona na terenie więcej niż jednej gminy, opłaty stanowią dochód tych gmin
- proporcjonalnie do ilości wydobywanej kopaliny (art. 84 ust. 1-3, 9 oraz 86 ust. 1 pgg).
8. Przedsiębiorca jest zobowiązany przeszkolić pracowników zakładu górniczego w zakresie znajomości
przepisów regulujących bezpieczne wykonywanie pracy w zakładzie górniczym i nie może zatrudnić
pracownika, który nie wykazał się dostateczną znajomością tych przepisów. Obowiązek przeszkolenia
pracowników, przedsiębiorca może powierzyć jednostce organizacyjnej trudniącej się szkoleniem (art.
74 ust. 1-2 pgg).
Pracownik może być dopuszczony do pracy w ruchu zakładu górniczego, jeżeli:
ƒ
posiada wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności do wykonywania pracy,
ƒ
odbył aktualne przeszkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
ƒ
posiada dostateczną znajomość przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
ƒ
w wyniku badań lekarskich oraz innych wymaganych badań, został uznany za zdolnego do
wykonywania określonej pracy.
(§ 13 Rozporządzenia Ministra Gospodarki jak w pkt 3).
9. W zakładach górniczych stosuje się wyroby:
ƒ
spełniające wymagania dotyczące oceny zgodności, określone w odrębnych przepisach,
ƒ
dopuszczone do stosowania w zakładach górniczych, w drodze decyzji, przez Prezesa Wyższego
Urzędu Górniczego (art. 111 ust. 1 pgg),
ƒ
spełniające wymagania określone w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002
roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
przeciwpożarowego w zakładach górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi.
10. Przedsiębiorca:
ƒ
posiada zorganizowane ratownictwo górnicze,
14 ƒ
zapewnia stałą możliwość udziału w akcji ratowniczej zawodowych specjalistycznych służb
Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego lub innego podmiotu, zawodowo trudniącego się
wykonywaniem czynności w zakresie ratownictwa górniczego.
Przedsiębiorca może, za zgodą organu nadzoru górniczego wyrażoną w drodze decyzji, powierzyć
wykonywanie czynności w zakresie ratownictwa górniczego, Centralnej Stacji Ratownictwa
Górniczego lub innemu podmiotowi trudniącemu się zawodowo wykonywaniem takich czynności.
Właściwy organ nadzoru górniczego może zwolnić przedsiębiorcę z obowiązków jw. w całości lub
w części, jeżeli występujące w danym zakładzie górniczym zagrożenia naturalne i ich natężenie nie
wymagają spełnienia przez przedsiębiorcę w całości obowiązków i jeżeli zwolnienie takie nie
spowoduje pogorszenia stanu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego
w zakładzie górniczym (art. 75 ust. 1-2 i 5 pgg).
11. Dla każdego zakładu górniczego sporządza się plan ratownictwa, który w szczególności powinien
określać sposób prowadzenia akcji ratowniczej w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ludzi lub
ruchu zakładu górniczego.
Organizację, szczegółowe zadania służb ratownictwa górniczego przedsiębiorcy oraz podmiotów
zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym oraz:
ƒ
szczegółowe zasady tworzenia i zatwierdzania planu ratownictwa górniczego,
ƒ
wymagane kwalifikacje zawodowe, zdrowotne i wiekowe członków drużyn ratowniczych,
ƒ
szczegółowe zasady szkolenia z zakresu ratownictwa górniczego,
ƒ
zasady prowadzenia akcji ratowniczych w zależności od rodzaju zagrożeń naturalnych,
występujących w zakładach górniczych,
w sposób szczegółowy reguluje Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 roku
w sprawie ratownictwa górniczego (Dz.U. z 2002 r., Nr 94, poz. 838 z póżn. zm.).
12. Przedsiębiorca opracowuje, przed rozpoczęciem prac, dla każdego zakładu górniczego dokument
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników (§ 4 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Gospodarki jak w
pkt 3).
13. Dla terenu górniczego sporządza się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w trybie
określonym odrębnymi przepisami, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (art. 53 ust. 1 pgg).
Plan powinien zapewniać integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego
w celu:
- wykonania uprawnień określonych w koncesji,
- zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego,
- ochrony środowiska, w tym obiektów budowlanych.
Plan ten może w szczególności określić obiekty lub obszary, dla których wyznacza się filar ochronny,
w granicach którego, ze względu na ochronę oznaczonych dóbr, wydobywanie kopalin nie może być
prowadzone albo może być dozwolone tylko w sposób zapewniający ochronę tych dóbr. Koszty
15 sporządzenia projektu planu ponosi przedsiębiorca. Projekt planu wymaga uzgodnienia z właściwym
organem nadzoru górniczego. Jeżeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne,
rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia planu zagospodarowania
przestrzennego dla terenu górniczego.
14. Do projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych zakładu górniczego stosuje
się przepisy prawa budowlanego, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 57-58 pgg).
W odniesieniu do ww. działalności, zadania z zakresu administracji architektoniczno-budowlanej
i nadzoru budowlanego określone w przepisach prawa budowlanego wykonują właściwe organy
nadzoru górniczego. Obiektami budowlanymi zakładu górniczego są obiekty budowlane w rozumieniu
prawa budowlanego zlokalizowane w całości na powierzchni ziemi, służące do bezpośredniego
wydobywania kopaliny ze złóż.
W przypadku zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, obiektami
budowlanymi zakładu górniczego są między innymi:
ƒ
budynki sterowni,
ƒ
obiekty i stałe instalacje transportu kopaliny i płynów technologicznych,
ƒ
obiekty stacji redukcyjno-pomiarowych,
ƒ
budynki i zbiorniki magazynowe płynów złożowych i płynów technologicznych,
ƒ
obiekty kotłowni technologicznych,
ƒ
budynki głównych stacji sprężarek powietrza wraz z rurociągami,
ƒ
obiekty uzdatniania wód technologicznych i złożowych,
ƒ
budynki stacji elektroenergetycznych oraz główne urządzenia i sieci rozdzielcze wysokiego i
średniego napięcia,
ƒ
obiekty pompowni wód złożowych,
ƒ
wolno stojące budynki centrali telefonicznej i dyspozytorni,
ƒ
przeciwpożarowe zbiorniki,
ƒ
mosty i estakady technologiczne,
ƒ
instalacje osuszania, odsiarczania i odrtęciania gazu, separacji i stabilizacji ropy naftowej,
ƒ
obiekty i urządzenia przyodwiertowe, z wyjątkiem głowic eksploatacyjnych,
ƒ
morskie platformy stacjonarne.
(§ 25 ust. 4 Rozporządzenie Ministra Gospodarki jak w pkt 3).
15. Przedsiębiorca, który uzyskał koncesję na działalność, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 2 pgg,
obowiązany jest utworzyć fundusz likwidacji zakładu górniczego, zwany dalej "funduszem" (art. 26c
pgg).
Przedsiębiorca, prowadzący wydobywanie kopaliny systemem otworowym, przeznacza na fundusz
równowartość od 3 % do 10 % odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych zakładu górniczego,
ustalanych stosownie do przepisów o podatku dochodowym. Przedsiębiorca gromadzi środki
16 funduszu na wyodrębnionym rachunku bankowym, dokonując wpłat na fundusz począwszy od dnia
powstania obowiązku uiszczania opłaty eksploatacyjnej albo od rozpoczęcia działalności do
rozpoczęcia likwidacji zakładu górniczego. Środki funduszu stanowią koszty uzyskania przychodów
w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym i mogą być wykorzystane wyłącznie w celu
pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, również w razie
upadłości przedsiębiorcy. O ile ustawa nie stanowi inaczej, bank rozpoczyna dokonywanie wypłat
z funduszu wyłącznie po przedstawieniu przez przedsiębiorcę ostatecznej decyzji właściwego organu
nadzoru górniczego zatwierdzającej plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego lub jego
oznaczonej części. Przedsiębiorca jest obowiązany przedstawiać organowi koncesyjnemu oraz
organowi nadzoru górniczego, na ich żądanie, aktualne wyciągi z rachunku bankowego, na którym
gromadzi środki funduszu, a także informacje o sposobie ich wykorzystania.
16. W razie likwidacji zakładu górniczego przedsiębiorca jest zobowiązany:
ƒ
zabezpieczyć lub zlikwidować wyrobiska górnicze oraz obiekty i urządzenia zakładu górniczego,
ƒ
zabezpieczyć niewykorzystaną część złoża kopaliny,
ƒ
zabezpieczyć sąsiednie złoża kopalin,
ƒ
przedsięwziąć niezbędne środki chroniące wyrobiska sąsiednich zakładów górniczych,
ƒ
przedsięwziąć niezbędne środki w celu ochrony środowiska oraz rekultywacji gruntów
i zagospodarowania terenów po działalności górniczej.
Do likwidacji zakładu górniczego stosuje się odpowiednio przepisy o ruchu zakładu górniczego
(art. 80 ust. 1 i 81 ust. 1 pgg).
17. W szczególnych przypadkach, uzasadnionych warunkami bezpieczeństwa lub gdy to jest niezbędne
do wprowadzenia postępu technicznego, przeprowadzenia prac naukowo-badawczych lub
doświadczalnych, Prezes Wyższego Urzędu Górniczego na wniosek przedsiębiorcy może, w drodze
decyzji, udzielić zezwolenia na odstępstwo od określonych wymagań przewidzianych w przepisach
wydanych na podstawie art. 78 ust. 1 i 2 ustawy pgg.
Wymienione w punktach 1-17 obowiązki przedsiębiorcy prowadzącego wydobycie gazu ze źródeł
niekonwencjonalnych, nie są katalogiem zamkniętym. Stanowią jedynie ogólny zbiór podstawowych
obowiązków wynikających z przepisów prawa wg. stanu na dzień sporządzenia informacji.
17