Matura z fizyki – analiza trudnych dla zdających problemów

Transkrypt

Matura z fizyki – analiza trudnych dla zdających problemów
O wynikach matury z fizyki
i zadaniach maturalnych
„Nowa matura”
(od 2015 r.)
Dobromiła Szczepaniak (OKE we Wrocławiu)
Postrzeganie egzaminu
Matura z fizyki
- Wyniki 2015 i 2016-
Maj 2015 - Polska
Liczba zdających
17 330
ze szkół na wsi
ze szkół w miastach do 20 tys. mieszkańców
109
2 686
ze szkół w miastach od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców
6 798
ze szkół w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców
ze szkół publicznych
ze szkół niepublicznych
kobiety
mężczyźni
7 737
16 658
672
5 072
12 258
Maj 2016 - Polska
Liczba zdających
z liceów ogólnokształcących
z techników
ze szkół na wsi
ze szkół w miastach do 20 tys. mieszkańców
ze szkół w miastach od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców
ze szkół w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców
ze szkół publicznych
ze szkół niepublicznych
kobiety
mężczyźni
21 973
16 284
5 689
298
3 157
8 619
9 899
21 360
613
5 016
16 957
Maj 2016 - dolnośląskie
Liczba zdających
z liceów ogólnokształcących
z techników
ze szkół na wsi
ze szkół w miastach do 20 tys. mieszkańców
ze szkół w miastach od 20 tys. do 100 tys. mieszkańców
ze szkół w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców
ze szkół publicznych
ze szkół niepublicznych
kobiety
mężczyźni
2 539
1 989
550
12
271
815
1 441
2 477
62
698
1 841
Maj 2015 - Polska
Wrocław, 26 października 2012
7
Maj 2015 - Polska
Zdający
ogółem
Liczba
zdających
17 330
Minimum
(%)
0
Maksimum
(%)
Mediana
(%)
100
42
Modalna
(%)
30
Średnia
(%)
44
Odchylenie
standardowe
(%)
20
Maj 2016 - Polska
3,5
3,0
Procent zdających
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
0
3
7
10
13
17
20
23
27
30
33
37
40
43
47
50
53
57
Wrocław, 26 października
2012
Wynik procentowy
60
63
67
70
73
77
80
83
87
90
93
9
97
100
Maj 2016 - Polska
3,5
3,0
Procent zdających
2,5
2,0
1,5
1,0
0,5
0,0
0
3
7
10
13
17
20
23
27
30
33
37
40
43
47
50
53
57
60
63
67
70
73
77
80
83
87
90
93
Wynik procentowy
Zdający
ogółem
Liczba
zdających
Minimum
(%)
Maksimum
(%)
Mediana
(%)
Modalna
(%)
Średnia
(%)
Odchylenie
standardowe
(%)
21 973
0
100
38
23
41
22
16 284
0
100
45
37
47
21
w tym:
z LO
Wrocław, 26 października 2012
zT
5 689
0
95
20
10
13
24
16
97
100
Maj 2016 - dolnośląskie
Wrocław, 26 października 2012
11
Maj 2016 - dolnośląskie
Minimum
(%)
Maksimum
(%)
Mediana
(%)
Modalna
(%)
Średnia
(%)
Odchylenie
standardowe
(%)
Zdający
Liczba
zdających
ogółem
2539
0
98
33
23
37
21
1989
0
98
38
23
41
20
550
2
93
18
17
22
14
w tym:
z LO
zT
Wrocław, 26 października 2012
12
Matura z fizyki
- „nowa”, czyli jaka?
Matura z fizyki z roku 2015 i 2016
nowa formuła
Przesłanki zmian - idee
– sprawdzamy nie tylko wiedzę
– doceniamy metody zdobywania wiedzy (metodologię nauki)
– akcentujemy kompetencje kluczowe i integrację wiedzy
– preferujemy zadania z „wyposażeniem”
– sprawdzamy więcej umiejętności złożonych
– rozwiązania oceniamy holistyczne
2. Struktura egzaminu maturalnego
PRZEDMIOTY DODATKOWE
OBOWIĄZEK PRZYSTĄPIENIA DO CO NAJMNIEJ JEDNEGO EGZAMINU
(BEZ PROGU ZALICZENIA)
TYLKO poziom rozszerzony
DO WYBORU
biologia
chemia
filozofia
fizyka
geografia
historia
historia sztuki
historia
muzyki
język polski
matematyka
języki obce
nowożytne
informatyka
wiedza
o społeczeństwie
język łaciński
i kultura
antyczna
język mniejszości
narodowych
i mniejszości
etnicznych
język
regionalny
1. Struktura egzaminu maturalnego
STRUKTURA EGZAMINU Z FIZYKI
Jeden poziom egzaminu - rozszerzony
60 punktów
czas trwania egzaminu
180 minut
około 30 zadań
zadania zamknięte i otwarte, każde polecenie maksymalnie do 5 pkt,
jedno zadanie do tekstu popularnonaukowego
i jedno zadanie rozbudowane – doświadczalne
wyniki w skali procentowej i centylowej
Wymagania podstawy programowej
Wymagania podstawy programowej
Wymagania podstawy programowej
Wymagania ogólne
–
syntetyczne ujęcie nadrzędnych celów kształcenia
Wymagania szczegółowe –
ściśle określone wiadomości i umiejętności
STRUKTURA EGZAMINU
WYMAGANIA GŁÓWNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
IV etap edukacyjny
poziom rozszerzony (kl II i III LO i T)
I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania
procesów i zjawisk w przyrodzie.
II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.
III. Wykorzystywanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel,
wykresów, schematów i rysunków.
IV. Budowanie prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk.
V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników.
STRUKTURA EGZAMINU
WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
III etap edukacyjny oraz IV etap edukacyjny
– poziom podstawowy i rozszerzony
Zadania będą obejmować większość głównych treści podstawy programowej
(działów fizyki);
zagadnienia – działy fizyki
A.
Mechanika punktu materialnego i bryły sztywnej
B.
Zasady zachowania
C.
Pola
D.
Termodynamika i własności materii
E.
Drgania, fale i optyka
F.
Prąd elektryczny
G.
Fizyka atomowa, jądrowa i kwantowa
H.
Elementy astronomii
Wymaganie ogólne V
Wymagania
ogólne I – IV
DOZWOLONE POMOCE
1. pióro lub długopis z CZARNYM atramentem.
2. linijka
3. kalkulator prosty
4. Karta wybranych stałych fizykochemicznych na egzamin maturalny
z biologii, chemii i fizyki.
22
2
Zadania na maturze
z fizyki
- łatwe, czy trudne?
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,32
trudne
4.1.2016
Zbudowano tratwę z 10 drewnianych pni. Każdy pień ma kształt walca o
polu podstawy 700 cm2 i długości 2 m.
Na rysunku 1 przedstawiono pływającą na powierzchni wody tratwę bez
obciążenia, a na rysunku 2 – pływającą tratwę obciążoną ładunkiem.
Wektor siły na rysunku 2 odpowiada tylko ciężarowi ładunku
ładunek
tratwa
rys. 1
rys. 2
Dorysuj na każdym rysunku wektory ciężaru tratwy (bez ładunku) i działającej na
nią siły wyporu . Oznacz narysowane siły. Zachowaj relacje pomiędzy długościami
wektorów sił (dotyczy to zarówno porównania sił na jednym z rysunków, jak
i porównania obu rysunków).
4.1.2016
(67%), kraj 69%
Zbudowano tratwę z 10 drewnianych pni. Każdy pień ma kształt walca o
polu podstawy 700 cm2 i długości 2 m.
Na rysunku 1 przedstawiono pływającą na powierzchni wody tratwę bez
obciążenia, a na rysunku 2 – pływającą tratwę obciążoną ładunkiem.
Wektor siły na rysunku 2 odpowiada tylko ciężarowi ładunku
ładunek
tratwa
rys. 1
rys. 2
Dorysuj na każdym rysunku wektory ciężaru tratwy (bez ładunku) i działającej na
nią siły wyporu . Oznacz narysowane siły. Zachowaj relacje pomiędzy długościami
wektorów sił (dotyczy to zarówno porównania sił na jednym z rysunków, jak
i porównania obu rysunków).
10.2./2016
Dipol elektryczny to układ dwóch różnoimiennych ładunków o tej samej wartości bezwzględnej
q, umieszczonych w odległości d od siebie. Momentem dipolowym p nazywamy wektor o
wartości p = q·d, zwrócony od ładunku ujemnego do dodatniego.
Natężenie pola elektrostatycznego układu ładunków można wyznaczyć jako wektorową sumę
natężeń pól wytwarzanych przez każdy ładunek z osobna.
A
0,5 d
+q
–q
B
0,5 d
0,5 d
Stosując metodę dodawania wektorów, skonstruuj na rysunku
powyżej wektor natężenia pola w punkcie A leżącym na symetralnej
dipola w odległości 0,5 d od jego osi.
10.2./2016
(18%), kraj 23%
Dipol elektryczny to układ dwóch różnoimiennych ładunków o tej samej wartości bezwzględnej
q, umieszczonych w odległości d od siebie. Momentem dipolowym p nazywamy wektor o
wartości p = q·d, zwrócony od ładunku ujemnego do dodatniego.
Natężenie pola elektrostatycznego układu ładunków można wyznaczyć jako wektorową sumę
natężeń pól wytwarzanych przez każdy ładunek z osobna.
A
0,5 d
+q
–q
B
0,5 d
0,5 d
Stosując metodę dodawania wektorów, skonstruuj na rysunku
powyżej wektor natężenia pola w punkcie A leżącym na symetralnej
dipola w odległości 0,5 d od jego osi.
11./2016
Używając małego metalowego cylindra zamkniętego tłokiem, który mógł
poruszać się praktycznie bez tarcia, wykonano doświadczenie w układzie
przedstawionym na rysunku
cylinder
tłok
powietrze
woda
naczynie
Gdy wodę w naczyniu podgrzano od temperatury 22 °C do 68 °C, tłok
przesunął się w górę. Ustalono, że objętość powietrza zamkniętego
tłokiem zwiększyła się od 125 cm3 do 144 cm3.
Wyznacz, korzystając tylko z podanych informacji oraz z własności
przemian gazowych, temperaturę zera bezwzględnego w skali
Celsjusza.
11./2016
(16%), kraj 20%
Używając małego metalowego cylindra zamkniętego tłokiem, który mógł
poruszać się praktycznie bez tarcia, wykonano doświadczenie w układzie
przedstawionym na rysunku
cylinder
tłok
powietrze
woda
naczynie
Gdy wodę w naczyniu podgrzano od temperatury 22 °C do 68 °C, tłok
przesunął się w górę. Ustalono, że objętość powietrza zamkniętego
tłokiem zwiększyła się od 125 cm3 do 144 cm3.
Wyznacz, korzystając tylko z podanych informacji oraz z własności
przemian gazowych, temperaturę zera bezwzględnego w skali
Celsjusza.
11./2016
Zadania na maturze
z fizyki
- jakie?
STRUKTURA EGZAMINU
WYMAGANIA GŁÓWNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
IV etap edukacyjny
poziom rozszerzony (kl II i III LO i T)
I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania
procesów i zjawisk w przyrodzie.
II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.
III. Wykorzystywanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel,
wykresów, schematów i rysunków.
IV. Budowanie prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk.
V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników.
V WYMAGANIE OGÓLNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
Wymagania doświadczalne
Zadania doświadczalne mogą dotyczyć doświadczeń z kanonu doświadczeń lub
wybranych treści szczegółowych podstawy programowej;
III i IV etap edukacyjny:
Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników
III. etap edukacyjny
14 doświadczeń, z których nie mniej niż
połowa powinna zostać wykonana
samodzielnie przez uczniów w grupach,
pozostałe doświadczenia – jako pokaz dla
wszystkich, wykonany przez
wybranychuczniów pod kontrolą
nauczyciela.
IV. etap edukacyjny
9 doświadczeń, z których uczeń
przeprowadza przynajmniej połowę z
przedstawionych badań polegających na
wykonaniu pomiarów, opisie i analizie
wyników oraz, jeżeli to możliwe,
wykonaniu i interpretacji wykresów.
STRUKTURA EGZAMINU
V WYMAGANIE OGÓLNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników.
Uczeń:
1) wyznacza gęstość substancji, z jakiej wykonano przedmiot w kształcie prostopadłościanu, walca lub kuli za pomocą wagi i linijki;
2) wyznacza prędkość przemieszczania się (np. w czasie marszu, biegu, pływania, jazdy rowerem) za pośrednictwem pomiaru odległości i
czasu;
3) dokonuje pomiaru siły wyporu za pomocą siłomierza (dla ciała wykonanego z jednorodnej substancji
o gęstości większej od gęstości wody);
4) wyznacza masę ciała za pomocą dźwigni dwustronnej, innego ciała o znanej masie i linijki;
5) wyznacza ciepło właściwe wody za pomocą czajnika elektrycznego lub grzałki o zna nej mocy (przy założeniu braku strat);
6) demonstruje zjawisko elektryzowania przez tarcie oraz wzajemnego oddziaływania ciał naładowanych;
7) buduje prosty obwód elektryczny według zadanego schematu (wymagana jest znajomość symboli elementów: ogniwo, opornik,
żarówka, wyłącznik, wolto mierz, amperomierz);
8) wyznacza opór elektryczny opornika lub żarówki za pomocą woltomierza i amperomierza;
9) wyznacza moc żarówki zasilanej z baterii za pomocą woltomierza i amperomierza;
10) demonstruje działanie prądu w przewodzie na igłę magnetyczną (zmiany kierunku wychylenia przy zmianie kierunku
przepływu prądu, zależność wychylenia igły od pierwotnego jej ułożenia względem przewodu);
11) demonstruje zjawisko załamania światła (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania – jakościowo);
12) wyznacza okres i częstotliwość drgań ciężarka zawieszonego na sprężynie oraz okres i częstotliwość drgań wahadła
matematycznego;
13) wytwarza dźwięk o większej i mniejszej częstotliwości od danego dźwięku za pomocą dowolnego drgającego przedmiotu lub
instrumentu muzycznego;
14) wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobierając doświadczalnie
położenie soczewki i przedmiotu.
STRUKTURA EGZAMINU
V WYMAGANIE OGÓLNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
Zadania doświadczalne mogą dotyczyć doświadczeń z kanonu doświadczeń lub
wybranych treści szczegółowych podstawy programowej;
III i IV etap edukacyjny:
Przeprowadzanie doświadczeń i wyciąganie wniosków z otrzymanych wyników
Badania dotyczą:
1) ruchu prostoliniowego jednostajnego i jednostajnie zmiennego (np. wyznaczenie przy
spieszenia w ruchu jednostajnie zmiennym);
2) ruchu wahadła (np. wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego);
3) ciepła właściwego (np. wyznaczenie ciepła właściwego danej cieczy);
4) kształtu linii pól magnetycznego i elektrycznego (np. wyznaczenie pola wokół prze wodu w
kształcie pętli, w którym płynie prąd);
5) charakterystyki prądowo-napięciowej opornika, żarówki, ewentualnie diody (np. pomiar i
wykonanie wykresu zależności I(U);
6) drgań struny (np. pomiar częstotliwości podstawowej drgań struny dla różnej dłu gości drgającej
części struny);
7) dyfrakcji światła na siatce dyfrakcyjnej lub płycie CD (np. wyznaczenie gęstości ścieżek na
płycie CD);
8) załamania światła (np. wyznaczenie współczynnika załamania światła z pomiaru kąta
granicznego);
9) obrazów optycznych otrzymywanych za pomocą soczewek (np. wyznaczenie powiększenia
obrazu i porównanie go z powiększeniem obliczonym teoretycznie).
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,62
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
V. wymaganie ogólne.
współ.trudności – 0,48
bardzo trudne
V. wymaganie ogólne.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
V. wymaganie ogólne.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
V. wymaganie ogólne.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
lub/i
lub/i
połowa
doświadczenia
b)
V. wymaganie ogólne.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
lub/i
lub/i
połowa
doświadczenia
b)
STRUKTURA EGZAMINU
WYMAGANIA GŁÓWNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
IV etap edukacyjny
poziom rozszerzony (kl II i III LO i T)
I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania
procesów i zjawisk w przyrodzie.
II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.
III. Wykorzystywanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu, tabel,
wykresów, schematów i rysunków.
IV. Budowanie prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu zjawisk.
V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników.
STRUKTURA EGZAMINU
W arkuszu znajdą się zadania sprawdzające umiejętność posługiwania się
informacjami pochodzącymi z analizy tekstów popularnonaukowych
IV etap edukacyjny:
II. WYMAGANIE OGÓLNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ:
Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.
III etap edukacyjny:
IV. WYMAGANIE OGÓLNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ:
Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych
tekstów (w tym popularnonaukowych).
Wymagania przekrojowe
Oprócz wiedzy z wybranych działów fizyki, uczeń:
przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu
popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,30
wsp. łatwości 0,30
wsp. łatwości 0,37
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,30
wsp. łatwości 0,30
wsp. łatwości 0,37
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,17
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
STRUKTURA EGZAMINU
WYMAGANIA GŁÓWNE PODSTAWY PROGRAMOWEJ
IV etap edukacyjny
poziom rozszerzony (kl II i III LO i T)
I. Znajomość i umiejętność wykorzystania pojęć i praw fizyki do wyjaśniania
procesów i zjawisk w przyrodzie.
II. Analiza tekstów popularnonaukowych i ocena ich treści.
III. Wykorzystywanie i przetwarzanie informacji zapisanych w postaci tekstu,
tabel, wykresów, schematów i rysunków.
IV. Budowanie prostych modeli fizycznych i matematycznych do opisu
zjawisk.
V. Planowanie i wykonywanie prostych doświadczeń i analiza ich wyników.
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,17
bardzo trudne
56
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,17
bardzo trudne
57
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
bardzo trudne
wsp. łatwości 0,14
PRZYKŁADOWE ZADANIA MATURALNE
wsp. łatwości 0,14
bardzo trudne
wsp. łatwości 0,35
Podstawowe informacje o ocenianiu
OCENIANIE W PODEJŚCIU HOLISTYCZNYM
Ocena odpowiedzi zdającego w zadaniach otwartych zależy
od tego, jak istotnego postępu dokonał zdający,
i w jakim stopniu pokonał zasadnicze trudności na drodze do
całkowitego
rozwiązania
zadania
bądź
udzielenia
w pełni poprawnej odpowiedzi.
OCENIANIE W PODEJŚCIU HOLISTYCZNYM
OCENIANIE W PODEJŚCIU HOLISTYCZNYM
Należy zdawać sobie sprawę z tego, że nowa matura w stopniu
mniejszym niż dotąd sprawdza pamięciową znajomość zagadnień
fizyki i proste umiejętności rachunkowe, a w większym –
konstruowanie logicznego rozumowania, budowanie modeli
fizycznych i matematycznych oraz dochodzenie do wniosków.
Współczesny kandydat na studia matematyczno-fizyczne i techniczne
powinien wykazywać się krytycznym myśleniem, racjonalną oceną
przedstawianych faktów i opinii oraz planowaniem eksperymentów i
ocenianiem wyników doświadczeń, ponieważ właśnie takie
umiejętności będą mu niezbędne podczas wyższych studiów.
Dziękuję.
Dobromiła Szczepaniak (OKE we Wrocławiu)