Obalony dogmat: wnikanie autoprzeciwcia³ do ¿ywych komórek

Obalony dogmat: wnikanie autoprzeciwcia³ do ¿ywych komórek

EKSPERT PRZEDSTAWIA37
Alergia Astma Immunologia, 1997, 2(1), 37
prof. dr hab. med. Jan ¯eromski
Kierownik Zak³adu Immunopatologii
Akademii Medycznej w Poznamiu
Obalony dogmat: wnikanie
autoprzeciwcia³ do ¿ywych komórek
Broken dogma: penetration of autoantibodies
into living cells
D. ALARCON-SEGOVIA, A. RUIZ-A RGUELLES, L.LLORENTE
Immunology Today 1996 v.14, 4: 163-164
Obecnoœæ autoprzeciwcia³ (autoAb) stanowi
znamienn¹ cechê chorób autoimmunizacyjnych.
Wykrywanie autoAb sta³o siê jedn¹ z wa¿nych metod
stosowanych w diagnostyce tych chorób. Jednoczeœnie
jednak w wiêkszoœci autoimmunizacji autoAb nie
wydaj¹ siê mieæ znaczenia patogennego i traktowane s¹
przez ogó³ badaczy jako zjawisko towarzysz¹ce
zasadniczej chorobie. Autoantygeny, z którymi reaguj¹
autoAb, s¹ czêsto antygenami wewn¹trz komórkowymi
- cytoplazmatycznymi lub j¹drowymi. Stwarza to
dodatkowe problemy w wyjaœnieniu roli patogennej
autoAb ze wzglêdu na potencjalne trudnoœci po³¹czenia
siê ich z odpowiednim ligandem antygenowym.
Artyku³ badaczy meksykañskich - Donato
Alarcon-Segovii i wsp. jest kolekcj¹ danych zarówno
z w³asnych doœwiadczeñ, jak i innych badaczy
przedstawionych na I Miêdzynarodowej Konferencji na
temat “Penetracja przeciwcia³ do ¿ywych komórek’,
która odby³a siê w Mexico City we wrzeœniu 1995 r.
Przedstawione wyniki œwiadcz¹, ¿e wbrew panuj¹cym
obecnie pogl¹dom autoAb mog¹ wnikaæ do ró¿nych
komórek ustroju i wywo³ywaæ okreœlone, zwykle
szkodliwe skutki biologiczne. I tak np. przeciwcia³a
przeciw rybonukleinie (anty RNP) i przeciw DNA nie
tylko przenikaj¹ przez b³onê komórkow¹, ale docieraj¹
do swego antygenu wewn¹trzj¹drowego, prowadz¹c do
œmierci komórki przez apoptozê. Mechanizm wnikania
autoAb do komórek jest ró¿ny. Mo¿e odbywaæ siê na
drodze wi¹zania IgG przez receptor dla fragmentu Fc.
Innym sposobem dla przeciwcia³ anty DNA s¹ peptydy
DNA-podobne obecne na powierzchni komórki,
reaguj¹ce krzy¿owo z autoAb. Takim peptydem jest
pentapeptyd H72, który okaza³ siê epitopem dla wielu
przeciwcia³ anty DNA.
Wnikanie autoprzeciwcia³ jest dosyæ wolne, trwa
bowiem oko³o kilku godzin. Sam proces penetracji do
wnêtrza komórki jest procesem czynnym. Wskazuj¹ na
to nastêpuj¹ce fakty: trawienie komórek trypsyn¹ czy
DNA-az¹ znosi wnikanie autoAb. Podobnie dzia³aj¹
czynniki inaktywuj¹ce organelle komórkowe jak
cytochalazyna B (unieczynnia mikrofilamenty)
i kolchicyna (mikrotubule). W pewnych uk³adach
biologicznych proces ten blokuje agregowana IgG, co
potwierdza rolê receptora dla fragmentu Fc IgG
(p. wy¿ej).
Istniej¹ dane wskazuj¹ce, ¿e autoAb po wnikniêciu do
komórki wêdruj¹ w kierunku swoistego antygenu.
W przypadku, gdy jest on dla nich niedostêpny, mog¹
opuœciæ komórkê.
Lista komórek, w których wykazano penetracjê autoAb
do wnêtrza jest wci¹¿ stosunkowo krótka, ale obejmuje
komórki jednoj¹drzaste krwi, granulocyty, neurony,
fibroblasty, ró¿ne komórki nab³onkowe, w tym
nowotworowe (np. komórki w¹trobiaka).Szczególn¹
sk³onnoœæ wykazuj¹ tu komórki o du¿ych zdolnoœciach
do adhezji, komórki zaka¿one wirusami oraz komórki
niedojrza³e.
Skutki wnikniêcia autoprzeciwcia³ do komórek
mog¹ byæ ró¿norodne. Przeciwcia³a anty RNP lub anty
DNA zatrzymuj¹ cykl ¿yciowy komórek w fazie Go lub
G1a prowadz¹c do apoptozy. Te pierwsze (a.RNP) po
wnikniêciu do limfocytów T z receptorem dla Fc IgG
znosz¹ ich funkcje supresyjne. Te drugie (a.DNA) po
wnikniêciu do komórek k³êbka nerkowego powoduj¹ ich
proliferacjê, fuzjê podocytów i bia³komocz. Autoprzeciwcia³a przeciw neuronom (anty Hu) u chorych
z rakiem drobnokomórkowym p³uc powoduj¹ neuronopatiê towarzysz¹c¹ nowotworom. Interesuj¹ce jest, ¿e
przeciwcia³a te wnikaj¹ tylko do tych neuronów, które
posiadaj¹ antygen Hu.
W podsumowaniu autorzy sugeruj¹, ¿e aczkolwiek
autoAb powstaj¹ g³ównie w przebiegu procesów
autoimmunizacyjnych, to jednak wiele z nich ma
charakter przeciwcia³ naturalnych, dla których
antygenami docelowymi s¹ DNA czy te¿ czynniki
warunkuj¹ce transkrypcjê genu. Ich wnikanie do
komórek mo¿e mieæ istotny wp³yw na procesy
immunoregulacji wewn¹trzkomórkowej, a tak¿e mo¿e
zapobiegaæ rozwojowi zjawisk autoimmunizacji.