Program świetlicy opiekuńczo-wychowawczej z elementami

Transkrypt

Program świetlicy opiekuńczo-wychowawczej z elementami
Program świetlicy opiekuńczo –
wychowawczej z elementami
socjoterapii przy Zespole Szkół w Krasieninie
Autorzy programu:
mgr Ewa Kołtunik
mgr Elżbieta Fim
KRASIENIN 2001
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
SPIS TREŚCI:
1. Cel działalności Świetlicy
z elementami socjoterapii.
opiekuńczo
–
wychowawczej
2. Definicja socjoterapii.
3. Cele edukacyjne.
4. Cele rozwojowe:
okres wczesnoszkolny,
okres dorastania.
5. Kryteria naboru uczestników zajęć.
6. Istota socjoterapii.
7. Rola opiekuna – wychowawcy.
8. Mechanizmem terapeutyczny.
9. Terapeutyczny charakter zajęć świetlicy opiekuńczo – wychowawczej
z elementami socjoterapii.
10. Struktura zajęć socjoterapeutycznych.
11. Metody pracy z grupą.
12. Ogólna charakterystyka prowadzonej działalności
13. Zadania świetlicy.
14. Prowadzone zajęcia w świetlicy.
15. Plan pracy grupy młodszej „0” – III.
Założenia organizacyjne świetlicy opiekuńczo - wychowawczej
z elementami socjoterapii
Ramowy plan pracy.
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
2
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
Celem działalności Świetlicy opiekuńczo –
wychowawczej z elementami socjoterapii - jest
działalność profilaktyczna w zakresie przeciwdziałania
alkoholizmowi i narkomanii, zapewnienie opieki wychowawczej
dla uczestników zajęć i wspieranie wszechstronnego rozwoju
wychowanków poprzez wzmacnianie osobowości młodych
ludzi, realizację celów edukacyjnych i rozwojowych.
Cele edukacyjne:
1. Uczenie się rozpoznawania emocji.
2. Poznawanie mechanizmów uzależnień.
3. Poznawanie chorób społecznych.
4. Uczenie się wybranych technik pracy umysłowych.
5. Zdobywanie umiejętności przekazywania własnej wiedzy.
6. Uczenie się pełnienia określonych ról:
dziecka w rodzinie,
ucznia,
kolegi.
7. Uczenie się rozwiązywania konfliktów między ludźmi.
Cele rozwojowe (dostosowane do potrzeb wiekowych uczestników).
I.
Okres wczesnoszkolny:
1. Kształtowanie aktywności ruchowej i zabawy w grupie.
2. Zdobywanie wiedzy o świecie.
3. Rozwijanie twórczości dziecięcej.
4. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych w relacjach
dorosły – dziecko, dziecko – dorosły, w sytuacjach nowych
(nieznanych).
5. Kształtowanie umiejętności interpersonalnych w relacjach
dziecko – dziecko, i podejmowania wspólnej aktywności.
6. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań i zamiłowań.
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
3
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
II.
Okres dorastania:
1. Kształtowanie umiejętności wyrażania się w różnych formach,
zwłaszcza literackich, marzeniach i wyobrażeniach.
2. Rozbudzanie samoświadomości.
3. Rozwijanie świadomości przynależności do grup społecznych.
4. Rozwijanie umiejętności rozwiązywania problemów osobistych.
5. Rozwijanie światopoglądu.
6. Rozwijanie indywidualnych zainteresowań i zamiłowań.
Socjoterapia – to proces korekcyjny o charakterze leczniczym, adresowany
do dzieci i młodzieży. Spośród źródeł owej zmiany korekcyjnej wymienia się
na ogół korekcyjne doświadczenia i odreagowanie emocjonalne. Tak też
definiuje ten proces Strzemieczny: „socjoterapia polega na celowym
stwarzaniu dzieciom warunków (doświadczeń społecznych) umożliwiających
zajście procesu socjoterapeutycznego (zmiana sądów o rzeczywistości,
sposobów zachowań i odreagowanie emocjonalne)”. Socjotarapię określa cel
zajęć.
Socjoterapia zaliczana jest do procesów psychokorekcyjnych, leczniczych,
ukierunkowanych na eliminowanie lub zmniejszanie poziomu zaburzeń,
zwykle zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży.
Socjoterapia jest formą pomocy adresowaną do dzieci i młodych ludzi w
okresie dorastania, borykających się z problemami osobistymi i trudnościami
życiowymi.
Kryteria naboru uczestników zajęć
dzieci z zaburzeniami:
zahamowania
zachowania,
nadpobudliwości,
dzieci z niektórymi zaburzeniami emocjonalnymi,
dzieci i młodzież zaniedbane wychowawczo i dydaktycznie,
dzieci i młodzież z rodzin dysfunkcyjnych,
Istota socjoterapii
Spotkania z dziećmi powinny odbywać się w atmosferze bezpieczeństwa,
wzajemnego zaufania, poczucia więzi i głębokich relacji z samymi
uczestnikami. Podstawowym założeniem wszelkiej pomocy psychologicznej
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
4
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
jest pojmowanie człowieka jako podmiotu i jednocześnie przedmiotu zmiany
korekcyjnej, terapeutycznej i kreacyjnej, co oznacza, iż s a m zainteresowany
dokonuje zmiany w sobie, tylko przy pomocy grupy i prowadzącego.
Źródłem doświadczeń korygujących i uczących jest, bowiem własna
aktywność poznawcza i emocjonalna uczestników terapii. Wyraża się ona w
ujawnianiu i dzieleniu się z innymi swoimi myślami, przeżyciami,
wyobrażeniami, dążeniami, uczuciami, pragnieniami pojawiającymi się „tu
i teraz”.
Rola opiekuna - wychowawcy polega na stwarzaniu takich sytuacji, które
pomogą uczestnikom spotkań uświadomić sobie własne trudności
i ograniczenia oraz własny potencjał i możliwości zmiany. Służą temu
różnorodne techniki, takie jak psychodrama, pantomima, gry, ćwiczenia,
techniki wyobrażeniowe oraz założenia programu zajęć wychowawczo profilaktycznych „Spójrz inaczej”, którego autorami są Andrzej
Kołodziejczyk, Ewa Czemierowska i Tomasz Kołodziejczyk.
Mechanizmem terapeutycznym jest wgląd, który polega na ujawnianiu
samego siebie, a także na przyjmowaniu i nadawaniu informacji zwrotnych
uczestnikom spotkań.
Terapeutyczny charakter zajęć świetlicy opiekuńczo – wychowawczej
z elementami socjoterapii polega na organizowaniu takich sytuacji
społecznych podczas grupowych spotkań, które:
1. Dostarczają młodym uczestnikom zajęć doświadczeń korekcyjnych,
przeciwstawnych do treści doświadczeń urazowych oraz
doświadczeń kompensujących doświadczenia deprawacyjne,
hamujące rozwój emocjonalny i społeczny.
2. Sprzyjają odreagowaniu napięć emocjonalnych.
3. Służą
aktywnemu
psychologicznych.
uczeniu
się
nowych
umiejętności
Terapeutyczna rola zajęć grupowych polega na organizowaniu doświadczeń
korektywnych. Gromadzenie nowych doświadczeń, odmiennych od
dotychczasowych ma na celu likwidowanie wpływu doświadczeń urazowych
na psychiczne i społeczne funkcjonowanie młodego człowieka.
Struktura zajęć socjoterapeutycznych jest zgodna z programem zajęć
wychowawczo – profilaktycznych „Spójrz inaczej”.
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
5
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
Treści programu „Spójrz inaczej”:
1. Uczestnictwo w grupie
2. Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć.
3. Rozwiązywanie problemów.
4. Dbanie o zdrowie.
Metody pracy z grupą:
krąg uczuć.
rysunki,
piosenki,
psychodramy,
przygotowanie scenek,
przedstawienia,
dyskusje,
burza mózgów,
uzupełnianie zdań,
opowiadania,
gry i zabawy,
praca w małych grupach,
kącik samotności,
rundki.
Ogólna charakterystyka prowadzonej działalności
SPOTKANIA TERAPEUTYCZNE PROWADZONE SĄ W OPARCIU
O PROGRAM ZAJĘĆ WYCHOWACZO – PROFILAKTYCZNYCH DLA KLAS
I - III ORAZ KLAS IV - VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ „SPÓJRZ INACZEJ”
AUTORSTWA:
ANDRZEJA KOŁODZIEJCZYKA
EWY CZEMIEROWSKIEJ
TOMASZA KOŁODZIEJCZYKA
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
6
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
Szkolna Świetlica Opiekuńczo - Wychowawcza
prowadzi
zajęcia w wymiarze 6-ciu godzin tygodniowo w dwóch kategoriach
wiekowych:
1. Dzieci młodsze (klasy „0” – III) – opiekun mgr Elżbieta Fim
2. Dzieci starsze i młodzież gimnazjalna – opiekun mgr Ewa Kołtunik
****************************************************
Świetlica
jest
placówką
opiekuńczo
–
wychowawczą, ogólnie dostępną dla wszystkich
chętnych - dzieci i młodzieży (uczniów Zespołu
Szkół w Krasieninie).
****************************************************
Zadaniami Świetlicy są:
twórcze przystosowanie wychowanka do norm społecznych
i przygotowanie go do funkcjonowania w określonych rolach
społecznych,
kształtowanie umiejętności samodzielnego rozwiązywania
wewnętrznych konfliktów emocjonalnych, konfliktów
w rodzinie, środowisku szkolnym i rówieśniczym,
kształtowanie indywidualnej drogi rozwoju osobowości
i postaw sprzyjających dokonywaniu korzystnych wyborów
życiowych,
rozwijanie osobistych możliwości poszerzania
świadomości i swoich kontaktów z otoczeniem;
swojej
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
7
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
stwarzanie
sytuacji
zainteresowań;
aktywowanie
aktywność;
do
mechanizmów
rozwijania
różnorodnych
wyzwalających
twórczą
wytwarzanie
klimatu
sprzyjającego
powstawaniu
emocjonalnych więzi wśród wychowanków - uczenie
efektywnej komunikacji interpersonalnej;
udzielanie wychowankom pomocy w usuwaniu trudności
związanych z niepowodzeniami szkolnymi,
usuwanie braków w nauce.
****************************************************
Zaplecze placówki pozwala na prowadzenie zajęć sportowych - do
dyspozycji jest sala gimnastyczna i stoły do tenisa stołowego.
****************************************************
W Świetlicy prowadzone są:
Socjoterapia (grupy terapeutyczne)
Zajęcia plastyczne
Zajęcia komputerowe
Zajęcia sportowe - tenis stołowy, koszykówka, siatkówka, piłka nożna
Zajęcia taneczno - muzyczne
Pomoc w nauce
***************************************************
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
8
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
DZIECI MŁODSZE
KLASY „0” – III
Celem działalności świetlicy terapeutycznej jest kształtowanie tych cech
osobowości i charakteru dziecka oraz tych dyspozycji i funkcji
psychofizycznych, dzięki którym możliwe jest osiągnięcie przez dziecko
optymalnego dla siebie poziomu rozwoju. Do zadań terapeutycznych należy:
stymulowanie rozwoju psychoruchowego dziecka
kompensowanie stwierdzonych niedoborów rozwojowych
korygowanie nieprawidłowości w przebiegu procesów i funkcji
psychicznych
eliminowanie braków dydaktycznych
przewartościowanie postaw wobec napotkanych trudności
i niepowodzeń szkolnych
usuwanie przeszkód adaptacyjnych
Postępowanie z dzieckiem na zajęciach ma charakter wieloaspektowy,
łącząc się jednak w jeden zwarty strumień oddziaływań. Potrzeby rozwojowe
i edukacyjne
są
zaspokajane
w
aspekcie
psychoterapeutycznym,
i ogólnorozwojowym.
Aspekt psychoterapeutyczny sprowadza się przede wszystkim
do wywierania wpływu kształtującego postawę świadomego uczestnictwa
w procesie przezwyciężania trudności o różnym charakterze.
Proponowane drogi osiągnięcia celu:
doprowadzenie do zrozumienia i przejściowego zaakceptowania
przez dziecko jego własnych trudności przystosowawczych
zmobilizowanie go do aktywnego działania mimo istniejących
przeszkód i nauczenie sposobów pokonywania niepowodzeń
wzbudzanie w nim wiary we własne siły i możliwości,
a w oparciu o nie dążeń do osiągania sukcesów
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
9
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
budzenie samoświadomości (postrzeganie siebie i rozumienie
swoich uczuć):
radzenie sobie z emocjami,
wejrzenie w głąb siebie,
ekspresja i intuicja
uczestnictwo w grupie:
kształtowanie umiejętności porozumiewania się z innymi,
pracy w zespole,
radzenia sobie ze stresem,
rozwiązywania konfliktów i problemów
Aspekt ogólnorozwojowy to pobudzanie i wszechstronne usprawnianie
psychofizycznego i emocjonalno-społecznego rozwoju przez:
aktualizowanie, uzupełnianie, i poszerzanie wiedzy ogólnej
i szczegółowej z różnych dziedzin
rozwijanie zainteresowań, zamiłowań, oraz umiejętności
organizowania i spędzania czasu wolnego
dbanie o zdrowie
Wszelkie oddziaływania terapeutyczne kierowane są równocześnie na
sferę emocjonalno-wolicjonalną i społeczną oraz orientacyjno-poznawczą.
Zmierzają do wywoływania umiejętności równoczesnego pokonywania
trudności w nauce, kontaktach interpersonalnych, jak i rodzących się w ich
następstwie emocji negatywnych, reakcji agresywnych i autoagresywnych,
tendencji destrukcyjnych. Punktem wyjścia do projektowania opieki i pomocy
specjalistycznej jest diagnoza interdyscyplinarna. Diagnoza z terapią sprzężone
są zwrotnie, gdyż praktyczne działania terapeutyczne sprawdzają trafność
diagnozy wyjściowej, a weryfikując ją wnoszą korekty do programu i sposobu
oddziaływań terapeutycznych.
Założenia organizacyjne świetlicy opiekuńczo wychowawczej z elementami socjoterapii:
1. Do świetlicy zgłosić się mogą rodzice z dzieckiem, które aktualnie,
ich zdaniem, manifestuje trudności w funkcjonowaniu
2. Trudności dziecka podlegają diagnozie, która stanowi punkt
wyjścia do opracowania pomocy terapeutycznej
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim 10
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
3. Każde dziecko trafia do świetlicy tylko na czas, w którym
potrzebna jest mu intensywna pomoc i opieka zaspokajająca jego
potrzeby
4. Organizowane zajęcia w zależności od potrzeb dziecka :
korekcyjno-kompensacyjne dla dzieci z trudnościami
w nauce pisania i czytania
socjoterapeutyczne
dla
dzieci
z
trudnościami
adaptacyjnymi i przystosowawczymi
psychoterapeutyczne dla dzieci z zaburzeniami
emocjonalnymi
rozwijanie zainteresowań:
zabawa z komputerem
plastycznych
sportowych
hobby
muzycznych
taneczno – muzycznych i innych
zajęcia metodą technik różnych
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim 11
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
RAMOWY PLAN PRACY
LP
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
TREŚCI
PROGRAMOWE
TEMATYKA ZAJĘĆ
Jesteśmy podobni
Postrzeganie siebie
i rozumienie swoich uczuć: To właśnie JA
Postrzeganie siebie
Jesteśmy niepowtarzalni
Moje sukcesy
Kiedy czuję się ważny?
Czasami jesteśmy zazdrośni
Nasze uczucia
Mogę wpływać na swoje samopoczucie
Przeżywamy różne uczucia
Możemy radzić sobie w trudnych sytuacjach
Czasami się kłócimy
Dokuczanie
Skarżenie
Mój „dobry dzień”
Mój „zły dzień”
Czasem czujemy się odrzuceni
Uczestnictwo w grupie
W rodzinie wzajemnie sobie pomagamy
Rodzina, z której pochodzę
Popełniamy błędy
Dbamy o swoje zdrowie
Dbanie o zdrowie
Poznajemy ruch swojego ciała
Gdyby moje ciało mogło mówić
Jak używać lekarstw?
Spacer po okolicy
Przejażdżka rowerowa
Pozostałe zajęcia będą uzgadniane wspólnie z dziećmi w zależności od
ich potrzeb.
Propozycje:
dyskusje na dowolnie wybrane przez uczestników tematy
prace plastyczne
zajęcia z komputerem
zajęcia taneczno - muzyczne np. z okazji:
Dnia Chłopaka
Andrzejek
Dnia Kobiet
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim 12
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie
Program pracy świetlicy opiekuńczo - wychowawczej z elementami socjoterapii.
i innych
gry i zabawy na świeżym powietrzu
przeglądanie i prezentowanie własnych zainteresowań, kolekcji
itp.
pomoc w nauce
odrabianie prac domowych
oglądanie bajek i filmów video
słuchanie i czytanie baśni
korzystanie z sali gimnastycznej oraz sprzętu sportowego
lub inne propozycje dzieci.
Praca zbiorowa autorstwa: mgr Ewa Kołtunik, mgr Elżbieta Fim 13
– nauczyciele Zespołu Szkół w Krasieninie