Stanisław Kalemba Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo

Stanisław Kalemba
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
ul. Wspólna 30
00-930 Warszawa
Kazimierz Plocke
Sekretarz Stanu
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
ul. Wspólna 30
00-930 Warszawa
Warszawa, 6 marca 2014 r.
Dot.: Dyskusji Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa Unii Europejskiej na temat rozporządzenia
w sprawie zarządzania połowami głębinowymi w północno-wschodnim Atlantyku.
Szanowny Panie Ministrze,
Fundacja Nasza Ziemia, Klub Gaja, Stowarzyszenie Ekologiczne EKO-UNIA, Klub Przyrodników,
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Towarzystwo Przyjaciół rzek Iny i Gowienicy, Towarzystwo
Przyjaciół Rzeki Łeby, Fundacja Aquarius, Polski Klub Ekologiczny, Bloom, Greenpeace, Oceana, Seas At
Risk, Pew Charitable Trusts i Deep Sea Conservation Coalition – koalicja zrzeszająca ponad 70 organizacji
pozarządowych, organizacji rybackich i instytutów działających w obszarze prawa i polityki na rzecz
ochrony głębin morskich – zwracają się z prośbą o wsparcie takiego nowego rozporządzenia w sprawie
zarządzania połowami głębinowymi, które zapewni ochronę ekosystemów przed skutkami połowów
dennych, w szczególności trałowania dennego, oraz ochronę gatunków występujących w głębinach
morskich.
W lipcu 2012 r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję nowego rozporządzenia1, regulującego
szczegółowe warunki połowów stad głębinowych w unijnych i międzynarodowych wodach północnowschodniego Atlantyku, zastępującego aktualne rozporządzenie2 . Po pierwszym czytaniu w Parlamencie
Europejskim, zakończonym w grudniu 2013 r., obecnie prowadzone są dyskusje w grupach roboczych
Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa.
Jak przedstawiliśmy w naszym piśmie z maja 2013 r., przepisy dotyczące zarządzania połowami w
głębinach morskich powinny:
1. Położyć kres nadmiernym połowom głębinowym przez zagwarantowanie, aby połowy wszystkich
gatunków głębinowych, były dozwolone jedynie na zrównoważonym poziomie, wyznaczonym na
naukowych podstawach i na bazie pełnego zrozumienia stanu stad głębinowych, oraz na zasadach
ostrożnościowego zarządzania ;
2. Zapewnić, aby zarządzanie połowami głębinowymi minimalizowało i w możliwym zakresie,
zlikwidowało przyłów gatunków niebędących przedmiotem połowów i zapobiegało połowom
gatunków najbardziej wrażliwych;
3. Zapobiec niekorzystnemu oddziaływaniu na wrażliwe ekosystemy głębinowe, takie jak ekosystemy
koralowców, gąbek i gór podwodnych, poprzez właściwe zarządzanie wszystkimi głębinowymi
połowami, łącznie z możliwością zamknięcia obszarów dla połowów dennych;
4. Wymagać ocen oddziaływania na środowisko wszystkich połowów głębinowych;
5. Położyć kres najbardziej niszczycielskim praktykom połowowym takim jak trałowanie denne i
denne sieci skrzelowe.
Propozycja rozporządzenia wystosowana przez Komisję Europejską zawiera wiele cennych zapisów,
jak: włączenie większej liczby gatunków do zarządzania, nowy system przyznawania uprawnień do
połowów głębinowych, obowiązek oceny oddziaływania na środowisko połowów głębinowych na
nowych łowiskach oraz zapis dotyczący wyznaczania możliwości połowowych w zgodzie z
rekomendacjami naukowców. Tekst przyjęty przez Parlament Europejski3 wzmacnia wiele z tych
obszarów, włączając zapis o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko również
dla aktualnych łowisk oraz proces identyfikacji i zamykania obszarów dla połowów dennych, w miejscach
gdzie stwierdzone zostało występowanie lub prawdopodobne jest występowanie wrażliwych
ekosystemów głębinowych (artykuł 6 i 7).
Postanowienia te są zgodne z porozumieniami międzynarodowymi dotyczącymi zarządzania połowami
głębinowymi, jakie zostały wynegocjowane pod auspicjami Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Organizacji ds.
Wyżywienia i Rolnictwa ONZ (FAO) oraz Konwencji o Różnorodności Biologicznej.
1
COM(2012)0371
2
Council regulation (EC) No. 2347/2002
http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&reference=P7-TA-2013-0539&language=EN
3
Stichting Deep Sea Conservation Coalition jest zarejestrowana w Holandii w rejestrze przedsiębiorstw pod numerem 59473460.
Komisja zaproponowała stopniową eliminację stosowania włoków dennych i dennych sieci skrzelowych
przeznaczonych do połowu gatunków głębinowych (art. 9 propozycji), czyli narzędzi połowowych
powodujących znaczne szkody w strukturze dna morskiego i w dennych ekosystemach. Ta część
propozycji została odrzucona niewielką większością głosów, kiedy Parlament Europejski na sesji
plenarnej przyjął poprawkę Komisji ds. Rybołówstwa Parlamentu, zastępującą art. 9. W wyniku tego
przepadły także poprawki znajdujące się w porządku dziennym sesji plenarnej, zgodnie z którymi
konieczna byłaby stopniowa eliminacja włoków dennych i dennych sieci skrzelowych na głębokości
poniżej 600 metrów4. Jednakże dwudziestu członków Parlamentu Europejskiego wprowadziło poprawki
do swojego głosowania5 i mimo, że takie poprawki nie zmieniają tekstu przyjętego przez Parlament,
oczywiste jest, że większość głosujących członków Parlamentu Europejskiego opowiedziała się za
stopniową eliminacją najbardziej destrukcyjnych praktyk połowów głębinowych.
W tym kontekście z zadowoleniem przyjęliśmy niedawne oświadczenie jednego z największych
przedsiębiorstw prowadzących połowy głębinowe, Scapêche, należącego do francuskiej sieci handlowej
Intermarché, o dobrowolnym zobowiązaniu się do zaprzestania trałowania dennego poniżej 800 metrów
od początku 2015 r.6
Unijne zasady dostępu do połowów głębinowych od dawna wymagają zasadniczego przeglądu. Teraz,
kiedy Parlament Europejski zajął już stanowisko w tej sprawie, dalszy postęp procesu legislacyjnego
zależy od Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa UE. Z zadowoleniem przyjmujemy postęp w tej
istotnej krytycznej sprawie i wzywamy do wsparcia zapisów dotyczących zrównoważonego zarządzania
połowami głębinowymi i ochrony wrażliwych gatunków i ekosystemów głębinowych. Rekomendacje
dotyczące kluczowych aspektów tekstu rozporządzenia są dołączone do niniejszego listu.
Zapraszamy do kontaktu z nami w celu otrzymania wszelkich dodatkowych informacji.
Z poważaniem,
Matthew Gianni
Policy and Political Adviser [Doradca polityczny]
Deep Sea Conservation Coalition
www.savethehighseas.org
Wraz z organizacjami wspierającymi: Fundacja Nasza Ziemia, Klub Gaja, Stowarzyszenie Ekologiczne
EKO-UNIA, Klub Przyrodników, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Towarzystwo Przyjaciół
rzek Iny i Gowienicy, Towarzystwo Przyjaciół Rzeki Łeby, Fundacja Aquarius, Polski Klub Ekologiczny
Bloom, Greenpeace, Oceana, Seas At Risk, The Pew Charitable Trusts
4
Odbiega to od początkowej propozycji Komisji stopniowej eliminacji włoków dennych i skrzelowych sieci dennych
w sposób ukierunkowany na gatunki głębinowe - niektóre z nich mogą występować w stosunkowo płytkich
wodach w zależności od tego jak zdefiniuje się “ukierunkowane” połowy głębinowe.
5
Głosowanie w sprawie poprawki 62, łącznie z poprawkami do głosowania, str. 27 - 28 raportu głosowania
imiennego w Parlamencie Europejskim/Sesja plenarna 10 grudnia 2013 r. znajduje się w witrynie
http://www.europarl.europa.eu/plenary/en/minutes.html
6
http://www.scapeche.fr/actus-1/2014/peche-profonde-la-scapeche-se-felicite-de-laccord-trouve-avec-les-ong
Stichting Deep Sea Conservation Coalition jest zarejestrowana w Holandii w rejestrze przedsiębiorstw pod numerem 59473460.
Rekomendacje dotyczące kluczowych punktów proponowanego tekstu rozporządzenia
zaproponowanego przez Komisję w lipcu 2012 r., po poprawkach wniesionych przez Parlament
Europejski (PE) w grudniu 2013 r.
Definicja ukierunkowanych połowów głębinowych (art. 4)
 Zalecamy poparcie dla poprawki 30 PE – art. 4 (2) (c) (nowy)
Rozporządzenie powinno ustalić głębokość, poniżej której połowy mające kontakt z dnem morskim
uważane są za ukierunkowane połowy głębinowe, bez względu na procentowy udział gatunków
głębinowych. Zapewni to ochronę ekosystemów głębinowych i ułatwi monitorowanie i kontrolę
przestrzegania przepisów, w porównaniu z definicją opartą na procentowym udziale gatunków.
Ochrona Wrażliwych Ekosystemów Morskich (ang. Vulnerable Marine Ecosystems, VME) (art. 6)
 Zalecamy poparcie dla poprawki 42 PE – art. 6 a (nowy)
Najważniejszym krokiem w kierunku ochrony ekosystemów głębin morskich jest stosowanie środków w
celu identyfikacji miejsc, w których stwierdzono występowanie lub prawdopodobne jest występowanie
Wrażliwych Ekosystemów Morskich. Niniejsza poprawka ma na celu włączenie działań, do których
nawołują rezolucje Zgromadzenia Ogólnego ONZ 61/105 (2006), 64/72 (2009), 66/68 (2011)7; Wytyczne
FAO ONZ dotyczące zarządzania połowami głębinowymi8i odpowiednie postanowienia art. 5 i 6
Porozumienia ONZ o Zasobach Rybnych z 1995 r 9. Unia Europejska była zaangażowana w negocjowanie
uchwał Zgromadzenia Ogólnego ONZ w 2006 r., 2009 r. i 2011 r., wytycznych FAO (2007-2008) i
Porozumienia w sprawie Zasobów Rybnych ONZ i zdecydowanie popierała te rezolucje i zapisy prawne.
Ocena oddziaływania połowów głębinowych na środowisko (art. 7)
 Zalecamy poparcie poprawki 43-58 PE
Zezwolenia na połowy głębinowe nie powinny być wydane dopóki nie zostanie dowiedzione, że ta
praktyka połowowa nie będzie miała znaczącego niekorzystnego wpływu na ekosystemy głębin
morskich. Tak jak powyżej, poprawki te mają na celu włączenie działań, do których wzywają rezolucje
Zgromadzenia Ogólnego ONZ, Wytyczne FAO ONZ oraz Porozumienie o Zasobach Rybnych10 dotyczące
zarządzania połowami głębinowymi i zapewnienia zgodności z Rozporządzeniem Rady (RE) 734/2008.
Porozumienie w sprawie wymogu oceny oddziaływania połowów dennych na pełnym morzu było
głównym elementem pakietu środków podjętych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rezolucjach
dotyczących zrównoważonych połowów , przyjętych w 2006 r., 2009 r. i 2011 r. Zapisy przyjęte przez
Zgromadzenie Ogólne ONZ mają mieć zastosowanie do połowów dennych zarówno na obecnych
łowiskach jak i na obszarach, na których dotąd ryb nie poławiano.
7
Patrz w szczególności par. 83 Rezolucji 61/105 (2006) Zgromadzenia Ogólnego ONZ i par.119-120 Rezolucji
64/72 (2009) Zgromadzenia Ogólnego ONZ
http://www.un.org/Depts/los/general_assembly/general_assembly_resolutions.htm
8
International Guidelines for the Management of Deep-sea Fisheries in the High Seas. [Międzynarodowe
Wytyczne Zarządzania Połowami Głębinowymi na Pełnym Morzu]. Rzym. FAO. 2009
http://www.fao.org/docrep/011/i0816t/i0816t00.HTM
9
Zobacz, na przykład, UN Fish Stocks Agreement Articles 5(g); 6.2 i 6.3(d)
10
Zobacz, na przykład, UN Fish Stocks Agreement Articles 5(d) i 6.3(d)
Stichting Deep Sea Conservation Coalition jest zarejestrowana w Holandii w rejestrze przedsiębiorstw pod numerem 59473460.
Stopniowa eliminacja niszczycielskich praktyk połowów głębinowych (art. 9)
 Zalecamy odrzucenie poprawki przyjętej przez Parlament i poparcie stopniowej eliminacji
najbardziej niszczycielskich narzędzi do połowów dennych.
Trałowanie denne oraz denne sieci skrzelowe powodują największe zniszczenia dla Wrażliwych
Ekosystemów Morskich oraz generują największy przyłów.
Zrównoważone korzystanie z zasobów ryb głębinowych (art. 10)


Zalecamy poparcie poprawki do art. 10.1 PE
Zalecamy odrzucenie poprawki 65-67 PE i poparcie propozycji Komisji dotyczącej art. 10.2
Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne cyklu życia (długowieczność, niska płodność, reprodukcja w
późnym wieku), większość gatunków głębinowych jest bardzo wrażliwa na nadmierną eksploatację i
uszczuplenie zasobów. Połowy powinny być dozwolone tylko wtedy, kiedy ocena zasobów wykaże, że
mogą one odbywać się w sposób zrównoważony.
Spis gatunków głębinowych (Załącznik 1)
 Zalecamy oznaczenie wszystkich gatunków rekinów głębinowych jako zagrożonych wyginięciem („X”
w Załączniku 1)
 Zalecamy dodanie głębinowego rekina Centrophorus lusitanicus do listy listę gatunków w Załączniku
1
 Zalecamy usunięcie kolumny zatytułowanej „Odroczone wdrożenie artykułu 4 (2) (c)”
Wszystkie rekiny w północno-wschodnim Atlantyku są zagrożone w wyniku nawet bardzo ograniczonej
śmiertelności połowowej. W 2013 roku Międzynarodowa Rada Badań Morza wydała rekomendacje by
włączyć wszystkie rekiny z rodzaju Centrophorus na listę rekinów głębinowych, dla których UE
ustanowiła Całkowity Roczny Połów (TAC) na poziomie zero. W tej chwili dwa gatunki rekinów z rodzaju
Centrophorus są dołączone do tej listy, ale minimum dwa kolejne, znalezione w Atlantyku północnowschodnim nie widnieją na niej. Jednym z tych gatunków jest Centrophorus lusitanicus, koleń czerwony
krótkopłetwy. Na czerwonej liście gatunków IUCN znajduje się on w grupie gatunków Narażonych na
wyginięcie ze względu na ograniczony zasięg, bardzo niską płodność oraz dlatego, że na północnowschodnim i środkowo-wschodnim Atlantyku dokonuje się jego połowów. Często myli się go z innym
rekinem tego samego rodzaju, Centrophorus granulosus, którego spadek populacji w północnowschodnim Atlantyku, gdzie jest poławiany, szacuje się na 80-95 %. Możliwe, że ten sam spadek
populacji dotyczy obu gatunków. W rezultacie Komisja Europejska i ICES wyraziły obawy, że połowy
rekinów z rodzaju Centrophorus dla których TAC wynosi zero, mogą być błędnie zidentyfikowane jako
połowy C. lusitanicus.
Rozporządzenie powinno być zastosowane do wszystkich gatunków głębinowych oraz bez żadnego
odraczania jego realizacji. Odroczenie, które Parlament Europejski zaproponował w stosunku do
dziesięciu gatunków oznaczałoby, że pięć lat po wejściu w życie nowego rozporządzenia, poławianie tych
gatunków nadal byłoby nieuregulowane i nie podlegałoby takim kluczowym wymogom, jak ochrona
wrażliwych gatunków głębinowych i ekosystemów morskich.
Stichting Deep Sea Conservation Coalition jest zarejestrowana w Holandii w rejestrze przedsiębiorstw pod numerem 59473460.
Stichting Deep Sea Conservation Coalition jest zarejestrowana w Holandii w rejestrze przedsiębiorstw pod numerem 59473460.