Telemedycyna - Cukrzyca a Zdrowie

Telemedycyna
Według najprostszej definicji telemedycynę można określić jako medycynę na odległość. Jej zadaniem
jest dostarczanie opieki medycznej
w sytuacji, gdy czynnik krytyczny
stanowi bariera geograficzna.
Polega to na wykorzystaniu technologii z dziedziny informatyki i komunikacji elektronicznej dla
wsparcia i ułatwienia opieki zdrowotnej w sytuacji, gdy pacjenta dzieli od personelu medycznego duża odległość. Wymiana danych między lekarzem i pacjentem
umożliwia postawienie diagnozy,
zalecenie odpowiedniego leczenia,
czy zapobieganie występowaniu
potencjalnych schorzeń lub komplikacji. Innym ważnym aspektem
telemedycyny, o którym nie należy zapominać, jest możliwość ustawicznego szkolenia fachowców na
odległość. Niestety, podczas gdy w
działalności gospodarczej wykorzystanie najnowszych technologii
jako narzędzia kształcenia i komu40
nikacji jest szeroko rozwinięte, to
w medycynie ich użycie wciąż nie
jest wystarczająco rozpowszechnione. Jedynie niektóre kraje, na
drodze regulacji prawnych i decyzji politycznych, zaimplementowały telemedycynę w szerszym zakresie. Pocieszające jest jednak, że w
coraz większym stopniu zaczyna
się dostrzegać istotne korzyści, nie
tylko na poziomie lokalnym, lecz
również w szerszym, międzynarodowym kontekście.
oruszając temat telemedycyny należy zwrócić uwagę, że
w obrębie nazewnictwa dotyczącego zdrowia mieszczą się pojęcia tak różne, jak wykorzystanie
płyt CD, systemów operacyjnych,
baz danych, elektronicznych rejestrów pacjentów, posługiwanie się
internetem, korzystanie z poczty
elektronicznej czy też książek elektronicznych. Należy więc podkreślić raz jeszcze, że pod pojęciem telemedycyny mieści się wykorzysta-
P
nie w opiece zdrowotnej nowych
technologii, pozwalających na pokonanie barier geograficznych
dzielących pacjenta i personel medyczny. Nie można tu jednak podpiąć każdego wykorzystania technologii z zakresu informatyki.
W dzisiejszych czasach informacja może dotrzeć w dowolne miejsce na świecie w ciągu kilku minut czy nawet sekund. Pozwala to
na jej wykorzystanie na poziomie
międzynarodowym, a nie jedynie
krajowym. Chociaż wciąż istnieje istotne zróżnicowanie w dostępności i wykorzystaniu technologii informacyjnych pomiędzy poszczególnymi krajami, postępujące skracanie tego dystansu pozwala na optymistyczne prognozy na
przyszłość.
Cukrzyca jest jedną z przewlekłych chorób, przy których leczeniu można w bardzo dużym stopniu spożytkować korzyści, jakie
niesie telemedycyna. Wspomaga ona w sposób nieoceniony opiekę lekarską i ułatwia kontrolę samej choroby. W terapii zaś jest niezastąpioną pomocą w dopasowaniu
planu leczenia do potrzeb pacjenta. Wystarczy wymienić takie moż-
liwości jak:
konsultacja na odległość z wykorzystaniem wideokonferencji i
przesyłania obrazów w czasie rzeczywistym;
– transmisja danych, telemonitoring w czasie rzeczywistym
lub na zasadzie store and forward (z wykorzystaniem węzła pośredniczącego, który najpierw pobiera całość informacji i po sprawdzeniu jej poprawności przesyła ją do węzła docelowego);
– w ykorzystanie telefonii komórkowej i wiadomości SMS w celu
intensywnego monitorowania
stanu pacjentów z cukrzycą;
– w yedukowanie pacjenta, wsparcie samokontroli, leczenie na
odległość.
– w ykorzystanie systemów teleokulistyki w centrach podstawowej opieki zdrowotnej dla
wdrożenia badań okresowych
w celu wczesnego wykrycia retinopatii cukrzycowej.
Istotną kwestią jest też odpowiednie przygotowanie pacjentów diabetyków do posługiwania się technologiami z zakresu informatyki i
komunikacji, a przede wszystkim
zapewnienie im dostępu do tych
technologii.
Pokonanie bariery geograficznej
nie jest jedyną korzyścią płynącą z
wykorzystania telemedycyny. Równie istotny jest czas, który się dzięki
niej zyskuje. Pacjent zdecydowanie
zmniejsza liczbę wizyt u lekarza, a
dzięki temu może zachować większą autonomię. Dobrym przykładem są dane ze Szpitala Klinicznego San Carlos w Madrycie. Badania
przeprowadzone tam w ostatnich
latach na grupie kobiet ciężarnych
cierpiących na cukrzycę wskazują jednoznacznie, że wykorzystanie telemedycyny poprawiło jakość
życia pacjentek dzięki wyraźnemu
ograniczeniu (o kilkadziesiąt procent) liczby wizyt w ośrodku.
Lepszy monitoring stanu chorego pozwala na zwiększenie kontroli metabolicznej diabetyków. Dzięki temu zredukowane zostaje ryzyko wystąpienia komplikacji. Ponadto dzięki stałej kontroli ciśnienia tętniczego zmniejsza się ryzyko
powikłań w wyniku uszkodzenia
naczyń krwionośnych.
Innym, godnym wymienienia
przykładem korzyści płynących
z zastosowania telemedycyny jest
uwrażliwienie na schorzenia okulistyczne zarówno personelu ośrodków zdrowia, jak i chorujących na
cukrzycę, którzy często nie zdają
sobie sprawy, że znajdują się w grupie ryzyka. Pacjenci ci mogą cierpieć na retinopatię cukrzycową,
która nieleczona może doprowadzić do ślepoty. W związku z tym
wszyscy diabetycy powinni przechodzić rutynowe badania oczu
co najmniej raz w roku. W praktyce jednak większość pacjentów nie
zgłasza się na takie badania, dopóki nie pojawią się dolegliwości.
Dzięki systemowi telemedycyny
liczba leczonych pacjentów wzrosła
dwukrotnie.
Innym aspektem wykorzystania telemedycyny, o którym warto wspomnieć, mimo że nie odnosi się bezpośrednio do cukrzycy,
jest fakt starzenia się społeczeństw
państw Unii Europejskiej. Problem
ten dotyczy również Polski. Pacjenci powyżej 65 roku życia wyma-
gają wzmożonej opieki zdrowotnej, co wiąże się ze wzrastającymi
nakładami pieniędzy i czasu. Jest
więc rzeczą oczywistą, że w miarę pogłębiania się tego zjawiska konieczne będzie wypracowanie mechanizmów, które będą odpowiedzią adekwatną do zmieniającej się
rzeczywistości i zapewnią sprawne funkcjonowanie systemu służby zdrowia.
Z analogicznym przypadkiem,
gdy wykorzystanie telemedycyny
może stać się koniecznością wymuszoną przez sytuację mamy do czynienia w związku z cukrzycą. W
ciągu ostatnich lat nastąpił wzrost
liczby odnotowanych zachorowań.
Konieczne jest więc znalezienie nowych alternatyw w ich leczeniu i
nadzorowaniu. Telemedycyna jest
jedną z takich alternatyw.
odsumowując, telemedycyna pozwala zmniejszyć koszty zarówno publicznej i prywatnej służby zdrowia, jak i te ponoszone przez pacjenta. Pomimo zredukowania liczby wizyt w
ośrodkach zdrowia i hospitalizacji, skuteczność leczenia dorównuje tradycyjnej terapii. Z drugiej
strony lekarzom telemedycyna dostarcza narzędzi ułatwiających pracę. Nie do przecenienia są też wypływające z wykorzystania nowych technologii możliwości edukowania pacjentów z cukrzycą. A
jak wiadomo, edukacja jest jednym
z filarów skutecznego kontrolowania choroby.
Na koniec wreszcie warto wspomnieć o aspekcie, który wydaje się
być szczególnie aktualny. Telemedycyna, dając potencjalne możliwości dotarcia wiedzy w rejony, w
których pomoc lekarska jest najbardziej potrzebna, nadaje procesowi globalizacji bardziej humanitarny wymiar.
Opr. Marcin Szachowicz
P
41