Budapeszt, 12 sierpnia 2016 r. Biuletyn Ekonomiczny nr 8/2016 1

Budapeszt, 12 sierpnia 2016 r.
Biuletyn Ekonomiczny nr 8/2016
1. Podstawowa stopa procentowa bez zmian. Rada Monetarna Węgierskiego Banku Narodowego
(MNB) nie zmieniła wysokości podstawowej stopy procentowej, pozostawiając ją na poziomie 0,9%.
2. W maju 2016 roku produkcja przemysłowa odnotowała wzrost r/r na poziomie 9,2% (po
wyeliminowaniu czynników kalendarzowych o 4,2%). W stosunku do poprzedniego miesiąca, po
wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, wskaźnik produkcji był niższy w maju
2016 roku o 0,7% r/r. Wolumen eksportu produktów przemysłowych wzrósł w maju o 8,7% r/r, a
sprzedaży krajowej produktów przemysłowych wzrósł w maju o 5,2% r/r. (KSH)
3. Ceny artykułów konsumpcyjnych w czerwcu 2016 roku były niższe w stosunku do cen z czerwca
2015 roku o 0,2%. Ceny żywności były niższe o 0,4%, przy czym olej spożywczy zdrożał o 7,1%, cukier
o 24,1%, żywność sezonowa: ziemniaki, świeże warzywa, owoce o 5,0%, staniały natomiast sery o
8,1%, mleko 6,5%, mięso wieprzowe o 17,2%. Przeciętnie o 1,9% zdrożał alkohol i wyroby tytoniowe.
W porównaniu z poziomem sprzed roku koszty energii dla gospodarstw domowych były niższe o
0,1%, zaś ceny paliw obniżyły się o 10,4%. Ceny odzieży zdrożały o 0,5%, ceny dóbr konsumpcyjnych
trwałego użytku o 0,7%, a usług o 1,6%. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny artykułów
konsumpcyjnych w czerwcu 2016 roku wzrosły o 0,2%. (KSH)
4. W okresie kwiecień-czerwiec 2016 roku bezrobocie na Węgrzech spadło do 5,1% r/r (i było o 1,8%
niższe r/r). W badanym okresie liczba bezrobotnych stanowiła 234 tysiące osób i była o 76 tys. osób
niższa niż rok wcześniej. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie spadło o 1,5% r/r i wyniosło 4,5%,
w grupie wiekowej 55-64 skurczyło się o 1,6% do 4,2%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) wyniosło
13,3% i obniżyło się o 4,6% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku. Spośród ogółu
bezrobotnych 49,5% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania
bez zatrudnienia wynosił 18,9 miesięcy. (KSH)
5. W okresie kwiecień-czerwiec 2016 roku zatrudnionych (w wieku 15-74 lat) na Węgrzech było 4.343
tysiące osób, co oznacza o 142 tysięcy osób więcej niż rok wcześniej (wzrost o 3,4%). W badanym
okresie na rynku pierwotnym zatrudnienie znalazło 112,7 tys. osób więcej r/r (w sumie pracuje na
nim 3 993,8 tys.), w ramach programu prac publicznych przyjęto do pracy 20,6 tys. osób więcej r/r (w
sumie pracuje w nich 232,2 tys.), a o 8,4 tys. r/r osób wzrosła liczba Węgrów pracujących za granicą
(w sumie oficjalnie pracuje zagranicą 116,7 tys.). Wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15-64 lat
wzrósł do 66,4% (o 2,6% r/r). (KSH)
6. W okresie styczeń-maj 2016 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym etacie, bez
uwzględnienia osób zatrudnionych w ramach prac publicznych, wzrosła na poziomie gospodarki
narodowej o 6,8% r/r i wyniosła 271.900 HUF, przy czym w sektorze prywatnym średnia płaca brutto
wzrosła o 5,4% (do 275.300 HUF), a w sferze budżetowej o 10,6% (do 266.000 HUF). Średnia płaca
netto w gospodarce narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 7,7% r/r i
wyniosła 171.300 HUF. (KSH)
7. W maju 2016 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były niższe o 2,2% w stosunku do maja
2015 roku. Ceny sprzedaży krajowej w maju spadły o 4,8% r/r, a sprzedaży na eksport o 0,8% r/r.
(KSH)
8. Węgierski przemysł budowlany odnotował w kwietniu 2016 roku spadek o 29,8% w porównaniu z
kwietniem 2015 roku, w porównaniu z poprzednim miesiącem po wyeliminowaniu czynników
sezonowych i kalendarzowych odnotowano wzrost o 2,0%. W kwietniu produkcja budynków
obniżyła się o 2,7% r/r, a wykonanie robót budowlanych innego typu o 52,1% r/r. W stosunku do
kwietnia 2015 roku w kwietniu 2016 roku portfel nowych zamówień na roboty budowlane był niższy
o 24,4%, a skumulowana liczba zamówień na koniec miesiąca była niższa o 17,4% r/r. (KSH)
9. W okresie styczeń-maj 2016 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 38.256 mln EUR (wzrost o
3,2% r/r), a importu 34.077 mln EUR (wzrost o 1,5% r/r), co oznacza, że - dodatnie dla Węgier - saldo
obrotów handlowych ukształtowało się na poziomie 4179 mln EUR (wzrost o 693 mln EUR r/r). (KSH)
10. W maju 2016 roku wolumen obrotów handlu detalicznego wzrósł o 6,8%, a po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych wzrósł o 5,7% r/r. Wartość obrotów handlu detalicznego (w tym również
internetowego i wysyłkowego) w maju 2016 roku wyniosła 782 mld HUF. (KSH)
11. W stosunku do maja 2015 roku ceny produktów rolnych wzrosły w maju 2016 roku o 2,4%, przy
czym ceny upraw roślinnych wzrosły o 5,4% r/r, a zwierząt żywych i produktów pochodzenia
zwierzęcego spadły o 2,9%. (KSH)
12. Duży deficyt w czerwcu. W czerwcu węgierski budżet odnotował deficyt rzędu 388,9 mld HUF (rok
wcześniej w tym samym miesiącu 312,2 mld HUF). Resort gospodarki tłumaczy to wysokimi
wydatkami na obsługę zadłużenia oraz startem wypłat z tytułu programów unijnych. W pierwszych
sześciu miesiącach łączny deficyt (402,1 mld HUF) osiągnął 52,8% założonego na cały rok (761 mld
HUF).
13. Znowu rośnie zadłużenie państwa. Z najnowszego raportu Węgierskiego Banku Narodowego (MNB)
wynika, że w I kwartale br. zadłużenie państwa węgierskiego wzrosło o 754 mld HUF (przy czym w
ostatnim kwartale ubiegłego roku wykazało spadek rzędu 518 mld HUF). W rezultacie z poziomu
75,3% PKB na koniec 2015 roku w pierwszych trzech miesiącach roku dług Węgier wzrósł do 77,2%
PKB.
14. Zmiany w strukturze zadłużenia Węgier. Wg danych Ministerstwa Gospodarki Narodowej w czerwcu
część długu zarządzanego przez Centrum Obsługi Zadłużenia (ÁKK) - tj. proporcja długu dewizowego
budżetu centralnego – spadła poniżej 30%, czyli jest o blisko 5% niższa niż pod koniec ubiegłego
roku. Dane te o tyle zdumiały analityków, że według statystyk znajdujących się na stronie
internetowej ÁKK udział długu dewizowego już od wiosny znajduje się poniżej 30%. Na zapytanie
jednego z portali gospodarczych ÁKK wyjaśniło, że ministerstwo wydało komunikat o długu liczonym
wraz z tzw. lokatami mark-to-market (MTM), który rzeczywiście doiero teraz, pierwszy raz od 2008
roku, obniżył się poniżej poziomu 30% w obrębie całego długu. Spadek proporcji długu dewizowego
w ostatnich dwóch kwartałach przyspieszył, co Węgry mają zawdzięczać temu, że ÁKK - z wyjątkiem
niewielkiej emisji w juanach - od wiosny 2014 roku nie emitował innych obligacji dewizowych, a serie
obligacji dewizowych stających się wymagalnymi finansowane były z waluty krajowej. Należy tu też
wspomnieć o 5-procentowym spadku udziału długu dewizowego od początku roku, bo - oprócz
wymagalnych wiosną obligacji dewizowych - Węgry spłaciły też na rzecz Komisji Europejskiej ostatnią
ratę (1,5 mld EUR) pakietu kredytowego z 2008 roku, wszystko to finansując ze środków
forintowych. Zgodnie z planami finansowania – biorąc pod uwagę obligacje wymagalne w lipcu –
udział długu walutowego w zadłużeniu Węgier pod koniec 2016 roku może się obniżyć poniżej 28%.
Resort gospodarki podkreśla, że redukcji udziału długu walutowego służyć miało rozkręcenie
sprzedaży na rzecz gospodarstw domowych państwowych papierów wartościowych, a także
promowany przez bank centralny program samofinansowania, mający ukierunkować banki w stronę
zakupu państwowych papierów wartościowych. Wszystko to przyczyniło się do tego, że dziś 14%
państwowych papierów wartościowych znajduje się w rękach gospodarstw domowych, a 29% w jest
w posiadaniu banków. Umożliwiło to w rezultacie osłabienie roli inwestorów zagranicznych, bo już
tylko 39% państwowych papierów wartościowych znajduje się w rękach inwestorów spoza Węgier, a
biorąc pod uwagę całość zadłużenia proporcja ta wynosi 44%. Dzięki temu – według rządu – obniżyło
się ryzyko kursowe, na jakie były narażone Węgry i zmniejszyło się narażenie kraju na ryzyka płynące
z zewnątrz.
15. Znaczący spadek rezerw walutowych banku centralnego. Jak wynika z opublikowanych przez MNB
danych po raz kolejny zmniejszyły się węgierskie rezerwy walutowe. Tylko w czerwcu spadły o 678
mln EUR - do poziomu 24,785 mld EUR. W poprzednich miesiącach państwu węgierskiemu także
ubywało rezerw walutowych – w marcu 4,2 mld EUR, czy w maju 1 mld EUR. W ciągu ostatniego
półrocza rezerwy walutowe Węgier zmniejszyły się łącznie o 5,5 mld EUR, a w ciągu ostatnich 12
miesięcy aż o blisko 10 mld EUR (9,976 mld EUR). Rząd i bank centralny tłumaczą to zjawisko
celowymi działaniami prowadzonymi od 2014 roku. Dla zmniejszenia stopnia narażenia kraju na
ryzyka zewnętrzne poziom rezerw walutowych jest celowo obniżany, co ma spowodować także
zmniejszenie kosztów ich utrzymania. Jak zauważają analitycy, jest to jednak przede wszystkim efekt
uboczny politycznej decyzji o zmianie struktury zadłużenia państwa – obecnie węgierskie obligacje
denominowane są przede wszystkim w forintach, a nie walutach obcych. Chęć zwiększenia
krajowego finansowania długu zewnętrznego spowodowała, że wymagalne obligacje walutowe
państwo spłacało ze środków forintowych, na co bank centralny udzielał pokrycia walutowego.
Istotnym zjawiskiem było też ubiegłoroczne obowiązkowe ‘uforintowienie’ walutowych kredytów
hipotecznych.
16. Moody’s pozostawia rating Węgier w kategorii nieinwestycyjnej. Agencja ratingowa Moody’s
zdecydowała się pozostawić rating Węgier w kategorii tzw. „śmieciowej”, poniżej progu zalecanego
dla inwestycji, i nie skomentowała swej decyzji. Kolejna okazja do rewizji ooceny przez Moody’s, to 4
listopada br. Rząd spodziewał się podwyższenia ratingu (podobnie jak stało się to w maju w
przypadku agencji Fitch). Według analityków szanse na pozytywną zmianę oceny kraju w tym roku są
niewielkie, bo trzecia duża agencja Standard&Poor’s takiej gotowości nie sygnalizuje.
17. Raiffeisen o słabym wzroście węgierskiego PKB w I kwartale br. Według analityków węgierskiej filii
banku Raiffeisen wzrost przyspieszy w następnych kwartałach br., w związku z czym dynamika PKB w
bieżącym roku wyniesie 2,2%, a w 2017 roku - 2,7%. Nakręcać będą ją głównie konsumpcja oraz
popyt na usługi. Przyspieszenie będzie jednak tylko przejściowe, bo zasadniczo jest wynikiem działań
przedwyborczych ze strony rządu (wybory parlamentarne odbędą się w w 2018 roku). Później wzrost
PKB powróci do poziomu ok. 2%, ponieważ gospodarki węgierskiej w obecnej jej sytuacji nie stać na
więcej. Według analityków banku gospodarka Węgier jest nazbyt uzależniona od środków unijnych, a
coraz bardziej problematyczna staje się kwestia braku rąk do pracy. Kurs forinta w stosunku do EUR
pozostanie niezmiennie w dotychczasowym wąskim przedziale, a czerwcowa deflacja (-0,2%) w
przyszłym roku zamieni się w 2-procentową inflację. Deficyt budżetowy, nawet mimo luzowania
budżetu, nie powinien znaleźć się powyżej progu 3% PKB.
18. Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w I półroczu br. Jak oświadczył prezes HIPA (Narodowej
Agencji ds. Promocji Inwestycji, odpowiednik PAIiIZ) Róbert Ésik BIZ na Węgrzech w I połowie br.
wyniosły 1,33 mld EUR, czyli niemal tyle ile w całym zeszłym roku (1,4 mld EUR). Aż dwie trzecie z tej
kwoty trafiło do branży motoryzacyjnej. W pierwszym półroczu podjęto 38 decyzji inwestycyjnych (o
27% więcej r/r) przy asyście HIPA, w wyniku których ma powstać w nadchodzących latach 8.529
nowych miejsc pracy. Węgry wybrało sześciu nowych inwestorów, a w 32 przypadkach zapadła
decyzja o dalszych inwestycjach. Najwięcej projektów inwestycyjnych pochodziło z USA, a na drugim
miejscu (po raz pierwszy) uplasowały się Niemcy. Nadal dominował tak pod względem wartości
inwestycji, jak i tworzonych miejsc pracy przemysł motoryzacyjny - 15 projektów z ogólnej liczby 38
zrealizowano właśnie w tym sektorze. Na drugim miejscu znalazł się przemysł spożywczy. Prezes
HIPA przewiduje utrzymanie się poziomu zainteresowanie ze strony inwestorów zagranicznych
również w drugim półroczu br. - rozmowy prowadzone są z 169 przedsiębiorstwami, których
inwestycje przynieść mogłyby na Węgry nawet 5 mld EUR kapitału aktywnego. W systemie
indywidualnego wsparcia rządowego rocznie na dotacje via HIPA przeznaczone jest 10-13 mld HUF
(32-41 mln EUR). W pierwszym półroczu 25 projektów wsparto taką indywidualną decyzją rządową.
19. KE da zielone światło dla Paks2 pod dwoma warunkami. Według węgierskich mediów
gospodarczych Komisja Europejska wyrazi zgodę na rozbudowę jedynej węgierskiej elektrowni
atomowej w Paks (tzw. projekt Paks2), ale pod pewnymi warunkami. Miałyby one być następujące:
1/ wszelkie kwestie związane z projektem Paks2 oraz jego nadzorem powinny zostać jasno
oddzielone od obecnego systemu nadzoru nad elektrownią jądrową oraz od organu realizującego
politykę energetyczną państwa (czyli Ministerstwa Rozwoju Narodowego), 2/ energia elektryczna
wyprodukowana przez Paks2 nie powinna być sprzedawana operatorowi systemu, czyli państwowej
grupie energetycznej MVM, a poprzez giełdę (Komisja argumentuje tutaj, że projekt – jak twierdzi
rząd – ma funkcjonować i być opłacalny w oparciu o uwarunkowania rynkowe). Opcją jest tu
ewentualna sprzedaż prądu podmiotowi rynkowemu (nie MVM) – specjalnie utworzonej spółce,
niezależnej od państwa (w celu uniknięcia koncentracji rynkowej wokół MVM). Dwie procedury
dotyczące projektu Paks2 (w zakresie pomocy publicznej oraz zamówień publicznych) są – według
źródeł medialnych – traktowane obecnie przez KE jako jeden pakiet, co może oznaczać, że jeśli
Komisja uzna za zasadne wyjaśnienia dotyczące pomocy publicznej, w drugiej kwestii także mogłaby
podjąć decyzję pozytywną dla Węgier. Ostateczne decyzje KE nie są spodziewane przed wrześniem
br.
20. Akcja ochrony miejsc pracy kontynuowana będzie też w 2017 roku. Jak powiedział odpowiedzialny
za kształcenie i rynek pracy sekretarz stanu w Ministerstwie Gospodarki Narodowej Péter
Cseresnyés, uruchomiony trzy lata temu program ochrony miejsc pracy przyczynił się do redukcji
bezrobocia oraz obciążeń pracodawców. Od początków swego istnienia program wsparł zatrudnienie
900 tys. osób i od momentu jego uruchomienia do kwietnia br. zredukował koszty pracodawców o
400 mld HUF. Środki konieczne na ten cel wyodrębnione zostały również w budżecie na 2017 rok (ok.
130-140 mld HUF). W ramach programu pracodawca zatrudniający osoby znajdujące się w trudnym
położeniu na rynku pracy otrzymuje poważne zwolnienia z obowiązku zapłaty składek
ubezpieczeniowych i podatku z tytułu ich zatrudnienia. Program został powołany dla zachowania już
istniejących miejsc pracy oraz stworzenia nowych miejsc, a firmy w nim uczestniczące korzystają ze
zwolnienia z tzw. podatku socjalnego (27% wynagrodzenia brutto) oraz ze składki kształcenia
zawodowego (1,5%). Objęte programem osoby znajdujące się w trudnym położeniu na rynku pracy z
uwagi na swój wiek lub z powodu sytuacji życiowej to młodzi poniżej 25. roku życia, osoby powyżej
55. roku życia, osoby bez zawodu, osoby poszukujące pracy od dłuższego czasu i osoby po urlopie
macierzyńskim lub wychowujące co najmniej trójkę dzieci. Program obejmuje nie tylko nowo
zatrudnione osoby, lecz także aktualnie pracujące. W przypadku osób poniżej 25. roku życia, które
zatrudnione były w ramach stosunku pracy przez co najmniej 180 dni, pracodawca w pierwszych
dwóch latach zatrudniania takiej osoby otrzymuje pełne zwolnienie z obowiązku zapłaty 27%
podatku socjalnego od wynagrodzenia w kwocie do 100 tys. HUF. Powyżej tej kwoty wynagrodzenia
obowiązuje normalna 27-procentowa stawka. Jeżeli młoda osoba posiada stosunek pracy krótszy niż
180 dni, zwolnienie wynosi 14,5% - pracodawca opłaca tylko 12,5% podatku socjalnego od
wynagrodzenia 100 tys. HUF. Od osób powyżej 55. roku życia pracodawcy opłacają tylko 12,5%
podatku socjalnego zamiast 27% (od płacy 100 tys. HUF). W przypadku osób, które w minionych 275
dniach co najmniej 193 dni były zarejestrowane w urzędzie pracy jako poszukujące pracy (nie
uwzględnia się tutaj osób zatrudnionych w ramach programów pracy publicznej), pracodawca
otrzymuje w pierwszych dwóch latach zatrudniania takiej osoby pełne zwolnienie z obowiązku
opłacania 27% podatku socjalnego do 100 tys. HUF wynagrodzenia, w trzecim roku obowiązek
opłacania podatku socjalnego ogranicza się do 12,5%. Identyczna ulga przysługuje pracodawcy w
razie zatrudnienia osoby powracającej na rynek pracy po urlopie macierzyńskim, przysługuje ona
także wtedy, jeśli osoba taka jeszcze pobiera świadczenia macierzyńskie. W przypadku zatrudnienia
rodzica z co najmniej trójką dzieci całkowite zwolnienie z opłacania podatku socjalnego trwa przez
trzy lata (do wynagrodzenia 100 tys. HUF), w czwartym i piątym roku podatek socjalny ogranicza się
do 12,5%. W sytuacji zatrudniania osoby nie posiadającej zawodu pracodawca opłaca podatek
socjalny o stawce 12,5%.
21. Imigracja w kontekście braku rąk do pracy. W jednym z portali gospodarczych ukazał się artykuł
zatytułowany „A jednak imigranci są potrzebni – dziesiątki tysięcy do ściągnięcia na Węgry”. Opiera
się on na wypowiedziach przedstawicieli pracodawców i związków zawodowych, zawiera także
informację o stanowisku rządu. Wiceprzewodniczący Krajowego Związku Pracodawców i
Fabrykantów (MGYOSZ) Ferenc Rolek powiedział portalowi, komentując przedłożony niedawno
rządowi przez jego organizację (największy związek pracodawców na Węgrzech) pakiet projektów, że
problemem węgierskiej gospodarki staje się brak wykwalifikowanej siły roboczej i ma to zjawisko
charakter demograficzny. Znacznie mniej ludzi wchodzi na rynek pracy niż go opuszcza. Według
Rolka rocznie brakuje na węgierskim rynku pracy 40-50 tysięcy osób i proces ten może się rozwijać w
związku z liczną emigracją zarobkową. Rozwiązania upatruje wzorem Polski i Czech w imigrantach z
Ukrainy, których widziałby na Węgrzech kilkanaście tysięcy, a maksymalnie wspomniane 40-50
tysięcy. Zdaniem przedstawiciela pracodawców Ukraińcy pochodzą z tego samego, europejskiego
kręgu kulturowego, co powoduje, że łatwo się dostosowują. Węgierscy przedsiębiorcy nie chcą
natomiast sięgać po przedstawicieli mniejszości węgierskiej w krajach ościennych, choć ich liczbę
można szacować na ponad 2 miliony. Rolek nie chciał odpowiedzieć na pytanie, czy rozwiązaniem nie
byłoby np. skorzystanie z fachowców przybywających z Syrii czy Iraku wraz z falami uchodźców.
Zdaniem przewodniczącego Węgierskiej Organizacji Związków Zawodowych (MSZSZ) László Kordása
ten pomysł pracodawców motywowany jest chęcią ucieczki od podwyżek płac dla pracowników i
przyczynić się może co najwyżej do dalszego spadku płac na Węgrzech. Związkowiec jest pomysłowi
przeciwny, a recepty na problemy – w tym emigrację Węgrów – upatruje w podwyżkach płac, w tym
także płacy minimalnej. Minister gospodarki Mihály Varga stwierdził z kolei – według portalu – że
imigracja nie jest rozwiązaniem na brak siły roboczej i że nie popiera sprowadzania do Europy
niewykształconych imigrantów, bo w ten sposób nie da się rozwiązać problemów europejskiego
rynku pracy. W podobnym tonie wypowiedział się sekretarz stanu ds. parlamentarnych w Gabinecie
Premiera Csaba Dömötör, który stwierdził, że większość przybywających do Europy, zdolnych do
pracy imigrantów nie posiada żadnego fachowego przygotowania, co tylko pogarsza problemy rynku
pracy w Europie. Jednocześnie później minister Varga miał powiedzieć na innym forum, że z powodu
braku siły roboczej rząd popiera zatrudnianie robotników z krajów trzecich. Za ważne zadanie uznał
zakwaterowanie przybywających robotników, dlatego rząd ulgami podatkowymi wspiera firmy w ich
wydatkach na ten cel. Przykładowo od 1 stycznia br. pracodawcy mogą przy wyliczaniu podstawy
podatku CIT (társasági adó) uwzględniać dwukrotność wydatków na stworzenie i utrzymanie miejsc
zakwaterowania pracowników, wprowadzona też została ulga podatkowa za tzw. mobilność
pracowników. Na stronach internetowych Ministerstwa Gospodarki Narodowej nie ma informacji na
wspomniany temat – uwagi ministra Vargi na temat dopuszczenia możliwości imigracji pochodzą
wyłącznie z doniesień prasowych, którym jednak resort nie zaprzeczył.
22. Wysokie zainteresowanie dopłatami do zakupu mieszkań. O tzw. program CSOK (dotację dla rodzin
na zakup mieszkania) w pierwszym półroczu br. w bankach dowiadywało się 61 tys. osób, a wnioski o
dofinansowanie złożyło 12 tys. rodzin, na łączną kwotę 32 mld HUF (nieco ponad 100 mln EUR).
Sekretarz stanu ds. rodziny i młodzieży Katalin Novák stwierdziła, że od czasu istnienia programu
(funkcjonuje od lipca 2015) ponad 22 tys. rodzin skorzystało z dotacji w kwocie 43 mld HUF (ok. 137
mln EUR). Rodziny skorzystać mogą też z innych form wsparcia zakupu mieszkania, np. obniżonego
VAT na nowo budowane nieruchomości, możliwości zwrotu VAT czy skorzystania z uproszczonych
przepisów budowlanych. Novák przypomniała, że program CSOK spełnia dwa cele: stymuluje
demograficznie poprzez wsparcie rodzin oraz ożywia gospodarkę za sprawą przemysłu budowlanego.
W przyszłym roku rząd przeznaczył na programy dotacji mieszkań 211 mld HUF (ok. 670 mln EUR),
kwota ta jest jednak otwarta, co oznacza, że niezależnie od liczby osób wnioskujących o dotacje,
każdy uprawniony je otrzyma.
23. Społeczeństwo węgierskie znów sięga po kredyty. Od 2008 roku węgierskie gospodarstwa domowe
nie zaciągnęły tylu nowych kredytów mieszkaniowych ile w samym czerwcu br. - wynika z danych
Węgierskiego Banku Narodowego (MNB). Najbardziej dynamiczny segment węgierskiego rynku
kredytowego stanowiły kredyty osobiste, które wzrosły w czerwcu o 61% r/r, do 19 mld HUF (ok. 60
mln EUR). Wartość nowych kredytów mieszkaniowych była wyższa o 43% r/r, osiągając 48 mld HUF
(ok. 152 mln EUR). Impetu kredytom mieszkaniowym według analityków nadały dotacje rządowe na
zakup mieszkań (program CSOK) oraz niskie oprocentowanie. W minionych 12 miesiącach banki
udzieliły 441 mld HUF (ok. 1,4 mld EUR) kredytów mieszkaniowych (co zdarzyło się ostatnio w 12
miesiącach poprzedzających wrzesień 2009 roku) i 290 mld HUF (ok. 920 mln EUR) kredytów
konsumpcyjnych (ostatnio poziom taki zanotowano w 12 miesiącach poprzedzających listopad 2012,
co spowodowane było częściowo tzw. végtörlesztés - możliwością wcześniejszej spłaty kredytów
hipotecznych po preferencyjnym kursie). W maju i czerwcu br. wartość zaciągniętych kredytów była
wyższa od spłaconych. Całkowity koszt nowych kredytów mieszkaniowych wyniósł w czerwcu 5,65%
(o 0,35% mniej, niż rok wcześniej), w przypadku kredytów osobistych zauważalny jest jednoznaczny
spadek całkowitego kosztu kredytów w ciągu roku - z poziomu 21,2% do 16,4%. Skumulowana
wartość lokat gospodarstw domowych w czerwcu br. wykazała wzrost o 87 mld HUF. Lokaty
zakładane są w HUF na okres krótszy niż rok przy oprocentowaniu średnio 0,56%, w EUR 0,83%.
Mimo niskiego poziomu oprocentowania lokat, ich wartość skumulowana była wyższa na koniec
czerwca o 2,4% r/r. Dalej rosła też proporcja lokat niepowiązanych z konkretnym okresem - z 46% w
ubiegłym roku do 56% w czerwcu br. W przypadku kredytów dla przedsiębiorstw w czerwcu
zatrzymał się spadek wartości skumulowanej kredytów i odnotowano tu stagnację w stosunku do
poprzedniego miesiąca (w porównaniu z czerwcem ubiegłego roku nastąpił spadek o 5,9%).
24. Mercedes zbuduje nową fabrykę w Kecskemét. Minister spraw zagranicznych i handlu Peter
Szijjartó zapowiedział, że w wyniku rozmów prowadzonych z zarządem firmy Daimler, niemiecki
producent wybuduje na Węgrzech nową fabrykę – wartość inwestycji wyniesie 1 mld EUR. Podkreśla
się, że obecna inwestycja jest niezależna od zapowiedzianej nieco wcześniej inwestycji na kwotę 185
mld HUF, co oznacza, że do 2020 roku zrealizowane zostaną przez Mercedesa inwestycje na
Węgrzech o wartości łącznej ok. 1,6 mld EUR. W nowym zakładzie Daimler AG produkowanych
będzie rocznie 150 tys. pojazdów, powstanie 2,5 tys. nowych miejsc pracy. Rząd węgierski udzielił
niemieckiemu koncernowi dotacji w wysokości 12,9 mld HUF (nieco ponad 40 mln EUR). W
Kecskemét nadal nie będzie produkcji silników, ale obok linii produkcyjnych karoserii powstanie
zakład montażowy i lakierniczy. Daimler w 2008 roku zakupił na Węgrzech działkę o powierzchni 441
ha, z czego wykorzystano dotychczas jedynie 160 ha. Plany dalszego rozwoju i rozbudowy zakładów
pokrzyżował kryzys finansowy z 2008 roku, ale od 2012 roku temat ten jest stale obecny w
węgiersko-niemieckich rozmowach. W dobrze funkcjonujących zakładach w Kecskemét produkuje się
jedne z najpopularniejszych i najbardziej poszukiwanych modeli jak B, CLA czy CLA Shooting Brake.
Problemem natomiast według analityków jest coraz trudniejsza sytuacja ze znalezieniem
odpowiednio wykształconej siły roboczej na Węgrzech i w regionie.
25. Z rynku węgierskiego rynku znika dwa razy więcej firm niż powstaje. Według raportu Opten w
pierwszym półroczu br. zarejestrowano na Węgrzech 13 tysięcy nowych firm (wzrost o 7,6% r/r), ale
w tym samym czasie zlikwidowano 24,6 tysiąca.
26. Rosatom wykupił jednego z węgierskich dostawców Paks2. Rosyjski koncern państwowy, który
zbuduje Paks2, stał się właścicielem 100% udziałów węgierskiego dostawcy - Ganz Engineering Kft.
(produkującej urządzenia do elektrowni atomowych). Zarejestrowana w Sankt Petersburgu spółka
zależna Rosatomu o nazwie CBKM, która posiadała 51% udziałów w budapeszteńskiej spółce Ganz
Engineering Kft., wykupiła też pozostałe 49% udziałów, należących do Ganz Gépgyár Holding Zrt.
27. Akwizycja węgierskiego oddziału ENI przez MOL zakończona. Węgierski państwowy koncern
naftowy MOL zakończył przejmowanie węgierskiego oddziału włoskiego koncernu Agip. Oznacza to,
że wkrótce znikną na Węgrzech oraz w regionie stacje benzynowe z emblematem Agip. W wyniku
akwizycji Eni Hungária Zrt. na samych Węgrzech 173 stacji Agip trafi w ręce MOL, przejęty zostanie
też dział sprzedaży hurtowej ENI. Tym samym wkrótce funkcjonować będzie na Węgrzech 537 stacji
MOL, wzmocni się ich pozycja w stolicy Węgier i przy autostradach. Jak stwierdził prezes węgierskiej
firmy, stacje benzynowe MOL znajdą się wszędzie w kraju w zasięgu 50 kilometrów. MOL jeszcze w
październiku ubiegłego roku porozumiał się z ENI w sprawie akwizycji, która nie objęła przejęcia
działu hurtowej sprzedaży olejów i smarów. Według szacunków rynkowych wartość transakcji mogła
wynieść 25-50 mld HUF. Celem MOL jest zwiększenie obecności rynkowej w zasięgu zaopatrzenia
swych rafinerii. W tym też celu węgierska spółka przejęła blisko 450 stacji w regionie, wskutek czego
jej sieć składa się już z 2 tysięcy jednostek obsługujących dziennie milion klientów. W Czechach MOL
kupił od spółki Lukoil 44, a od ENI 125 stacji – w sumie posiada ich tam już 311, co czyni go drugim
graczem na rynku. W Rumunii za sprawą zakupu 42 stacji ENI MOL zwiększył liczbę swych stacji do
205, co daje mu trzecie miejsce na rynku. Na Słowacji MOL przejął od ENI 41 stacji, w wyniku czego
działa tam już łącznie 253 stacji, co lokuje węgierską spółkę na pozycji lidera rynku. Zakup 17 stacji w
Słowenii, gdzie funkcjonuje tym samym 57 stacji należących do MOL, oznacza trzecią pozycję na
tamtejszym rynku.
28. Chińczycy wybudują w Komárom montownię autobusów elektrycznych. Chińska spółka BYD,
największy na świecie producent autobusów elektrycznych, zapowiedział rozbudowę na Węgrzech –
kosztem 5 mln EUR – zakładów w Komárom, w których zatrudnienie znaleźć ma docelowo 300 osób.
Plan zakłada produkcję 100 autobusów w pierwszym roku działalności, a następnie liczba ta ma być
zwiększana. Spółka obecna jest w Komárom od 2008 roku, kiedy to odkupiła zakłady lakiernicze i
części zamiennych dla przemysłu samochodowego od koreańskiej firmy Mirae. Kryzys oraz decyzja
Nokii (Microsoft) o zamknięciu zakładów w Komárom (tam chińska spółka dostarczała akumulatory i
części zamienne do telefonów komórkowych) sprawiły jednak, że zakład wówczas zamknięto,
utrzymując halę produkcyjną o powierzchni 18 tys. m2. Nb. w Komárom powstaje także zakład
produkcyjny (przemysł motoryzacyjny) polskiej spółki Alumetal.
29. Strategiczne porozumienie rządu z Huawei i Wanhua-Borsodchem. W obecności Ministra Spraw
Zagranicznych i Handlu Pétera Szijjártó oraz Chargé d’Affaires Ambasady ChRL na Węgrzech zawarto
porozumienie pomiędzy grupą Wanhua oraz Huawei Technologies Hungary (obie firmy to najwięksi
inwestorzy chińscy na Wegrzech). W świetle porozumienia Wanhua utworzy na Węgrzech regionalne
centrum infokomunikacyjne dla dystrybucji swych produktów, a Huawei wesprze technologicznie
„inteligentną” produkcję Wanhua-BorsodChem (właściciel m.in. także Petrochemii-Blachowni SA w
Kędzierzynie-Koźlu).
30. Rozwój ISD Dunaferr – produkcja dla przemysłu motoryzacyjnego i Paks2. ISD (Ukraiński Związek
Przemysłowy Donbasu), właściciel huty Dunaferr w Dunaújváros, zapowiada jej rozwój i nowe
inwestycje. Na otwarcie nowej odlewni w hucie przyjechał minister spraw zagranicznych i handlu
Péter Szijjártó, któremu towarzyszył prezes rosyjskiego Wnieszekonombanku Siergiej Gorkow. Nowa
odlewnia ma działać 12 lat, co według ministra Szijjártó pozwoli na długoterminową współpracę huty
z węgierską branżą motoryzacyjną oraz przy realizacji projektu rozbudowy elektrowni jądrowej w
Paks (Paks2), gdzie potrzebne będzie pół miliona ton walcowanej stali. Dyrektor korporacyjny ISD
Dunaferr Jewgienij Tankilewicz zapowiedział produkcję roczną produktów stalowych na poziomie 2
mln ton (obecnie 1,7 mln). Do ISD - od 2010 roku z większościowym udziałem inwestorów rosyjskich
- należy od 2005 roku także Huta Częstochowa.
31. Trzy nowe inwestycje z USA. Minister Spraw Sagranicznych i Handlu Péter Szijjártó zapowiedział
start na Węgrzech trzech nowych inwestycji finansowanych przez kapitał z USA. Niesprecyzowany
dostawca części zamiennych do samochodów ma zainwestować na Węgrzech 15 mld HUF i stworzyć
200 nowych miejsc pracy, a jedne z największych na świecie producent maszyn rolniczych będzie na
Węgrzech wytwarzał silosy zbożowe, dając zatrudnienie 100 osobom. Trzecim inwestorem ma być
spółka mediowa, która w najbliższych dwóch latach wyda 20 mld HUF na produkcję filmów
fabularnych na Węgrzech.
32. WizzAir wymieni w ciągu ośmiu lat całą flotę. Do 2024 roku tanie linie lotnicze WizzAir mają
wymienić prawie całą swoją flotę samolotów - wynika z raportu firmy za pierwszy kwartał br. Za
osiem lat flota WizzAir składać się ma niemal wyłącznie z modelu Airbus A321, w miejsce
wycofywanego A320.
33. Inwestorzy wycofują pieniądze. Według danych stowarzyszenia inwestorów BAMOSZ z działających
na Węgrzech funduszy inwestycyjnych w samym tylko czerwcu wycofano 1,5% aktywów (85 mld HUF
- ok. 1,2 mld zł), których wartość spadła do poziomu 5,63 bln HUF (ok. 78,8 mld zł). 5,9% spadku (63
mld HUF) odnotowały fundusze finansowe, spadła także o 11,5 mld HUF wartość funduszy
obligacyjnych. Wzrost odnotowały fundusze inwestujące w nieruchomości (o 14 mld HUF) oraz
derywacyjne (o 5,5 mld HUF). Pomimo wzrostów na giełdzie inwestorzy wycofali też 8,8 mld HUF z
funduszy akcji.
34. Faktoring coraz bardziej popularny. Rynek faktoringu na Węgrzech wzrasta dynamicznie od kilku lat
- o 14% r/r w 2014 roku, 31% w 2015 roku oraz o 29% w pierwszym półroczu br. W 2015 roku
wartość transakcji wyniosła 1,2 bln HUF. Najczęściej z tej formy finansowania korzystają spółki
handlowe (41%), produkcyjne (29%) i usługowe (17%).
35. Dzień wolności podatkowej na Węgrzech jednym z późniejszych. Jedne z tygodników
gospodarczych przeprowadził analizę nie tylko tego, w którym kraju Europy trzeba zapłacić najwięcej
podatków, lecz także tego, ile dokładnie dni w roku trzeba na te podatki pracować. Z badania
wynika, że Węgrzy dopiero od połowy lipca zaczęli zarabiać w sensie netto, bo połowę roku
przepracowali na poczet podatków i składek. Ze wskaźnikiem na poziomie 54,1% Węgry znajdują się
tuż za podium – wyprzedzają ich Francuzi (57,5%), Belgowie (56,9%) oraz Austriacy (54,7%). W
opracowaniu funkcjonuje pojęcie „dnia wolności podatkowej”, czyli dnia, w którym pracownik
wywiązał się ze swych zobowiązań podatkowych wobec państwa. W przypadku Francuzów dzień taki
następuje po 201 dniach w roku, a Węgrów – po 197 dniach (do 17 lipca wszelkie zarobki
węgierskiego pracownika trafiały w br. do fiskusa; dla porównania - w 2008 roku był to 20 maja).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
Wzrost PKB (%)
Produkcja
przemysłowa (%)
Inflacja (%)
Bezrobocie (%)
2009
-6,3
2010
1,2
2011
1,7
2012
-1,7
2013
1,5
-17,7
10,5
5,4
-1,7
1,4
4,2
10,0
4,9
11,2
3,9
10,9
5,7
10,9
1,7
10,2
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH), r/r
Opr.: Wydział Polityczno-Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
2014
3,5
7,6
2015
2,9
7,5
2016
0,9 (I kw.)
9,2 (V)
-0,2
7,1
-0,1
6,8
-0,2 (VI)
5,1 (IV-VI)