Dorota Piechnik-Resler dane z ĹĽyciorysu i pracy doktorskiej

lek. Dorota Piechnik-Resler
Poradnia Laryngologiczna Uniwersyteckiej Przychodni Specjalistycznej
we Wrocławiu
„Ocena stanu narządu przedsionkowego w oparciu o videonystagmografię
i posturografię u chorych w różnych stanach czynnościowych
gruczołu tarczowego”.
Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Promotor:
prof. dr hab. Lucyna Pośpiech
em. kierownik Kliniki Otolaryngologii, Chirurgii Głowy i Szyi
Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
Recenzenci:
dr hab. Katarzyna Pawlak-Osińska, prof. nadzw.
Kierownik Zakładu Patofizjologii Narządu Słuchu i Układu Równowagi
Collegium Medicum im.L.Rydygiera w Bydgoszczy UMK w Toruniu
dr hab. Magdalena Józefowicz-Korczyńska, prof.nadzw.
Kierownik Zakładu Układu Równowagi I Katedry Otolaryngologii
UM Łodzi.
Wrocław, 19.12. 2014 r.
ŻYCIORYS
Data urodzenia: 1960-10-31
Miejsce urodzenia: Wrocław
Wykształcenie
1980 – 1986 Studia na Wydziale Lekarskim
1990
Pierwszy stopień specjalizacji w zakresie otolaryngologii
1994
Drugi stopień specjalizacji w zakresie otolaryngologii
Doświadczenie zawodowe
1986-1988
Staż podyplomowy w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym im. J. Babińskiego
we Wrocławiu
1988-2004
Zatrudniona w charakterze starszego asystenta na Oddziale Laryngologicznym
Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Babińskiego we Wrocławiu
2001-2004
Konsultant laryngologiczny w Dolnośląskim Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu
Od 2004
Zatrudniona w Poradni Laryngologicznej Uniwersyteckiej Przychodni Specjalistycznej
we Wrocławiu w charakterze starszego asystenta
Członek Polskiego Towarzystwa Otolaryngologicznego
Dorobek naukowy
współautor 2 publikacji wydanych w Otolaryngologii Polskiej i Wiadomościach Lekarskich
autor i współautor 10 referatów wygłoszonych na Zjazdach PTOL i Sympozjum
Polsko – Czeskim
Inne
2012 r. Srebrny Medal za długoletnią służbę nadany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Bronisława Komorowskiego
Streszczenie
Merytoryczne uzasadnienie podjęcia badań: Choroby tarczycy należą do schorzeń
ogólnoustrojowych. Towarzyszą im objawy ze strony wielu narządów. Wiadomo, że hormony
tarczycy zarówno ich niedobór jak i nadmiar wywołują zmiany biochemiczne i morfologiczne w uchu
wewnętrznym i ośrodkowym układzie nerwowym. W literaturze istnieją doniesienia dotyczące
związku pomiędzy schorzeniem gruczołu tarczowego oraz zaburzeniami w obrębie narządu słuchu.
Znikoma jak dotąd jest ilość prac wskazujących na wpływ nad- lub niedoczynności tarczycy na narząd
przedsionkowy, jak również brak jest doniesień dotyczących oceny jego funkcjonalnego stanu w fazie
wyrównania i niewyrównania czynności gruczołu tarczowego.
Cel pracy: Obiektywizacja czynności narządu przedsionkowego w różnych stanach czynnościowych
gruczołu tarczowego w oparciu o badania videonystagmograficzne i posturograficzne.
Próba odpowiedzi na pytania:
1. Czy w różnych stanach czynnościowych chorób tarczycy występują zaburzenia w zakresie
odruchów wzrokowo-okoruchowych, przedsionkowo-okoruchowych i przedsionkowo-rdzeniowych
i czy różnią się od parametrów tych odruchów w grupie osób zdrowych?
2. Czy nieprawidłowości w narządzie przedsionkowym korespondują ze stanem wyrównania
hormonalnego w chorobach gruczołu tarczowego?
3. Czy są testy diagnostyczne wchodzące w skład badania VNG lub posturografii wykazujące większą
niż inne przydatność w diagnostyce zaburzeń narządu przedsionkowego w chorobach tarczycy?
Materiał i metody: Badaniami objęto 107 pacjentów z rozpoznaną chorobą tarczycy w wieku od 24
do 78 lat, w tym 99 kobiet i 8 mężczyzn rekrutujących się z Poradni Endokrynologicznej
Uniwersyteckiej Przychodni Specjalistycznej i Pracowni Medycyny Nuklearnej Samodzielnego
Publicznego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Grupę kontrolną stanowiło 26 osób w przedziale
wiekowym 28–78 lat (13 kobiet i 13 mężczyzn). Pacjentów z chorobą tarczycy podzielono na 7 grup
w zależności od stanu funkcjonalnego tarczycy, wyrażonego w wartościach TSH (zgodnie
z zakwalifikowaniem w Poradni Endokrynologicznej) oraz od stanu wyrównania hormonalnego
(zgodnie z założonym celem pracy): Wydzielone grupy badano według wprowadzonego V-etapowego
programu badań, uwzględniając zarówno wyniki badań w całej grupie chorych w porównaniu
do grupy kontrolnej, jak również w zależności od stanu funkcjonalnego i stopnia wyrównania
hormonalnego, wieku badanych i czasu trwania choroby. Wszystkich pacjentów z chorobą tarczycy
i w grupie kontrolnej poddano szczegółowemu badaniu otoneurologicznemu. Stan narządu
przedsionkowego oceniono przy zastosowaniu videonystagmografii i posturografii statycznej. Badanie
odruchów przedsionkowo-okoruchowych i wzrokowo-okoruchowych przeprowadzono przy użyciu
dwukanałowego elektronystagmografu firmy Hortmann z analizatorem VNG. Badania obejmowały
rejestrację oczopląsu samoistnego, optokinetycznego, sinusoidalne i skokowe śledzenie celu, próby
położeniowe, próbę kaloryczną. Odruchy przedsionkowo-rdzeniowe oceniano wykonując test
statokinezjometryczny. Do badania wykorzystano posturograf PE62 Model 04.
Wyniki W grupie badanej 107 osób z chorobą tarczycy 56% pacjentów zgłaszało zawroty głowy i/lub
zaburzenia równowagi, w tym o typie układowym7 % chorych i 93% o charakterze nieukładowym.
42% osób stanowili chorzy z niedoczynnością tarczycy, 35% z nadczynnością tarczycy i 23% z wolem
obojętnym. Analizując wyniki badań I-go etapu stwierdzono występowanie oczopląsu samoistnego
przy oczach otwartych u 14% pacjentów w całej grupie chorych i u 2,8% chorych po wyłączeniu
fiksacji. W zakresie odruchów wzrokowo-okoruchowych po przeprowadzeniu oceny jakościowej
testów śledzenia i sakadowych oraz ilościowej testu optokinetycznego wykazano znamiennie większe
nieprawidłowości w grupie chorych w porównaniu z grupą kontrolną. Rozpatrując zależność
występowania zaburzeń odruchów wzrokowo-okoruchowych od stanu funkcjonalnego tarczycy (etap
II) stwierdzono wyższy odsetek nieprawidłowości w śledzeniu celu w niedoczynności tarczycy aniżeli
w nadczynności i w wolu obojętnym. W testach sakad wartości nieprawidłowych zapisów nie różniły
się wyraźnie między grupami lecz występowały znamiennie częściej niż w grupie kontrolnej. W teście
optokinetycznym wykazano wyższy stopień asymetrii optokinetycznej w nadczynności tarczycy przy
prędkościach 40º/s i 60º/s oraz w wolu obojętnym przy 60º/s w porównaniu do grupy kontrolnej. W III
etapie badań zaobserwowano częstsze występowanie oczopląsu samoistnego w stanach
niewyrównanych choroby tarczycy tylko przy oczach otwartych. W testach śledzenia ciągłego
i skokowego (sakadyI) nieprawidłowe śledzenie bodźca odnotowano w najwyższym odsetku
w niewyrównanych stanach niedoczynności i nadczynności tarczycy. Natomiast w testach sakady II
odsetek nieprawidłowych zapisów w grupach wyrównanych i niewyrównanych był zrównoważony.
W testach optokinetycznych stopień asymetrii był znamiennie wyższy w grupach niewyrównanej
i wyrównanej nadczynności tarczycy przy prędkościach 40º/s i 60º/s, aniżeli w niewyrównanej
i wyrównanej niedoczynności tarczycy. Analizując wyniki testów położeniowych zidentyfikowano
oczopląs położeniowy w 69% w całej grupie chorych, w niedoczynności w 46%, w nadczynności
w 32% oraz w wolu w 22%. W zależności od wyrównania hormonalnego oczopląs położeniowy
występował częściej w niewyrównanej niedoczynności tarczycy. We wszystkich analizach przeważał
typ I i III oczopląsu wg Nylena. W próbach kalorycznych niedowład kanałowy występował w 53%
ogółu chorych z towarzyszącą w 10% przewagą kierunkową rzeczywistą. W 17% stwierdzono
symetryczną przewagę kierunkową. W teście statoposturograficznym wykazano wysoce istotne,
podwyższone wartości pola powierzchni rozwiniętej w porównaniu z grupą kontrolną przy oczach
zamkniętych, we wszystkich analizach w V etapach. W zależności od stopnia wyrównania
hormonalnego stwierdzono znamienne pogorszenie stabilności w grupach z niewyrównaną
niedoczynnością i nadczynnością tarczycy oraz w grupie z wyrównaną niedoczynnością tarczycy przy
oczach zamkniętych w porównaniu z grupą kontrolną. Analizując dynamikę zmian parametrów
posturograficznych od czasu trwania choroby stwierdzono lepszą stabilność postawy w miarę
wydłużania czasu choroby u pacjentów z nadczynnością tarczycy przy oczach zamkniętych. Biorąc
pod uwagę wiek chorych odnotowano znamiennie gorszą stabilność postawy do 50 r.ż. w grupie
chorych z nadczynnością i powyżej 50 r.ż w grupie pacjentów z wolem obojętnym.
Wnioski:
1. Zaburzenia hormonalne w chorobach tarczycy powodują uszkodzenia różnych elementów
narządu przedsionkowego i wywierają negatywny wpływ na odruchy wzrokowo-okoruchowe,
przedsionkowo-okoruchowe
i
przedsionkowo-rdzeniowe.
Występujące
częściej
nieprawidłowości odruchów wzrokowo-okoruchowych w tym testów śledzenia, sakad,
optokinezy podkorowej i pewnych cech oczopląsu samoistnego i położeniowego przemawiają
za przewagą zaburzeń ośrodkowych w chorobach tarczycy.
2. Wykazany dość duży odsetek nieprawidłowych odruchów wzrokowo-okoruchowych zwraca
uwagę na konieczność uwzględnienia w analizie tych odruchów zarówno jakościowej oceny
ich morfologii jak również ilościowej oceny danych liczbowych dla uzyskania większej
precyzji w ich parametryzowaniu.
3. Istnieje pewna zależność występowania zaburzeń przedsionkowych od stanu wyrównania
hormonalnego w chorobach tarczycy. Większość nieprawidłowych wyników badań VNG
stwierdzono w niewyrównanych stanach choroby tarczycy, głównie w niedoczynności.
W stanach klinicznej eutyreozy wyniki badań są lepsze lecz nie występuje całkowita
normalizacja parametrów przedsionkowych, co może wskazywać na utrwaloną w pewnym
stopniu dysfunkcję narządu przedsionkowego na poziomie ośrodkowym i obwodowym.
Chorzy ci stanowią grupę ryzyka nawrotu choroby i powinni podlegać kontrolnym badaniom
VNG.
4. Nieprawidłowe parametry videonystagmograficzne i posturograficzne w chorobach tarczycy
korelują w większym zakresie z czasem trwania choroby, a w mniejszym stopniu z wiekiem
chorych, w którym przeprowadzane były badania.
5. Stwierdzone nieprawidłowości w badaniach VNG i posturografii w chorobach tarczycy
chociaż obecne, nie zawsze są jawnie wyrażone, sugerują subkliniczny ich przebieg.
Należałoby zatem rozważyć potrzebę monitorowania stanu narządu przedsionkowego
w przebiegu choroby.
6. Badanie videonystagmograficzne a szczególnie testy wzrokowo-okoruchowe wydają się
bardziej niż inne przydatne do obiektywnej diagnostyki czynności narządu przedsionkowego
w chorobach tarczycy.