106 Biernat1_Layout 1

106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 1
ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2012; 2(4); Vol. 28, 139-147
Elżbieta Biernat
Szkoła Główna Handlowa, Warszawa
Warsaw School of Economics, Warsaw
UWARUNKOWANIA UCZESTNICTWA
MŁODZIEŻY WARSZAWSKIEJ W PŁYWANIU
CONDITIONING OF YOUTH PARTICIPATION
IN SWIMMING IN WARSAW
Słowa kluczowe: uczestnictwo w pływaniu, uwarunkowania, młodzież, Warszawa
Key words: participation in swimming, conditioning, youth, Warsaw
Streszczenie
Wstęp. Pływanie może uprawiać każdy, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Korzyści jakie przynosi dla rozwoju psychofizycznego człowieka, skłaniają do upowszechnienia
tej formy w społeczeństwie. Konieczne jest jednak poznanie uwarunkowań uczestnictwa
w tej dyscyplinie. Dlatego celem pracy jest ocena związków występujących między
uczestnictwem warszawskiej młodzieży w pływaniu a czynnikami socjo-demograficznymi.
Materiał i metody. Badania ankietowe obejmowały 2104 losowo wybranych uczniów i studentów. Związki pomiędzy pływaniem a płcią, BMI, typem szkoły, poziomem aktywności fizycznej, turystycznej i uczestnictwa w rekreacji, oceniono za pomocą analizy log-liniowej. Różnice
pomiędzy poszczególnymi kategoriami zmiennych analizowano za pomocą testu Chi2.
Wyniki. Wyczynowo pływanie trenuje znikomy procent – głównie licealistów (1,2%) i studentów II r. (1%). W przypadku pływania rekreacyjnego (35%), do najaktywniejszych należą studenci (II r. – 43% i IV r. – 37%). Spośród rozpatrywanych zmiennych, jedynie BMI
respondentów nie wykazuje związku z ich uczestnictwem w pływaniu. Pozostałe zmienne
jak: płeć respondentów (χ2 cząstkowe = 11,8; p = 0,001), etap edukacji (χ2 cząstkowe= 22,4; p = 0,000), ich poziom aktywności fizycznej (χ2 cząstkowe = 6,9; p = 0,032) i turystycznej (χ2 cząstkowe = 26,7; p = 0,000) oraz uczestnictwo w rekreacji (χ2 cząstkowe
= 113,7; p = 0,000) należą do czynników w istotny sposób związanych z pływaniem.
Wnioski. Konieczne staje się bardziej intensywne prowadzenie programów interwencyjnych w placówkach oświatowych oraz dalsza identyfikacja uwarunkowań.
Summary
Word count:
Tables:
Figures:
References:
6211
3
0
34
Background. Anyone can practice swimming, regardless of age or health. The benefits it brings to human psychological and physical development leads to spread of this form
recreation in the society. However, knowledge of the disposition of participation in this
discipline is vital. Therefore, the purpose of work is to evaluate the relationships existing
between the Warsaw youth participation in swimming and the socio-demographic factors.
Material and methods. Questionnaire surveys covered 2104 randomly selected students. The relationship between swimming and gender, BMI, type of school, level of physical activity, participation in tourism and recreation, was assessed using log-linear analysis. Differences between categories of variables were analyzed using Chi2 test.
Results. Very few practice competitive swimming – mostly high school students (1.2%)
and II year students (1%). In the case of recreational swimming (35%), students are among
the most active (II year – 43% and fourth – 37%). Among the variables examined, only BMI
of the respondents shows no co-relationship with their participation in swimming. Other
variables like gender (χ2 partial = 11.8; p = 0.001), stage of education (χ2 partial = 22.4; p
= 0.000), their level of physical (χ2 partial = 6.9; p = 0.032) and tourist (χ2 partial = 26.7; p
= 0.000) activity and participation in leisure activities (χ2 partial = 113.7; p = 0.000) are
among the factors significantly associated with swimming.
Conclusions. It is becoming increasingly more intense running intervention programs
in educational institutions, and further identification of dispositions.
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Dr Elżbieta Biernat
SGH, CWFiS
Al. Niepodległości 162, 02-554 Warszawa, e-mail: [email protected], Phone: +48 22 6653839
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
17.08.2011 r.
22.01.2012 r.
139
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 2
Biernat E., Pływanie a czynniki socjo-demograficzne
Wstęp
Background
We współczesnym świecie zwraca się szczególną uwagę na formy aktywności, pozwalające cieszyć
się dobrym zdrowiem i długim życiem. Jedną z takich
form jest pływanie [1]. Ćwiczenia w wodzie dają wiele korzyści na wszystkich etapach życia człowieka.
Są świetne jako środek zapobiegania i rehabilitacji
choroby wieńcowej, chorób kręgosłupa, udaru mózgu,
nowotworów, nadwagi i otyłości [2]. Wywierają niezwykle korzystny wpływ na rozwój fizyczny dzieci. Aktywizują układ krążeniowo-oddechowy, wpływają na wzrost
ogólnej wytrzymałości organizmu, koordynacji mięśniowej i wzrokowo-ruchowej, zapobiegają deformacjom
postawy [3]. Regularne zajęcia w wodzie zwiększają odporność na infekcje i zakażenia, hartują organizm.
Nauka pływania w młodym wieku, z jednej strony
– wyklucza realne zagrożenie utonięcia, a z drugiej
– daje radość z uczestnictwa w różnorodnych sportach wodnych. Wczesna adaptacja dziecka do środowiska wodnego jest zatem ze wszechmiar korzystna.
Mimo to wiele osób nadal nie potrafi pływać. Szkoci
mówią o około 25% dzieci [2], Polacy o około 30% młodych mężczyzn [4]. Również wiedza na temat przeżycia w środowisku wodnym jest niewystarczająca. Spośród studentów umiejących pływać, jedynie 17% potrafi odpowiednio zachować się po wywróceniu łodzi żaglowej [5]. Tylko 30% potrafi we właściwy sposób –
nie narażając siebie i innych członków załogi – opuścić
żaglówkę [3]. Jedynie dla Australijczyków cieszących
się sprzyjającym klimatem, wybrzeżem oraz wysokim
odsetkiem prywatnych basenów [6], pływanie jest integralną częścią stylu życia [7]. Z badań wynika, że
tylko 9.5% australijskich gimnazjalistów nie umie pływać. Pozostali to słabi pływacy (21,0%), umiarkowanie (52%) i dobrze pływający (15,7%) [8].
W Polsce, formy aktywnego spędzania czasu wolnego różnych grup społeczno-zawodowych są obiektem wielu badań socjologicznych. Jednak w przypadku
pływania, dotyczą one głównie opracowanych dla potrzeb sportowych i opisanych przez teorię sportu – metod nauczania [9,10,11]. Do rzadkości należą natomiast
analizy uwarunkowań uczestnictwa w tej dyscyplinie.
Dlatego celem niniejszej pracy jest ocena związku aktywności pływackiej i jej uwarunkowań, takich
jak: płeć, BMI, etap edukacji, poziom aktywności fizycznej i turystycznej oraz charakter podejmowania
rekreacji (regularny, okresowy, sporadyczny). Z uwagi
na możliwość zaobserwowania ewolucji potrzeb i zainteresowań pływackich, badaniom poddano warszawskich uczniów ostatniej klasy gimnazjum i ostatniej klasy liceum oraz studentów II r. i IV r. Wydaje się, że wyjaśnienie zróżnicowań społecznych w tej dziedzinie,
może być cenną wskazówką w upowszechnianiu pływania w społeczeństwie, w budowaniu efektywnej
strategii rozwoju sportu dla wszystkich, a w efekcie
– w promocji zdrowia i jakości życia.
In the modern world, special attention is paid to
the forms of activity that allow one to enjoy good health
and good quality of life. One such form is swimming
[1]. Exercising inside water provides many benefits at
all stages of life. Great as a means of prevention and
rehabilitation of coronary heart disease, spinal diseases,
strokes, cancers, overweight and obesity [2]. Exerts
extremely beneficial influence on physical development of children. Activates the cardio-respiratory system, helps build overall body resistance, muscle coordination and visual-motor, prevents deformation of
postures [3]. Regular classes in the water increase
resistance to infection and hardens the body.
Learning to swim at a young age on the one hand
– eliminates real risk of drowning and on the other –
is a joy to participate in various water sports. There,
early familiarization of the child to aquatic environment
is, by all means, called for. Despite all these, many people still can not swim: in Scotland some 25% of
children [2], Poland about 30% of the young men [4].
In addition, available knowledge on surviving in the
aquatic environment is insufficient. Among the students who could swim, only 17% could act appropriately after a sailing boat capsizing [5]. Only 30%
could safely – without exposing himself and other
crew members to danger- leave a sailboat [3]. Swimming constitutes an integral part of the style of life of
only the Australians who are blessed with favorable
climate, expansive coastline and high percentage of
private swimming pools [6,7]. Research shows that
only 9.5% of Australian high school students do not
know how to swim. The others are: weak (21.0%),
moderate (52%) and excellent (15.7%) swimmers [8].
In Poland, the forms of active leisure activities of
various socio-professional groups are the subject of
many sociological studies. However, in the case of
swimming, they relate mainly to learning methods designed for sports and described contained in the theory
of sport [9,10,11]. However, dispositions of participation in this discipline are rarely analyzed.
Hence, the objective of this study is to assess the
relationship between swimming activity and its determinants, such as gender, BMI, level of education,
level of physical and tourist activity and frequency of
recreational activities (regular, periodic, sporadic). Given
the opportunity to observe the changing needs and
interests of in swimming, Warsaw students of final
year of primary school and final year of high school
as well as students of II and IV year university students were tested. It seems that providing explanation of the social differentiation in this area could be
a valuable clue in the promotion of swimming in the
society, in building an effective strategy for the development of sport for all, and as a result – the promotion of health and quality life.
Materiał i metody
Material and methods
Badaniami objęto 2104 losowo wybranych uczniów
(ostatniej klasy gimnazjum – 521 i liceum – 500) i studentów (II r. – 482, IV r. – 601) z Warszawy. Badania
prowadzono po zakończeniu letniego (w listopadzie
2008-2009) i zimowego (w marcu 2009-2010) sezonu wypoczynkowego. W celu wyłonienia grupy badanej stosowano dwustopniowy system losowania.
The study covered some 2104 randomly selected
students (final year of high school – 521 and high
school – 500) and university students (II year – 482,
IV year – 601) from Warsaw. The study was conducted at the end of summer (November 2008-2009) and
winter (March 2009-2010) holiday season. A two-stage
sampling system was used to select the experimental
140
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 3
Biernat E., Swimming and socio-demographic factors
Pierwszy stopień polegał na wylosowaniu 6 uczelni
publicznych oraz 14 szkół licealnych i 13 gimnazjalnych. Drugi stopień – w przypadku uczelni wyższych
– polegał na wylosowaniu 30-procentowej próby. Przy
czym wśród studentów II r. wywiady przeprowadzano
na ćwiczeniach językowych, a wśród studentów IV r.
na wykładach. W każdej wybranej losowo szkole (gimnazjalnej, licealnej) losowano jedną klasę określonego
poziomu i obejmowano badaniami wszystkich uczniów
obecnych danego dnia na lekcjach w tej klasie.
Badanie miało charakter ankietowy. Wywiad bezpośredni (standaryzowany) prowadzili przeszkoleni
i nadzorowani ankieterzy, według określonego planu
(liczba zadawanych pytań oraz sposób ich formułowania były identyczne dla wszystkich respondentów).
Procent odmowy udzielenia wywiadu był niewielki
i zamykał się w przedziale 3–5%.
Ankieta – zmodyfikowana po pilotażu – składała się
z dwóch części. Pierwsza część dotyczyła uczestnictwa w rekreacji i turystyce w ciągu ostatniego roku. Pytano o charakter uczestnictwa w rekreacji (regularny,
okresowy, sporadyczny) oraz o podejmowanie wyczynowo i rekreacyjnie różnych dyscypliny sportu, ćwiczeń fizycznych. Przy czym, w niniejszej pracy wykorzystano jedynie odpowiedzi dotyczące deklaracji
uczestnictwa w pływaniu. Pływanie wyczynowe oznaczało uczestnictwo w treningach i zawodach w klubie
sportowym. Pływanie rekreacyjne oznaczało uprawianie tej dyscypliny wyłącznie dla własnej przyjemności. W tej części ankiety pytano również o wyjazdy turystyczne (uczestnictwo w przynajmniej jednej podróży w badanym okresie), ich rodzaj (jednodniowe –
bez noclegu, krótkie – do 4 dni z co najmniej jednym
noclegiem poza domem, długie – powyżej 5 dni z co
najmniej czterema noclegami poza domem, zagraniczne – z co najmniej jednym noclegiem), częstotliwość (liczbę podróży, w których badane osoby wzięły udział) i cel, a w przypadku wyjazdów zagranicznych również ich kierunek. Na ich podstawie szacowano wskaźnik aktywności turystycznej (TAI). A mianowicie, za każdy wyjazd (w zależności od czasu jego trwania) przyznawano określoną liczbę punktów.
Wyjazdom beznoclegowym przypisywano 1 pkt., 2-4dniowym – 2 pkt., ≥5-dniowym – 3 pkt., a zagranicznym – 4 pkt. Brak wyjazdów równy był 0 pkt. Na tej
podstawie obliczano ogólną liczbę punktów za każdy
poszczególny rodzaj wyjazdu, mnożąc przypisaną
danemu rodzajowi wyjazdu wartość przez liczbę tych
wyjazdów, a następnie sumowano wszystkie punkty
(za poszczególne rodzaje podróży). Na podstawie
ostatecznie otrzymanej zmiennej – wskaźnik aktywności turystycznej (TAI) – grupowano respondentów
do jednego z trzech poziomów: niskiego, umiarkowanego i wysokiego. Do niskiego należały osoby, dla których
wartość TAI była niższa od wartości pierwszego kwartyla, a do wysokiego – osoby posiadające wartość
wskaźnika TAI powyżej 3. kwartyla. Pozostałych respondentów klasyfikowano do umiarkowanego poziomu aktywności turystycznej.
Druga część to krótka wersja International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), za pomocą której
oceniano poziom aktywności fizycznej. Na podstawie
informacji (zebranych za pomocą IPAQ) o częstotliwości i czasie trwania wszelkich wysiłków fizycznych
podejmowanych przez respondentów w ostatnim tygodniu (intensywnych, umiarkowanych i chodzenia)
– po standardowym przeliczeniu [12,13] – oceniano
group. The first step was to draw six public universities and 14 schools and 13 junior high school. The
second stage, in the case of university, was to draw
30-percent sample. For the II-year students interviews
were carried out during language exercises, and for
students IV-year during lectures. In each randomly selected school (middle school, high school) one class of
given grade was all students present in the class that
day were studied.
It was a survey study. Trained and supervised interviewers conducted direct interview (standardized),
according to a plan (number of questions asked and
how they were formulated were identical for all respondents). Percentage of those who refuse to be interviewed was small, 3-5%.
The questionnaire – modified after the pilot program – consisted of two parts. The first part covered
participation in recreation and tourist activity within
a year. They were asked about the nature of participation in leisure activities (regular, periodic, sporadic),
and on competitive and recreational sports and physical exercises. This paper uses only responses to
declaration of participation in swimming. Participation
in training and competition in sports club was categorized as competitive swimming. Practicing sport
exclusively for own pleasure fell into recreational swimming. This part of survey also contained questions on
tourist trips (participation in at least one trip during
the period), the type (day – no overnight stay, short –
up to 4 days with at least one overnight stay away
from home, long – more than 5 days with at least four
nights away from home, abroad – with at least one
overnight stay), frequency (number of trips, in which
the subjects have taken part) and purpose, in case of
the trips abroad, and their direction. On this basis of
tourist activity index (TAI) was estimated. Namely,
each trip (depending on length) was assigned a certain number of points. Trip without overnight stay was
assigned 1 point; 2-4-day trip – 2 points, ≥ 5-day – 3
points, trip abroad – 4 points. No trip was assigned 0
point. On this basis, overall score for each individual
type of trip was calculated, by multiplying the value
assigned a given type of trip by the number of these
trips and summing all the points (from different types
of travel). Based on the resulting final variable – the
rate of tourist activity (TAI) – the respondents were
grouped into one of the three levels: low, moderate
and high. Individuals for whom TAI value was lower
than the first quartile was assigned low, and high –
people for whom TAI index was about the third quartile. The remaining respondents were classified to
a moderate level of tourist activity.
The second part is a short version of the International Physical Activity Questionnaire (IPAQ), with
whose help the level of physical activity was evaluated. Based on the information, collected through IPAQ,
on the frequency and duration of any physical activity
undertaken by respondents in the last week (intensive,
moderate and walking) – after standard conversion
[12,13] – the level of physical activity was evaluated
(high, moderate or low). During this analysis 38 people who in the previous 7 days had been sick, stayed in the hospital, had had rehabilitation classes, etc
were excluded.
In addition to this information concerning participation in tourism, interviewers collected data on gender, BMI, type of school the young people came from.
141
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 4
Biernat E., Pływanie a czynniki socjo-demograficzne
poziom aktywności fizycznej (wysoki, umiarkowany
bądź niski). Podczas tej analizy wykluczono 38 osób,
które w ciągu ostatnich 7 dni były chore, przebywały
w szpitalu, odbywały zajęcia rehabilitacyjne itd.
Oprócz informacji dotyczących uczestnictwa w turystyce, ankieterzy zbierali dane dotyczące płci, BMI,
typu szkoły, w której badana młodzież uczyła się. Wartości zmiennej i przynależność do poszczególnych kategorii BMI w przypadku osób dorosłych zostały wyliczone na podstawie klasyfikacji Szczeklika [14]. Kategoryzacja BMI dla osób poniżej 18. roku życia została
dokonana na podstawie klasyfikacji BMI dla dzieci
i młodzieży – według wskaźnika Cole’a [15]. Liczebności badanych w poszczególnych kategoriach przedstawiono w Tabeli 1.
Związki pomiędzy uczestnictwem w pływaniu a płcią,
BMI, typem szkoły, poziomem aktywności fizycznej, turystycznej i uczestnictwa w rekreacji badanej młodzieży, oceniono za pomocą analizy log-liniowej.
W celu określenia optymalnego modelu do testowania obliczono wartość testu Chi2 dla efektów głównych bez interakcji, a następnie analizowano poszerzone modele przy uwzględnieniu interakcji wyższego rzędu. Istotność analizowanych współzależności
w badanym modelu oceniono na podstawie zależności cząstkowych i brzegowych. Zależność cząstkowa
informuje o tym czy odpowiednia interakcja ma wpływ
na dopasowanie modelu, gdy wszystkie inne efekty
tego samego rzędu są już w modelu. Natomiast brzegowe zależności umożliwiają porównanie modelu
The variables and belonging to different categories of
BMI, in case of adults, was calculated on the basis of
the Szczeklik classification [14]. Categorization of
BMI for the under 18 was based on the BMI classification; for children and young people – according to
Cole’s index [15]. Sample sizes in each category are
shown in Table 1.
The relationship between participation in swimming and gender, BMI, type of school attended, level
of physical and tourist activity and participation in
recreational activities by the youth was assessed
using log-linear analysis. In order to determine the
optimal model for testing, value of the Chi2 test for the
main effects without interaction was calculated, the
extended models with consideration of higher-order
interactions were analyzed. The significance of the
analyzed dependencies in this model was evaluated
on the basis of partial and marginal dependence.
Partial dependence show whether a given interaction
has an effect on the model fit when all the other
effects of the same order are already in the model.
However, on the other hand, marginal correlationships
enable comparison of a model without any interaction
with the model, taking a only particular interaction
into account. In order to fit a model to the observed
number, iterative procedure, which was stopped when
the difference between the fitting and observed marginal distributions was less than the convergence criterion of 0.01, was performed. The differences between
different categories of qualitative variables were ana-
Tab. 1. Liczba i odsetek warszawskich uczniów i studentów (n=2104) według czynników socjo-demograficznych oraz
poziomu aktywności fizycznej i wskaźnika aktywności turystycznej
Tab. 1. Number and percentage of Warsaw students (n = 2104) according to socio-demographic factors and level of
physical activity and tourist activity index
142
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 5
Biernat E., Swimming and socio-demographic factors
bez żadnych interakcji z modelem uwzględniającym
tylko daną współzależność. W celu dopasowania modelu do obserwowanych liczebności przeprowadzono
procedurę iteracyjną, która była przerywana, gdy różnica między dopasowanymi i obserwowanymi rozkładami brzegowymi nie była większa niż kryterium
zbieżności = 0,01. Różnice pomiędzy poszczególnymi kategoriami zmiennych jakościowych analizowano za pomocą testu Chi2. Uzyskane w analizach wyniki przedstawiono za pomocą frakcji oraz ilorazów
szans wraz z 95% przedziałami ufności. Analizy wykonano przy wykorzystaniu pakietu statystycznego
STATISTICA 9.0 PL. W ocenie istotności efektów
przyjęto poziom istotności p<0,05.
lyzed using Chi2 test. The obtained results have been
presented using fractions and odds ratios with 95%
confidence limits. Analyses were performed using the
statistical package: STATISTICA 9.0 PL. Significance
level of p <0.05 was assumed in assessing the significance of the effects.
Wyniki
Results
Wśród warszawskiej młodzieży, wyczynowo pływanie uprawiał zaledwie niecały procent respondentów (Tab. 2). Przy czym uczniowie ostatniej klasy liceum (1,2%) i studenci II r. (1%) częściej (p<0,05) trenowali niż studenci IV r. (0,2%). Uczniowie uprawiali
pływanie głównie w klubach sportowych (43%), a studenci – w klubach Akademickiego Związku Sportowego (43%). Relatywnie częściej (p<0,05) podejmowano jednak pływanie rekreacyjnie, dla własnej przyjemności (35%). W tym przypadku, uczniowie (gimnazjum – 30%, LO – 29%) rzadziej (p<0,05) pływali
niż studenci (II r. – 43% i IV r. – 37%).
W związku z tym, że odsetek osób trenujących
pływanie wyczynowo był znikomy, w dalszej części
pracy analizowano obie te grupy razem (połączone).
W wyniku przeprowadzonych analiz zależności
cząstkowych i brzegowych stwierdzono, że spośród
rozpatrywanych zmiennych, jedynie wskaźnik masy
ciała (BMI) respondentów nie wykazuje związku z ich
uczestnictwem w pływaniu. Pozostałe zmienne jak:
płeć respondentów (χ2 cząstkowe = 11,8; p = 0,001),
etap edukacji (χ2 cząstkowe = 22,4; p = 0,000), ich
poziom aktywności fizycznej (χ2 cząstkowe = 6,9;
p = 0,032) i turystycznej (χ2 cząstkowe = 26,7;
p = 0,000) oraz uczestnictwo w rekreacji (χ2 cząstkowe = 113,7; p = 0,000) należą do czynników w istotny sposób związanych z pływaniem.
Analiza oszacowanych na podstawie wyznaczonych modeli tabel brzegowych liczebności wskazała,
że pływanie relatywnie częściej (p<0,001) charakteryzowało kobiety (38%), niż mężczyzn (31%; Tab. 3).
Among Warsaw youth, slightly less than one percent of the respondents practiced competitive swimming (Table 2). At the same time, last year high school
students (1.2%) and II-year university students (1%)
trained more often (p <0.05) than IV-year students
(0.2%). Middle and high school students practiced mainly in swimming clubs (43%) and university students in
the Academic Sports Association clubs (43%). However, swimming was more frequently (p <0.05) taken
up for recreation or pleasure (35%). In this case, students (middle school – 30%, LO – 29%) swam less
frequently (p <0.05) than university students (II-year
- 43% and IV-year – 37%).
Since the percentage of individuals practicing competitive swimming was negligible, in the later study
both these groups were analyzed together (combined).
As a result of conducted partial and marginal analyzes it was was found that among the examined variables, only body mass index (BMI) of respondents
did not have correlationship with participation in swimming. Other variables like gender (χ2 partial = 11.8;
p = 0.001), school grade attended (χ2 partial = 22.4;
p = 0.000), level of physical (χ2 partial = 6.9; p = 0.032)
and tourist (χ2 partial = 26.7; p = 0.000) activity as
well as participation in leisure activities (χ2 partial
= 113,7; p = 0,000) are significantly connected with
swimming.
Analysis of percentages estimated on the basis of
determined models of marginal tables indicates that
women (38%) swam relatively more often (p <0.001)
Tab. 2. Odsetek warszawskich uczniów i studentów podejmujących pływanie wyczynowo i rekreacyjnie
Tab. 2. Percentage of Warsaw students involved in competitive and recreational swimming
143
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 6
Biernat E., Pływanie a czynniki socjo-demograficzne
W stosunku do mężczyzn, miały one prawie 1,4 razy
większą szansę na uprawianie tej dyscypliny.
Wyznaczony iloraz szans dla uczestnictwa w pływaniu gimnazjalistów i licealistów (30%) był o około 1,7 razy mniejszy w stosunku do najczęściej pływających – studentów II r. (43%).
Stwierdzono, że na uczestnictwo w pływaniu wpływa również poziom aktywności fizycznej respondentów. A mianowicie, częściej (p<0,05) pływa młodzież
o umiarkowanym poziomie aktywności fizycznej
(36%), niż o wysokim (30%; OR=0.99). Ponadto, pływanie częściej (p=0,000) dotyczy uczniów i studentów charakteryzujących się wysokim poziomem aktywności turystycznej (44%). W stosunku do nich,
wśród respondentów o umiarkowanej aktywności turystycznej (35%) występuje o 1,4 razy większe ryzyko niepływania, a wśród osób o niskiej aktywności turystycznej (26%) – nawet o 2,3 razy.
than men (31%, Tab. 3). Compared to men, they were
nearly 1.4 times more likely to practice this discipline.
Determined odds ratio of participation in swimming by junior and high school students (30%) was
approximately 1.7 times lower than for II-year students (43%).
It was found that participation in swimming is also
influenced by respondents’ level of physical activity.
That is, youth of moderate level of physical activity
(36%) swam more often (p <0.05) than those of higher level (30%, OR = 0.99). In addition, university and
secondary school students of high levels of tourist
activity (44%) swam more often (p = 0.000). Compared to them, among respondents of moderate tourist
activity (35%) had greater, 1.4 times, odds ratios of
not taking up swimming, and up by 2.3 times among
low tourist activity individuals (26%).
Tab. 3. Czynniki determinujące aktywność pływacką warszawskich uczniów i studentów (n=4405) oraz ilorazy szans
(OR) i granice 95% przedziału ufności (95% CI)
Tab. 3. Factors determining swimming activity Warsaw students (n = 4405) and odds ratios (OR) and 95% confidence
interval (95% CI)
144
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 7
Biernat E., Swimming and socio-demographic factors
Wykazano także związek podejmowania pływania z uczestnictwem w rekreacji. Zaobserwowana interakcja znalazła swoje największe odzwierciedlenie
w różnicach pomiędzy regularnie uczestniczącymi
w rekreacji (40%), a okresowo (37%; OR = 0.87) i sporadycznie (33%; OR = 0.74).
Wśród analizowanych zmiennych stwierdzono
również jedną trójczynnikową istotną zależność
zmiennych i pływania (płeć x typ szkoły x pływanie;
χ2 cząstkowe = 10,8; p = 0,05).
It was also shown that there existed a correlationship between taking up swimming and participation in
recreational activities. The observed interaction was
reflected more pronouncedly in the differences between
results of individuals regularly participating (40%) and
periodically (37%, OR = 0.87) and occasionally (33%,
OR = 0.74) in recreational activities.
A one three-way significant correlationship of variables with swimming was also found (gender x type
of school x swimming; χ2 partial = 10.8; p = 0.05).
Dyskusja
Discussion
Wszechstronny rozwój dzieci i młodzieży [16] –
w tym kształtowanie potrzeby i umiejętności dbania
o własne ciało, zdrowie i sprawność fizyczną [17,18]
– to nadrzędny cel programów oświatowych na całym świecie. W obecnej cywilizacji stało się to koniecznością. Alarmujące dane dowodzą, że prawie
połowa młodych Europejczyków nie wykonuje rekomendowanej dla podtrzymania zdrowia dawki ruchu
[19]. W Polsce w 2005 roku [20] tylko 20% uczniów
uprawiało różne formy, w których rodzaj i intensywność obciążeń wysiłkowych zaspokajały podstawowe
potrzeby fizjologiczne organizmu, a w 2007 roku [21]
było ich niewiele więcej, bo zaledwie 30%. Podobnie
było w Wielkiej Brytanii [22], gdyż wśród badanych
w wieku 5-18 lat, aż 3 na 10 chłopców i 4 z 10 dziewcząt cechował niewystarczający dla zdrowia poziom
aktywności fizycznej.
Niekwestionowane znaczenie ruchu dla zdrowia
i prawidłowego rozwoju dzieci i młodzieży stymuluje
naukowców z całego świata do stałego monitorowania czynników warunkujących podejmowanie różnych
aktywnych form.
W zaprezentowanej pracy badano uwarunkowania uczestnictwa warszawskich gimnazjalistów, licealistów i studentów (n=2104) w pływaniu – dyscyplinie, która, racjonalnie uprawiana, przynosi wiele korzyści zdrowotnych [1,23], kompensacyjno-korekcyjnych [24,25] i rekreacyjnych [26].
Wyniki pokazują, że na tle 51% (59% uczniów i 33%
uczennic) z Kanady (od 15 i więcej lat) [27], uprawiających wyczynowo różne dyscypliny sportu – warszawska młodzież nie prezentuje się najlepiej. W Warszawie, w klubach sportowych pływanie trenuje znikomy
procent – głównie licealistów (1,2%) i studentów II r.
(1%). Zdecydowanie lepiej przedstawia się sytuacja
z pływaniem rekreacyjnym (35%). W tym przypadku,
do najaktywniejszych należą studenci (II r. – 43%
i IV r. – 37%). Wyznaczony iloraz szans na uczestnictwo w pływaniu gimnazjalistów i licealistów (30%) był
o około 1,7 razy mniejszy w stosunku do najczęściej
pływających – studentów II r. Fakt ten, z jednej strony potwierdza opinie Richards i Wilson [28] oraz [29],
że studenci to jedna z najaktywniejszych grup, a z drugiej strony wskazuje na widoczną ewolucję potrzeb
w tym względzie.
Pływanie połączone z racjonalnym odżywianiem
[30] często reklamowane jest jako najlepsza forma
ćwiczeń na zmniejszenie masy ciała [26]. Pomimo tego, wyniki analizy log-liniowej wykluczyły związek BMI
respondentów z podejmowaniem pływania. W całej
badanej grupie otyłość i nadwaga dotyczy 10% i być
może to w jakimś stopniu tłumaczy brak takiej zależności. Rzeczywiście, w porównaniu z otyłą młodzieżą amerykańską (32%) [31] nie jest to duży odsetek.
Comprehensive development of children and adolescents [16] – including nurturing of skills and needs
and to take care of one’s own body, health and physical fitness [17,18] – is the primary aim of education
programs world over. This has a necessity the present civilization. Alarming figures indicate that nearly
half of young Europeans do not perform enough physical activity to needed for maintaining health [19]. In
Poland, in 2005, only 20% of the students were involved in different forms of physical activities for which
the type and intensity of satisfied basic physiological
needs of the body [20], this percentage had risen
slightly to 30% in 2007 [21]. Identical figures were
reported in UK [22], here, among respondents aged
5-18 years, up to 3 out of 10 boys and 4 girls of 10
were involved in physical activities at a level inadequate for maintaining proper health.
The unquestionable importance of physical activity for the health and proper development of children
and the youth is prompting scientists from around the
world to constantly monitor factors in determining
taking up different active forms of physical activities.
In the presented work the disposition of participation of Warsaw middle, high school, and university
students (n = 2104) in swimming – a discipline that
rationally cultivated lead to multiple health [1,23],
correction and compensation [24.25] as well as recreational benefits [26].
The results show that, compared with Canada
with 51% (59% of the students and 33% girls) individuals involved in different competitive sports (aged
15 and over), [27], – Warsaw’s youth shore low. In
sports clubs in Warsaw, a negligible percentage of
youth train in swimming – mostly high school students
(1.2%) and university students (1%). Situation with
recreational swimming is much better (35%). Here
the university students are the most active (II-year –
43% and IV-year – 37%). The determined odds ratios
of junior high and high school students taking up
swimming (30%) was approximately 1.7 times smaller compared to individuals with highest swimming
frequency – II-year students. This fact, on the one
hand confirms the opinions of Richards and Wilson
[28] and [29] that students are one of the most active
groups, and on the other hand points to apparent
evolution of needs in this regard.
Swimming combined with rational nutrition [30] is
often promoted as the best form of exercise for loosing
weight [26]. In spite of this, results of log-linear analysis
rule out relationship between respondents’ BMI and
taking up swimming. In the whole experimental group
there was 10% frequency of obesity and overweight and
this may, to some extent, explains the absence of such
a relationship. Indeed, compared with obese American
145
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 8
Biernat E., Pływanie a czynniki socjo-demograficzne
Jednak biorąc pod uwagę fakt, że choroba ta zaczyna nosić miano epidemii XXI w. – opisane zjawisko
nie nastraja optymistycznie.
Wydaje się natomiast, że znaczenie ćwiczeń w wodzie dla utrzymania prawidłowej masy ciała doceniają
badane kobiety. Wbrew większości danych mówiących o tym, że mężczyźni są bardziej aktywni [32,27]
– warszawskie uczennice i studentki mają prawie 1,4
razy większą szansę na uprawianie pływania niż ich
koledzy.
Na aktywność pływacką wpływa także poziom aktywności fizycznej i turystycznej respondentów oraz
ich uczestnictwo w rekreacji. Wydaje się zupełnie naturalne, że częściej pływa młodzież wysoko zaangażowana w rekreację i turystykę. W przypadku rekreacji, osoby regularnie ćwiczące (40%) częściej deklarują uprawianie tej dyscypliny, niż ćwiczące okresowo
(37%; OR = 0.87) i sporadycznie (33%; OR = 0.74).
Wśród osób o wysokim wskaźniku aktywności turystycznej (44%), szansa na pływanie jest o 1,4 i 2,3
razy większa w stosunku do osób o umiarkowanym
(35%) i niskim (26%) wskaźniku. Zastanawiające jest
natomiast to, że częściej (p<0,05) pływa młodzież
o umiarkowanym (36%), niż o wysokim poziomie aktywności fizycznej (30%; OR=0.99). Być może powodem jest to, że dyscyplina ta – amatorsko uprawiana – nie wymaga dużego wysiłku. Być może wynika
to z faktu, że osoby wysokoaktywne preferują formy
intensywniejsze, jednak do stwierdzenia tego niezbędna jest wiedza na temat motywów podejmowania różnych sportów.
Wśród analizowanych zmiennych stwierdzono
również jedną trójczynnikową istotną zależność
zmiennych i pływania (płeć x etap edukacji x pływanie; χ2 cząstkowe = 10,8; p = 0,05), co świadczy o tym,
że wśród badanej młodzieży największe szanse na
uczestnictwo w pływaniu mają studiujące kobiety.
youth (32%) [31] is not a big percentage. However,
taking into account the fact that the obesity has been
termed the twenty-first century epidemic – the detailed
phenomenon does not at all inspire optimism.
However, it seems that female participants of the
survey appreciate the importance of exercising in the
water for maintenance of normal body weight.
Contrary to the majority of the data showing men to
be the most active [32.27] – Warsaw female pupils
and students are almost 1.4 times more likely to
practice swimming, than their colleagues.
Swimming activity is also dependent on level of
physical and tourist activity of the respondents as
well as their participation in recreational activities. It
seems quite natural that the youth highly involved in
recreation and tourism often swim more frequently
than their less active peers. As for recreation, individuals involved in regular physical exercises (40%)
had a higher percentage declaring to practice of this
discipline, individuals exercising only periodically
(37%, OR = 0.87) and occasionally (33%, OR = 0.74).
Among individuals characterized by higher tourist
activity rate (44%), the odds ratios of swimming was
about 1.4 and 2.3 times higher compared to those
with moderate (35%) or low (26%) rate. However
what is striking if the fact that adolescents involved in
moderate physical activity (36%) swim more often (p
<0.05) than those with higher level of physical activity
(30%, OR = 0.99). Perhaps the reason is that this
discipline – unprofessionally practiced – does not require much effort. Perhaps this is due to the fact that
proactive individuals prefer more intense forms.
However, to determine this requires knowledge on
the motives behind the various sports.
Among the analyzed variables, one three-way significant relationship of the variables and swimming (gender x school grade attended x swimming; χ2 partial =
10.8; p = 0.05) was also found. Which indicates that
among the surveyed youth female university students
have the highest probability of participation in swimming.
Wnioski
Conclusions
Z przeprowadzonych badań wynika, że pomimo
popularności tej dyscypliny, coraz łatwiejszego dostępu do pływalni i wprowadzania powszechnej nauki
pływania dla dzieci i młodzieży, nadal nie zauważa się
powszechności jej stosowania. Można zatem przypuszczać, iż poziom umiejętności pływackich respondentów wciąż jest niezadowalający. Nie należy spodziewać się więc, że dla badanej społeczności pływanie stanie się sportem na całe życie. W związku z tym
konieczne staje się bardziej intensywne prowadzenie
programów interwencyjnych w placówkach oświatowych [33,34]. Wymaga to jednak dalszej identyfikacji
czynników je determinujących (np. nie badanych w tej
pracy motywów i barier uprawiania pływania).
The study shows that despite popularity of this
sport, the increasingly greater access to the swimming pool and introduction of universal swimming
lessons for children and youth, there no signs that it
has become universally practiced. It can therefore be
assumed that the swimming skills of the respondents
are still unsatisfactory. It is, therefore, not to be expected that for swimming will become a life-long
sport for given community group. Therefore, it is necessary to conduct a more intensive intervention
programs in educational institutions [33,34]. However,
this requires deeper identification of factors that determine them (for example this work did not test the
motives for and barriers to practicing swimming)
Piśmiennictwo / References
1. Barter T. Effective use of secondary school swimming pools. Swimming Times 1992;69(1): 17-19.
2. Help us ensure every primary aged child in Scotland can swim. National Swimming Academy, University of Stirling:
Stirling, Scotland. Dostępny pod adresem http://www.scottishswimming.com/assets/files/downloadfiles/Healthy
%20Living/Entitlement/Entitlement%20.pdf
3. Antolak-Lewandowska K, Konieczny G. The process of adaptation babies and small children to water as health
promoting activity. Polskie Towarzystwo Medycyny Manualnej [periodyk online] 2009;1-4. Dostępny pod adresem
http//www.ptmm.pl
146
106 Biernat1:Layout 1 2012-08-23 13:21 Strona 9
Biernat E., Swimming and socio-demographic factors
4. Matuszak P. Umiejętność pływania jako kryterium przydatności do służby wojskowej. W: Kalina RM, Kaczmarek
A, redakcja. Ukierunkowane przygotowanie obronne. Warszawa: 1997;3: 77-81.
5. Różański P. Wybrane aspekty korzystania z łodzi wiosłowej w sytuacjach ratowniczych i ekstremalnych. Materiały z
konferencji. Extreme sports in the training of soldiers and anti-terrorist formations. Warszawa, Płock; 2003: 53-56.
6. Pearn JH, Nixon J. Swimming ability of children: A survey of 4000 children in a high drowning region. Medical
Journal of Australia 1979;2: 271-272.
7. Ministerial Swimming Review Committee – Report. Education Policy and Coordination Bureau: Western Australia;
1995.
8. Whipp P. Teaching swimming: issues beyond drowning AARE. Conference – December 2001. Sport and Physical
Activity Research Centre (SPARC): Australia; 2001.
9. Bartkowiak E. Pływanie sportowe. Warszawa: COS; 1999.
10. Karpiński R. Pływanie. Podstawy techniki, nauczanie. Katowice: AWF; 2002.
11. Wiesner W. Nauczanie - uczenie się pływania. Wrocław: AWF; 1999.
12. Biernat E, Stupnicki R, Lebiedziński B, Janczewska L. Assessment of physical activity by IPAQ questionnaire.
Physical Education and Sport 2008;52(2): 83-89.
13. Scoring protocol IPAQ. Dostępny pod adresem www.ipaq.ki.se
14. Szczeklik A. Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna; 2005.
15. Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing a standard definition for child overweight and obesity
worldwide: international survey. British Medical Journal 2000;320: 1240–1243.
16. Forbes SH, Martin RA. What Holistic Education Claims About Itself: An Analysis of Holistic Schools’ Literature.
Paper presented to the Wholistic Education SIG at the American Education Research Association. Annual Conference. California, San Diego; 2004.
17. EU Physical Activity Guidelines Recommended Policy Actions in Support of Health-Enhancing Physical Activity.
Brussels; 10 October 2008.
18. Shakiri A-S. Role of Education in Creating Culture of Tourism Revisited. International Conference on Tourism of
Islamic Countries. 5 March 2007, Teheran; 2007.
19. Young People’s Lifestyles and Sedentariness. Dostępny pod adresem http://www.wgi.de/media/Pdf/lifestyle_
sedentariness_deutsch_582485.pdf
20. Międzyresortowy program rozwoju turystyki i wypoczynku dzieci i młodzieży na lata 2001-2006. Dostępny pod
adresem http://msport.gov.pl/strategie-turystyka/520-Miedzyresortowy-program-rozwoju-turystyki-i-wypoczynkudzieci-i-mlodziezy-na-lata-2-1-2-6?retpag=/strategie-turystyka/p470/2/
21. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015. Załącznik do Uchwały Nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja
2007 r.
22. Department of Health. Health Survey for England 2002: The Health of Children and Young People. London:
Stationery Office; 2003.
23. Parker C. Swimming Education in England: A Comparative Historical Study. Refereed Paper. Australian Association for Research in Education (AARE): Adelaide; 2006.
24. Alavi SH, Barari A, Ghazalian F, Bashiri J. Comparison of swimming exercise and amitriptyline drug use on depression. Ann Biol Res 2011;2(4): 206-211.
25. Jennings M. The Truth About Swimming and Weight Loss. Dostępny pod adresem http://mens-total-fitness.com/
swimming-weight-loss.html
26. Hastings DW, Kurth SB, Schloder M, Cyr D. Reasons for participating in a serious leisure: Comparison of Canadian and U.S. masters swimmers. Int Rev Soc Sport 1995;30: 101-119.
27. Ifedi F. Sport Participation in Canada, 2005. Culture, Tourism and the Centre for Education Statistics: Canada; 2008.
28. Richards G, Wilson J. New Horizons in Independent Youth and Student Travel. Summary Report. A Report for the
International Student Travel Confederation (ISTC) and the Association of Tourism and Leisure Education (ATLAS).
Amsterdam: International Student Travel Confederation; 2003.
29. Biernat E. Sport and other motor activities of Warsaw students. Physical Education and Sport 2011;55(2): 109-122.
30. Gwinup G. Weight loss without dietary restriction: Efficacy of different forms of aerobic exercise. Am J Sport Med
1987;15: 275-279.
31. Centers for Disease Control and Prevention. Atlanta, USA; 2011. Dostępny pod adresem http://www.cdc.gov/
obesity/
32. Australian Bureau of Statistics. Participation in Sport and Physical Activities, Australia, 2002. Canberra; 2003.
33. Glyptis S. The leisure challenge. Bulletin of Physical Education 1982;18(3): 11-19.
34. Hardy CA. A study of twenty-nine 5th year secondary school pupils who are weak swimmers. Bulletin of Physical
Education (East Yorkshire) 1991;27(3): 34-36.
Źródła wsparcia materialnego:
Praca finansowana z tematu AWF i MNiSW (grant DS-86; kierownik projektu prof. dr hab. A. K. Gajewski) oraz
z grantu z Funduszu Rektora SGH Warszawa.
Sources of financial support:
This work was supported from Academy of Physical Education and Ministry of Science and Higher Education
(grant DS-86, project manager prof. Dr hab. A.K. Gajewski) and by grant from SGH Warsaw Rector Fund.
147