Themerson - PWSZ Płock

Common Room: sztuka, etyka i prowokacja
Dwudniowa konferencja zorganizowana przez
Państwową Wyższą Szkołę Zawodową w Płocku
wraz z
Płockim Ośrodkiem Kultury i Sztuki.
Płock 17-18.10. 2014
Temat naszej drugiej cyklicznej konferencji nawiązuje do salonu literackiego prowadzonego
przez Franciszkę i Stefana Themersonów w Londynie w latach 1957-59. Salon ten gościł
około dwustu naukowców, artystów i literatów i był miejscem niezwykłych wykładów,
odczytów, prezentacji, wieczorów artystycznych, koncertów i dyskusji. Do bywalców
Common Room zaliczyć można ludzi, których Stefan Themerson określił mianem „mutantów”
kultywujących swoją odrębność, po to aby „móc kiedyś zapłodnić ludzkość rzeczywistym
niemechanicznym postępem”. Gościli tam między innymi Bertrand Russell, Italo Calvino czy
Raymond Queneau. Jak pisze angielski krytyk i historyk sztuki, a zarazem przyjaciel
Themersonów – Nicholas Wadley, byli oni „wyznawcami wspólnej filozofii nauki i sztuki”.
Konferencja jest częścią corocznego festiwalu upamiętniającego twórczość Franciszki
Themerson i jej męża – mieszkańca Płocka – Stefana Themersona. Dużą część ich wspólnego
życia wypełniła twórcza współpraca w wielu dziedzinach – począwszy od awangardowych
filmów z lat trzydziestych, poprzez książki dla dzieci, po wydawnictwo Gaberbocchus Press
prowadzone przez nich w Londynie od 1948 do 1979 roku. Ich twórczość nacechowana była
niechęcią wobec “stereotypowych form myślenia”, których efektem było kostnienie
światopoglądów oraz stagnacja języka sztuki. Ich własne poglądy o świecie i o sztuce
stanowiły afirmację tego, co oryginalne, awangardowe i marginalne; słowem inne,
transcendentne oraz wykraczające poza konwencjonalne wyobrażenia o świecie. Dzięki
swoim niestrudzonym poszukiwaniom Franciszka i Stefan Themersonowie wnieśli istotny
wkład w rozwój XX-wiecznej awangardy, w dziedzinie sztuk wizualnych, literatury, filmu,
teatru, muzyki i filozofii.
Obecna odsłona festiwalu jest w szczególności poświęcona sztuce rewolucyjnej, niepokornej
i zbuntowanej, która stawia sobie za cel przebudowywanie zastanej rzeczywistości. Sztuka
bowiem, jak pisał Stefan Themerson, to „wrażliwy system nerwowy artysty”, który „pierwszy
przynosi wieści o tym, że coś złego dzieje się w ustanowionym wokół niego porządku”, a
artysta jest jak „sejsmograf”, który uwrażliwia swoich odbiorców na świat. Tak pojęta sztuka,
zdaniem Themersonów, powinna wyrastać organicznie z otaczającej ją kultury – musi więc
być bezpośrednia i komunikatywna oraz bezinteresowna. Zdaniem Themersonów sztuka ma
doniosłą społecznie funkcję zmieniania świata na lepsze, negowania utartych schematów
myślenia i kształtowania humanistycznych postaw. Sztuka powinna być zatem z jednej strony
kolektywna i angażującą, prowokacyjna i oryginalna, a z drugiej głęboko etyczna. Chociaż
Themersonowie nie byli moralistami, wierzyli jednak w metafizyczną obecność zła, które ich
zadaniem można zwalczać jedynie za pomocą mądrej, społecznie i politycznie zaangażowanej
sztuki, wolnej od konwencjonalnych założeń i ocen moralnych. Awangardowa sztuka była
więc, w ich ocenie, głównym orężem w „narzucaniu powszechnego spokoju i
sprawiedliwości”.
Temat tegorocznej konferencji osnutej na twórczości tej niezwykłej pary jest związany z całą
gamą tematów dotyczących takiej właśnie – awangardowej i kontrowersyjnej – sztuki. Przez
sztukę rozumiemy wszystkie teksty kultury: sztukę właściwą, film, literaturę, teatr, muzykę,
performance i sztuki wizualne.
Zapraszamy do składnia propozycji referatów dotyczących następujących tematów:
1. Sztuka awangardowa i niekonwencjonalna; awangardowe techniki w literaturze,
sztuce, kinematografii;
2. Literacki, filmowy, muzyczny i artystyczny collage, mieszanie stylów i gatunków, antyestetyzm i anty-formalizm;
3. Transgresyjne poczucie humoru w tekstach kultury i sztuki; satyra, burleska …
4. Relacja pomiędzy sztuką a pornografią;
5. Lingwistyczny i artystyczny eksperymentalizm, fascynacja językiem artystycznym,
groteska i abstrakcja;
6. Transgresja i awangarda jako źródło „niemechanicznego” postępu;
7. Konstatowanie dominujących ideologii, anty-fundamentalizm, odrzucanie klisz,
przesądów i stereotypów;
8. Cena jaką płacą twórcy, których dzieła wykraczają poza konwencjonalne ramy
pojmowania sztuki, literatury, kultury.
Zapraszamy wszystkich badaczy, których praca dotyczy artystów nieodkrytych lub
niezrozumianych, nieakceptowanych lub niesłusznie zaszufladkowanych; tych których,
twórczość, jak pisze Marjorie Perloff, komplikuje znaczenia, wprowadzając odbiorcę w
ryzykowną przestrzeń nieokreśloności, rzucając wyzwanie przyzwyczajeniom i zamkniętym
dyskursom.
Program konferencji obejmuje wykłady plenarne i 20-minutowe referaty. Językami
konferencji będą język polski i angielski. Czekamy na zgłoszenia wystąpień zarówno od
początkujących jak i doświadczonych badaczy, od doktorantów, jak również wszystkich osób
żywo zainteresowanych tematem konferencji. Streszczenia w języku polskim lub angielskim
(max. 300 słów) należy złożyć do 27.07.2014 na następujący adres poczty elektronicznej:
[email protected]
Streszczenia powinny być zapisane w formacie Word i powinny zawierać następujące
informacje:
a)
b)
c)
d)
e)
Nazwisko autora (lub autorów)
Afiliacja
adres e-mail
treść streszczenia wraz z tytułem
do dziesięciu słów kluczowych
Wszystkim prelegentom będziemy wysyłać potwierdzenie otrzymania propozycji Państwa
referatu. Brak odpowiedzi z naszej strony proszę potraktować jako informację, iż nie
otrzymaliśmy Państwa zgłoszenia, co oznacza konieczność przesłania go do nas raz jeszcze.
Uczestnicy, których zgłoszenie zostało ostatecznie przyjęte zostaną o tym poinformowani w
terminie do 31.07.2014.
Organizatorzy planują wydanie monografii pokonferencyjnej .
Komitet organizacyjny:
1. dr Anna Suwalska-Kołecka
2. dr Izabella Penier
3. mgr Jakub Ligor
Szczegółowe informacje na temat Themersonów znajdziecie Państwo na:
http://www.culture.pl/web/english/events-calendar-full-page//eo_event_asset_publisher/L6vx/content/stefan-and-franciszka-themerson
angielskim)
(w
języku
http://www.culture.pl/kalendarz-pelna-tresc//eo_event_asset_publisher/L6vx/content/festiwal-tworczosci-franciszki-i-stefanathemersonow (w języku polskim)
Informacje o poprzednich edycjach Transgranicznego Festiwalu Sztuk im. Stefana
Themersona SkArPa
http://www.pokis.plock.eu/pl/festiwal_themersonow_skarpa.html
Opłata konferencyjna wynosi 220 PLN (55 euro) dla osób zgłaszających referaty lub 60 PLN
(15 euro) dla pozostałych uczestników. Opłata rejestracyjna musi być uregulowana do dnia
15 września 2014. Służymy pomocą w znalezieniu zakwaterowania w Płocku (nie pokrywamy
kosztów).
Przelewy krajowe (PKO BP SA):
Nr konta: 46 1020 3974 0000 5102 0084 8077
Przelewy międzynarodowe:
Account Holder: PWSZ Płock,
International Bank Account Number (IBAN):
PL 46 1020 3974 0000 5102 0084 8077
Code Bic (SWIFT address): BPKOPLPW
Proszę upewnić się, że na przelewie znajdują się następujące informacje: Państwa imię i
nazwisko oraz nazwa konferencji „Common Room: sztuka, etyka i prowokacja”.