Operowanie kolorami

8
Operowanie kolorami
Dawniej doświadczony fotograf, aby zrealizować swoje artystyczne wizje, operował
kolorami poprzez wybór filmu. Na przykład niektóre filmy podkreślały niebieskie
i zielone odcienie, a inne je tłumiły i wzmacniały kolory ciepłe. Duży wybór kolo−
rowych filtrów na obiektywy zapewniał jeszcze większą kontrolę nad sposobem
odwzorowywania scen.
Cyfrowy fotograf nie może wymienić sensorów obrazu, tak jak dawniej można
było zmienić film. Jednak producenci filtrów, tacy jak Tiffen i Kenko, wprowadzili
na rynek wiele tradycyjnych filtrów o rozmiarach dostosowanych do obiektywów
cyfrowych aparatów fotograficznych. Poza tym możesz używać opcji balansowania
koloru, aby nadać zdjęciu cieplejszą lub zimniejszą tonację. Niektóre aparaty mają
nawet funkcję do precyzyjnego sterowania nasyceniem koloru.
W tym rozdziale opisuję zaledwie kilka sposobów operowania kolorami za po−
mocą tradycyjnych filtrów, cyfrowych funkcji albo jednych i drugich. Poznasz także
proste techniki uzyskiwania podobnych wyników za pomocą edytora zdjęć.
Modyfikowanie kolorów za pomocą
balansu bieli
Każde źródło emituje światło o określonej barwie, która wpływa na kolory oświe−
tlanych przez nie obiektów. Na przykład świeca daje ciepły, czerwonawy odcień,
a światło słoneczne w pochmurny dzień – niebieskie zabarwienie.
Kolor źródła światła, często nazywany temperaturą barwową, mierzymy w stop−
niach Kelvina. Na stronie 26 kolorowej wkładki znajdziesz przybliżone kolory
typowych źródeł światła. Jeśli chcesz się więcej dowiedzieć o skali Kelvina, prze−
czytaj tekst z ramki „Mierzenie temperatury barwowej”.
Oczy ludzkie dość dobrze kompensują różne kolory światła. Postrzegamy białą
koszulkę jako białą niezależnie od tego, czy widzimy ją w blasku świec czy na dwo−
rze w pochmurny dzień. Natomiast aparat z tym sobie nie radzi i trzeba mu pomóc.
142
Fotografuj cyfrowo jak profesjonalista
Filmy fotograficzne były dostosowane do określonych źródeł światła. W cyfrowych
aparatach kompensowaniem oświetlenia zajmuje się opcja balansowania bieli. Jeśli na−
stawisz ją na tryb automatyczny, aparat sam skoryguje temperaturę barwową światła.
W trybie automatycznym opcja balansowania bieli działa dość dobrze. Jeśli jed−
nak pracujesz z wieloma źródłami światła, które mają różne temperatury barwowe
– powiedzmy z fleszem i światłem dziennym wpadającym przez okno – aparat
może się pogubić. Z tego powodu większość aparatów ma ręczny mechanizm
balansowania bieli, który pozwala wybrać jeden z pięciu lub sześciu typów źródeł
światła. Zazwyczaj dostępne są ustawienia dla zachmurzonego nieba, flesza, ja−
snego światła słonecznego, świetlówek fluorescencyjnych i żarówek (zwykłych,
domowych żarówek). W niektórych zaawansowanych modelach znajdziesz rów−
nież opcję dla lamp studyjnych i żarówek wolframowych.
Poza tym niektóre aparaty mają automatyczną funkcję kompensowania balansu
bieli. Działa ona podobnie jak kompensacja ekspozycji, umożliwiając lekkie ocie−
plenie lub oziębienie ekspozycji w stosunku do tej, jaką wybiera ustawienie stan−
dardowe. Na przykład gdy pracujesz w lekko zachmurzony dzień, możesz wybrać
„Chmury +3” albo „Chmury −3”, jeśli chcesz mieć kolory zdjęcia nieco cieplejsze
lub zimniejsze niż daje ustawienie „Chmury”.
Balans bieli służy głównie do tego, aby można było wiernie zarejestrować kolory
w dowolnym oświetleniu, ale możesz go również używać jako swoistego filtra ocie−
plającego lub oziębiającego w następujący sposób:
• Aby uzyskać cieplejsze kolory, wybierz ustawienie balansu bieli odpowiada−
jące źródłu światła, które leży na skali Kelvina wyżej niż bieżące źródło
światła. Na przykład w jasnym świetle słonecznym wybierz ustawienie flesza
lub chmur. (Na szczęście na monitorze ciekłokrystalicznym możesz oglądać,
jak zmieniają się kolory, gdy przełączasz ustawienia balansu bieli, więc nie
musisz zapamiętywać wykresu Kelvina).
• Aby uzyskać zimniejsze kolory, wybierz ustawienie balansu bieli odpowia−
dające źródłu światła, które ma niższą temperaturę barwową niż bieżące
źródło światła. Na przykład w słoneczny dzień uzyskasz kolory zimniejsze
za pomocą ustawienia żarówki lub świetlówki.
Zastosowałam tę metodę, aby utworzyć różne warianty zdjęcia z karuzelą ze
strony 26 kolorowej wkładki. Pamiętaj jednak, że to, jak duże przesunięcie kolorów
uzyskasz, zależy od modelu aparatu.
Oczywiście, gdy pracujesz w pochmurny dzień i masz już nastawioną opcję za−
chmurzenia, nie możesz dostać cieplejszych kolorów. Podobnie nie ochłodzisz bar−
dziej zabarwienia, jeśli fotografujesz w świetle żarówki i balans bieli masz ustawiony
dla żarówki. W dwóch następnych podrozdziałach omawiam kilka innych rozwią−
zań, które możesz zastosować, gdy dojdziesz do krańca skali ustawień balansu bieli.
RADA FACHOWCA
Moøesz uøyÊ tradycyjnych filtrÛw ocieplajπcych i oziÍbiajπcych w po≥πczeniu z rÍcznym
nastawianiem balansu bieli, aby uzyskaÊ mocniejsze przesuniÍcie kolorÛw, niø
kaøde z tych rozwiπzaÒ daje osobno.
8. Operowanie kolorami
143
Uwaga techniczna
Mierzenie temperatury barwowej
Skala Kelvina, która wzięła swą nazwę od naukowca z czasów wik−
toriańskich – lorda Kelvina (William Thomson), jest termodynamiczną
skalą temperatur. Na skali Kelvina punkt zero nazywamy zerem absolutnym
i odpowiada on −273,15° Celsjusza.
Skalę tę wykorzystujemy w fotografii. Kolory emitowane przez różne
źródła światła zostały naniesione na skalę Kelvina, co pozwala precyzyjnie
opisywać światło. Odbywa się to na podstawie skomplikowanej teorii fi−
zycznej. Jej sednem jest czarny obiekt – zwany ciałem czarnym – który
w miarę ogrzewania emituje światło o coraz to innych kolorach. Gdy foto−
grafowie mówią o temperaturze barwowej źródła światła, mają na myśli
temperaturę w skali Kelvina, przy której ciało czarne emituje światło o ta−
kim samym kolorze.
Źródła światła, z którymi stykasz się na co dzień, mają temperatury od
2000 do 8000 kelwinów. (Pod koniec lat sześćdziesiątych XX naukowcy
zdecydowali, że nie należy używać słowa „stopień” ani symbolu stopnia
w odniesieniu do tej skali temperatur, tylko kelwinów lub symbolu K). Na
dolnym krańcu zakresu temperatur barwowych światło ma czerwonawy
odcień. Gdy temperatura wzrasta, kolor światła się zmienia, przechodząc
od żółtego przez biały do niebieskiego.
Dla naukowców rozmowa fotografów o temperaturach barwowych mo−
że być niezrozumiała, ponieważ używają oni terminów ciepły i zimny
w odniesieniu do bieżących kolorów zdjęcia. Ciepły oznacza kolor czerwo−
nawy, a zimny – kolor niebieskawy. Dlatego wydaje się dziwne, że źródło
światła mające wysoką temperaturę nadaje scenie zimny odcień i odwrot−
nie, ale tak się właśnie dzieje.
W praktyce nie musisz się martwić o temperaturę barwową źródła
światła – powinieneś po prostu wiedzieć, jakiego zabarwienia możesz się
spodziewać. Pomoże ci w tym wykres ze strony 26 kolorowej wkładki.
Ocieplanie kolorów zdjęcia
W języku fotografów termin kolory ciepłe oznacza barwy z zakresu od czerwonej do
żółtej, a kolory zimne – z zakresu od niebieskiej do zielonej.
Jak już wcześniej powiedziałam w tym rozdziale, możesz nadać kolorom zdjęcia
cieplejszy odcień, nastawiając balans bieli odpowiadający źródłu światła o wyższej
temperaturze barwowej niż temperatura bieżącego źródła światła, na przykład użyj
opcji chmur lub zachmurzonego dnia, aby sfotografować obiekt oświetlony domo−
wymi żarówkami. (Na monitorze LCD aparatu zostaną odzwierciedlone zmiany
144
Fotografuj cyfrowo jak profesjonalista
kolorów wywołane zmianą ustawienia balansu bieli, więc, aby zastosować tę
sztuczkę, nie musisz wcale studiować temperatur światła).
Jeśli zmiany balansu bieli nie dadzą efektu ocieplenia kolorów, o jaki ci chodzi−
ło, wypróbuj którąś z alternatywnych metod:
• Pójdź tradycyjną drogą i załóż filtr ocieplający na obiektyw aparatu. Taki filtr
odcina niebieskie światło i nadaje zdjęciu różowawy odcień, jak na górnym
prawym przykładzie ze strony 27 kolorowej wkładki. Co prawda, filtrów
ocieplających najczęściej używa się do ocieplania odcieni skóry na portretach,
jak zrobiłam na ostatnim zdjęciu ze strony 12 kolorowej wkładki, ale ja cza−
sami wykorzystuję je w zdjęciach plenerowych, aby uzyskać światło zbliżone
do tego, jakie jest o wschodzie i zachodzie słońca, czyli w tak zwanych zło−
tych godzinach fotografii. Przykład takiego zastosowania stanowi górne pra−
we zdjęcie ze strony 27 kolorowej wkładki. Filtry ocieplające, tak jak inne fil−
try kolorowe, mogą mieć różną moc. Do obu przykładowych zdjęć założyłam
filtr 81B, co oznacza średnią moc.
Gdy zrobisz juø zdjÍcie z filtrem ocieplajπcym (lub jakimkolwiek innym filtrem), obejrzyj je na
monitorze LCD, aby jeszcze raz sprawdziÊ ekspozycjÍ. Jeúli aparat ma system pomiaru TTL
(czyli przez obiektyw) i pracuje w trybie automatycznego nastawiania ekspozycji, powinien
automatycznie skorygowaÊ ekspozycjÍ ze wzglÍdu na filtr. W przeciwnym razie musisz zrobiÊ
to sam. Na opakowaniu filtra powinna siÍ znajdowaÊ informacja, jakπ korekcjÍ ekspozycji
naleøy wprowadziÊ. (Szukaj wspÛ≥czynnika filtra, i zajrzyj do rozdzia≥u 1, øeby sprawdziÊ, co
ta liczba mÛwi o zmianie ekspozycji).
• Jeśli dobrze posługujesz się komputerem, możesz poprawić kolory gotowego
zdjęcia za pomocą narzędzi do balansowania koloru z edytora zdjęć. Dolny
lewy przykład ze strony 27 kolorowej wkładki stanowi ilustrację tej metody.
Do zmodyfikowania tego zdjęcia użyłam filtra Color Variations (Wariacje
kolorów) programu Photoshop Elements, widocznego na rysunku 8.1. Aby
uzyskać efekt ocieplenia, zmniejsz ilość niebieskiego i cyjanu, a zwiększ –
czerwonego i żółtego. Na przykładowym zdjęciu dodałam nieco więcej żół−
tego niż czerwonego, aby nadać mu bardziej złoty odcień niż daje filtr ocie−
plający 81B.
8. Operowanie kolorami
145
RYSUNEK 8.1. Uøywajπc filtra Color Variations (Wariacje kolorÛw) lub Color Balance
(Balans kolorÛw) edytora zdjÍÊ, moøesz uzyskaÊ podobne przesuniÍcia
kolorÛw jak za pomocπ tradycyjnych filtrÛw ocieplajπcych
Niektóre narzędzia do balansowania kolorów, w tym filtr Color Variations
(Wariacje kolorów) programu Photoshop Elements, pozwalają także popra−
wić cienie, półcienie i światła niezależnie jedne od drugich. Jeśli chcesz na−
śladować działanie prawdziwego filtra ocieplającego, utrzymaj wszystkie to−
ny na tym samym poziomie.
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że filtr Color Variations (Wariacje kolorów)
programu Photoshop Elements, a także podobne filtry z innych programów,
pozwala jedynie zmieniać ilość czerwonego, zielonego i niebieskiego. Zwróć
jednak uwagę, że gdy obniżasz ilość czerwonego, zielonego lub niebieskiego,
jednocześnie dodajesz kolor, który leży po przeciwnej stronie koła kolorów
(przeciwieństwem czerwonego jest cyjan, zielonego – magenta, a niebieskiego
– żółty). Jeżeli zatem chcesz mieć więcej żółtego, zmniejsz ilość niebieskiego.