D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie

Sygn. akt III AUa 369/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 grudnia 2014 r.
Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Zofia Rybicka - Szkibiel
Sędziowie:
SSA Romana Mrotek
SSO del. Aleksandra Mitros (spr.)
Protokolant:
St. sekr. sąd. Elżbieta Kamińska
po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2014 r. w Szczecinie
sprawy P. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K.
o rentę rodzinną
na skutek apelacji ubezpieczonej
od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 22 stycznia 2014 r. sygn. akt IV U 2451/13
oddala apelację.
SSA Romana Mrotek SSA Zofia Rybicka - Szkibiel SSO del. Aleksandra Mitros
Sygn. akt III AUa 369/14
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 15 października 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K. wstrzymał wypłatę renty
rodzinnej ubezpieczonej P. S., albowiem ukończyła ona 25 rok życia.
Ubezpieczona P. S. zaskarżyła powyższą decyzję, wnosząc o przyznanie jej prawa do renty rodzinnej. W uzasadnieniu
wskazała, że jest studentką ostatniego roku studiów magisterskich na Wydziale Nauk (...), stąd nie ma podstaw do
pozbawienia jej prawa do renty rodzinnej.
Kolejną decyzją z 6 grudnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w K., w wyniku rozpatrzenia wniosku P.
S. z 24 października 2013 r., odmówił ponownego ustalenia prawa do renty rodzinnej wskazując, że ubezpieczona 25
rok życia ukończyła w dniu (...), a zatem w okresie wakacji studenckich poprzedzających ostatni rok studiów. Ponadto
z zaświadczenia wystawionego przez Politechnikę (...) z 15 listopada 2013 r. wynika, że ubezpieczona P. S. miała sesję
poprawkową, a z przeprowadzonego przez organ rentowy postępowania wyjaśniającego wynika, że w okresie od 2
września 2013 r. do 15 września 2013 r. miała sesję poprawkową i brak potwierdzenia, że na dzień ukończenia 25 roku
życia zdała wszystkie egzaminy przewidziane w ramach przedostatniego roku studiów i uzyskała wpis na ostatni rok
studiów.
Ubezpieczona P. S. zaskarżyła również decyzję z 6 grudnia 2013r. wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie
ubezpieczonej praw do renty rodzinnej. Na rozprawie w dniu 13 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy połączył sprawę
z odwołania ubezpieczonej od decyzji z 6 grudnia 2013 r., prowadzona pod sygnaturą akt IV U 23/14, ze sprawą
prowadzoną pod sygnaturą akt IV U 2451/13 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia.
Wyrokiem z dnia 22 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy w Koszalinie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,
wydanym w sprawie IV U 2451/13, oddalił oba odwołania ubezpieczonej.
Swoje rozstrzygnięcie Sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach
prawnych:
Ubezpieczona, urodzona w dniu (...), była uprawniona do renty rodzinnej po zmarłym ojcu B. S. od 14 listopada 1989 r.
P. S. od 1 października 2012 r. studiuje na Wydziale Nauk (...) kierunek ekonomia na Politechnice (...). Studia drugiego
stopnia, trwające cztery semestry, odbywa w trybie stacjonarnym. Planowany termin ukończenia studiów to 15
września 2013 r. Ubezpieczona 25 lat ukończyła w dniu (...), tj. w okresie wakacji studenckich poprzedzających ostatni
rok studiów. Na dzień (...) P. S. miała zaliczony semestr pierwszy, a z semestru drugiego, kończącego przedostatni
rok studiów, nie uzyskała jeszcze wszystkich zaliczeń. Sesja egzaminacyjna trwała do 15 września 2013 r. Również
do tej daty ubezpieczona nie zaliczyła wszystkich obowiązujących w drugim semestrze zaliczeń. W dniu 16 września
2013 r. ubezpieczona zwróciła się do Prodziekana ds. Studenckich o udzielenie wpisu warunkowego na semestr trzeci
roku akademickiego 2013/2014 wskazując, że nie uzyskała zaliczenia z dwóch przedmiotów. Decyzją Prodziekana z
22 października 2013 r. - o warunkowym zezwoleniu na podjęcie studiów w semestrze następnym - ubezpieczona
uzyskała prawo warunkowego podjęcia studiów stacjonarnych na następnym semestrze z wyznaczonym obowiązkiem
uzyskania w terminie do 14 września 2014 r. zaliczenia dwóch przedmiotów z poprzedniego semestru.
W ocenie Sądu Okręgowego odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na treści art.
68 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2013
r. poz. 1440, z późn zm., dalej jako ustawa emerytalna), zgodnie z którym dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i
dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:
1) do ukończenia 16 lat życia,
2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie
niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim
roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów (art.68 ust.
2 ustawy emerytalnej).
Sąd Okręgowy wskazał, że w ust. 2 cytowanego art. 68 rozszerzona została w sposób pośredni granica wieku na
dzieci wskazane w art. 68 ust. 1 pkt 2, poprzez przyznanie prawa do renty dziecku, które ukończyło 25 lat życia na
ostatnim roku studiów w szkole wyższej, przez okres do zakończenia tego ostatniego roku studiów. Dla przyznania
ubezpieczonej prawa do renty rodzinnej, w ocenie Sądu Okręgowego, istotnym było ustalenie, czy ubezpieczona
osiągnęła 25 lat życia będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, przy uwzględnieniu faktu, że zarówno art.
68 cyt. ustawy, jak i inne przepisy emerytalno-rentowe, nie zawierają wykładni pojęcia ostatniego roku studiów.
Nie wyjaśniają tego pojęcia również inne przepisy, w tym ustawa z 27 lipca 2005 r. o szkolnictwie wyższym (tekst
jednolity Dz. U. z 2012r. poz. 522 z późn. zm.). Sąd meriti powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, który w
uchwale z dnia 23 lutego 1989 r. III UZP 3/89 (OSP 1990r. z. 5-6, poz. 246 z aprobującą glosą T.Bińczyckiej) dokonał
wykładni przepisu art. 68 ustęp 2 ustawy emerytalno-rentowej, stwierdzając, że na pytanie od kiedy student jest na
ostatnim roku studiów należy odpowiedzieć uwzględniając sytuację studenta „będącego na ostatnim roku studiów”, a
nie z punktu widzenia potrzeb organizacyjnych szkoły wyższej. Sąd Najwyższy stwierdził też, że w sytuacji studenta,
będącego na przedostatnim roku studiów, nowy rok akademicki, a ściśle możliwość uznania za studenta ostatniego
roku studiów, rozpoczyna się z datą, w której zdał wszystkie wymagane na przedostatnim roku studiów egzaminy
i zaliczył inne wymagane zajęcia, co dało podstawę do wpisania go przez władze uczelni na ostatni rok studiów.
Jednocześnie Sąd Najwyższy podniósł, że studenci przedostatniego roku studiów, którzy „przełożyli sobie” egzaminy
na terminy po rozpoczęciu nowego roku akademickiego nie mogą być uznani za „będących na ostatnim roku studiów”,
chociażby nawet uczęszczali na zajęcia przewidziane programem ostatniego roku studiów. Nie mają oni bowiem
zakończonego przedostatniego roku studiów. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że za powyższym poglądem przemawia również
wykładnia funkcjonalna wskazując, iż jest niewątpliwe, że celem przepisu jest umożliwienie dobrym studentom
uprawnionym do renty rodzinnej dokończenie nauki w szkole wyższej, bez troski o zdobycie środków niezbędnych
do zaspakajania minimalnych potrzeb materialnych. Ustawodawca bowiem uwzględnił, że z uwagi na stosunkowo
długi obowiązujący w Polsce cykl nauczania w szkole podstawowej, średniej i wyższej, student do 25 lat życia może nie
ukończyć studiów w szkole wyższej, mimo że będzie w pełni wykorzystywał możliwości kształcenia się, jakie stwarza
mu szkoła, i w obowiązujących terminach zdawał egzaminy. Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu Najwyższego i uczynił
go własnym, wskazując, że z ustalonego stanu faktycznego sprawy jednoznacznie wynika, że w dacie osiągnięcia 25
roku życia tj. w dniu 7 września 2013r., ubezpieczona nie miała zdanych (zaliczonych) wszystkich przedmiotów z
drugiego semestru studiów, kończącego przedostatni rok nauki. Warunkiem dalszego kontynuowania studiów było
zdanie tych egzaminów w sesji egzaminacyjnej, która trwała do dnia 15 września 2013 r. albo uzyskanie zgody Uczelni
na warunkowe zezwolenie na podjęcie studiów w semestrze następnym. O taką zgodę ubezpieczona wystąpiła w
dniu 16 września 2013 r. Decyzją Prodziekana z dnia 22 października 2013 r. Prodziekan ds. Studenckich zezwolił
ubezpieczonej na warunkowe podjęcie studiów stacjonarnych wyznaczając obowiązek zaliczenia zaległych egzaminów
do 14.09.2014 r. Powyższe fakty, w ocenie Sądu Okręgowego, w żadnym razie nie świadczą o ukończeniu przez
ubezpieczoną 25 roku życia na ostatnim roku studiów. W dniu 7 września 2013 r. tj. w dacie ukończenia 25 roku
życia ubezpieczona, z uwagi na niezaliczenie wszystkich egzaminów z drugiego semestru, nie było uprawniona do
studiowania na kolejnym semestrze, a takie uprawnienie uzyskała dopiero na mocy decyzji Prodziekana z 22.10.2013 r.
Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej dotyczy dziecka, które ukończyło 25 lat życia
na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, a więc po zakończeniu przedostatniego roku studiów. Ubezpieczona tego
warunku nie spełniła, a decyzją Prodziekana ds. Studenckich otrzymała jedynie warunkowe zezwolenie na podjęcie
studiów z prolongowanym terminem zdania zaległych egzaminów do 14.09.2014 r.
Z wyrokiem nie zgodziła się ubezpieczona, która zaskarżyła wyrok w całości i wniosła o jego zmianę i
przywrócenie prawa do renty rodzinnej, począwszy od października 2013 r. ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z
funduszu ubezpieczeń społecznych. W ocenie skarżącej, jak słusznie stwierdził Sąd Okręgowy w Koszalinie za uchwałą
Sądu Najwyższego z 23 lutego 1989 r. III UZP 3/89 (OSP 1990 r., z. 5-6, poz. 246), na pytanie od kiedy student jest na
ostatnim roku studiów należy odpowiedzieć uwzględniając sytuację studenta „będącego na ostatnim roku studiów”, a
nie z punktu widzenia potrzeb organizacyjnych szkoły wyższej. Sąd Najwyższy stwierdził też, że w sytuacji studenta,
będącego na przedostatnim roku studiów, rozpoczyna się z datą, w której zdał wszystkie wymagane na przedostatnim
roku egzaminy i zaliczył inne wymagane zajęcia, co dało podstawę do wpisania go przez władze uczelni na ostatni rok
studiów. W niniejszej sprawie Sąd ustalił, że w dacie osiągnięcia 25 lat życia, tj. w dniu (...) ubezpieczona nie miała
zdanych (zaliczonych) wszystkich przedmiotów z drugiego semestru studiów, kończącego przedostatni rok nauki.
Słusznie Sąd I instancji zauważył, że warunkiem dalszego kontynuowania studiów było zdanie tych egzaminów w
sesji egzaminacyjnej lub uzyskanie zgody na warunkowe zezwolenie na podjęcie studiów w semestrze następnym.
Jednakże - czego nie zauważył Sąd - stosownie do postanowień Regulaminu Studiów Politechniki (...), według którego
uzyskanie odpowiedniej ilości punktów, nawet w przypadku niezdania wszystkich przewidzianych w danym semestrze
egzaminów, daje podstawę do wpisu na kolejny rok studiów z tym, że niezdane egzaminy należy zdać w późniejszym
terminie. Skarżąca przytoczyła § 21 ust. 2 Regulaminu, zgodnie z którym stwierdza się, że warunkiem zaliczenia
kolejnego semestru jest 1) uzyskanie zaliczenia wszystkich kursów obowiązkowych dla wybranego kierunku profilu
kształcenia I specjalności umieszczonych w planie semestru, oraz 2) uzyskanie wymaganej ilości punktów (...) w
semestrze zgodnie z planem studiów.
Natomiast w § 21 ust. 4 regulaminu stwierdza się, że: w stosunku do studenta, który nie zaliczył semestru, dziekan
podejmuje decyzję o.
1) zezwoleniu na powtarzanie semestru z obowiązkiem realizacji niezaliczonych zajęć,
2) warunkowym zezwoleniu na podjęcie studiów w semestrze następnym jeżeli dług kredytowy studenta z minionego
semestru nie jest większy niż 10 pkt (...) i jednocześnie łączny dług kredytów nie przekracza 15 pkt (...).
Z powyższego – w ocenie skarżącej - wynika, że decyzja dziekana, po spełnieniu warunków określonych w § 21
ust. 4 regulaminu jest obligatoryjna i w tym zakresie Dziekan nie może działać w zakresie tzw. luzu decyzyjnego.
Ubezpieczona spełniła wymagane powyższym przepisem wymagania i została warunkowo wpisana na kolejny
semestr. Skarżąca zaznaczyła, że – w jej ocenie - nie ma znaczenia że wpis ma charakter warunkowy, kiedy to
ubezpieczona jest studentem ostatniego roku studiów, co potwierdzają dokumenty wystawione przez Politechnikę
(...). Jak już wyże stwierdzono, za uchwałą Sądu Najwyższego, organizacja studiów nie powinna mieć wpływu na
uznanie czy ubezpieczona spełniła wymagania wpisu na ostatni rok studiów, kiedy to decyzję w jej sprawie dziekan
wydał w październiku 2013 r. Ubezpieczona, zdając odpowiednią, choć nie pełną, liczbę egzaminów, uzyskując
odpowiednio ilość punktów, wobec imperatywnego zapisu § 22 ust. 4 Regulaminu, spełniła wymagania wpisu na
kolejny rok studiów. W ocenie ubezpieczonej, nie może być gorsza sytuacja studenta, którego studia zorganizowane
są według wymagań przede wszystkich punktowych, co ma miejsce w niniejszej sprawie, od studenta którego studia
zorganizowane są w systemie zdania wszystkich egzaminów. Ubezpieczona dodała, że nie powtarza roku, a warunkowo
powtarza przedmioty, z których pozytywne oceny z egzaminów powinna uzyskać do września 2014 r.
Skarżąca przywołała treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2011. r. I UK 303/10 (opubl. LEX nr
842908), zgodnie z którym wykładnia celowościowa i funkcjonalna art. 68 ust. 2 ustawy z 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przemawia za możliwością wyjątkowego przedłużenia prawa do renty
rodzinnej tylko tym studentom, którym brakuje już niewiele miesięcy do zdobycia dyplomu wyższych studiów, a
pozbawienie ich w tym krótkim okresie prawa do renty rodzinnej mogłoby doprowadzić do zaniechania dalszej nauki
i zaprzepaszczenia kilkuletnich starań, zmierzających do uzyskania wyższych kwalifikacji zawodowych i możliwości
zatrudnienia zgodnej z ich poziomem. Skarżąca wskazała, że podobne stanowisko zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z 12
stycznia 2011 r. II UK 201/10, LEX nr 785669. Dalej ubezpieczona wskazała, że nadal kontynuuje naukę na ostatnim
roku studiów i zdała wszystkie egzaminy sesji zimowej. W jej ocenie cele art. 68 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w odniesieniu do ubezpieczonej w pełni uzasadniają przyznanie jej prawa do
renty rodzinnej, aby mogła skończyć realizowane zgodnie z programem studia.
Ubezpieczona załączyła kartę okresowych osiągnięć studenta, z której wynika, że na drugim roku, trzecim semestrze
z zaliczeń otrzymała cztery oceny dobre, jedną dostateczną i jedno zaliczenie, zaś z egzaminów otrzymała dwie oceny
3+ i jedną 4.
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
Apelacja okazała się nieuzasadniona i podlegała oddaleniu. Na wstępie wskazać należy, iż postępowanie apelacyjne ma
merytoryczny charakter i jest dalszym ciągiem postępowania rozpoczętego przed sądem pierwszej instancji. Zgodnie
z treścią art. 378 § 1 k.p.c., sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia
bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania. Rozważając zakres kognicji sądu odwoławczego Sąd
Najwyższy stwierdził, iż sformułowanie „w granicach apelacji” wskazane w tym przepisie oznacza, iż sąd drugiej
instancji między innymi rozpoznaje sprawę merytorycznie w granicach zaskarżenia, dokonuje własnych ustaleń
faktycznych, prowadząc lub ponawiając dowody albo poprzestaje na materiale zebranym w pierwszej instancji,
ustala podstawę prawną orzeczenia niezależnie od zarzutów podniesionych w apelacji oraz kontroluje poprawność
postępowania przed sądem pierwszej instancji, pozostając związany zarzutami przedstawionymi w apelacji, jeżeli są
dopuszczalne, ale biorąc z urzędu pod uwagę nieważność postępowania, orzeka co do istoty sprawy stosownie do
wyników postępowania (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia
2008 r., sygn. akt III CZP 49/07, niepubl.). Dodatkowo należy wskazać, iż dokonane przez sąd pierwszej instancji
ustalenia faktyczne, sąd drugiej instancji może podzielić i uznać za własne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
8 października 1998 r., sygn. akt II CKN 923/97, OSNC 1999/3/60). Może również zmienić ustalenia faktyczne
stanowiące podstawę wydania wyroku sądu I instancji, i to zarówno po przeprowadzeniu postępowania dowodowego,
jak i bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne
okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania (por. uchwała składu 7 sędziów Izby Cywilnej
z 23 marca 1999 r., sygn. akt III CZP 59/98, OSNC 1999, nr 7–8, poz. 124).
Sąd Okręgowy prawidłowo zebrał materiał dowodowy w rozpoznawanej sprawie i właściwie go ocenił, nie naruszając
zasad wynikających z art.233 kpc. Następnie dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny w
pełni podziela i uznaje za własne. Sąd Okręgowy zastosował również właściwie przepisy prawa i dokonał w większości
ich prawidłowej subsumpcji. Sąd Apelacyjny nie podziela wyłącznie twierdzeń Sądu Okręgowego co do tego, że
warunkiem przedłużenia prawa do renty rodzinnej dla ubezpieczonej, (która ukończyła 25. rok życia w dniu (...), tj.
przed zakończeniem przedostatniego roku studiów i rozpoczęciem ostatniego roku studiów), wystarczające byłoby
uzyskanie przez nią przed ukończeniem 25. roku życia warunkowego zezwolenie dziekana Wydziału na podjęcie
studiów na ostatnim roku studiów. Wniosek ten nie został poparty żadnymi rozważaniami prawnymi, a przy tym nie
wynika ani z przepisu art.68 ust.2 ustawy emerytalnej ani z treści regulaminu studiów Politechniki (...), jak również
z cytowanego przez Sąd Okręgowy orzecznictwa Sądu Najwyższego. Gdyby teza ta była prawdziwa, ubezpieczonej
należałoby przedłużyć prawo do renty rodzinnej na ostatni rok studiów, bowiem zgodę na warunkową kontynuację
studiów uzyskała – zgodnie z regulaminem - w możliwie najszybszym terminie, zgodnym z regulaminem studiów, tj.
bezpośrednio po zakończeniu semestru kończącego przedostatni roku studiów. Sąd Apelacyjny reprezentuje jednak
odmienne stanowisko w tej kwestii, której poniżej przedstawi.
Stosownie do treści art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm. – dalej jako ustawa emerytalna), którego
naruszenie zarzuciła Sądowi Okręgowemu skarżąca, renta rodzinna przysługuje dziecku do ukończenia nauki w szkole,
nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia. W myśl ust. 2 tego artykułu - jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc
na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów.
Określenie ostatniego roku studiów wyższych dla celów przedłużenia prawa do renty rodzinnej następuje w oparciu o
postanowienia regulaminu studiów obowiązującego w konkretnej szkole wyższej (art. 161 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca
2005 r. o szkolnictwie wyższym, tekst jedn. Dz. U. z 2012, poz.572 ze zm.) (por. wyroki SN z dnia 28 października
2003 r., II UK 138/03, OSNAPiUS 2004, nr 15, poz. 271, z dnia 19 kwietnia 2006 r., II UK 134/05, LEX nr 1001297
i z dnia 20 kwietnia 2006 r., I UK 265/05, PP 2006, nr 7-8).
Stosownie do § 8 ust. 1 regulaminu studiów Politechniki (...) z dnia 24 kwietnia 2013 r. (koperta k.15 kat sprawy)
rok akademicki rozpoczyna się nie później niż 1 października i trwa nie dłużej niż do 30 września następnego roku
kalendarzowego. Zgodnie zaś z § 21 ust.2 regulaminu warunkiem zaliczenia kolejnego semestru jest:
1) uzyskanie zaliczenia wszystkich kursów obowiązkowych dla wybranego kierunku, profilu kształcenia i specjalności,
umieszczonych w planie tego semestru;
2) uzyskanie wymaganej liczby punktów (...) w semestrze, zgodnie z panem studiów.
Niesporne było w sprawie, że zarówno na dzień ukończenia 25 roku życia, jak i na dzień 1
października 2013 r. ubezpieczona nie zaliczyła ostatniego semestru na przedostatnim roku
studiów. Dlatego też, chcąc kontynuować studia – zgodnie z § 21 ust. 3 regulaminu – musiała złożyć wniosek
rejestracyjny, który w dniu 22 października 2013 r. został pozytywnie dla niej rozstrzygnięty przez dziekana na
podstawie § 21 ust.4 regulaminu. Zgodnie z tym przepisem w stosunku do studenta, który nie zaliczył semestru,
dziekan podejmuje decyzję o:
1) zezwoleniu na powtarzanie semestru (…);
2) warunkowym zezwoleniu na podjęcie studiów w semestrze następnym, jeżeli dług kredytowy studenta z minionego
semestru jest nie większy niż 10 pkt (...) i jednocześnie jego łączny dług kredytowy nie przekracza 15 pkt (...);
3) skreślenia z listy studentów.
W ocenie skarżącej, z treści § 21 ust.4 cytowanego wyżej regulaminu wynika, że skoro spełniła ona warunki określone w
tym przepisie i dziekan wydał w stosunku do niej decyzję o warunkowym zezwoleniu na podjęcie studiów w semestrze
następnym (będącym częścią ostatniego roku studiów), to powinna być ona uznana za osobę, która – świetle art.
68 ust. 2 ustawy emerytalnej - ukończyła 25 rok życia na ostatnim roku studiów, przy czym nie ma – w jej ocenie
– znaczenia, że wpis ma charakter warunkowy, kiedy to ubezpieczona jest studentem ostatniego roku studiów, co
potwierdzają dokumenty wystawione przez Politechnikę (...).
W ocenie Sądu Apelacyjnego jest to pogląd błędny. Przepis art. 68 ust. 2 ustawy emerytalnej jest szczególną
(wyjątkową) regulacją, która nie poddaje się wykładni rozszerzającej. W cytowanej przez Sąd Okręgowy i skarżącą
uchwale z dnia 23 lutego 1989 r. III UZP 3/89 (OSP 1990 r. z. 5-6, poz. 246 z aprobującą glosą T.Bińczyckiej)
Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, że w sytuacji studenta, będącego na przedostatnim roku studiów, nowy rok
akademicki, a ściśle możliwość uznania za studenta ostatniego roku studiów, rozpoczyna się z datą, w której zdał
wszystkie wymagane na przedostatnim roku studiów egzaminy i zaliczył inne wymagane zajęcia, co dało podstawę
do wpisania go przez władze uczelni na ostatni rok studiów. Jednocześnie Sąd Najwyższy podniósł, że studenci
przedostatniego roku studiów, którzy „przełożyli sobie” egzaminy na terminy po rozpoczęciu
nowego roku akademickiego nie mogą być uznani za „będących na ostatnim roku studiów”,
chociażby nawet uczęszczali na zajęcia przewidziane programem ostatniego roku studiów. Nie
mają oni bowiem zakończonego przedostatniego roku studiów. (…) Sąd Najwyższy przy wykładni zwrotu
użytego w art. 39 ust. 2 ustawy emerytalnej „Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia będąc na ostatnim roku studiów
w szkole wyższej" uwzględnia faktyczne i formalne zakończenie przez studenta przedostatniego roku studiów przed
datą rozpoczęcia nowego roku akademickiego, niezależnie od tego, kiedy faktycznie rozpoczęły się zajęcia w nowym
roku akademickim. Jeżeli więc student uprawniony do renty rodzinnej ukończy 25 lat życia po
zdaniu wszystkich egzaminów i zaliczeniu innych obowiązkowych zajęć na przedostatnim roku
studiów (ukończenie faktycznie przedostatniego roku studiów), co stanowi podstawę do wpisu na
ostatni rok studiów (ukończenie formalne przedostatniego roku studiów), zachowuje on prawo do renty
rodzinnej do czasu zakończenia w planowanym przez uczelnię terminie ostatniego roku studiów. Osiągnął bowiem
25 lat życia, będąc już na ostatnim roku studiów, chociaż zajęcia w nowym roku akademickim, w którym będzie
kontynuował studia "na ostatnim roku", rozpoczynają się pierwszego czy innego dnia października, w zależności od
potrzeb organizacyjnych szkoły.
Z niespornych ustaleń faktycznych w niniejszej sprawy wynika natomiast, że ubezpieczona nie tylko nie zdała
wszystkich egzaminów obowiązkowych w roku akademickim 2012/2013 (będącym jej przedostatnim roku studiów),
ale również nie uzyskała wymaganej dla zaliczenia drugiego semestru tego roku liczby punktów (...) (§ 21 ust.2).
Konsekwencją tego musiało być ustalenie, że nie ukończyła faktycznie przedostatniego roku studiów, pomimo że
formalnie – na podstawie decyzji z dnia 22 października 2013 r. prodziekana Wydziału - warunkowo zezwolono jej
na podjęcie studiów na ostatnim roku. Fakt, że decyzja ta – po złożeniu przez ubezpieczoną wniosku wskazanego w §
21 ust.3 regulaminu i spełnieniu kryteriów określonych w § 21 ust 4 tego regulaminu – miała charakter obligatoryjny
oraz że ubezpieczona spełniła na dzień 22 października 2013 r. określone w § 21 ust.4 regulaminu wymagania nie ma
znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy wobec braku faktycznego zakończenia przez P. S. nauki na przedostatnim roku
studiów na Politechnice (...) w dniu ukończenia przez nią 25. roku życia. W konsekwencji stwierdzić należało, że brak
jest podstaw do uznania, że ubezpieczonej powinno przysługiwać prawo do renty rodzinnej na ostatnim roku studiów.
Reasumując, zaskarżony wyrok należało uznać za prawidłowy i oddalić apelację jako niezasadną na podstawie art.
385 kpc.