„Open Source” oczami Waldemara Pawlaka

„Open Source” oczami Waldemara Pawlaka
Data publikacji: 5 października
2011
Autor: Redakcja
http://www.fwioo.pl/article/open-source-oczami-waldemara-pawlaka
Wicepremier i Minister Gospodarki RP wystąpił z prelekcją na konferencji organizowanej przez Fundację Wolnego i Otwartego
Oprogramowania.
Tematem wystąpienia Wicepremiera i Ministra Gospodarki RP Waldemara Pawlaka była „Rola Oprogramowania Open Source w innowacyjnej
gospodarce”. Na wstępie Premier określił Wolne i Otwarte Oprogramowanie (WiOO) mianem największego sukcesu XX wieku. Wedle jego
opinii jest to bowiem przykład tego jak swobodna i wolna wymiana pomysłów wykreowała szereg produktów, które zadziwiły i zmieniły świat.
Fenomen WiOO Premier widzi w chęci współpracy pomiędzy ludźmi, co w wielu przypadkach wiąże się z łączeniem różnych inspiracji i idei w
konsekwencji prowadząc do powstawania przełomowych rozwiązań i projektów. Wśród tych wymienione zostały m. in. Linux i Wikipedia. Jako
przykład miejsc, w których są już wdrożone i sprawdzone rozwiązania oparte o „Open Source” Premier wymienił Ministerstwo Gospodarki,
którym kieruje. Jako pierwsza wskazana została strona internetowa resortu, która po przebudowie pracuje na Drupalu (z resztą, jak zauważył
Premier, na tym samym CMS-ie pracuje również strona WWW Białego Domu). Kolejnym rozwiązaniem opartym na WiOO jest w Ministerstwie
Gospodarki system zgłaszania interpelacji przez posłów i zarządzania informacją, zbudowany na narzędziu MediaWiki. Premier wskazał, że
dzięki temu rozwiązaniu można bez problemu eksportować do systemu dokumenty z niekomercyjnych edytorów tekstu jak np. Open Office
czy LibreOffice. Z kolei do zarządzania i organizowania pracy grupowej jest w resorcie wykorzystywany program PHProjekt (jak zaznaczył, na
tym samym rozwiązaniu pracują również Ochotnicze Straże Pożarne), a jako narzędzia serwerowe wykorzystywane są te oparte na Linuksie i
Ubuntu. Jako przykład innej instytucji korzystającej z rozwiązań opartych o WiOO wymieniona została również Warszawska Giełda Towarowa
(WGT), gdzie internetowa platforma handlu została zbudowana za pomocą takich narzędzi jak Linux, PHP czy baza PostgreSQL. Jako
ciekawostkę Premier podał, że wdrożenie tego rozwiązania na WGT kosztowało kilkadziesiąt tysięcy złotych (głównie koszt wynagrodzenia
pracowników) natomiast oferowane komercyjne narzędzia (m. in. prezentowane przez Oracle) były wyceniane na kilkaset tysięcy złotych.
Jednak, aby ostatecznie wdrożyć projekt oparty o WiOO, potrzebny był specjalny certyfikat, który musiał zostać nadany przez niezależną
firmę konsultingową. Za przybicie pieczątki potwierdzającej jakość i funkcjonalność stworzonego systemu trzeba było zapłacić...pięćdziesiąt
tysięcy złotych. Mimo tych trudności, ostatecznie projekt oparty o WiOO został na WGT wdrożony.
Premier podkreślił, że wymienione rozwiązania typu „open source” zastosowane w przedstawionych instytucjach wskazują, że jest możliwe
ich szerokie wykorzystywanie na każdej płaszczyźnie i jednocześnie zapewniają one pełen profesjonalizm działania. Jako główną barierę w
stosowaniu WiOO Premier wymienił głównie przyzwyczajenie do rozwiązań komercyjnych i brak chęci do podjęcia wysiłku związanego z
poznaniem innych produktów. W wystąpieniu wskazane zostały również minusy związane z komercyjnymi produktami jak przykładowo
większe narażenie na wirusy czy ograniczone prawa własnościowe do programów (a przez to brak możliwości do zmieniania produktów pod
własne potrzeby).
W wystąpieniu Premier stwierdził, że w przyszłości serwisy publiczne (administrowane przez Państwo) powinny być promotorami otwartego
przekazywania wiedzy i wzmacniania idei Wolnego i Otwartego Oprogramowania. Taki przykład z góry (m. in. poprzez rekomendowanie
rozwiązań „Open Source” przez instytucje rządowe) może się przyczynić do większych zmian również na niższych szczeblach (np. w
samorządach), gdzie obecnie dominuje jeszcze niewiedza i lęk co do bezpieczeństwa i solidności rozwiązań opartych o WiOO. Prezentowanie
dobrych przykładów wdrożeń, przyczyni się też do stworzenia pewnego rodzaju pozytywnego klimatu i zaufania do WiOO. Premier podkreślił
też, że bardzo ważna przy tym jest pomoc środowisku „Open Source” poprzez mechanizmy takie jak specjalne programy i granty (krajowe i
europejskie), które przyczynią się do jego dalszego rozwoju. W takim przypadku ważne jest wspieranie takich działań jak platformy promujące
innowacje i współpracę (tu jako idealny przykład została przez Premiera wymieniona platforma internetowa Spinacz (www.spinacz.edu.pl)
stworzona przez Fundację Wolnego i Otwartego Oprogramowania), centra badawczo-rozwojowe czy przedsiębiorczość akademicka.
Po wystąpieniu uczestnicy mieli możliwość zadawania pytań. Poruszony został m. in. problem tzw. „vender lock-in”, czyli uzależnienia od kilku
producentów oprogramowania dominujących na rynku, co jest obecnie powszechne w administracji publicznej. To zjawisko prowadzi wręcz do
tego, że przetargi publiczne są już z góry ogłaszane na konkretne rozwiązania, nie dając możliwości zastosowania niekomercyjnych
produktów opartych o WiOO. Pojawiło się przy tym pytanie, co administracja państwowa może zrobić, aby zmienić tę sytuację. Premier
stwierdził, że taki stan rzeczy jest spowodowany głównie oporem mentalnym przed nowymi rozwiązaniami wśród urzędników, ale także
brakiem wiedzy co do możliwości wdrażania innych narzędzi niż te obecne już w administracji. Stąd receptą na ten problem powinna być
wedle Premiera szeroka promocja WiOO w mediach i edukacja przedstawicieli administracji publicznej. Istotne jest tu również pokazywanie
konkretnych wdrożeń – m. in. na przykładzie Ministerstwa Gospodarki. Jak stwierdził Premier, być może rozwiązaniem byłoby wprowadzenie
pewnych wzorców zapisów w Specyfikacjach Istotnych Warunków Zamówienia, które wspomogłyby proces otwarcia na nowe narzędzia.
Jednak w tym miejscu warto zauważyć, że takie rekomendacje są już w administracji stworzone (konkretnie przez Urząd Zamówień
Publicznych – można się z nimi zapoznać tutaj i tutaj) ale faktem jest, że nie są one respektowane przez jednostki administracji publicznej (co
można zauważyć m. in. podczas prowadzonego przez Fundację projektu: „Monitorowanie zamówień publicznych na oprogramowanie
komputerowe przeprowadzanych przez jednostki administracji rządowej i samorządowej”). Stąd wydaje się, że problemem jest tu brak
przepływu informacji pomiędzy poszczególnymi jednostkami administracji publicznej. Kolejne pytanie skierowane do prelegenta dotyczyło istotnego problemu występującego w systemie edukacji, który oparty jest w istocie na
1
WERSJA DO WYDRUKU
kilku konkretnych rozwiązaniach komercyjnych, co w znaczny sposób ogranicza rozpowszechnianie „Open Source” i blokuje edukację w
zakresie możliwości korzystania z wdrożeń opartych WiOO. W odpowiedzi Premier podał przykład podręczników elektronicznych, które w
pewien sposób mogłyby zapoczątkować proces zmiany mentalnej i otwarcia na nowe technologie w systemie szkolnictwa. Powołał się tutaj na
sukces poznańskich studentów na największej olimpiadzie technologicznej świata - Imagine Cup 2011 w Nowym Jorku, którzy zaprezentowali
interaktywny podręcznik-grę dla dzieci, która w idealny sposób łączy edukację z zabawą.
Podsumowując swoje wystąpienie, Premier stwierdził, że „Open Source” jest przykładem najbardziej zglobalizowanego współdziałania ludzi w
historii, dodatkowo opartym na bardzo zdrowych zasadach. Wedle Waldemara Pawlaka WiOO jest jednym najbardziej udanych przykładów
globalizacji promującym ideę dzielenia się wiedzą z innymi. Premier wspomniał, że uważane przez niego za największe osiągnięcie XX wieku
Wolne i Otwarte Oprogramowanie może być rozwiązaniem na problemy cywilizacyjne, z którymi mamy i zapewne będziemy mieli do
czynienia w XXI wieku.
Prelekcja Wicepremiera i Ministra Gospodarki RP Waldemara Pawlaka miała miejsce na konferencji, która odbyła się w dniu 27 września br na
Politechnice Warszawskiej. Konferencję zorganizowała Fundacja Wolnego i Otwartego Oprogramowania we współpracy z Laboratorium
Technik Mobilnych BRAMA. Dzięki uprzejmości redakcji OSWorld.pl, z nagraniem prelekcji, jak i całej konferencji można zapoznać się tutaj.
2
WERSJA DO WYDRUKU