Rozwój stopni hierarchii w Kościele

Rozwój stopni hierarchii w Kościele
Pierwsze gminy chrześcijańskie powstawały w miastach. Zakładali je Apostołowie i do nich należała
naczelna władza w tych gminach. Władzę tę Apostołowie wykonywali bezpośrednio przebywając stale lub
dłuższy czas w danej gminie albo pośrednio posyłając listy lub posłańców. Kierownictwo i zarząd
przekazywali kolegium przełożonych nazywanych prezbiterami, pasterzami, biskupami. Po śmierci
Apostołów wyróżnił się wcześnie wśród kolegium przełożonych jeden naczelny biskup jako głowa gminy w
sprawach wiary i kultu przejmując dotychczasową władzę Apostołów. W II wieku spotykamy wszędzie
biskupów na czele poszczególnych gmin. Oni też odprawiali liturgię, chrzest, bierzmowanie, ofiarę Mszy
Św., pojednanie pokutników, udzielali święceń. Biskupom asystowali podczas liturgii prezbiterzy
(kapłani). W III wieku w czasach prześladowań wiele gmin pozbawiono biskupów, wówczas kapłani
odprawiali samodzielnie liturgię i przewodniczyli całemu życiu w gminie chrześcijańskiej. Wraz z
rozszerzaniem się wiary chrześcijańskiej gminy powstawały również w ośrodkach wiejskich. Nowe ośrodki
duszpasterskie prowadzone były samodzielnie przez kapłanów jedynie w łączności ze swoim biskupem w
mieście.
Poza Apostołami, biskupami i kapłanami w gminach chrześcijańskich występują też diakoni. Wiele
informacji o diakonach zawierają Dzieje Apostolskie i inne przekazy. Diakoni byli oficjalnymi pomocnikami
celebransa w sprawowaniu liturgii Mszy Św., towarzyszyli kapłanom we wszystkich ich czynnościach.
Diakonów mieli także kapłani w parafiach wiejskich. Dbano, aby liczba diakonów nie przekraczała biblijnej
liczby 7. Miasto dzielono na dzielnice z jednym diakonem i siedmioma pomocnikami. Miasto Rzym
podzielone było na 7 diakonii, którym przewodzili diakoni. Każdy z nich miał siedmiu pomocników,
których pierwszego nazywano subdiakonem a pozostałych akolitami. W miarę rozwoju wewnętrznego
życia Kościoła i jego zewnętrznej organizacji powstała potrzeba dalszych urzędów pomocniczych - posług.
W III wieku w Rzymie spotykamy subdiakonów, akolitów, egzorcystów, lektorów i ostiariuszy.
Subdiakoni
Subdiakonom powierzano troskę o święte naczynia i wyposażenie ołtarza. Pomagali oni diakonom przy
odbieraniu darów ofiarnych z rąk wiernych.
Akolici
Spełniali początkowo różne funkcje pomocnicze: zapalali światło, przynosili wino i wodę do ołtarza, nosili
zapalone świece, trzymali patenę z cząstką konsekrowanego chleba z poprzedniej Mszy papieskiej,
przenosili w lnianych torebkach duże hostie od celebransa do obecnych biskupów i kapłanów.
Egzorcyści
Egzorcysta we wczesnych gminach chrześcijańskich była to osoba obdarzona charyzmatem uzdrawiania
chorych. Od końca V wieku powierzano im troskę o wodę święconą i utrzymanie porządku w czasie
nabożeństw. Egzorcysta wypędzał z opętanych duchy nieczyste.
Lektorzy
Lektor brał bezpośredni udział w czynnościach liturgicznych, czytał pisma, troszczył się o księgi święte. W
pierwszych wiekach do grona lektorów należeli wyłącznie mężczyźni względnie młodzieńcy. Od IV wieku
w Kościele zachodnim, szczególnie w Rzymie spotykamy lektorów jako chłopców od 14 do 18 roku życia.
Są wzmianki, że od VI wieku lektorzy mieszkali wspólnie w domach biskupich lub na plebaniach celem
kształcenia.
Ostiariusze
Ostiariusze - zadaniem ich było pilnowanie drzwi a następnie budynku kościoła, zakrystii, czasem
świętych ksiąg. Pilnowali, aby po homilii kościół opuszczali katechumeni i pokutnicy i aby nie ochrzczeni
nie przyjmowali Komunii. Pełnili też funkcję posłów biskupa. Dość wcześnie funkcje te przejęli świeccy.
Około VI wieku powstała jeszcze jedna forma posługi kościelnej polegająca na przyjęciu tonsury i była
wstępem do dalszych święceń. Posługi te objęte były święceniami niższymi i odnosiły się do grupy
chrześcijan wybranych do służby liturgicznej. Wprowadzenie w posługi nazywano święceniami niższymi.
Obrzęd zawierał wezwanie i błogosławieństwo, zakładał modlitwę i przekazanie przedmiotów
charakterystycznych dla danej posługi. Dopiero w 1972 papież Paweł VI zrezygnował ze święceń niższych.
Jednak najważniejsze w Kościele były święcenia biskupów, kapłanów i diakonów.
W średniowieczu dominowały dwa ryty: rzymski i galijski. W Rzymie ordynacja biskupa odbywała się
według stałego scenariusza: po śmierci biskupa wspólnota wybierała kandydata i protokół z tą decyzją
przesyłała do Rzymu. Delegacji towarzyszył także kandydat. Badano przydatność kandydata, badania
kończono przysięgą na Ewangelię na grobie św. Piotra. Następnie z delegacją i kandydatem rozmawiał
sam papież. Pytał kandydata o księgi biblijne odczytywane w kościele, w którym posługiwał, o znajomość
przepisów oraz wyznaczał dzień święceń. Rozmowę kończył pocałunek pokoju. W niedzielę odbywały się
święcenia kandydata na biskupa. Ceremonii przewodniczył papież w asyście biskupów, prezbiterów i
innych. Właściwy obrzęd święcenia obejmował nałożenie rąk na elekta przez biskupów, modlitwę o
zstąpienie Ducha Świętego, śpiew litanii do wszystkich świętych oraz namaszczenie olejem świętym,
Krzyżmem Podczas komunii nowo wyświęcony biskup winien był zachować Komunię, aby mógł później
http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku
Powered by Mambo
Generated: 4 March, 2017, 12:09
komunikować przez czterdzieści dni.
Najważniejsze i najbardziej powszechne w Kościele były święcenia kapłańskie. Procedura wyświęcania
kapłana trwała cały tydzień. W poniedziałek kandydat składał przysięgę na relikwie świętych. We środę
uczestniczył we mszy św. sprawowanej przez papieża. Podczas tej mszy wymieniano imię kandydata i
pytano czy ktoś ma jakieś zarzuty przeciw niemu. Podobna ceremonia była powtarzana podczas
piątkowej mszy św. Jeżeli nie było sprzeciwów papież ogłaszał wybór. Wskazywał również miejsce pracy
dla kapłana. W niedzielę biskup udzielał święceń podczas mszy św. Na początku odmawiano litanię do
wszystkich świętych. Po nałożeniu rąk i modlitwie konsekracyjnej biskup udzielał pocałunku pokoju. Nowo
wyświęcony udawał się w uroczystej procesji do swego kościoła na mszę prymicyjną.
Na terenie Galii powstały jeszcze inne obrzędy przy święceniach kapłańskich jak namaszczenie rąk,
podanie kielicha z winem i wodą oraz pateny z hostią. Kandydata ubierano w liturgiczne szaty kapłańskie:
stułę i ornat. Ceremonie te przeszły następnie do liturgii rzymskiej.
Święcenia diakona. Najstarszy opis święceń diakonów znajduje się w Dziejach Apostolskich: "i wybrali
Szczepana i innych sześciu diakonów, postawili przed apostołami a ci modląc się włożyli na nich ręce".
Święcenia diakona nie były poprzedzane żadnymi badaniami, wymagano jedynie potwierdzenia
pełnionych poprzednio posług. Święceń dokonywał biskup przez nałożenie rąk i modlitwę. Na zakończenie
wręczano dalmatykę, która była oznaką urzędu diakona.
Elżbieta Rutkowska
http://www.abobola.aplus.pl - Parafia św. Andrzeja Boboli M. w Białymstoku
Powered by Mambo
Generated: 4 March, 2017, 12:09