(Microsoft PowerPoint - Integracja zawodowa Ukrainek pracuj

Transkrypt

(Microsoft PowerPoint - Integracja zawodowa Ukrainek pracuj
Seminarium
Być imigrantką… Gender a integracja
14 grudnia 2009 roku
Instytut Spraw Publicznych, ul. Szpitalna 5/22, V piętro, Warszawa
TP SA partner strategiczny Instytutu Spraw Publicznych
Projekt: „Polskie Forum Integracyjne” jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu na Rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich
oraz z budŜetu państwa.
Integracja zawodowa
Ukrainek pracujących w sektorze usług
domowych w Polsce
Integracja zawodowa Ukrainek
pracujących w sektorze usług domowych w
Polsce
Anna Kordasiewicz
Instytut Socjologii UW
Byc imigrantką… Gender a integracja.
Instytut Spraw Publicznych, 14.12.2009.
Plan prezentacji
• Cel prezentacji – ukazanie róŜnorodności
rzeczywistych sytuacji, postawienie pytań
• Opis badania
• Opis zjawiska pracy domowej w Polsce:
– Dane urzędowe
– Stan prawny
– Ogólna charakterystyka
• Integracja zawodowa (Perspektywa prawna, pracodawców,
pracowników)
– Etnicyzacja
– Stratyfikacja etniczna
– Konkurencja
• Jakość relacji z pomocą domową a narodowość
• Sieć relacji w świecie usług domowych
Opis badania
• Przedmiot badania: zjawisko zatrudniania osób do
pomocy w domu w powojennej Polsce (1945-2009),
prowadzone od marca 2007 do września 2009.
• Metody badawcze:
– Wywiady narracyjne, często wielokrotne, z:
• Pracodawcami: 35 osób, 19 zatrudnia/ło Polki i
Ukrainki w charakterze pomocy domowych, 11
wyłącznie Polki, 1 tylko Ukrainki, reszta osób – narracje
historyczne
• Pomocami domowymi: 20 osób: 13 Polek, 7 Ukrainek.
– wywiady pogłębione z pośrednikami pracy
domowej (2)
Podstawa empiryczna wystąpienia
• 7 jakościowych studiów przypadku Ukrainek
pracujących w sektorze domowym w Polsce
– wielokrotne wywiady i rozmowy
nieformalne
• 10 ankiet na temat sytuacji migrantów
rozdawanych w ramach pracy Centrum
Powitania w Warszawie
• Narracje 20 polskich pracodawców na temat
zatrudniania Ukrainek
• Dane urzędowe
ZróŜnicowanie zjawiska pracy domowej
• Badanie obejmuje szeroki zakres zróŜnicowania,
pod względem:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Zadań wykonywanych w domu (opieka, dbanie o dom)
Praca „dochodząca” lub z zamieszkaniem
Narodowość pomocy domowych
Pochodzenie społeczne pracodawców i pomocy
Pozycja ekonomiczna pracodawców i pomocy
Czas trwania współpracy
Płeć
Wiek
Wykształcenie
Chronologii
Robocza definicja pracy w domu:
W zakres zainteresowania wchodzą wszelkie
sytuacje, w których praca związana z domem
– zarówno dbanie o dom i (re)produkcja jego
materialnego stanu (sprzątanie, gotowanie,
pranie) oraz praca opiekuńcza (osoby starsze,
chore, dzieci) wykonywana jest
pozainstytucjonalnie, najczęściej za
wynagrodzeniem, zazwyczaj na terenie
gospodarstwa domowego
Specyfika pracy domowej
• Wykonywana w obrębie gospodarstwa domowego
– praca „ukryta”, praca pełna ambiwalencji
• Powszechna praca w szarej strefie
• Zajęcia nie cieszące się powaŜaniem społecznym
• Praca przypisana do kobiet
• Powszechne zatrudnianie migrantek w sektorze
usług domowych w wielu częściach świata – np. we
Włoszech 90% zarejestrowanych pomocy
domowych to migrantki (dane z 2006 roku związku
zawodowego UIL)
Dane liczbowe
• W 1931 zarejestrowano: 415.700 słuŜących („słuŜba
domowa i inne usługi osobiste”)
• W 1970 podczas spisu powszechnego odnotowano 15.558
osób pracujących jako pomoce domowe („pomoc domowa
zamieszkała z pracodawcą”).
• Wg badania z 2001 r. 7% gospodarstw domowych zatrudniało
pomoc domową co daje 925.000 z 13.000.000 gospodarstw
domowych w Polsce
– Tylko 10% zatrudnianych stanowią cudzoziemcy
– 80 % respondentów zadeklarowało, Ŝe zatrudnia p.d. od czasu do
czasu, 20% „systematycznie” (od „codziennie” do „raz na tydzień”)
(Domaradzka 2004)
• W badaniu z 2007 r. 15% gospodarstw domowych
zadeklarowało zatrudnienie p.d. w ciągu ostatnich 2 lat, co
oznacza 1.947.000 gospodarstw domowych w skali kraju
(Grabowska-Lusińska & śylicz 2008)
– Tylko 4% zatrudnianych stanowią cudzoziemcy.
Opis rynku usług domowych w
Polsce – kontekst prawny
• obywatele Białorusi, Mołdowy, Federacji Rosyjskiej i Ukrainy mogą
podejmować krótkoterminową prace w Polsce bez obowiązku
uzyskiwania zezwolenia na pracę w okresie 6 miesięcy w ciągu
kolejnych 12 miesięcy
• „Oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi” – dane
MPiPS: pierwsza połowa 2009: 4715 oświadczeń „usługi domowe”,
–
–
–
–
Ukraina 4505 zarejestrowanych oświadczeń
Białoruś 187
Mołdowa 14
Rosja 9
• Do uzyskania zezwolenia na pracę w charakterze pomocy domowej nie
jest potrzebny test rynku pracy
• Zatrudnienie Polaka w charakterze pomocy domowej: w 2005 roku
wprowadzono moŜliwość zawarcia umowy aktywizacyjnej z
zarejestrowanym bezrobotnym, oraz moŜliwość odliczenia od podatku
składek ZUS odprowadzanych za gosposię - obecnie niedostępne
(dotyczy umów zawartych przed 1.01.2007), były w 2008 roku projekty
przywrócenia – ale nie weszły w Ŝycie.
W przypadku prac domowych przy uzyskaniu
zezwolenia na pracę nie jest konieczny test rynku pracy
• „Wojewoda Mazowiecki wydaje zezwolenia na pracę
bez konieczności uzyskania informacji, o której
mowa w art. 88c ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w
następujących przypadkach:
• 2) obywatela państwa graniczącego z Rzeczpospolitą
Polską lub państwa, z którym Rzeczpospolita Polska
współpracuje w zakresie migracji zarobkowych w
ramach partnerstwa na rzecz mobilności,
ustanowionego między tym państwem a Unią
Europejską, wykonującego prace pielęgnacyjnoopiekuńcze lub jako pomoc domowa na rzecz osób
fizycznych w gospodarstwie domowym”
Oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy
cudzoziemcowi – pierwsze półrocze 2009
Białoruś
Rosja
Ukraina
Mołdowa
RAZEM WSZYSTKICH
Kategoria
Liczba oświadczeń:
3014
391
118780
1314
123499
Udział kobiet
0,46
0,46
0,51
0,35
0,51
Rolnictwo i pokrewne
1186
104
84753
567
86610
Budownictwo i pokrewne
381
26
10199
372
10978
Usługi domowe
187
9
4505
14
4715
Handel
360
84
1355
4
1803
Przemysł
108
72
3055
87
3322
Transport
277
23
1355
12
1667
Gastronomia
71
16
919
6
1012
Hotelarstwo/obsługa ruchu
100
7
751
2
860
Agencja pracy tymczasowej
58
17
6394
168
6637
Inne
255
57
5291
38
5641
Źródło: dane MPiPS
Podstawowa charakterystyka pracy w
sektorze usług domowych
Ukrainki pracujące w sektorze usług
domowych
• Pracują dla 1 – 10 pracodawców
• Zarabiają:
– stawka godzinowa: 10-15-35 złotych
– miesięcznie od 800-2000 złotych
• Czas pracy – od 8 do 10h/dzień, 40-50-60h/
tydzień
Źródło: ankiety CPW i dane ze studiów przypadku
Strategie Ukrainek wobec legalizacji
pobytu i pracy w Polsce
• Przestrzeganie terminów określonych w
wizach i innych dokumentach
pobytowych i nie rejestrowanie pracy
• Praca nierejestrowana, termin pobytu
przekroczony (pobyt w Polsce „do
złapania”)
• Stosowanie się do przepisów dotyczących
pracy i pobytu w Polsce
• Większość badanych Polek podejmuje
nierejestrowaną pracę.
Integracja zawodowa Ukrainek pracujących
w sektorze usług domowych w Polsce
•
W wielu krajach mamy do czynienia z
– Etnicyzacją samej pracy domowej, oraz
– Ze stratyfikacją etniczną w obrębie sektora domowego (p. Cox 1999)
– Etnicyzacja oznacza (teoretycznie) eliminowanie konkurencji między
grupami etnicznymi/narodowymi
– Konkurencja – oznaka integracji na rynku pracy?
• Czy w Polsce mamy do czynienia z etnicyzacją sektora pracy
domowej? Czy powstaje nisza etniczna? (Schrover, van der Leun, Quispel,
2007)
– Czy Polki wycofują się z sektora usług domowych? Czy następuje
„przekazanie” pracy w sektorze domowym migrantom?
– Czy Ukrainki koncentrują się głównie w sektorze usług domowych?
– Czy występują przepływy międzysektorowe / łączenie pracy domowej z
innymi zajęciami?
• Czy w obrębie sektora domowego występuje stratyfikacja etniczna?
– Czy w zaleŜności od przynaleŜności narodowej preferuje się osoby do
określonych zadań, które układają się w hierarchię powaŜania?
• Czy autochtonki i migrantki są wobec siebie konkurencją na rynku
usług domowych?
– Czy występują sytuacje, w których o to samo miejsce pracy mogą ubiegać
się zarówno autochtonki jak i migrantki?
Definicje
• Etnicyzacja – proces powiązania pewnego zajęcia czy sektora z
grupą etniczną
• Nisza etniczna – róŜne definicje (Schrover, van der Leun, Quispel, 2007)
– Sytuacja koncentracji osób o danym pochodzeniu w danym zawodzie
/ sektorze
– Nadreprezentacji osób o danym pochodzeniu w danym zawodzie / sektorze
(1,5)
– Zamknięta dla osób o innym pochodzeniu
– Kwestia własności i zarządzania firmą: immigrant economy a ethnic economy
– Problem „utknięcia” w niszy etnicznej
• Wraz z procesem etnicyzacji zachodzi proces stereotypizacji (Momsen 1999;
Romaniszyn 2003)
• Procesy tworzenia nisz mogą dotyczyć sektora domowego na trzy
sposoby:
– MoŜe być to sektor zdominowany przez migrantki
– MoŜe być to sektor o kluczowym znaczeniu dla migrantek, ale nie
zdominowany przez nie ilościowo
– MoŜe być to sektor w którym migrantki zajmują „nisze w obrębie nisz” – np.
opieka nad osobą starszą z zamieszkaniem
Etnicyzacja?
• Praca domowa jest ciągle atrakcyjna formą zarobkowania
dla osób przyjeŜdŜających do duŜych miast z mniejszych
ośrodków (Krzyszkowski 2007 )
• Wg danych znacznie więcej autochtonek niŜ migrantek
wykonuje prace domowe (90-96%, (Domaradzka 2004, GrabowskaLusińska & śylicz 2008))
• Dane ze statystyki oświadczeń wskazują na niewielki odsetek
„usług domowych” wśród ogółu oświadczeń wystawionych
dla Ukrainek – około 7,5% (dane MPiPS). Niewiadomy
udział pracy domowej wśród sytuacji niezarejestrowanych.
• Wśród badanych przeze mnie przypadków są przykłady
przechodzenia z innych sektorów do pracy domowej, jak teŜ
zmiana sektora na inny
• Obraz społeczny – utoŜsamienie słowa „Ukrainka” z
terminem „pomoc domowa” – proces stereotypizacji
zachodzący w Warszawie
Praca domowa w biografii zawodowej migrantek – czy
nisza w obrębie „wtórnego sektora rynku pracy”?
• Mobilność w dół w stosunku do pracy w kraju
pochodzenia? (niektóre przypadki)
• Prace na migracji – przejście z innego sektora (np.
gastronomicznego) do pracy domowej
• Łączenie pracy domowej ze studiami
• Przejście z pracy domowej do pracy w innych
sektorach (masaŜe, kursy językowe, biznes)
• Doświadczanie opresji w pracy domowej lub
postrzeganie pracy domowej jako nieopresyjnej
pracy
Stratyfikacja etniczna?
• Przypadki sytuacji w których zatrudnionych jest
więcej niŜ jedna osoba w domu: w moich
materiałach występują sytuacje, w których w
bardziej prestiŜowej roli zatrudniana jest Polka:
– Sprzątanie (Ukrainka) + opieka nad dzieckiem (Polka),
– sprzątanie (Ukrainka) + prowadzenie domu z
zamieszkaniem (Polka)
• Niechęć części osób do zatrudniania Ukrainek w
charakterze niani
• podobnie Krzyszkowski 2007: badani pracodawcy
z woj. lubelskiego preferowali Ukrainki jako osoby
do sprzątania i Polki jako osoby do opieki
Współistnienie na rynku usług domowych
Polek i Ukrainek – perspektywa
pracodawców
Trzy modele:
• osoby preferujące Polki
– Do sprzątania
– W charakterze niani
• osoby preferujące Ukrainki
– Jakość pracy
– Rodzaj relacji
– Jako opiekunki
• osoby, dla których narodowość pomocy nie
odgrywa większej roli
• Stereotypy dotyczące Ukrainek
Ukrainka jako niania
• Część osób uwaŜa, Ŝe Ukrainki są nieodpowiednie
do pracy w charakterze niani. Pracodawcy obawiają
się Ŝe dziecko nabierze „wschodniego akcentu”
(podobnie: Kindler 2008)
• Jednocześnie zdarzył się przypadek:
• „Widzimy wiele korzyści z tego, Ŝe naszymi
opiekunkami są dziewczyny właśnie z Ukrainy,
które umieją mówić po rosyjsku, poniewaŜ nam
zaleŜy na tym, Ŝeby nasze dzieci teŜ się nauczyły
mówić po rosyjsku. Piotrek nauczył się bardzo
dobrze mówić po rosyjsku, płynnie mówi, Marysia
troszkę mniej, ale teŜ się uczy” [56]
Konkurencyjność?
• MoŜliwa, gdy pracodawca nie ma
„preferencji etnicznych”
• Opiekunka do dziecka jako mniej dostępne
zajęcie niŜ sprzątanie i opieka nad osobami
starszymi?
• Polacy pracujący w sektorze domowym
deklarują, Ŝe nie stykają się bezpośrednio z
konkurencją ze strony cudzoziemców (Bojar
i in. 2005)
• Kwestia kosztów zatrudnienia – rozbieŜne
dane
Polki i Ukrainki: konkurencja czy
stratyfikacja etniczna?
Sytuacja w Polsce – próba podsumowania:
• Etnicyzacja: wiele prac w sektorze domowych
wykonują autochtonki, koncentracja Ukrainek w
sektorze domowym trudna do oszacowania
• Stratyfikacja etniczna: zdarzają się sytuacje
wykonywania przez Ukrainki mniej powaŜanych
zajęć w obrębie usług domowych
• Konkurencyjność Polek i Ukrainek jest najbardziej
obecna w sytuacji pracodawców nie mających
preferencji etnicznych. Rola kosztów zatrudnienia?
Jakość relacji z pomocą domową a narodowość
Dla niektórych Ukrainki uosabiają zaprzeczenie układów przedwojennych:
• Bezosobowość, interesowność, nietrwałość
„to był taki członek rodziny więc m nigdy się nie mówiło y Ŝe nie wiem to
jest moja gosposia, w ogóle do głowy nikomu nie prz/ mówiło się
Stefcia i Stefcia. To nie jest, to właśnie nie tak zupełnie jak teraz
Ukrainka, której się wskazuje zrobić tu zrobić tam.” [5]
„W przypadku Ukrainek, to one są bardzo nastawione na zarabianie
pieniędzy, zdecydowanie, zawsze decydują pieniądze. Ktoś da więcej, to
oczywiście odchodzą tam, gdzie jest więcej, albo tam, gdzie mają więcej
czasu, to jest zupełnie inny świat. Trudno się dziwić, ale tamto to było
zupełnie co innego” [45]
„[znajomi] często zmieniają te róŜne osoby, a szczególnie przez to, Ŝe jak
przyjdzie ta tania siła robocza z Ukrainy, szczególnie, Ŝe one mają te
krótkie wizy, przez to się zmieniają, wymieniają, tu jedna przyjedzie, to
druga za nią, to ktoś i te więzi się duŜo trudniej tworzą” [53]
Jakość relacji z pomocą domową a
narodowość
Dla innych są szansą na takich układów odtworzenie:
• „No więc niewątpliwie to jest chyba kwestią jakby zmian w
ogóle mentalnościowych, innego układu społecznego, y te
relacje między tymi dawnymi gosposiami, tak jak pani Stefa,
pani Janina prawda się zupełnie zmieniły na takie relacje
powiedziałabym bardziej (.) pracodawca-pracownik,
przedtem to był członek rodziny, teraz to się stało bardziej
y pracodawca - pracownik, powiedziałabym, Ŝe niektóre z
pań, które przyjeŜdŜają z Ukrainy, jeszcze się moŜna z nimi
wejść w takie relacje, prawda, takiego rodzaju przywiązania z
jednej i z drugiej strony” [16]
• „no i teraz właściwie (w ogóle) sławię Ukrainki”.
Pojawienie się Ukrainek jawi się jako przywrócenie
namiastki ładu domowego, który pani Honorata pamięta z
lat dzieciństwa i wczesnej młodości [8]
Ukrainki o relacjach z
pracodawcami
• Pracodawcy zaprzyjaźnieni (na „cmokcmok”) i tacy z którymi lepiej utrzymywać
dystans i nie przechodzić na „ty”.
• Wymagania: niektórzy mają drobiazgowe
wymagania wynikające ze złośliwości, innym
naprawdę zaleŜy na idealnym porządku.
• Praca pomocy domowej jako nie wymarzona,
ale taka, którą starają się wykonywać solidnie
• Wchodzenie w bliskie relacje, aby skorzystać
z sieci społecznej i wsparcia pracodawców
(Kindler 2008)
Sieć społeczna w pracy domowej:
kontrola, wsparcie, zobowiązania,
informacje
• Np. pomoc domowa b ma informacje o 1 od 2, której
poleciła ją 1.
• Zdarza się Ŝe a, b, c mają informacje na temat jednej z
pracodawczyń, np. 2.
• Pracodawcy 2 i 3 mogą wymieniać informacje nt. jednej z
p.d., polecać je sobie etc.
Pracodawcy o legalizacji
• „Ja uwaŜam, Ŝe to jest taka praca, jak kaŜda inna, oczywiście jest mniej
płatna jak moja praca, na pewno. Jest wykonywana zapewne w mniej
komfortowych warunkach, bo jednak, ja sobie zdaję sprawę, Ŝe te nasze
opiekunki zarabiają u nas na czarno i nie mają z tego tytułu szans na
ubezpieczenie emerytalne. Zdrowotne tak, dlatego, Ŝe akurat jako
studentka opłaca te wszystkie rzeczy i jest ubezpieczenie, natomiast
emerytalnego to nie ma i ja wiem, Ŝe to jest nie w porządku, trochę, ale
załatwianie tego po wszystkich tych urzędach, monitorujemy sytuację,
jak to wygląda. Jak to by było jak byśmy o mieli zrobić. To naprawdę
jest na tyle duŜy kłopot i obciąŜenie, i więcej pieniędzy teŜ, Ŝe w sumie
stwierdzamy, Ŝe to się nam po prostu nie kalkuluje zrobić to legalnie.
Zresztą, nie wiadomo, czy byśmy nawet mogli, wtedy urząd pracy nam
zgłosi kolejną taką starszą panią np., do której my nie będziemy mieli
np. zaufania
Mamy pełne zaufanie do tych naszych opiekunek, zresztą powierzamy
im wszystko. Jednego dnia, Ŝonie np. wypadł diament z pierścionka i ta
nasza Inna znalazła go i przyniosła, o, proszę”. [56]
Ukrainka o pracy pomocy domowej
• „Ja kaŜdemu tłumaczę otwarcie i od razu, Ŝe ja nie
przychodzę tu na chlebek prosić, ja tu zarabiam, sprzątam,
likwiduję ślady waszego istnienia biologicznego. Niektórzy
trochę wstydzą się sprzątaczek, Ŝe starają się coś ogarnąć
przed przyjściem, a niektórzy to niczego się nie wstydzą i
wręcz odwrotnie, rzucają, rozrzucają wszystko, nawet
dzieciaki mogą powiedzieć - to posprzątaj.”
• „niektórzy to naprawdę traktują jak gadający mop. Bardzo
duŜo ludzi nie rozumie np., Ŝe jak jestem umówiona na jutro
np. z człowiekiem, Ŝe mam swój harmonogram i ja tu
zarabiam, siebie utrzymuję, pomagam rodzinie, muszę coś
jeść, muszę gdzieś mieszkać, to wszystko kosztuje teŜ. A
ludzie potrafią tak, późno wieczorem dzwoni, wiesz co, nie
przychodź jutro, bo jadę gdzieś, z koleŜanką umówiłam się, o
tak po prostu i mi wypada dzień, wypada dniówka. Ja na coś
liczę, ja sobie rozliczam swoje finanse, a ludzie nie myślą, Ŝe
ja jestem człowiekiem, który na coś liczy i coś sobie jakieś
plany robi.” [48]
LITERATURA:
•
Anderson B. (2000). Doing the dirty work? The global politics of domestic labour. London, New York: Zed
Books Ltd.
•
Bojar, Hanna, Anna Gąsior-Niemiec, Miroslaw Bieniecki i Mikołaj Pawlak. (2005), "Migranci na rynku
pracy w Polsce". Instytut spraw publicznych, Program migracji i polityki wschodniej. Dostęp 3.06.2007,
(http://www.isp.org.pl/files/6832569250505177001119877937.pdf)
•
Cox, R (1999) The role of ethnicity in shaping the domestic employment sector in Britain. In Momsen,
J.D. (ed.) Gender, Migration and Domestic Work, London, Routledge pp 134-147
•
Domaradzka, Ewa. (2004). "Popyt na pracę cudzoziemców w gospodarstwach domowych." w Popyt na
pracę cudzoziemców, (red.) S. Golinowska. Warszawa: IPiSS.
•
Frelak, Justyna. (2005), "Praca dla Ukraińców w Polsce - rekomendacje dla polityki imigracyjnej".
Analizy i Opinie ISP. Dostęp 3.06.2007,
(http://www.isp.org.pl/files/15798847740345728001120731337.pdf?PHPSESSID=d0848d6c06e1314
fe7a9baccdce74f66).
•
Grabowska-Lusińska & śylicz [red.] 2008 Czy polska gospodarka potrzebuje cudzoziemców?, OBM
WNE UW Warszawa, 2008
•
Kordasiewicz, A. (2009) ‘La relation à l’employé vue du côté employeur : le travail domestique des
migrantes ukrainiennes en Pologne’, Cahiers de l’Urmis [on-line], 12,
http://urmis.revues.org/index863.html [last checked 27/07/09].
•
Kordasiewicz. A. (w druku) „ToŜsamość osoby zatrudniającej pomoc domową. Bliskość i asymetria
jako kwestie problematyczne w relacji z pracownikiem domowym” w: A, Kacperczyk [red.] „Procesy
toŜsamościowe. Symboliczno - interakcyjny wymiar konstruowania ładu i nieładu społecznego”
•
Kindler, M. (2008) ‘Risks and risk strategies in migration – Ukrainian domestic workers in Poland’ in
Lutz, H. (ed.) Migration and Domestic Work: A European Perspective on a Global Theme. Aldershot: Ashgate,
145-160.
•
Krzyszkowski Jerzy. (2007). Gotowość do podjęcia aktywności ekonomicznej wśród kobiet z terenów
niskozurbanizowanych. Łódź: Polskie Towarzystwo Polityki Społecznej.
www.rodzina.gov.pl/zal/f252_4.doc
•
Schrover, M., van der Leun, J. and Quispel, C. (2007) ‘Niches, Labour Market Segregation, Ethnicity
and Gender’, Journal of Ethnic and Migration Studies, 4(33): 529-540.
•
UIL 2006 http://www.uil.it/immigrazione/esercito-badanti.htm
•
Dane MPiPS
Dziękuję za uwagę!
Anna Kordasiewicz
[email protected]