Informacje o AKSB

Informacje o AKSB
Zadania i cele AKSB
Arbeitsgemeinschaft katholisch-sozialer Bildungswerke (AKSB) – Stowarzyszenie
Katolicko-Sozialnych Dzieł Wychowania podobnie jak SChDW współpracuje i organizuje pracę na ponadregionalnej płaszczyźnie niemieckich katolickich instytucji
kształceniowych.
Arbeitsgemeinschaft katholisch-sozialer Bildungswerke (AKSB) powstała w roku 1952.
Swoją główną siedzibę ma w Bonn. Jest organizacją specjalistyczną w zakresie katolicko-sozjalno-politycznego wychowania młodzieży i dorosłych w Niemczech. Zrzesza ponad 60 niemieckich placówek katolickich, organizacji i ośrodków kształceniowych,
które działają m.in. na płaszczyźnie wychowawczych dzieł Kościoła katolickiego. AKSB
inspiruje się w swojej działalności społeczną i sozialną etyką Kościoła katolickiego.
Ponadto troszczy się o fachową specjalizację politycznej wiedzy na płaszczyźnie ponadregionalnej niemieckich katolickich instytucji kształceniowych i jest głównym koordynatorem ww celów wśród institucji stowarzyszonych.
Tutaj znajdą Państwo szczegółowe informacje o naszym Stowarzyszeniu Katolicko-Sozialnych Dzieł Wychowania (AKSB) jako organizacja i jako jednostka zentralna PolskoNiemieckiej Wspołpracy Młodzieży (PNWM).
Zadaniami AKSB są:
■
■
■
■
■
■
■
prowadzenie działalności wychowawczej wśród młodzieży i dorosłych na
płaszczyźnie społecznej, religijnej i kulturalnej;
koordynowanie, wspieranie i inicjowanie dzieł katolickich, a w szczególności pracy
z młodzieżą, pracy z imigrantami, z mniejszościami narodowymi i społecznymi,
pracy z dorosłymi;
współpraca z multiplikatorami pracy wychowawczej z młodzieżą w Niemczech i
zagranicą, oraz z władzami i instytucjami społecznymi, które zajmują się ww problemami;
reprezentowanie interesów członków AKSB na zewnątrz;
koordynowanie i wspieranie współpracy pomiędzy institucjami stowarzyszonymi;
opracowywanie sprawozdań i wyników wspólnej pracy;
prowadzenie działalności oświatowej.
AKSB realizuje swoje cele statutowe poprzez: Projekty, kursy, seminaria, spotkania, wymianę międzynarodową młodzieży, organizowanie akcji wychowawczych dla
młodzieży i jej wychowawców, pozaszkolną działalność wychowawczą zorientowaną
na międzyregionalną i europejską współpracę, działalność oświatową i organizowanie
środków finansowych.
Przewodniczący zarządu (AKSB)
Zastępca zarządu (AKSB)
Kierownik stowarzyszenia i biura w Bonn
Członkowie zarządu
Informacje
Dr. Alois Becker
Tobias Karcher SJ
Lothar Harles
7 osób rekrutujących się z kierownictwa
organizacji stowarzyszonych w AKSB
1
Informacje o AKSB
Ramy prawne i źródła finansowania
AKSB posiada dwa Statuty. Jednym z nich jest Statut AKSB jako całej grupy „roboczej”
dotyczący celów, zadań i członkowstwa AKSB (na wewnątrz) a drugim Statutem jest
Statut Stowarzyszenia AKSB jako osoby prawnej (na zewnątrz).
Głównymi źródłami finansowania działalności Stowarzyszenia są środki z budżetu
państwa (BMFSFJ, BMI/BpB, BMZ), DPJW(PNWM), DFJW, Jugend für Europa, środki
katolickie np. Renovabis) oraz składki członkowskie.
Realizacja zadań i celów
Realizacja zadań i celów Stowarzyszenia odbywa się na wielu płaszczyznach:
■ poszukiwanie oraz pozyskiwanie pozabudżetowych źródeł finansowania zadań
■ organizacja szkoleń i spotkań informacyjnych dla wnioskodawców
■ podejmowanie działań na rzecz promocji członków Stowarzyszenia
■ obsługa finansowa i merytoryczna programów i projektów, m.in. z Polsko - Niemieckiej Współpracy Młodzieży oraz organizacja szkoleń i nauki języka dla multiplikatorów wymiany (np. Akademie Klausenhof)
■ pomoc w nawiązywaniu i rozwoju kontaktów
■ współpraca na płaszczyźnie narodowej i międzynarodowej.
Współpraca między AKSB i PNWM
AKSB pełni od 1993 roku funkcję jednostki centralnej PNWM dla pozaszkolnej wymiany młodzieży dla katolickich organizacji czlonkowskich, a od 1997 roku także dla
wszystkich szkół katolickich w Niemczech (oprócz Bawarii i Wirtembergii).
Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) jest pierwszą dwunarodową, polskoniemiecką organizacją posiadającą osobowość prawną organizacji międzynarodowej.
Utworzona została w roku 1991 przez rządy Polski i Niemiec, które w formie umowy
międzynarodowej przekazały PNWM swoje kompetencje w zakresie wspierania polsko-niemieckiej wymiany młodzieży.
PNWM rozpoczęła swoją działalność w roku 1993. Polscy i niemieccy pracownicy, zatrudnieni w biurach w Warszawie i w Poczdamie zajmują się finansowym wspieraniem
programów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży organizowanych w obu krajach.
Wspieranie oznacza, że dofinansowywane są spotkania, praktyki, programy specjalistyczne i inne, w których biorą udział młodzi ludzie z Polski i z Niemiec. Inne zadania
to pomoc w znalezieniu partnera w drugim kraju, doradzanie we wszelkich merytorycznych i organizacyjnych kwestiach polsko-niemieckiej wymiany młodzieży oraz informowanie o kraju partnera. PNWM dąży do wzajemne porozumienia, przezwyciężania
uprzedzenia i wspierania procesu pojednania między Polakami i Niemcami. PNWM
wspiera młodych ludzi z Polski i z Niemiec angażujących się wspólnie na rzecz wolnej
Europy.
Cele PNWM
■
■
■
2
poszerzanie i pogłębianie istniejącej wymiany młodzieży
umożliwianie nowych inicjatyw
popieranie wzajemnego zrozumienia
Informacje
Informacje o AKSB
■
■
■
przezwyciężanie uprzedzeń
torowanie drogi pojednania
popieranie działań młodych ludzi na rzecz wspólnej Europy.
Podział zadań i kompetencji
PNWM jako instytucja dwunarodowa ma dwa biura: W Warszawie i w Poczdamie z
następującym podziałem zadań:
Biuro w Warszawie zajmuje się:
■ wymianą szkolną (także trójstronną),
■ dokształcaniem nauczycieli,
■ polsko-niemieckimi spotkaniami o charakterze sportowym,
■ polsko-niemieckimi kursami językowymi.
Biuro w Poczdamie zajmuje się:
■ ogólną wymianą młodzieży (także trójstronną) - np. stowarzyszenia i organizacje
młodzieżowe, współpraca kulturalna i kościelna, programy samorządowe itp.,
■ dokształcaniem multiplikatorów,
■ budżetem i finansami.
AKSB jako „jednostka centralna” PNWM
PNWM przekazuje część swoich uprawnień tak zwanym jednostkom centralnym,
których zadaniem jest rozpatrywanie wniosków od określonych organizacji o dotacje ich
projektów, dofinansowywanie tych projektów i ich rozliczanie. W wymienionym zakresie
jednostki centralne przejmują kompetencje PNWM dla organizacji im podlegających.
Jednostka centralna rozpatruje i opiniuje wnioski zgodnie z wytycznymi PNWM.
AKSB pełni rolę jednostki centralnej PNWM, której podlegają członkowskie organizacje
katolickie z całego terenu Niemiec oraz wszystkie szkoły katolickie w Niemczech z
wyjątkiem Bawarii i Wirtembergii.
Możliwość bezpośredniego kontaktu z przedstawicielem jednostki centralnej znacznie
upraszcza proces ubiegania się o dotacje, zaoszczędza wiele czasu, przyśpiesza podejmowanie decyzji o dofinansowaniu.
AKSB jest jednostką centralną PNWM, odpowiedzialną za przyjmowanie, opiniowanie
i rozliczanie wniosków o dofinansowanie programu pozaszkolnej szkolnej i szkolnej
wymiany młodziezy polsko-niemieckiej od następujących podmiotów:
1. ponad 60 członkowskich organizacji katolickich
2. szkoły katolickie z terenów całej Niemiec z wyjatkiem Bawarii i Wirtembergii (wymiana szkolna).
Ogólne warunki przyznawania dotacji:
PNWM dotuje następujące rodzaje przedsięwzięć i inicjatyw:
■ polsko-niemieckie spotkania młodzieży
■ praktyki zawodowe
■ programy specjalistyczne
■ inne przedsięwzięcia np. publikacje służące podnoszeniu jakości programów wyInformacje
3
Informacje o AKSB
miany lub upowszechnianiu celów PNWM
Należy pamiętać, że:
■ projekt powinien mieć charakter partnerski, tzn. być przygotowany i realizowany
wspólnie przez stronę polską i niemiecką
■ PNWM dofinansowuje programy, tzn. organizatorzy (uczestnicy) powinni wnieść i
udokumentować swój wkład własny
■ wiek uczestników programu powinien zawierać się w przedziale od 12 do 26 lat
■ czas trwania programu obejmuje co najmniej 4 a maksymalnie 28 dni (praktyki
zawodowe - do 3 miesięcy)
Dotacja nie przysługuje:
■ programom o charakterze wyłącznie turystycznym
■ programom służącym celom naukowym lub studiom
■ przedsięwzięciom komercyjnym
■ przedsięwzięciom związanym z budową i utrzymaniem domów spotkań
Finansowanie całości kosztów programu przez PNWM nie jest możliwe. Wyjątkiem są
spotkania informacyjne samodzielne lub we współpracy z innymi organizacjami na temat działalności PNWM, wnioskowania i rozliczeń przez jednostki centralne.
Programy specjalistyczne
Są przygotowywane przez PNWM samodzielnie lub we współpracy z innymi organizacjami, z przeznaczeniem dla animatorów działalności młodzieżowej. Obejmują
zwłaszcza:
■
■
■
kursy języka niemieckiego i polskiego dla specjalistów zajmujących się wymianą
młodzieży
konferencje specjalistów, podróże edukacyjne oraz hospitacje poświęcone
współpracy polsko-niemieckiej
spotkania informacyjne na temat działalności PNWM.
Wprowadzenie - Edukacja w Niemczech
Szkolnictwo w Niemczech
Niemiecki system nauczania - zwłaszcza na poziomie szkół ponadpodstawowych - charakteryzuje się sporą dozą pragmatyzmu. Polscy uczniowie i studenci mogli się o tym
przekonać jeszcze przed wejściem do Unii Europejskiej, bowiem na gruncie edukacji w
ostatnich latach mnożą się polsko-niemieckie inicjatywy.
Nauczanie obowiązkowe
W Niemczech nie ma jednego scentralizowanego systemu edukacji, każdy z landów
ma prawo organizować szkolnictwo według własnej koncepcji. Na poziomie federalnym
podejmowane są jedynie decyzje kluczowe i koordynacyjne. Landy chętnie korzystają z
powierzonej im autonomii, ale w ostatnim czasie wyraźnie dostrzegalna jest tendencja
do unifikacji typów szkół, wymagań programowych i egzaminacyjnych. Ujednolica się
również dyplomy i certyfikaty wydawane przez szkolnictwo zawodowe.
4
Informacje
Informacje o AKSB
Niemal w całych Niemczech obowiązek szkolny rozpoczyna się od szóstego roku życia
i zwykle trwa 9 lat. Wyjątek stanowi Berlin, Brema, Brandenburgia i Nadrenia PółnocnaWestfalia, gdzie ten okres wydłużono o rok.
Pierwszym poziomem edukacji w Niemczech jest szkoła podstawowa. W Berlinie i
Brandenburgii trwa ona sześć lata, w pozostałej części kraju o dwa lata krócej. Nauka
w ramach podstawówki jest bezpłatna. W pierwszej fazie nauczania uczniowie z reguły
oceniani są opisowo, w późniejszych latach wprowadzana jest sześciostopniowa skala
ocen, która stanowi odwrotność ocen praktykowanych w Polsce, czyli ocenie bardzo
dobrej przypisana jest cyfra „1“.
Szkoła średnia
Na szczeblu ponadpodstawowym niemieckie szkolnictwo nie jest już tak koherentne w
poszczególnych landach. Generalnie istnieje jednak rozróżnienie na niższą i wyższą
szkołę średnią. Wyjątek stanowią gimnazja, które łączą oba te poziomy. Rozkład
zajęć, program, profile zależą już od autonomicznych decyzji poszczególnych landów.
Wszędzie istniej jednak wyraźny podział na szkoły zawodowe, które przyuczają do wykonywania konkretnego zawodu kształcąc tym samym w kierunku wąskiej specjalizacji
oraz szkoły ogólnokształcące, które za cel stawiają sobie przygotowanie kandydatów
na studia.
Zwieńczeniem nauki na poziomie wyższej szkoły średniej jest egzamin maturalny, który
w zależności od regionu może być egzaminem wewnętrznym lub zewnętrznym. Na
maturze abiturient zobligowany jest zdawać od trzech do pięciu przedmiotów pisemnie
i tyleż samo ustnie, w zależności od tradycji danego landu. Obowiązkowy jest język niemiecki, język obcy i matematyka. Uczniowie kończący wyższą szkołę średnią o profilu
zawodowym dodatkowo zdają jeszcze egzamin z jednego przedmiotu zawodowego.
Wstęp na większość uczelni wyższych jest nieograniczony. Jedynie niektóre kierunki,
jak medycyna, weterynaria, stomatologia, czy architektura mają dodatkowe formy rekrutacji.
Edukacja dorosłych w Niemczech
Niemiecki system edukacji dorosłych jest regulowany przez liczne przepisy, choć istnieje też wiele obszarów edukacji dorosłych, których te uregulowania nie obejmują.
Różne grupy mają możliwość wniesienia wkładu do systemu edukacji dorosłych (tak
jak na przyklad AKSB). Obszar edukacji dorosłych jest szeroko rozwinięty: edukacja
polityczna pozaszkolna (np. AKSB i jej członkowie), średnie szkoły kwalifikacyjne dla
dorosłych, szkolenia zawodowe, zdobywanie kluczowych kwalifikacji, edukacja rodzinna, edukacja kształtująca postawy życiowe. Powodem dużego znaczenia i finansowania edukacji politycznej jest historia Niemiec. Po zbrodniach reżimu narodowych
socjalistów wprowadzona została edukacja polityczna po to, aby mogła powstać nowa
demokracja. Edukację polityczną oferuje wiele instytucji, m.in. fundacje polityczne,
które są specyficznym zjawiskiem w Niemczech.
W odróżnieniu do Niemiec, to Polska jest w innej sytuacji, podobnie jak pozostałe kraje
Europy Wschodniej. Podstawowa ogólna edukacja dorosłych i kształcenie ustawicz-
Informacje
5
Informacje o AKSB
ne są stosunkowo nowym zagadnieniem. Z powodu zachodzących zmian zdobywanie
kwalifikacji jest największym priorytetem dla rządu i dla indywidualnych osób. Od 1944
roku konstytucja gwarantuje prawo do bezpłatnej edukacji na każdym poziomie edukacyjnym wszystkim, którzy chcą podjąć naukę. W ostatnich latach podjęto w Polsce
proces reformy systemu oświaty. Edukacja jest organizowana i usytuowana przede wszystkim w szkołach. Szkoły zajmują się teoretycznym i praktycznym przygotowaniem
do pracy oraz ogólnym kształceniem ustawicznym.
Procedura wnioskowania przez AKSB jako jednostka zentralna
na podstawie wytycznych PNWM
Jednostka centralna dofinansowuje spotkania młodzieży na podstawie wniosku przedstawionego wspólnie przez obydwu partnerów. Wszelkie decyzje podejmowane są na
podstawie zasad sformułowanych w wytycznych PNWM.
Ausschreibung
Jahresantrag / Sammelantrag
Jahreskontingent / Mittelverteilung/
privatrechtliche Verträge
Einzelanträge / Vorschüsse
Einzelnachweis / Abschläge
Jahresnachweis
Zuweisung / Schusszahlung
Rozpisanie
wniosek roczny / wniosek zbiorczy do
PNWM
kontyngent roczny / podział środków /
wzajemne umowy pomiędzy AKSB i wnioskodawcami
wspólne wnioski / wypłata zaliczek
rozliczenie / dalsza wypłata zaliczek
rozliczenie zbiorcze do PNWM
Ostateczne ustalenie dotacji / ostateczne
przekazanie środków
Uprawnienia do składania wniosków
Do składania wniosków uprawnione są te podmioty (organizacje katolickie, szkoły katolickie itp.), które jako osoby prawne są w stanie ponosić prawną, fachową i pedagogiczną
odpowiedzialność za realizację programów. Dofinansowanie w zasadzie nie może być
przekazywane na konto prywatne.
Odbiorca dofinansowania musi zagwarantować, że przekazane środki finansowe
zostaną wykorzystane zgodnie z przedstawionymi we wniosku informacjami, w sposób
oszczędny i gospodarny, a także rozliczone zgodnie z obowiązującymi zasadami. W
wyjątkowych przypadkach wnioski mogą również składać podmioty nie mające statusu
osoby prawnej (np. inicjatywy i grupy nieformalne).
Sposób składania wspólnych wniosków
Wniosek należy składać na formularzu przygotowanym przez PNWM. Na każde
przedsięwzięcie - takie jak spotkanie młodzieżowe, wymianę między szkołami, program specjalistyczny - wniosek musi być wspólnie wypełniony i podpisany przez obydwu partnerów. W wyjątkowych sytuacjach jeżeli podpisanie wniosku przez obydwu
partnerów nie jest możliwe, niezbędne jest dołączenie danych o grupie partnerskiej i
pisemne potwierdzenie wniosku. Brak tych danych uniemożliwia opracowanie wniosku
przez jednostkę centralną. Przyjęcie grupy partnerskiej i wyjazd do niej to dwa odrębne
przedsięwzięcia, na które trzeba złożyć dwa odrębne wnioski.
6
Informacje
Informacje o AKSB
Termin składania wniosków
Celem lepszego planowania rozpoczyna się termin składania wniosków tzw. „rocznych”
przez AKSB jako jednostka zentralna rok wcześniej do 15 października na krótkim formularzu, w którym jest zaznaczony termin spotkania, liczba uczestniczących i suma
kosztów.
Kompletne wnioski powinny być złożone w jednostce centralnej AKSB najpóźniej do dnia
15 marca bieżącego roku, ale nie później niż na 3 miesiące przed jego rozpoczęciem
(dotyczy to przedewszystkim spotkań planowanych pomiędzy styczniem a majem
bieżącego roku). Z uwagi na konieczność planowania podziału środków finansowych
projekty zgłoszone po 15 marcu mogą być czasem wykluczone z dotacji.
Decyzja o dofinansowaniu i wypłaty świadczeń
Decyzja o dofinansowaniu jest wysyłana na piśmie do organizatora wymiany. Zawiera
dane o wysokości dofinansowania, ewentualnie o szczególnych warunkach dofinansowania oraz o sposobie rozliczenia dotacji (privatrechtlicher Vertrag – indiwidualna
umowa dwustronna między wnioskodawcą i AKSB na podstawie analogi regulaminu
planu budżetowego).
Organizator, który przeprowadza program przed otrzymaniem decyzji wstępnej o dofinansowaniu działa na własne ryzyko. Przed rozpoczęciem przedsięwzięcia może
zostać wypłacona zaliczka. Dofinansowanie w Euro (koszty pobytu w Niemczech tylko dla uczniów i wychowawców z Polski, niemieccy uczestnicy wymiany szkolnej nie
są finansowani), kieszonkowe dla uczniów i wychowawców, eventualnie dotacja do
kosztów tłumaczenia - przekazywane jest na konto niemieckiego partnera. Wniosek na
koszty przejazdu grupy polskiej do Niemiec musi być złożony na polskiej stronie – dotacja następuje po polskiej stronie w złoty (przez PNWM albo przez polską jednostkę
zentralną). Wypłata pozostałej części dofinansowania następuje po przedłożeniu rozliczenia i kontroli wykorzystanych środków.
Na podstawie wytycznych PNWM trzeba tutaj wymienić, że w wymianie szkolnej po
stronie niemieckiej dofinsowani są tylko polscy uczniowie i polscy nauczyciele, a nie
Niemcy. Też koszty podróży Niemców do Polski nie są dofinansowane przez PNWM,
ponieważ należy to do kompetecji niemieckich landów. To stanowi czasem problem w
wypełnianu wniosków i rozliczeń po niemieckiej stronie.
Rozliczenie programu powinno zawierać:
listę wszystkich uczestniczących oraz kierownictwa pedagogicznego z obu stron
(polskiej i niemieckiej) na formularzu PNWM
■ sprawozdanie wg wzoru PNWM
■ program przeprowadzonego spotkania
■ rozliczenie finansowe na podstawie formularza „Wspólny wniosek” w przypadku
programu w Niemczech; należy dołączyć rachunki zakwaterowania w schronisku,
internacie, hotelu albo w placówce kształceniowej; niezbędne jest też dołączenie
wykazu kosztów wydatków z innych dofinansowań.
Rozliczenie musi nastąpić w terminie jednego miesiąca od czasu przeprowadzenia!
■
Informacje
7
Informacje o AKSB
Potrzebne dokumenty i formularze:
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Wytyczne Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży
Załącznik 2a do Wytycznych PNWM (dofinansowanie kosztów podróży dla uczestników z Niemiec, dotyczy tylko pozaszkolną wymianę młodzieży)
Formularz „Wspólny wniosek” dla Wymiany Szkolnej
Formularz „Wspólny wniosek”dla Wymiany Pozaszkolnej
Formularz „Program trójstronny“
Formularz spotkanie przygotowawcze/podsumowawcze
Formularz spotkanie przygotowawcze dla międzynarodowej kadry kierowniczej
Lista uczestniczących
Program, który został rzeczywiście zrealizowany
Formularz sprawozdania
Formularz rozliczenia opracowany na podstawie formularza „Wspólny wniosek“
gez. Brigitte Kura-Hitz