zagrożony czynnik wzrostu gospodarczego?

Niskie płace barier rozwoju
Cz
I
Popyt gospodarstw domowych:
zagro ony czynnik wzrostu
gospodarczego ?
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
1. Podstawowe definicje – wprowadzenie
!"
#
&
(
"
" $
% '
&
&
)
*
#
%
%
#
&
"
!*
!
*
"(
*
!
"(
ł
$
%
&
*
ł
#
+
,"
%
+
&
",
*
!
"( *
!
%
#$
$
-
"
%
#
&
!
"
&
%
" $
.//0
#
&
#
"
1"
&
#
"
2
#
#
1
#
#
2
&
"
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
2. Rola konsumpcji gospodarstw domowych we wzro cie
gospodarczym w Polsce.
2.1. Ograniczona rola handlu zewn trznego we wzro cie gospodarczym w
Polsce
%
+6-7,
" $ .//3 "
8
1
3; <5
6-7," $
+
=
#
," :
&# +
& &
#)4 .5
+495
./// .//3
!
.//0
;," >
#
%
@8A?,
" ?
A
#
(
4. <5
$
#
00 B5
!
8
&
./// .//3
#
#
.//0 "
.< )5,
49 35 +.//3
<B.5" ?
&
+
Tabela 1: Relacja eksportu do PKB w okresie 2000-2005 (towary i usługi wg NBP)
2000
2001
2002
2003
2004
2005
9 mies. 2006
PKB w mld PLN
684,9
721,6
781,1
814,7
923,3
980,7
751,2
Eksport w mld PLN
201,5
211,0
231,0
280,8
346,4
362,6
311,1
Eksport/ PKB w %
29,4
29,2
29,6
34,5
37,5
37,0
41,4
ródło: Ministerstwo Gospodarki, Departament Analiz I Prognoz
#
.<5
.//)
#
); B5
.//0
.//3
" +=
%
.//B
.,"
#
Tabela 2: Skala wpływu poszczególnych kategorii na wzrost realny PKB (w procentach)
PKB niewyrównany sezonowo; ceny stałe rednioroczne roku poprzedniego
Popyt krajowy
Spo ycie ogółem
2003
2004
2005
I - IV kw.
I - IV kw.
I - IV kw.
I kw.
II kw.
2006
III kw.
2,7
2,1
6,1
3,3
2,4
2,1
4,7
4,3
4,9
3,5
6,1
1,2
2,8
1,2
3,4
3,1
3,5
0,6
2,8
0,3
0,4
1,4
2,4
-0,02
1,2
1,2
0,9
2,3
3,4
1,1
-0,8
1,1
0,5
0,6
3,8
5,3
3,5
5,2
5,5
-0,3
5,8
3,7
w tym:
Spo ycie indywidualne
Akumulacja brutto
w tym:
Nakłady brutto
na rodki trwałe
Saldo obrotów z zagranic
Produkt krajowy brutto
ródło: Departament Rachunków Narodowych i Finansów GUS
Niskie płace barier rozwoju
3
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
2.2. Udział popytu krajowego we wzro cie gospodarczym
-
#
!
.//3
@8A?"
%
Wykres 1 : Relacja popytu krajowego do PKB (ceny bie
#
<;5
#
ce)
100
90
87 87 86
80
84 83
81 81 81 80
79 78 78 78 78
76 76 76 75 75 75 75
74 74 74 73
72 72
67
70
62
60
60
57
50
40
30
20
10
H
is
zp
an
ia
Ja
po
ni
Sz a
w
ec
ja
A
us
tra
lia
K
an
ad
a
D
an
ia
A
us
t
Fi ria
nl
an
di
a
H
ol
an
di
a
C
ze
Sz ch
y
w
aj
ca
ria
K
o
N rea
or
w
eg
ia
Ir
Lu land
ia
ks
em
bu
rg
Eu
ro
N
ie
m
cy
B
el
gi
a
St
re
fa
Ze
la
nd
ia
N
ow
a
U
SA
Is
la
nd
ia
G
re
cj
a
Po
ls
ka
Fr
an
cj
a
Tu
rc
j
M a
ek
sy
k
P
W or
tu
ie
ga
lk
l
a
B ia
ry
ta
ni
a
0
ródło: OECD, opracowanie S. Partner.
!
"
@'
%
%
&
&
"
%&
&
"
Wykres 2: Czynniki decyduj ce o podj ciu działalno ci gospodarczej w Polsce przez
inwestorów zagranicznych
ródło: PAIZ, 2006, Opinie inwestorów zagranicznych o warunkach działalno ci w Polsce
4
Niskie płace barier rozwoju
Cze
2.3.
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
Wzrost gospodarczy wynika ze spo ycia gospodarstw domowych
!
#
+
%
./// .//3
# 3) B5
#
"$
;993 .//3
,
# 3/45 +6-7,
#;395 +6-7," C
%
;993 .//3
;/95
./// .//3"
" ł
.//30<5" $ .//B
# #
!
ł
# ! +;;35,
+=
%
.//)
4;5
.//0
#
.," $
'
"
Tabela 3 : Dynamika realna produktu krajowego brutto w latach 2000- 2006 (ceny
rednioroczne roku poprzedniego).
2000
2001
2002
2003
rok poprzedni = 100
2004
2005
2006
Spo ycie ogółem
w tym:
Spo ycie
- indywidualne
102,8
102,2
102,9
102,5
104,0
102,6
104,4
103,0
102,2
103,3
101,9
104,3
101,8
105,2
Akumulacja brutto
w tym:
Nakłady brutto
na rodki trwałe
103,9
86,6
92,8
103,3
114,7
101,4
111,5
102,7
90,3
93,7
99,9
106,4
106,5
116,7
Popyt krajowy
103,1
98,6
100,9
102,7
106,0
102,4
105,8
Produkt krajowy brutto
104,2
101,1
101,4
103,8
105,3
103,5
105,8
Wyszczególnienie
ródło: Departament Rachunków Narodowych i Finansów
2
2
#
#
%
# +2!7=,
&
%
%
-
#2!7=
#935
$ .//3
.//3
# ;9 .5
#
!
+;4 ;5 @8A?, $
2!7=
!
&
8
$
A
.) .5 8
+;0 <5,
!
8
7
2!7= ;< .5 +6-7," $
" $ .//3
2
+;45,
#
&
1
&
" $
>
#
%
" C
&
#
.9 ;5" $ #
# 2!7=
!
%"
+6-7,"
">
'
"
.0 B5
$
1
.//0
#./;5 +6-7,"
%
&
#
%
%
&
Niskie płace barier rozwoju
&
#%
%
#
" $
8
%
"C
&
5
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
#
#
" 7#
%
&
'
&
&
D
%"
&
#%
"
"
#
%
#
$
$
$&
'
"
2!7=
335
#
2!7=
#
&
"
.//3
+
#
,
2!7=
&
2!7=
+6-7," $ .//3
%
;<5
%
" >
'
"
.05 2!7=
&
2!7=
%
Tabela 4 : Struktura inwestycji w Polsce
Akumulacja (mln PLN)
w tym
Przedsi biorstw
Instytucji rz dowych i samorz dowych
Gospodarstw domowych
Udział dospodarstw domowych
Udział instytucji rz dowych i samorz dowych
Udział przedsi biorstw
1995
63115
2000
184976
2004
185542
2005
188656
35269
11315
14347
120134
17869
36845
99618
31862
48754
98851
34101
50265
23%
18%
56%
20%
10%
65%
26%
17%
54%
27%
18%
52%
ródło: GUS, opracowanie S. Partner.
(
$
&
%
<; ;5
%
" >
!" 7
</5
#
#
#
.//3
+6-7," 7
#
%
Tabela 5 : Warto
#
.)5" 7
0; 95
!
0; 45
</<5
1
.//0
" #
.//3
445
.//3
+=
B,"
spo ycia gospodarstw domowych (spo ycie indywidualne)
spo ycie gospodarstw
domowych (spo ycie
indywidualne)/PKB
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
59,5%
63,0%
63,9%
65,7%
64,5%
63,2%
61,9%
spo ycie gospodarstw
domowych (spo ycie
indywidualne)/Popyt
krajowy
60,8%
59,2%
61,6%
63,6%
62,9%
62,0%
61,7%
ródło: GUS, opracowanie S. Partner
6
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
?
8
#%
& &#
&
#
&
-
" >
&
%
%
%
'
%
!
1
Wykres 3 : Relacja spo ycie indywidualne do PKB (ceny bie
" #
@8A?"
ce) – 2005 – w %
80
70
60
50
48 49
46 48
50
40
39 40
51 52
54 54 54
57 58 58 58 59
56 56 56 56 57 57
62 62 63
66
67 68
71
42
30
20
10
al
isz ia
pa
n
N ia
ie
m
c
Is y
la
Sz ndi
a
w
aj
ca
ria
N
ow
aZ
el
an
di
a
W
P
ie
lk ols
a B ka
ry
t
Po ania
rtu
ga
lia
G
re
cj
a
Tu
rc
St
j
an
a
M
y
Zj e k
ed sy
no k
cz
on
e
A
us
tr
H
an
ad
A a
us
tri
Fr a
St anc
j
re
fa a
Eu
ro
Ja
po
ni
a
K
Lu
xe
m
b
N urg
or
w
eg
Irl ia
an
d
Sz ia
w
ec
ja
D
an
Re
i
pu Hol a
a
bl
ik ndi
aC a
ze
Fi ska
nl
an
di
a
K
or
ea
Be
lg
ia
0
ródło: OECD, opracowanie S. Partner.
$
%
#
1
.//B
=
#%
#
.//B .//0
0/5
#
#
'
-
#
&
%
#
#
%
#
" $ .//0
&
" C
#
&
! 3)5
.//)
&
%
#
.//0
" 2
#
"
3<5"
%
#
&
&
&
#
"
#
%
%
% 2!7=
>%
#
%
'
)*
2!7=
++,
&
#"
%
-
."
Niskie płace barier rozwoju
7
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
2.4. Wzrost dochodu gospodarstw domowych jest wolniejszy ni wzrost ich
spo ycia
?
%%
%
&
#
%
+
&'
% ),"
&
&
#
#
%
"
$
'
%
" D
"
%
%
" ?
&
#
#%
&
%
#%
"
?
&
"(
#
%"
?
&
&
# #
#
&
&
#
%
#
&
+
%
,
&
&
" -
#
&
%
$ .//3
"
"
# )05
0/5
+=
#
/0&12
(
0," (
'
#
%$
#
'
#&
"
?
#
&
+=
3)5" 8'
ł
4," 7
&
#
;< <5
#
&
&
&
9 )5
#
..5
1
1
" ?
8
$
<,"
# +=
&
#
%
&
"
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
Tabela 6 : Struktura dochodów pierwotnych i dochodów do dyspozycji brutto w sektorze
gospodarstw domowych, 2005
% dochodów
% dochodów do
do dyspozycji
dyspozycji brutto
brutto (ł cznie
(ł cznie z podatkami
Pracuj cy
z podatkami od
Ogółem (Mln
od dochodów i
dochodów i najemnie (Mln
PLN)
maj tku oraz ze
maj tku oraz ze
PLN)
składkami na
składkami na
ubezpieczenia
ubezpieczenia
społeczne)
społeczne)
1 Nadwy ka operacyjna brutto
Wynagrodzenia ł cznie ze składk płacon przez
2 pracodawców oraz inne dochody zwi zane z prac
najemn
Składki na obowi zkowe ubezpieczenia społeczne
3
płacone przez pracodawc
4 Dochody z tytułu własno ci (saldo)
5 Dochody pierwotne (1+2+3+4)
6 Podatki od dochodów i maj tku
7 Składki na obowi zkowe ubezpieczenia społeczne
8 wiadczenia z ubezpiecze społecznych
9 wiadczenia z pomocy społecznej
10 Ró ne transfery bie ce (saldo)
11 Dochód do dyspozycji brutto
Dochód do dyspozycji brutto (ł cznie z podatkami od
12 dochodów i maj tku oraz ze składkami na
ubezpieczenia społeczne)
247260
28%
36713
8%
315664
36%
261642
60%
42278
40261
651463
44006
133994
128856
25090
24275
651684
5%
5%
75%
5%
15%
15%
3%
3%
75%
40015
14498
352868
17720
94857
28335
5111
12141
285878
9%
3%
80%
4%
22%
6%
1%
3%
65%
871962
100%
438470
100%
ródło: GUS, opracowanie S. Partner
Tabela 7: Struktura dochodów pierwotnych i dochodów do dyspozycji brutto w sektorze
gospodarstw domowych, 2005
1 Nadwy ka operacyjna brutto
Wynagrodzenia ł cznie ze składk płacon przez
2 pracodawców oraz inne dochody zwi zane z prac
najemn
Składki na obowi zkowe ubezpieczenia społeczne
3
płacone przez pracodawc
4 Dochody z tytułu własno ci (saldo)
5 Dochody pierwotne (1+2+3+4)
6 Podatki od dochodów i maj tku
7 Składki na obowi zkowe ubezpieczenia społeczne
8 wiadczenia z ubezpiecze społecznych
9 wiadczenia z pomocy społecznej
10 Ró ne transfery bie ce (saldo)
11 Dochód do dyspozycji brutto
Dochód do dyspozycji brutto (ł cznie z podatkami
12 od dochodów i maj tku oraz ze składkami na
ubezpieczenia społeczne)
1995
2000
2005
30,0
28,5
29,8
38,1
39,8
38,0
6,4
6,7
81,2
9,3
12,4
15,9
2,7
0,2
78,5
6,4
6,4
81,1
5,3
16,1
15,1
2,8
1,0
78,6
5,8
4,9
78,5
5,3
16,2
15,6
3,0
2,9
78,5
100,0
100,0
100,0
ródło: GUS, opracowanie S. Partner
$ ;993
.//3 "
!
4/).5
#
# %
& #
00 B35 +=
%
Niskie płace barier rozwoju
00 B35" :
./// .//3 "
#
# 4; 35
%
&
!
1
<," =
#
%
%
"
9
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
Tabela 8 : Nominalne dochody w sektorze gospodarstw domowych
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
PKB Mln
PLN(1)
Dochody do
dyspozycji
brutto, Mln
PLN (2)
Wynagrodzenia i
inne dochody
zwi zane z prac
najemn , Mln PLN
(3)
Nadwy ka
operacyjna
brutto, Mln
PLN (4)
Dochody do
dyspozycji
brutto / PKB
(3)/(2)
(4)/(2)
337222
744622
779205
807859
842120
922157
980666
241327
523583
563597
576387
586493
618486
651684
117407
265058
283306
281737
287596
289000
315664
92309
182300
192956
197602
200845
235929
247260
71,56%
70,32%
72,33%
71,35%
69,64%
67,07%
66,45%
48,65%
50,62%
50,27%
48,88%
49,04%
46,73%
48,44%
38,25%
34,82%
34,24%
34,28%
34,25%
38,15%
37,94%
ródło: GUS, opracowanie S. Partner.
(
#
#
&
$
3) B5
3
;993 .//3
%
%
#
#
.//3"
%
' -& %
#
# 441 5
(
$
%
#
)< 45
.95"
%
!
% )*&
+=
9,"
$
% #
++1
%
42 &
$ #
%
;993 E .//3
#
$ 67 0&82 9" C
.< <5
1 & 2&
$
$
$
'-
0 35
.///
Tabela 9 : Dynamika nominalnych dochodów w sektorze gospodarstw domowych
PKB
Popyt krajowy
Spo ycie indywidualne
Dochodów do dyspozycji brutto
gospodarstw domowych
w tym
Pracodawców i pracuj cych na własny
rachunek poza gospodarstwami
indywidualnymi w rolnictwie
Pracuj cych najemnie
Otrzymuj cych emerytur i rent
Utrzymuj cych si z niezarobkowych
ródeł dochodów
1995-2005
(1995=100)
138,7
153,4
152,1
2000-2005
(2000=100)
111,3
110,9
114,1
129
108,1
138,7
128,2
129,4
111,3
106,5
106,2
156,4
118,1
ródło: GUS, opracowanie S. Partner
=
"
" :
%
$
#
%
%
#
& %
$
&
$
#
42
< :
1 & 2&
# +++ 5
%
& % ;
#
++1 < @
;
$
$
%"
10
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
2.5. Wzrost gospodarczy kosztem oszcz dno ci gospodarstw domowych
$
;0 <5
C
;993 .//3
#%
++1
.//.
%
4 05 +=
$
#
;/,"
& 12
)*
#
'
+& 2
#
441
&
#
#
&
%"
%
-8 .3+;. .5
.//B,"
Tabela 10 : Spadek poziomu oszcz dno ci gospodarstw domowych w Polsce
1995
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Ogółem
Spo ycie
Oszcz dno ci
przychody, indywidualne, brutto, Mln
Mln PLN (1) Mln PLN (2)
PLN (3)
241328
200681
40647
524219
469306
54913
564664
497809
66855
577686
531100
46586
588101
543203
44898
627936
583691
44245
656951
607270
49681
(3)/(1)
16,8%
10,5%
11,8%
8,1%
7,6%
7,0%
7,6%
(2)/(1)
83,2%
89,5%
88,2%
91,9%
92,4%
93,0%
92,4%
ródło: GUS, opracowanie S. Partner.
7
%
%
%
#
&
B)5
" $ .//0
;;,"
% +=
Tabela 11 : % osób nie maj cych oszcz dno ci w Polsce
1999
38%
2002
42%
2003
44%
2006
43%
ródło: CBOS.
7
%
&
%
#
@F8
#
'
" C
.//0
#
#
&
%" @
" >
#
%
%
+
#
AGF,
%
"
6
'
#
Niskie płace barier rozwoju
;.," @
&
#
%
#
%
+=
&" >
&
%
#
11
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
.9
% .//0; * =
;993
.//3
#
B5
;B5
!"
C
=
>
&
% $
'
#
&
! '
(
)
*++, -../
-1
,
%1 ! '
! ' ! 31
4
) ") *++, -..2#
/1
*
%#
1
! '
! '
0 5
!
!
!'
'
%1
!
!
! 0 ! 5
I"
>H &
! !0 !
! )' !**1
2
%
%
2-1
% "
)
#
%
5 '
! !0 !
"!61
+
! -61
2
6+1
,
%
%
% 0
7
! !0 !
! *2
%
21
/
0! '
!31
%
*+1
8
#
#
#
#
1
&
"
Tabela 12 : Struktura oszcz dno ci gospodarstw domowych, wrzesie 2006
Warto
Akcje
Obligacje i bony
Fundusze inwestycyjne
Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe
Otwarte fundusze emerytalne
Depozyty zlotowe i walutowe
Gotówka w obiegu poza kasami banków
Razem
(Mld PLN)
38,2
13,5
62,1
24,6
105,5
232
66,2
542,1
Struktura
7,0%
2,5%
11,5%
4,5%
19,5%
42,8%
12,2%
100,0%
ródło: Analiza on line
D
#
&
%& #
" =
./// .//3
&
#%
1
#
:
#
#
#
#
&
#
#% "
%
&
#
#
$
!
3
"
%
$#&
%
$
%
%
:
$
;
H
4! !
12
&
?
-
%
I
%$
#
-
$
J
D
#&
D
K#
.9 L
/0L
.//0
)
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
&
#
'
#
Niskie płace barier rozwoju
$
%
&
$
#"
13
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
Spis tre ci
Niskie płace barier rozwoju - Cz
I
Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
;"
."
'
C
E
""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" .
%
" """""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" )
14
2.1.
Ograniczona rola handlu zewn trznego we wzro cie gospodarczym w Polsce..................... 3
2.2.
Udział popytu krajowego we wzro cie gospodarczym ........................................................... 4
2.3.
Wzrost gospodarczy wynika ze spo ycia gospodarstw domowych....................................... 5
2.4.
Wzrost dochodu gospodarstw domowych jest wolniejszy ni wzrost ich spo ycia................. 8
2.5.
Wzrost gospodarczy kosztem oszcz dno ci gospodarstw domowych................................. 11
Niskie płace barier rozwoju
Cze
I - Popyt gospodarstw domowych: zagro ony czynnik wzrostu gospodarczego ?
@
A>
@
$
'
7
M
"
7
M
&
B//
'
.///
"
2
@
#
%
#
&
&
&
&
'
#
#1"
$
)
@
"
#
" 8
A
$
%&
>
:
+
#
#
?
# ,"
#
&
&
"
*
#
8
C
'
D
D
#
8
'
D
&
&
"
3
$
!! 7
:
7
6
7
6
6
A
=
#;
G
8
+:7,
=
8
7
'7
N
OM ? M
>
OP
) 7
"""
(
&
' &
Niskie płace barier rozwoju
(
7
&
@
; ' &
A
% ' &
$
;
&
#
15