Perfekcja modeli dzielonych – System Giroform

TECHNIKA
N
d e nt y s t y c z n a
o w o c z e s n y
T
e c h n i k
D
e nt y s t y c z n y
dr n. med. mgr lic. tech. dent. Arkadiusz Rutkowski*
Perfekcja modeli dzielonych
– System Giroform
P
ierwszym etapem
wykonania laboratoryjnego prac protetycznych
jest model, czyli pozytyw
sytuacji struktur anatomicznych występujących
w jamie ustnej, na podstawie
przekazanego z gabinetu
dentystycznego wycisku.
TITLE  Saw-cut model perfection –
Giroform System
Słowa kluczowe  właściwości
gipsu, systemy modeli dzielonych
Streszczenie  Dokładność
wykonania modelu znacząco wpływa
na późniejsze funkcjonowanie
danego uzupełnienia protetycznego
u pacjenta i jest podstawą do uzyskania
odpowiedniego stopnia spasowania
do tkanek pola protetycznego oraz
właściwych relacji okluzyjnych. System
Giroform umożliwia wykonanie
perfekcyjnego modelu, niwelując
niepożądaną cechę gipsu – ekspansję.
Key words  properties of plaster,
saw-cut model systems
Summary  The accuracy of the model
significantly affects further functioning
of a given restoration in a patient
and it is the foundation to achieve
adequate fitting to tissues within the
treatment field and appropriate occlusal
relationships. The Giroform system
allows you to perform a perfect model
while eliminating an undesirable feature
of the plaster-expansion.
68
Dokładność wykonania modelu znacząco wpływa na późniejsze funkcjonowanie danego uzupełnienia protetycznego u pacjenta i jest podstawą
do uzyskania odpowiedniego stopnia
spasowania do tkanek pola protetycznego oraz właściwych relacji okluzyjnych. Błędy powstałe na tym etapie
będą przenoszone na kolejne, przyczyniając się do wadliwości protez,
mogących działać traumatyzująco
na układ stomatognatyczny pacjenta.
Podstawowym materiałem pomocniczym stosowanym do sporządzania
modeli wszelkiego typu (diagnostycznych, anatomicznych, roboczych itd.)
jest gips dentystyczny.
Fizykochemiczne
właściwości gipsu
Gips dentystyczny to w około 98%
półwodny siarczan wapnia. Pozostałe
składniki, których konfiguracja jest
zależna od klasy twardości i przeznaczenia gipsu, stanowią: katalizatory dodatnie i ujemne wpływające
na szybkość wiązania, plastyfikatory
modyfikujące jego twardość, środki
zmniejszające jego ekspansję oraz
pigmenty (1). Podstawowe własności charakteryzujące gips to płynność
i czas odlewania, czas wiązania, ekspansja liniowa podczas wiązania, wytrzymałość kompresyjna, twardość,
odporność na abrazję oraz zdolność
odtwarzania szczegółów.
Ekspansja liniowa, występująca
przy faktycznym skurczu objętościowym, jest efektem zachodzącym
podczas wiązania wody przez gips,
wywołanym wzrostem kryształów
dwuwodnego siarczanu wapnia oraz
powstawaniem między nimi wolnych
przestrzeni. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym niedokładności
w wymiarze modelu jest jego kontakt
z wodą, wywołujący ekspansję higroskopijną (2).
Zjawisko rozszerzalności liniowej
jest korzystne przy wykonywaniu
prac z tworzywa akrylowego lub
materiałów termoplastycznych, ponieważ rekompensuje skurcz polimerów. Ekspansja niewskazana jest natomiast w przypadku modeli do uzupełnień stałych czy też w implantoprotetyce. W pracach protetycznych
wymagających dużej dokładności
i dostępności poszczególnych elementów modelu zastosowanie mają
systemy modeli dzielonych.
Systemy modeli dzielonych
Podstawowe kryteria uwzględniane
przy wyborze systemu do wykonywania modeli dzielonych to: łatwość
postępowania, krótki czas sporządzenia modelu, niski nakład finansowy
w przeliczeniu na pojedynczy model
oraz wysoka precyzja.
Systemy modeli dzielonych możemy podzielić na pinowe i bezpinowe.
Tradycyjny system pinowy Pin-Cast
(Renfert GmbH) polega na odlaniu
z gipsu łuku zębowego, docięciu,
nawierceniu otworów za pomocą
pinarki, wklejeniu pinów, izolacji,
a następnie na wykonaniu gipsowej
TECHNIKA
N
d e nt y s t y c z n a
podstawy. Zalecane przez producenta postępowanie obejmuje łączenie
dwóch wiążących w różnym czasie
gipsów oraz ich obróbkę z wykorzystaniem obcinarki. Powoduje to niekontrolowaną liniową i higroskopijną
ekspansję obu części modelu dzielonego, która skutkuje niedokładnościami w wykonywanej pracy.
Zauważa się tendencję do odchodzenia od systemów pinowych
na rzecz systemów korzystających
z jednego, jednoczasowo wiążącego gipsu, niewymagającego obcinania z użyciem wody. Wykorzystują
one rowki (nacięcia) prowadzące
umieszczone w plastikowej foremce
kształtującej podstawę, np. K’volution (Dental-Kiefer) czy Accu-trac
(Coltene/Whaledent), lub metalowe
trzpienie w podstawie – Fino Quick
(Fino) – dające możliwość demontażu poszczególnych części modelu
(3-6). Powyższe systemy pozwalają na szybkie wykonanie modelu,
są precyzyjne, wykluczają możliwość wystąpienia powtórnej ekspansji, jednak nie w każdej sytuacji
klinicznej w pełni się sprawdzają.
Ograniczeniem są prace frezowane,
a także modele wymagające podziału na wąskie elementy składowe, np.
przy oszlifowanych zębach dolnych
przednich. Wymagają także posiadania odpowiedniej liczby foremek
na podstawy (lub ich zamienników),
do każdej pracy jedna, co ostatecznie pomnaża koszty inwestycji.
Zastosowanie pinów, w porównaniu do systemów bezpinowych, pozwala na większą wszechstronność
w działaniu, natomiast główny problem wynika z gipsowej podstawy.
Rozwiązanie to systemy: Zeiser P10
(Zeiser-Dental) oraz Giroform (AmannGirrbach), stosujące gotową, stabil-
1
2
3
4
o w o c z e s n y
T
e c h n i k
D
e nt y s t y c z n y
ną wymiarowo płytkę na podstawę
modelu.
Charakterystyka
systemu Giroform
System Giroform posiada wiele atutów stawiających koncepcję wykonania modelu na najwyższym szczeblu.
Istotną cechą jest zniwelowanie ekspansji gipsu, który jest raz rozrabiany i na etapie wiązania za pomocą
pinów łączony ze stabilną płytką
do podstaw. Uwolnienie łuku zębowego z podstawy w krótkim czasie
od odlania i rozcięcie na segmenty
sprawia, że ekspansja liniowa może
przebiegać bez zniekształcającego
wpływu na całość modelu. Do opracowania części gipsowej (zdjęcie nadmiarów, podział modelu) stosuje się
metody, które nie wymagają użycia
wody, eliminując ekspansję higroskopijną. Dwa małe piny osadzone
1 Wycisk jednoetapowy dwuwarstwowy 2 Wycisku zafiksowany na nośniku 3 Kontrola usytuowania wycisku za pomocą przezroczystej płytki 4 Płytka
na podstawę w urządzeniu mocującym
70
TECHNIKA
na jednakowej głębokości gwarantują
stabilność poszczególnych segmentów. Modele systemu Giroform charakteryzują się największą, możliwą
do uzyskania precyzją.
Zastosowanie gotowych podstaw
do modeli w dużym stopniu oszczędza czas pracy. Koszt zastosowania
gotowej płytki jest porównywalny
z tradycyjną gipsową podstawą,
do której należy doliczyć cenę izolatora, matryc do pinów i kleju. Metalowa część płytki i Splitcast ułatwiają późniejszą pracę w artykulatorze.
Płytki można stosować wielokrotnie
do wszelkiego typu modeli (dzielonych, przeciwzgryzów, diagnostycznych itd.).
System Giroform wymaga korzystania z urządzenia nawiercającego, zintegrowanego z elementem
mocującym płytki. Całość systemu
zawiera płytki do wykonywania modeli na podstawie wycisków częściowych, płytki wtórne, umożliwiające
pasywną adaptację poprzez magnes
oraz dopasowanie Splitcast, a także
puszkę do powielania segmentów lub
całości modelu z masy osłaniającej
z użyciem ceramicznych pinów (7).
Etapy wykonania
modelu dzielonego
w systemie Giroform
1.Przygotowanie wycisku, tak
by wypukłość podniebienna
(część językowa) i pobrzeże wycisku stanowiły jedną płaszczyznę
(fot. 1).
2.Zafiksowanie wycisku na nośniku
z użyciem silikonu (fot. 2).
3.Kontrola usytuowania wycisku
za pomocą przezroczystej płytki
(fot. 3).
4.Odwrotne osadzenie płytki na
podstawę w urządzenie mocujące
(fot. 4).
5.Zamocowanie nośnika z wyciskiem na urządzeniu mocującym
i nawiercenie otworów za pomocą pinarki (fot. 5).
6.Umieszczenie pinów w uzyskanych otworach (fot. 6, 7).
7.Wypełnienie wycisku z nadmiarem gipsem – wprowadzenie płytki na podstawę (fot. 8).
8.Usunięcie wycisku z podstawą z nośnika po związaniu gipsu (fot. 9).
9.U wolnienie modelu z wycisku,
opracowanie ścian bocznych łuku
zębowego (fot. 10).
10.Pocięcie części gipsowej na segmenty (fot. 11, 12)
d e nt y s t y c z n a
r e k l a m a
1/2013
Podsumowanie
System Giroform umożliwia wykonanie perfekcyjnego modelu, niwelując
niepożądaną cechę gipsu – ekspansję.
Ponadto niska cena, szybkość wykonania modelu oraz wszechstronność
systemu sprawiają, że jest on godny
polecenia. Myślę, że precyzja i estetyka modeli wykonanych metodą Giroform będzie doskonałą wizytówką
niejednej pracowni.
q
Podziękowania dla dystrybutora produktów
AmannGirrbach:
Natrodent – Profesjonalne Systemy Protetyczne
www.natrodent.pl
tel. 42 292 06 67
kontakt
Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu
kierunek: Inżynieria Materiałowa
specjalność: Technika Dentystyczna
Kontakt z autorem: 509-213-079
Piśmiennictwo
1.Raszewski Z., Zabojszcz W.: Masy wyciskowe
i gipsy. Biblioteka „Nowoczesnego Technika
Dentystycznego”, Wydawnictwo Elamed,
Wydanie 1, Katowice 2010.
2.Craig R.G., Powers J.M., Wataha J.C.: Materiały stomatologiczne. Red.: W. LimanowskaShaw. Wydawnictwo Medyczne Urban &
Partner, Wydanie I, Wrocław 2000, 308-317.
3.Polak A.: K’volution – szybki, prosty i precyzyjny system modeli składanych Wilhelma Kiefera. „Nowocz. Tech. Dentyst.”, 2006, 1, 31-35.
4.http://www.coltene.com/en/products/47/
details/203/ACCU-TRAC%C2%AE_Model_
System.html.
5.Zdankiewicz P.: Zamiast pinarki. „Nowocz.
Tech. Dentyst.”, 2005, 4, 12-13.
6.Collier P.: The model – The fundament of all
good work. „Nowocz. Tech. Dentyst.”, 2007,
2, 37-39.
7.Katalog firmy AmannGirrbach uzyskany
od firmy Natrodent.
71
TECHNIKA
d e nt y s t y c z n a
5
6
5 Nawiercanie otworów w podstawie 6 Piny umieszczone w podstawie
72
N
o w o c z e s n y
T
e c h n i k
D
e nt y s t y c z n y
1/2013
TECHNIKA
d e nt y s t y c z n a
7
8
7 Widok pozycji pinów w stosunku do wycisku 8 Wycisk po wypełnieniu gipsem
73
TECHNIKA
d e nt y s t y c z n a
9
10
9 Model z wyciskiem uwolniony z nośnika 10 Opracowany łuk zębowy
74
N
o w o c z e s n y
T
e c h n i k
D
e nt y s t y c z n y
TECHNIKA
d e nt y s t y c z n a
11
12
11 Model dzielony wykonany w systemie Giroform 12 Model po rozłożeniu na segmenty
76
N
o w o c z e s n y
T
e c h n i k
D
e nt y s t y c z n y