Ład i chaos. Od XVII-wiecznej teodycei do oświeceniowej

Ład i chaos. Od XVII-wiecznej teodycei do oświeceniowej antropodycei.
Część II: Antropodycea.
Order and Chaos. From the XVII Century Theodicy to Enlightenment Athropodicy.
Part II: Anthropodicy.
Kod: 0200-D0030F
Imię i nazwisko wykładowcy: dr Małgorzata Gwarny
Typ zajęć: zajęcia specjalistyczne, historyczne II, wybierane
Semestr i rok studiów: letni, dla studentów wszystkich lat z wyjątkiem I licencjackiego
Liczba godzin w semestrze: 30
Prerekwizyty: ukończony kurs z historii filozofii nowożytnej, mile widziany udział w części I
Język nauczania: polski
Liczba punktów ECTS: 3
Proponowany termin: czwartek 1345 - 1515
Cele i efekty kształcenia
Wiedza i jej rozumienie: student definiuje kluczowe dla tematyki zajęć pojęcia „teodycei” oraz
„antropodycei”; rozpoznaje specyfikę teodycei wieku XVII oraz odróżnia jej ujęcie od jej
przetransformowanych wersji oświeceniowych; porównuje „optymizmy” i klasyfikuje je z uwagi na
stopniowe odchodzenie od ich metafizycznego ugruntowania.
Umiejętności: rekonstruuje proces transformacji problematyki teodycei oraz wskazuje czynniki
decydujące o jego kierunku; bada sposoby uobecniania się treści filozoficznych w formach
poetyckich; stosuje właściwe dla omawianych zagadnień pojęcia i ilustruje je poprzez odniesienie się
do źródeł.
Postawy: dyskutuje zasadność stanowisk optymistycznych w ich rozmaitych wersjach i ocenia ich
przydatność w rozwiązywaniu trudności teodycei; docenia rolę wzrastającej świadomości społecznopolitycznej w redefiniowaniu relacji Bóg – człowiek – zło oraz otwiera się na dalsze badanie tej
dziedziny.
Treści programowe:
1. Optymizm – wersja metafizyczna: Leibniza „najlepszy z możliwych światów”.
2. Optymizm – wersja naiwna: Pope’a „Wszystko jest dobre”.
3. Optymizm – wersja minimalistyczna: Woltera „Wszystko jest znośne”.
4. Optymizm zdemaskowany - skandal zła: „Kiedyś wszystko dobrze będzie”.
5. „Nieobecny Absolut” Hume’a.
Warunki zaliczenia: postawą zaliczenia są: aktywna obecnoś
na zajęciach oraz krótka praca analityczna na uzgodniony temat (w przypadku udziału w
dwóch częściach przedmiotu obowiązuje jedna praca).
1.
kryterium
ocena
b. dobry
dobry
dostateczny
2.
Praca z tekstem
3.
Praca pisemna
Obecność
∨
∨
∨
4.
5.
Prezentacja
Aktywność
∨
∨
∨
∨
∨
∨
∨
∨
∨
1. Obecność: w semestrze dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności; w przypadku
przekroczenia limitu, należy je usprawiedliwić (np. przedstawiając zwolnienie lekarskie) i zaliczyć
umówiony materiał podczas konsultacji (zob. Regulamin Studiów §23, p. 3 i 4).
2. Praca z tekstem: ze wskazanymi w bibliografii tekstami należy się zapoznać przed zajęciami i
dysponować przynajmniej jednym egzemplarzem na 2 osoby podczas zajęć.
3. Praca pisemna: każdy uczestnik jest zobowiązany napisać krótką pracę analityczną (na podstawie
indywidualnie ustalonego z prowadzącym tekstu) w semestrze (o ile nie uczestniczył w pierwszej
części zajęć), lub w ciągu całego roku (o ile uczestniczy w obu częściach).
4. Aktywność: oznacza regularne zabieranie głosu w zgodzie z tematyką zajęć (wyrażanie własnego
stanowiska, zadawanie pytań oraz pokrewne formy dyskusji wokół tekstu). Aktywność jest
najważniejszym kryterium oceny końcowej studenta.
5. Prezentacja: osoby ubiegające się o ocenę bardzo dobrą, które spełniają pozostałe kryteria,
opracowują jedne zajęcia w postaci opartej na wskazanych tekstach prezentacji (np. multimedialnej,
warunkowanej przez dostępność sali) obejmującej krytyczne zreferowanie materiału ze wskazaniem i
odczytaniem fragmentów szczególnie ważnych lub niejasnych i samodzielnym komentarzem. Podczas
prezentacji mile widziana jest kreatywność w ujęciu tematu, a także umiejętność aktywizacji
pozostałych uczestników zajęć.
Materiały dydaktyczne:
G. W. Leibniz, Teodycea, przeł. M. Frankiewicz, Warszawa 2001;
G. W. Leibniz, Wyznanie wiary filozofa i inne pisma, oprac. S. Cichowicz, Warszawa 1969;
S. Clarke, A demonstration of the being and attributes of God and other writings, Cambridge 1998;
A. Pope, Poematy. Wybór, tłum. Ludwik Kamiński, Kraków 2002;
Wolter, Elementy filozofii Newtona, Warszawa 1956;
Wolter, Poemat o zagładzie Lizbony, tł. A. Wołowski, „Literatura na świecie” 4, 1979.
D. Hume, Dialogi o religii naturalnej, Warszawa 1962;
B. Baczko, Hiob, mój przyjaciel, Warszawa 2001.
O. Marquard, Apologia przypadkowości, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994.
Forma zajęć i metody dydaktyczne:
Zajęcia prowadzone są metodą warsztatową, wzbogaconą o prezentacje multimedialne (pod
warunkiem dostępności sali) i mają formę dyskusji wokół wymienionych wyżej dzieł (fragmentów),
prowadzonej w oparciu o ich wcześniejszą lekturę oraz zakładającej częste odnoszenie się do tekstu.
Przy braku chętnych do prezentacji rolę kierującego dyskusją obejmuje prowadzący, który w
przeciwnym przypadku wspiera dokonującego prezentacji studenta. Przyjęta metoda oraz forma ma na
celu maksymalną aktywizację uczestników zajęć i współtworzenie pogłębionej i kreatywnej
interpretacji tekstów filozoficznych.