DTP0407_06-07_Puttaiah (Page 1)

6
DENTAL TRIBUNE
Praktyka
Polish Edition
Uzasadnienie kontroli zakażeń
i bezpieczeństwa w stomatologii
Raghunath Puttaiah, USA
Wiele krajów podąża za standardami z zakresu kontroli zakażeń i
bezpieczeństwa w stomatologii.
Standardy te opracowywane są
przez właściwe urzędy w poszczególnych krajach, a służą poprawie poziomu opieki nad pacjentem oraz poziomu bezpieczeństwa personelu.
W latach 60. i 70. ubiegłego stulecia w USA wielu pacjentów zaraziło się WZW typu B podczas wizyt
u dentystów i chirurgów stomatologicznych. Pomimo to, kontrola zakażeń nie zyskała na znaczeniu –
być może za sprawą wprowadzenia
szczepionek przeciwko WZW typu
B. Chociaż pojęcie kontroli infekcji
w stomatologii stworzono już w latach 60. ubiegłego stulecia (właśnie
z powodu zakażeń WZW B), zostało ono wprowadzone w życie dopiero po tym, jak infekcje HIV
osiągnęły rozmiary epidemii w
USA. Nie bez znaczenia były też
przypadki zakażeń pracowników
służby zdrowia, do których dochodziło podczas wykonywania przez
nich czynności związanych z opieką nad pacjentami.
W sytuacji, gdy HIV/AIDS powoduje spustoszenie na kontynencie afrykańskim od późnych lat 80.
ubiegłego stulecia, obecnie także w
Azji, a w szczególności południowych jej rejonach, w USAi Europie
Zachodniej dentyści, mniej lub
bardziej dobrowolnie, zwiększyli
kontrolę zakażeń w swojej praktyce. Liczba osób zakażonych HIV i
chorujących na AIDS na świecie
stale rośnie. Liczba nowych przypadków rośnie w obu Amerykach i
w Europie, wolniej jednak niż w
Ryc. 1: Przykłady narzędzi z kategorii „Niebezpiecznych”, które muszą zostać wysterylizowane w czasie pomiędzy przyjęciami kolejnych pacjentów lub być sterylne, jednorazowe.
Choroba
Umiejscowienie
Drogi transmisji
jama ustna, gard∏o, okolica anogenitalna, skóra,
narzàdy wewn´trzne, oko
jama ustna, dziàs∏a, gard∏o
palce, r´ce
jama ustna, gard∏o, narzàdy p∏ciowe
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, Êlina, kontakt seksualny, krew
Choroby przenoszone drogà p∏ciowà
Zaka˝enia opryszczkowe
Ostre opryszczkowe zapalenie dziàse∏ i jamy ustnej
Zanokcica opryszczkowa
Zaka˝enia gonokokowe
Zaka˝enia chlamydiami
Zaka˝enia rz´sistkowe
K∏ykciny koƒczyste
Ki∏a
Mononukleoza zakaêna
WZW B
WZW D
WZW C
HIV/AIDS
narzàdy p∏ciowe, oczy, cz´Êç ustna gard∏a
narzàdy p∏ciowe, cz´Êç ustna gard∏a, jama ustna,
przewód pokarmowy
skóra okolicy anogenitalnej, jama ustna, Êluzówki
narzàdy p∏ciowe, skóra, Êluzówki jamy ustnej, cz´Êç ustna gard∏a
skóra,Êluzówki jamy ustnej,narzàdy p∏ciowe,Êlinianki przyuszne,Êlina
wàtroba, krew, p∏yny ustrojowe
wàtroba, krew
wàtroba, krew
krew, jama ustna, skóra
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, Êlina, krew
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, Êlina, krew
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, Êlina, krew, wydzieliny z jamy nosowogard∏owej
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, wydzieliny narzàdów p∏ciowych, oczu
kontaktowa: wysi´k ze zmian patologicznych, Êluzówki, Êlina, krew, p∏yny ustrojowe
kontaktowa: zmiana patologiczna, Êluzówki, krew
kontaktowa: zmiana patologiczna, Êluzówki, Êlina, krew, p∏yny ustrojowe
kontaktowa:Êluzówki,Êlina,wysi´k ze zmian patologicznych
kontaktowa: krew, Êlina, p∏yny ustrojowe
kontaktowa: krew, Êlina, p∏yny ustrojowe
kontaktowa: krew, Êlina, p∏yny ustrojowe
kontaktowa: krew, nasienie, nienaruszona skóra
Zaka˝enia dróg oddechowych
Przezi´bienie
Zapalenie zatok
Zapalenie gard∏a
Zapalenie p∏uc
Gruêlica
SARS
Ptasia grypa (H5N1)
górne drogi oddechowe
górne drogi oddechowe
górne drogi oddechowe
uk∏ad oddechowy
uk∏ad oddechowy
uk∏ad oddechowy
uk∏ad oddechowy, przewód pokarmowy
aerozole, kontaktowa
aerozole, kropelki
aerozole, kropelki
aerozole, kropelki
aerozole, kropelki
aerozole, kropelki, kontakt bezpoÊredni
aerozole, kropelki, kontakt bezpoÊredni
jama ustna, skóra
jama ustna, cz´Êç ustna gard∏a
jama ustna, r´ce, stopy
uk∏ad oddechowy, jama ustna, skóra
Êlinianki przyuszne, trzustka, jàdra, OUN
Êlinianki
kropelkowa, kontaktowa
kropelkowa, kontaktowa
kropelkowa, kontaktowa, pokarmowa
kropelkowa, kontaktowa, Êlina, krew, pot
kropelkowa, kontaktowa, Êlina
kropelkowa, kontaktowa, Êlina, krew
wàtroba, przewód pokarmowy
wàtroba, przewód pokarmowy
pokarmowa, rzadko krew
pokarmowa, rzadko krew
Choroby zakaêne wieku dzieci´cego
Ospa wietrzna
Herpangina
Choroba ràk, stóp i jamy ustnej
Ró˝yczka
Âwinka
Cytomegalia
Inne cz´ste choroby
WZW A
WZW E
Uwaga: Choroby wymienione w tabeli sà cz´sto spotykane u pacjentów stomatologicznych i dlatego nale˝y braç je pod uwag´ w celu ochrony pacjentów i personelu stomatologicznego.W stomatologii g∏ówne drogi transmisji zaka˝eƒ to kontakt bezpoÊredni ze zmianami patologicznymi, Êlinà, krwià, b∏onà Êluzowà jamy ustnej i kropelkami lub aerozolami zawierajàcymi czynniki zakaêne.
Tabela 1: Choroby zakaźne często spotykane w stomatologii.
Azji, gdzie w samych Indiach jest
ok. 5,7 miliona przypadków zachorowań, a w Chinach ok. 650.000.
Poza HIV i AIDS istnieje wiele
krwiopochodnych i innych chorób,
spotykanych w gabinecie stomatologicznym, które stanowią ryzyko
zakażenia (Tabela 1: choroby, patogeny je wywołujące, ich umiejscowienie i drogi transmisji zakażenia
- dane na podstawie informacji z
różnych źródeł). Opierając się na
dowodach, informacjach, zasadach
lokalnych i krajowych, zespół stomatologiczny powinien postępować zgodnie z najwyższej jakości
standardami kontroli zakażeń i bezpieczeństwa higieny pracy w gabinecie stomatologicznym – wszystko dla bezpieczeństwa pacjentów i
pracowników służby zdrowia.
Transmisja zakażenia na dentystę
i personel stomatologiczny podczas zabiegów stomatologicznych
uważana jest za tzw. narażenie zawodowe na dany patogen, a przeniesienie choroby z pacjenta na
pacjenta w gabinetach stomatologicznych to tzw. zakażenie krzyżowe. Dlatego dentysta musi być
świadomy istnienia chorób powszechnie spotykanych podczas
świadczenia usług stomatologicznych, aby w sposób odpowiedzialny leczyć pacjentów bez zarażania
siebie i zakażenia pacjentów.
Uzasadnienie dla kontroli
Uzasadniona jest kontrola zakażeń jatrogennych, szpitalnych i
potencjalnego narażenia zawodowego pracowników służby zdrowia na drobnoustroje chorobotwórcze. Pojęcia kontrola choroby, czy
kontrola infekcji nie oznaczają pełnej prewencji jatrogennych, szpitalnych zakażeń ani narażenia zawodowego na krew i inny materiał
potencjalnie zakaźny (BOPIMblood and other potentially infectious material). Chociaż cel to zapobieganie chorobie, możliwe jest
jedynie obniżenie rozprzestrzeniania się potencjalnych czynników
ryzyka.
Drogi transmisji choroby
Ryc. 2a, b: Przykłady narzędzi z kategorii „Średnio Niebezpiecznych”, które muszą zostać
wysterylizowane pomiędzy przyjęciami kolejnych pacjentów lub być sterylne, jednorazowe,
w tym materiały pomocnicze.
Drogi przenoszenia choroby
mogą być charakterystyczne dla
różnych dziedzin opieki zdrowotnej. W stomatologii, jeśli nie podejmie się odpowiednich środków
ostrożności, choroby mogą być
przenoszone z pacjenta na pacjenta,
z dentysty na pacjenta i z pacjenta
na dentystę. Pracownicy gabinetów
stomatologicznych i pacjenci mogą
te choroby dalej przenosić na swoje własne rodziny, przyjaciół i inne
osoby ze środowiska. Oto powszechne sposoby transmisji chorób wg ich ryzyka:
1. Przezskórna (wysokie ryzyko) zakażenie drobnoustrojami z
krwi i śliny przenoszone przez
igły i ostrza.
2. Kontaktowa (wysokie ryzyko) dotyk lub ekspozycja nietkniętej
skóry na zakażone zmiany w obrębie jamy ustnej, zakażone powierzchnie tkanki lub zainfekowane płyny, zachlapanie i pryśnięcie zainfekowanymi płynami.
3. Inhalacja aerozoli lub kropelek
zawierających patogeny (umiarkowane ryzyko) - wdychanie
bioaerozoli zawieszonych w otaczającym powietrzu w gabinecie
pełnym materiału zakaźnego
podczas korzystania z końcówek
obrotowych i skalerów lub kropelek od osoby kaszlącej.
4. Kontakt pośredni przez przedmioty przenoszące drobnoustroje (małe ryzyko) - przez dotyk
zanieczyszczonych powierzchni
w gabinecie stomatologicznym
lub zabiegowym.
Ryzyko przeniesienia choroby
jest różne w zależności od podatności gospodarza, wirulencji, zakaźności mikroorganizmu, dawki
lub ilości mikroorganizmów, czasu
ekspozycji i sposobu transmisji.
Kontrola zjadliwości wszystkich
patogenów, czy też próba zmniejszenia wrodzonej wrażliwości pacjenta na te organizmy jest w zasadzie niemożliwa do wykonania.
Praktycznym podejściem byłoby
zrozumienie procesów choroby,
dróg przenoszenia, sposobów kontroli transmisji i zastosowanie podczas pracy odpowiednich środków
kontroli zakażeń i bezpieczeństwa
w celu przerwania łańcucha zakażenia. Szczepienia przeciwko chorobom, stosowanie praktycznych
technik ochronnych, korzystanie z
osobistych środków ochronnych,
kontrole technologii i pracy w gabinecie, dezynfekcja zanieczyszczonych powierzchni i wyposażenia,
sterylizacja narzędzi, które obarczone są dużym lub potencjalnym
ryzykiem przeniesienia infekcji
oraz korzystanie podczas leczenia z
protokołów zachowania aseptyki
to integralne elementy procesów
szeroko pojętej kontroli zakażeń w
stomatologii.
Odkażanie
i klasyfikacja Spaulding’a
Pierwszy etap odkażania nazywany jest sanityzacją, czyli procesem polegającym na dokładnym
czyszczeniu mechanicznym i
chemicznym w celu zmniejszenia
ilości drobnoustrojów i ryzyka biologicznego (zazwyczaj stosuje się
roztwór z detergentem). Sanityzacja lub dokładne czyszczenie przeprowadzane jest przed dezynfekcją
i sterylizacją. Można ją przeprowa-
DENTAL TRIBUNE
dzić przez dokładne czyszczenie
powierzchni mydłem i wodą lub
początkowo środkami odkażającymi zawierającymi detergent.
Drugim etapem odkażania jest
dezynfekcja - proces, w którym zabija się przy użyciu chemicznych
środków bakteriobójczych, naświetlania, promieni ultrafioletowych lub ciepła wegetatywne formy mikroorganizmów, grzyby i
niektóre wirusy, ale nie zawsze endospory bakteryjne.
Trzeci etap odkażania nazywany jest sterylizacją. Jest to proces,
podczas którego zabija się wszystkie bakterie, grzyby, wirusy i endospory bakteryjne przy wykorzystaniu metod chemicznych, np.
cieczy i gazów, metod chemicznych w połączeniu z działaniem
temperatury, ciśnienia i metod fizycznych, np. suchego powietrza,
pary wodnej pod ciśnieniem, naświetlania.
Zanim zacznie się wykorzystywać środki służące do kontroli
zakażeń należy poznać stopień
zagrożenia i drogi przenoszenia
chorób. W roku 1968 Earle H.
Spaulding sklasyfikował urządzenia medyczne, opierając się na ryzyku przenoszenia przez nie choroby i sposobach przygotowania
ich do kolejnego użycia podczas
leczenia pacjentów. Te same zasady zostały zmodyfikowane przez
Favero i Bond, którzy rozróżnili 4
kategorie (włączyli powierzchnie
7
Category/ Level Disease Risks
Control Methods
Materials/Devices
Kategoria/Poziom
Ryzyko choroby
Sposoby kontroli
Narz´dzia/Przyrzàdy
Niebezpieczne
Wysokie
Narz´dzia stosowane w chirurgii, które nacinajà tkanki mi´kkie i twarde: ostrza skalpeli, wiert∏a, kleszcze do usuwania z´bów, dêwignie, ig∏y, pilniki, kleszcze do wyg∏adzania
brzegów kostnych,narz´dzia wykorzystywane w profilaktyce periodontologicznej,dreny
chirurgiczne stosowane w leczeniu ropni i inne narz´dzia wykorzystywane w chirurgii,
sondy stomatologiczne, periodontologiczne, ig∏y biopsyjne, dreny chirurgiczne, pilniki
endodontyczne i wiert∏a oraz implanty
Ârednio Niebezpieczne
Wysokie
Bez istotnego wp∏ywu
Umiarkowane do niskiego
Otoczenia
Niskie
Sterylizacja przez:
– autoklaw
– chemiklaw
– suche powietrze
– zanurzenie w st´˝onym glutaraldehydzie
(8 godzin sterylizacji i p∏ukanie sterylnà wodà)
lub:
– stosowanie ja∏owych, jednorazowych narz´dzi
Sterylizacja przez:
– autoklaw
– chemiklaw
– suche powietrze
– zanurzenie w st´˝onym glutaraldehydzie
(8 godzin sterylizacji i p∏ukanie sterylnà wodà)
lub:
–stosowanie ja∏owych, jednorazowych narz´dzi
– czyste, ale nie sterylne jednorazowe przybory pomocnicze
Dezynfekcja powierzchni przy pomocy Êrodków
odka˝ajàcych Êredniej kategorii:
– fenole
– jodofory
– czwartorz´dowe pochodne amoniaku
lub:
– os∏ony jednorazowe
Dezynfekcja przy pomocy Êrodków odka˝ajàcych
Êredniej i niskiej kategorii:
– fenole
– jodofory
– czwartorz´dowe pochodne amoniaku
Sanityzacja:
– czyszczenie wodà z myd∏em
Narz´dzia, które nie zawsze penetrujà tkanki mi´kkie i twarde, ale przekraczajà granic´
jamy ustnej (warg´): lusterka stomatologiczne, koƒcówki obrotowe, karpule, strzykawki
do znieczulenia Êródkostnego, narz´dzia do kondensacji amalgamatu, ∏y˝ki wyciskowe,
koƒcówki strzykawek wodno-powietrznych, koƒcówki ssaków
Przyrzàdy stosowane w stomatologii, które nie przekraczajà granicy jamy ustnej ani nie
penetrujà tkanek mi´kkich: uchwyty do lamp unitu, tacki na narz´dzia, powierzchnie
cz´sto dotykane podczas pracy, asystory,panel sterowania unitu,strzykawki wodno-powietrzne, r´kawy i fotele stomatologiczne
Pod∏ogi, Êciany i klamki, które nie nale˝à do cz´sto dotykanych powierzchni.
Powierzchni tych dotyczà ogólne zasady porzàdkowe
Tabela 2: Adaptacja Klasyfikacji Spaulding’a.
otoczenia jako kategorię). Tabela 2
jest wyjaśnieniem tej zmodyfikowanej klasyfikacji, która stosowana jest w stomatologii. Narzędzia i
powierzchnie operacyjne mogą
być sklasyfikowane przy uwzględnieniu możliwości przenoszenia
przez nie chorób jako niebezpieczne, średnio niebezpieczne, bez is-
Ryc. 3a, b: Przykłady przedmiotów kategorii „Bez istotnego wpływu” w obszarach narażonych na częsty dotyk (stale zanieczyszczane, ale nie mają kontaktu z jamą ustną pacjenta),
które muszą być dezynfekowane albo szczelnie pokrywane pomiędzy przyjęciami kolejnych
pacjentów. Ochrony te mogą być wcześniej przygotowanymi jednorazowymi plastikowymi
osłonami, plastikowymi przyczepnymi chustami lub folią aluminiową.
totnego wpływu lub powierzchnie
otoczenia. Wszystkie stosowane
materiały powinny być zatwierdzone jako odpowiednie do
użytkowania w leczeniu pacjentów w poszczególnych krajach, w
których są wykorzystywane. Artykuły jednorazowego użytku muszą
być wyrzucane po jednym użyciu i
nie mogą być wykorzystane ponownie. Tabela 2 pokazuje Klasyfikację Spaulding’a odnoszącą się
do stomatologii.
Uniwersalne i standardowe
środki ostrożności w stomatologii
Ryc.4: Przykładami kategorii „Powierzchni
otoczenia” są podłogi, ściany i inne powierzchnie, które zazwyczaj nie są dotykane
podczas leczenia pacjenta i mogą być czyszczone lub dezynfekowane przy pomocy środków odkażających niskiej kategorii w trakcie rutynowego sprzątania.
Praktyka
Polish Edition
Niektóre choroby zakaźne dają
objawy wyraźnie widoczne podczas badania klinicznego, ale inne
stany nie są klinicznie rozpoznawalne bez dalszych badań laboratoryjnych. Dlatego też Centers for
Disease Control & Prevention
(USA) zalecają, żeby wszystkich
pacjentów traktować jako potencjalnie zakaźnych. Nie należy dyskryminować pacjentów tylko ze
względu na ich wygląd, wywiad
chorobowy lub opierając się na domysłach w zakresie objawów choroby. Odpowiednie sposoby kontroli zakażeń, jak np. stosowanie
osobistych środków zabezpieczających powinny być jednakowe
wobec wszystkich pacjentów. Np.
lekarz nie powinien zakładać podwójnych rękawiczek tylko wówczas, gdy ma do czynienia z pacjentem zakażonym HBV - zaledwie
20-30% pacjentów z HBV wie o
swoim zakażeniu. Jeśli lekarz zakłada dwie pary rękawiczek, to powinien to robić w przypadku
wszystkich pacjentów, a nie tylko
tych, o których wiadomo, że chorują na chorobę zakaźną.
Poziom kontroli infekcji powinien opierać się na rodzaju zabiegów klinicznych, jakie mają zostać
przeprowadzone, a nie na wiedzy o
statusie zakaźnym pacjentów. Dlatego też należy przeznaczyć odpowiedni budżet na kontrolę zakażeń,
opierając się na ilości i rodzaju zabiegów, jakie mają być przeprowadzane w następnym roku. Lekarze
powinni przestrzegać lokalnych
zasad i mogą, jeśli to konieczne,
wybrać wyższy poziom kontroli
narażeń zawodowych i zakażeń
krzyżowych.
Regionalne, narodowe i lokalne instytucje i ich przedstawicielstwa powinny stworzyć zalecenia
dotyczące kontroli zakażeń lub zastosować się do już istniejących rekomendacji wprowadzonych w życie w innych krajach. Przemysł stomatologiczny powinien udostępniać materiały i sprzęt konieczny
dla kontroli zakażeń i bezpieczeństwa. Instytucje edukacyjne muszą
być zaangażowane w tworzenie
programu podstawowego, zawierającego zarówno dydaktyczne,
jak i praktyczne szkolenia przyszłych pracowników stomatologicznych. Praktykujący dentyści muszą zostać przeszkoleni z protokołów zgodnych ze sztuką lekarską w
zakresie świadczenia bezpiecznych usług stomatologicznych. DT
Piśmiennictwo:
1. Centers for Disease Control and Prevention. Guidelines for Infection Control in
Dental Health-Care Settings — 2003.
MMWR 2003; 52 (No.RR-17): 1–76.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended infection-control
practices for dentistry, 1993. MMWR
1993; 42 (No.RR-8): 1–20.
3. A. S. Kravitz and E. T. Treasure, The
Dental Liaison Committee in the European Union, Manual of Dental Practice,
May 2004: 1–318.
4. Cottone JA, Puttaiah R. Viral Hepatitis
and Hepatitis Vaccines. In: Practical Infection Control in Dentistry, 2nd Ed., edited by Cottone JA, Terezhalmy GT,
Molinari JA Philadelphia: Williams &
Wilkins, 1995: 15–47.
5. Cottone JA, Puttaiah R. Hepatitis B
Virus Infection-Current Status in Dentistry. Dental Clinics of North America.
Volume 40. Number 2 April 1996.
6. Ciesielski C, Marianos D, Ou D-Y,
et al: Transmission of HIV in a dental
practice. Ann Intern Med 1992;
116:798–805.
7. Centers for Disease Control: 101 healthcare workers may have HIVfrom on-thejob accidents. AIDS Weekly 1992;
09(November):12.
8. Centers for Disease Control and Prevention. 1995. HIV/AIDS Surveillance reports 7: 1–39.
9. Nelson KE, Suriyanon V, Taylor E et. al.
1994 The incidence of HIV-1
in village populations in Northern-Thailand. AIDS 1951–1955.
10. UNAIDS/06.20E. 2006 Report on the
Global AIDS Epidemic: Executive Summary—A UNAIDS 10 anniversary special edition. WHO Library Cataloguingin-Publication Data. “ISBN 92 9 173511
6” UNAIDS20 avenue AppiaCH-1211
Geneva 27Switzerland, website:
www.unaids.org
11. ADA Research Institute Department of
Toxicology: Infection hazards for both
dental personnel and patients in the operatory. J Am Dent Assoc 1988; 117:374.
12. Runnells R: Infectious diseases important in dentistry. In: Cottone J,
Terezhalmy G, Molinari J (eds). Practical Infection Control in Dentistry.
Philadelphia: Lea & Febiger,
1991:1–17.
13. Puttaiah R & Cooley R.Infection Control
& Personnel Safety in Periodontics. In:
Wilson T, Kornman K (eds). Fundamentals of Periodontics. Chicago:
Quintessence Publishing C, Inc., 1996:
179–194.
14. Puttaiah R & Cooley R. Infection Control & Safety in Orthodontics. In:
Sachdeva
R,
Bartleon
H-R,
White L, Johnson J (eds). Orthodontics
for the Next Millenium. Glendora:
ORMCO, 1997: 519–540.
15. Miller C, Palenik C: Sterilization, disin-
fection, and asepsis in dentistry. In:
Block S (ed). Disinfection, Sterilization,
and Preservation. Philadelphia: Lea &
Febiger, 1991:676–695.
16. Cottone J, Terezhalmy G, Molinari J:
Rationale for practical infection control
in dentistry. In: Cottone J, Terezhalmy G,
Molinari J (eds). Practical Infection
Control in Dentistry. Philadelphia: Lea
& Febiger, 1991:71–79.
17. Miller C, Palenik C. Development
of Infectious diseases. In: Miller C,
Palenik C (eds). Infection Control and
management of Hazardous Materials for
the Dental Team. St. Louis: Mosby,
1994:30–45.
18. Favero M, Bond W: Chemical disinfection of medical and surgical materials. In Block S (eds). Disinfection,
Sterilization and Preservation. Philadelphia: Lea & Febiger, 1991:617–641.
Autor
Raghunath (Raghu) Puttaiah (BDS,
MPH) jest urzędującym profesorem
Diagnostic Science oraz Kierownikiem Kontroli Zakażeń w Baylor
College of Dentistry, TAMUS HSC
w Dallas, Texas w USA. Był pierwszym stypendystą JJMI Postdoctoral Fellowship z Kontroli Zakażeń
Stomatologicznych. Jest aktywnym
badaczem i konsultantem, prowadził wykłady podczas państwowych
i międzynarodowych zjazdów na temat kontroli zakażeń i bezpieczeństwa w stomatologii. Z autorem
można się skontaktować, pisząc na
adres e-mail: puttaiah.raghunath@
gmail.com