z wizytą w herpetarium

13.
scenariusze
Z wizytą w herpetarium
Zajęcia terenowe:
Zajęcia w klasie:
Cele kształcenia:
1. kształcenie umiejętności dokonywania i dokumentowania obserwacji,
2. pogłębienie wiedzy o bioróżnorodności fauny płazów i gadów,
3. pogłębienie wiedzy o rodzimych i egzotycznych przedstawicielach
herpetofauny,
4. poznanie przystosowań płazów i gadów do życia na lądzie,
5. omówienie problemu ochrony płazów i gadów.
Metody
i formy pracy:
Środki
dydaktyczne:
• asymilacja wiedzy (pogadanka,
wykład),
• samodzielne dojście do wiedzy
(obserwacja zwierząt w herpetarium,
korzystanie z wiadomości
umieszczonych na tablicach
informacyjnych przy terrariach),
• metoda praktyczna (obserwacja).
– 1–
• atlasy i przewodniki do
rozpoznawania wybranych
gatunków płazów i gadów,
• tablice „Krajowe gatunki płazów
i gadów”.

Z wizytą w herpetarium
Przebieg zajęć:
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel:
1. Przeprowadza czynności organizacyjno–porządkowe.
2. Przypomina o zasadach bezpieczeństwa, regulaminie zwiedzania zoo.
3. Przedstawia temat zajęć i omawia przebieg zajęć.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel:
1. Przedstawia filogenezę płazów jako pierwszych kręgowców lądowych.
2. Tłumaczy, że gady powstały w wyniku ewolucji płazów przez co obie grupy
mają wiele cech wspólnych. Przedstawia gady jako organizmy bardziej
zaawansowane w ewolucji.
3. Omawia radiację gadów w erze mezozoicznej.
4. Przedstawia podobieństwa pomiędzy płazami i gadami:
• zmiennocieplność,
• szkielet osiowy (czaszka i kręgosłup) i szkielet kończyn (podobny plan
budowy),
• budowa układu pokarmowego (obecność kloaki),
• obecność płuc,
• serce trójdziałowe,
• obecność nerek,
• dwie półkule mózgowe, narządy Jacobsona, ucho środkowe z jedną
kosteczką słuchową.
– 2 –
13.
scenariusze
Przebieg zajęć:
Faza realizacyjna:
5. Omawia różnice pomiędzy płazami i gadami:
• naskórek płazów jest cienki i bogaty w gruczoły, u gadów zrogowaciały,
bez gruczołów, pokryty łuskami,
• u gadów pojawia się klatka piersiowa,
• płuca płazów są workowate o małej powierzchni wewnętrznej
(skóra uczestniczy w wymianie gazowej); u gadów powierzchnia
wewnętrzna płuc jest większa (budowa gąbczasta),
• u gadów pojawia się niepełna przegroda w komorze serca,
• płazy wydalają mocznik, a lądowe gady kwas moczowy.
6. Porównuje rozmnażanie i rozwój u obu grup organizmów:
• u płazów rozwój jest złożony, a u gadów prosty,
• rozwój jaj u płazów odbywa się w wodzie, a u gadów na lądzie,
7. płazy są bezowodniowcami, a gady owodniowcami.
8. Omawia rodzimą herpetofaunę wraz z przeglądem systematycznym.
9. Polskę zamieszkuje 18 gatunków płazów i 9 gatunków gadów. Wszystkie
gatunki gadów i płazów występujące w Polsce podlegają ochronie prawnej
na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 września 2014 r.
w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną.
10. Dzieli uczniów na dwuosobowe grupy. Poleca uczestnikom zapoznać się
z ekspozycją. Rozdaje atlasy i przewodniki.
11. Informuje uczniów, że ich zadaniem będzie zdobycie informacji o jednym
z gatunków znajdujących się na ekspozycji, a następnie przedstawienie go
całej grupie. Zadanie mają wykonać w parach.
12. Przydziela poszczególnym grupom określony gatunek.
13. Podaje czas i miejsce zbiórki po wykonaniu zadania.
14. Poleca uczniom przedstawienie zdobytych informacji.
– 3 –
Z wizytą w herpetarium
Przebieg zajęć:
Faza realizacyjna:
15. Inicjuje dyskusję na temat:
• hodowli zwierząt egzotycznych, warunków jakie trzeba zapewnić tym
zwierzętom,
• hodowli zwierząt niebezpiecznych dla człowieka,
• konwencji CITES, która ogranicza handel gatunkami zagrożonymi
wyginięciem ich częściami lub produktami z nich wytworzonymi.
16. Rozdaje tablice „Krajowe gatunki płazów i gadów Polski”. Prosi o zapoznanie się z nimi.
17. Inicjuje dyskusję na temat:
• roli płazów i gadów w przyrodzie i gospodarce człowieka,
• przyczyn spadku liczebności tych organizmów w Polsce i na świecie
(m.in. zanieczyszczenie środowiska, niszczenie i fragmentacja siedlisk,
odławianie i handel),
• sposobów ochrony herpetofauny: ochrona ustawowa, ochrona siedlisk
i miejsc rozrodu, akcja edukacyjna, reintroducja, podziemne przejścia
pod jezdniami).
Faza podsumowująca:
Nauczyciel:
1. Nauczyciel powtarza treści wprowadzone na lekcji.
2. Podsumowuje wiadomości o faunie płazów i gadów.
– 4 –
13.
scenariusze
© [rorue / Fotolia]
Rzekotka drzewna
(Hyla arborea)
© [lfrabanedo / Fotolia]
© [Michael Tieck / Fotolia]
© [Wolfgang Kruck / Fotolia]
Salamandra plamista
(Salamandra salamandra)
© [hfox / Fotolia]
Traszka górska
(Triturus alpestris)
© [M.R. Swadzba / Fotolia]
Kumak górski
(Bombina variegata)
Ropucha paskówka
(Epidalea calamita)
– 5 –
© [artush / Fotolia]
Ropucha szara
(Bufo bufo)
© [creativenature.nl / Fotolia]
Ropucha zielona
(Bufotes viridis)
Jaszczurka żyworodna
(Zootoca vivipara)
Jaszczurka zwinka
(Lacerta agilis)
© [vipersgarden / Fotolia]
Grzebiuszka ziemna
(Pelobates fuscus)
Gniewosz plamisty
(Coronella austriaca)
© [JanMika / Fotolia]
Kumak nizinny
(Bombina bombina)
© [Omika / Fotolia]
Padalec zwyczajny
(Anguis fragilis)
© [Gucio_55 / Fotolia]
© [Henrik Larsson / Fotolia]
Krajowe gatunki
gadów i płazów
Z wizytą w herpetarium
© [creativenature.nl / Fotolia]
samiec
[Vitalii Hulai / Fotolia]
© [kikkerdirk / Fotolia]
[Vitalii Hulai / Fotolia]
Krajowe gatunki
gadów i płazów
samica
© [BV / Fotolia]
Żółw błotny
(Emys orbicularis)
© [Toenne / Fotolia]
© [S.R.Miller / Fotolia]
© [creativenature.nl / Fotolia]
Żaba śmieszka
(Pelophylax ridibundus)
Żaba jeziorkowa
(Pelophylax lessonae)
Zaskroniec zwyczajny
(Natrix natrix)
Żaba trawna
(Rana temporaria)
© [dudakova elena / Fotolia]
Żaba moczarowa
(Rana arvalis)
© [Stephan Morris / Fotolia]
Wąż Eskulapa
(Zamenis longissimus)
Traszka zwyczajna
(Lissotriton vulgaris)
© [hfox / Fotolia]
Traszka karpacka
(Lissotriton montandoni)
© [mrpluck / Fotolia]
Traszka grzebieniasta
(Triturus cristatus)
Żmija zygzakowata
(Vipera berus)
© [Anita Huszti / Fotolia]
Żaba dalmatyńska
(Rana dalmatina)
– 6 –
© [arolina66 / Fotolia]
Żaba wodna
(Pelophylax kl. esculentus)