delfin białonosy delfin pręgoboki

W ALENIE
W ALENIE
DELFIN PRĘGOBOKI (STENELLA COERULEOALBA)
DELFIN BIAŁONOSY (LAGENORHYNCHUS ALBIROSTRIS)
Pięknie ubarwiony delfin pręgoboki to prawdziwy
Delfin białonosy to jedyny gatunek delfina występujący regularnie w zachodnim Bałtyku
akrobata. Niestety, w niektórych rejonach świata wciąż
i najczęściej pojawiający się w polskich wodach. Jego biologia wciąż jednak pozostaje dla
intensywnie się na niego poluje.
ludzi tajemnicą.
WYGLĄD ZEWNĘTRZNY I BUDOWA CIAŁA
Delfin pręgoboki ma kształt ciała typowy
dla tej grupy zwierząt, podobny do delfina
butlonosego. Średniej wielkości głowa
zakończona jest niezbyt długim dziobem, oddzielonym od melona wyraźnie
zaznaczoną bruzdą. Płetwy piersiowe
są wydłużone, zaostrzone na końcach
i wygięte ku tyłowi, a płetwa grzbietowa
wysoka i również skierowana ku tyłowi
ciała. Płetwa ogonowa ma kształt typowy
dla delfinów. Delfin pręgoboki odznacza
się charakterystycznym ubarwieniem. Jego
grzbiet jest ciemnoszary, a boki ciała znacznie jaśniejsze i oddzielone ciemną i wąską
pręgą od białawego lub różowawego
brzucha. Kolejna pręga biegnie od oka do
nasady płetwy piersiowej. Pomiędzy tymi
dwiema pręgami często zaznacza się jeszcze
krótka pręga dodatkowa. Płetwy mają barwę
ciemnoszarą lub czarną.
WYSTĘPOWANIE I SIEDLISKO
Delfin pręgoboki to szeroko rozsiedlony
gatunek, spotykany w Atlantyku, Pacyfiku
i Oceanie Indyjskim oraz w przyległych
morzach. Ssak ten jest zasadniczo gatunkiem tropikalnym i subtropikalnym,
chociaż miejscami sięga 50° szerokości
geograficznej południowej i północnej.
Stabilna populacja delfina pręgobokiego
utrzymuje się w Morzu Śródziemnym. Okazjonalnie odwiedza on rejony leżące na dale-
kiej Północy, takie jak wybrzeża Kamczatki,
południowej Grenlandii, Wysp Owczych lub
Wysp Księcia Edwarda na południu Oceanu
Indyjskiego. W wielu rejonach jego populacje trzymają się granicy między wodami
przybrzeżnymi a oceanicznymi, a także
stref konwergencji prądów oceanicznych
czy upwellingu.
TRYB ŻYCIA
Delfiny pręgobokie są bardzo szybkimi
i sprawnymi pływakami. Często spontanicznie wykonują akrobatyczne skoki ponad
powierzchnię wody. Żyją w stadach
liczących od kilkudziesięciu do nawet 500
osobników, które niekiedy łączą się ze sobą
(składają się wówczas z nawet kilku tysięcy
sztuk). Stada te zwykle tworzone są przez
zwierzęta tej samej płci lub w podobnym
wieku. W poszukiwaniu pokarmu delfiny
pręgobokie nurkują na głębokości 200–
–700 m.
POKARM
Delfiny pręgobokie polują na wiele gatunków pelagicznych i bentopelagicznych
ryb (szczególnie na świetliki i dorsze) oraz
mątw.
ROZRÓD
Delfiny pręgobokie dojrzewają płciowo
w wieku 7–15 lat w przypadku samców
i 5–13 lat w przypadku samic, zazwyczaj
Delfiny pręgobokie często wykonują akrobatyczne skoki ponad powierzchnię wody.
OBSERWACJE W TERENIE
Z powodu charakterystycznego ubarwienia i akrobatycznych skoków gatunek ten łatwo rozpoznać
w warunkach naturalnych. Powszechnie znany jest jego zwyczaj wyskakiwania z wody przed nadpływającymi
łodziami, dzięki czemu można go obserwować podczas wycieczek typu whale watching. W Bałtyku, również
w Zatoce Gdańskiej, pojedyncze osobniki obserwowane były kilka razy w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat.
przy długości ciała 2,1–2,2 m. Ich system
rozrodczy ma charakter poligyniczny –
pojedynczy samiec kopuluje z wieloma
samicami. Ciąża trwa mniej więcej 12–
–13 miesięcy. Młode rodzą się przeważnie
latem lub zimą.
ZAGROŻENIA I OCHRONA
Delfin pręgoboki jest obiektem intensywnych polowań w Japonii. Liczba zabijanych osobników sięgała niegdyś nawet
20 tys. rocznie. Chociaż w ostatnich latach
spadła do poniżej 1 tys., to liczebność populacji tego gatunku w wodach japońskich
wciąż maleje. Niewielka liczba delfinów
zabijana jest również na Karaibach, Sri
Lance i w Morzu Śródziemnym. W wielu
miejscach zagrożeniem dla tego gatunku
są również sieci rybackie. W latach 1990–
–1992 w Morzu Śródziemnym miał miejsce
masowy pomór delfinów pręgobokich, spowodowany prawdopodobnie obniżeniem
odporności populacji na choroby wirusowe
na skutek zanieczyszczenia wód morskich
przez związki chloroorganiczne. Globalna
populacja tego gatunku liczy z pewnością
powyżej 1 mln osobników, nie jest on więc
zagrożony wyginięciem. Inaczej sprawa
wygląda w przypadku lokalnych populacji,
poddanych presji ze strony człowieka.
Długość ciała: do 2,56 m
Waga: do 156 kg
Liczba młodych: 1
Długość życia: do 58 lat
Nazwa angielska: striped dolphin
Strona brzuszna i dziób delfina białonosego są białe, szarawe lub popielate.
WYGLĄD ZEWNĘTRZNY I BUDOWA CIAŁA
Delfin białonosy charakteryzuje się krępą
budową ciała. Ma on bardzo krótki i gruby dziób, oddzielony od melona płytką
bruzdą. Płetwy piersiowe są długie, ostro
zakończone i skierowane ku tyłowi. Płetwa
grzbietowa jest bardzo wysoka, zaostrzona
i również zagięta ku tyłowi. Płetwa ogonowa
ma typowy kształt. Barwa ciała jest zmienna, przeważnie ciemnoszara lub czarna na
grzbiecie i po bokach ciała. Jaśniejsze, niewyraźne plamy mogą się pojawiać w górnej
części tułowia i w okolicach ogona. Dziób
oraz strona brzuszna są białe, szarawe lub
popielate. Samice delfinów białonosych
dorastają zwykle do 2,4 m, samce do 3,1 m
i ważą odpowiednio 180 oraz 350 kg.
WYSTĘPOWANIE I SIEDLISKO
U tego gatunku na bokach ciała widnieją charakterystyczne pręgi.
112
Delfin białonosy zamieszkuje morza strefy
chłodnej umiarkowanej i subpolarnej północnego Atlantyku. Jego zasięg rozciąga
się od Cape Cod i wybrzeży Portugalii po
wybrzeża południowej Grenlandii i Svalbard. Występuje regularnie w Cieśninach
Duńskich, okazjonalnie spotkać można go
bardziej na wschód, w Bałtyku Właściwym.
Brak tego delfina w Morzu Śródziemnym.
Przeważnie zasiedla on wody przybrzeżne
o głębokości mniejszej niż 200 m, ale spo-
tyka się go także w rejonie szelfu kontynentalnego oraz na otwartym oceanie.
TRYB ŻYCIA
Biologia tego gatunku jest wciąż raczej
słabo poznana. Najczęściej żyje on w stadach do 30 osobników, gromadzących
prawdopodobnie zwierzęta w podobnym
wieku lub tej samej płci. Czasem łączy się
w stada liczące setki, a nawet tysiące osobników. Niekiedy ssaki te występują i polują w mieszanych grupach z butlonosami
i delfinami białobokimi lub towarzyszą
większym waleniom, szczególnie finwalom
i humbakom. Są bardzo aktywne i często
wyskakują nad wodę. Chętnie podpływają
do łodzi i statków, by towarzyszyć im przez
jakiś czas.
POKARM
Delfiny białonose polują na wiele gatunków
pelagicznych ryb, ze szczególnym uwzględnieniem śledzia, ryb dorszowatych (dorsza,
plamiaka, karlika, bielmika, witlinka) i morszczuka. Nie gardzą również głowonogami
i skorupiakami.
ROZRÓD
O rozrodzie tego gatunku niewiele wiadomo.
Samice dojrzewają przy rozmiarze ok. 2,4 m,
OBSERWACJE W TERENIE
Spośród wszystkich delfinów delfin białonosy pojawia się w Bałtyku najczęściej, a jego odwiedziny
notowane są od mniej więcej 700 lat. Do tej pory doliczono się co najmniej 40 takich zdarzeń z udziałem
70 osobników. U wybrzeży Polski po raz pierwszy gatunek ten został odnotowany w 1862 r. (jeden osobnik),
a następnie w 1989 r. (dwa osobniki), 1994 r. (jeden osobnik), 1995 r. (jeden osobnik) i 1998 r. (jeden
osobnik). Niestety dla wszystkich delfinów te odwiedziny zakończyły się śmiercią w sieciach rybackich.
Warto wspomnieć historię delfina ochrzczonego przez rybaków imieniem Duduś, który w 1995 r. pojawił się
w okolicach Helu. Zanim zginął, przez mniej więcej miesiąc przebywał w tym rejonie, towarzysząc rybakom
w połowach. Trzy lata później ten sam los spotkał kolejnego osobnika, nazwanego Fikuś, który w Bałtyku
przebywał przez rok. Grupa bliżej niezidentyfikowanych delfinów, być może białonosych, widziana była
u polskich brzegów również w 2007 r. Relatywnie częste obserwacje tego gatunku w Bałtyku w ostatnich
latach sugerować mogą, że rozpoczyna on kolonizację tego morza. Prawdopodobnie w najbliższych latach
będzie można obserwować tego delfina nieco częściej.
a samce – 2,5 m. Cielęta rodzą się od maja
do września. Noworodek mierzy ok. 1,1 m
i waży mniej więcej 40 kg.
ssaków. Istnienie delfina białonosego nie jest
więc zagrożone, chociaż niektóre lokalne
populacje zmniejszają swoją liczebność.
ZAGROŻENIA I OCHRONA
Delfin białonosy nie jest obiektem komercyjnych polowań. Okazjonalnie pada ofiarą
wielorybników w wodach Grenlandii, Norwegii, Islandii i Kanady. Pewna liczba osobników ginie zaplątana w sieci rybackie. Brak
jest wiarygodnego oszacowania liczebności
globalnej populacji tego gatunku, ale prawdopodobnie żyje co najmniej 100 tys. tych
Długość ciała: 2,4–3,1 m
Waga: 180–350 kg
Liczba młodych: 1
Długość życia: brak danych
Nazwa angielska: white-beaked dolphin
113