Emisja glosu

Ramowy program przedmiotu uzupelniajacego „Emisja głosu”
mgr Anna Olszowa
mgr Elzbieta Szumiło
LICZBA GODZIN:
30
FORMA ZAJĘĆ: warsztaty
CELE:
Uczestnik:
- uświadamia sobie znaczenie mowy w pracy nauczyciela;
- posiada elementarne wiadomości z zakresu anatomii, fizjologii, higieny aparatu
głosowego;
- zna zasady ogólne dotyczące ćwiczeń oddechowych , fonacyjnych i artykulacyjnych
oraz rehabilitacyjnych i potrafi wykonywać odpowiednie ćwiczenia;
- wykształcił prawidłowy tor oddechowy i opanował dobrą „gospodarkę oddechową”
(pogłębił wdech i wydłuŜył fazę wydechową – opanował oddech przeponowoŜebrowy, uelastycznił przeponę i rozruszał dolne Ŝebra - wyeliminował oddech górny,
opanował umiejętność podparcia oddechowego, dostosował długość wydechu do
frazy);
- potrafi eliminować napięcie mięśni szyi, krtani, Ŝuchwy, odcinka lędźwiowego
kręgosłupa za pomocą metod relaksacji;
- zna podstawowe zasady dykcji i poprawnej wymowy, prawidłowego frazowania,
odpowiedniego akcentowania i odpowiedniej intonacji
- zna podstawy retoryki i skutecznej prezentacji;
- potrafi korzystać z podstawowych zasad retoryki i skutecznej prezentacji ;
- zna zasady higieny aparatu głosowego w pracy i Ŝyciu nauczyciela;
OPIS TREŚCI: .
1. Głos jako podstawowe narzędzie pracy nauczyciela
- podstawowe narzędzie nawiązania i podtrzymania kontaktu
- środek przekazu dydaktycznego
- budowanie autorytetu nauczyciela
2. Warunki prawidłowej emisji
- wpływ czynników zewnętrznych na głos (stres, pośpiech, mało ruchu, mało
sytuacji ćwiczenia pełnego głosu, np. śpiewu, mówienia publicznego;
- czynniki wewnętrzne - miejsca szczególnego napięcia ( ciało, krtań, szczęki)
- potrzeba pracy z głosem
- higiena głosu
3. Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii aparatu głosowego
- budowy i działania aparatu artykulacyjnego, oddechowego i fonacyjnego
4. Warunki higieny głosu i pracy nad głosem
a. etapy i sposoby kształtowania emisji głosu
b. przedstawienie schematu zajęć warsztatowych z zakresu emisji głosu
5. Techniki oddychania
- ćwiczenia usprawniających aparat oddechowy;
- wyrobienie nawyku posługiwania się oddechem przeponowo-Ŝebrowym,
- powrót do oddechu naturalnego
- ćwiczenia rozluźniające ciała podstawą prawidłowego oddechu i pracy głosem
- wydłuŜenie fazy wydechowej, podparcie oddechowe,
- równomierność siły wydechu,
- ekonomiczność zuŜycia powietrza, dostosowanie długości wydechu do czasu trwania
wypowiedzi (frazy),
- umiejętność podporządkowania pauz oddechowych logice i składni mówionego
tekstu.
6. Relaksacja i muzykoterapia jako metody eliminowania napięcia poprawiającego
efektywność pracy głosem.
- ćwiczenia relaksacyjne – odpręŜające;
– logorytmika
- śpiew jako ćwiczenia oddechowo-głosowe
7. Ćwiczenia głosowe.
- ustalenie wysokości głosu odpowiedniej dla danej osoby
- rodzaje nastawienia głosowego (atakowania dźwięku)
- wyrobienie umiejętności miękkiego atakowania dźwięku
- ćwiczenia rozszerzenia skali głosu i odpowiedniego wykorzystania rezonatorów
głosowych.
8. Podstawy fonetyki artykulacyjne i akustycznej
- samogłoski – ustne i nosowe;
- spółgłoski;
- kultury Ŝywego słowa
- wymowa głosek w toku mowy – upodobania, uproszczenia, wymowa spółgłosek
podwójnych;
- ćwiczenia wyrazistości artykulacji głosek;
- akcent;
9. Podstawy retoryki i skutecznej prezentacji:
- ekspresja mowy
- niewerbalne elementy komunikacji interpersonalnej
- mowa ciała
- postawa ciała
- drama
- autoprezentacja
- jak sobie radzić z tremą;
- praca nad tekstem – ćwiczenia;
10. Zasady higieny aparatu głosowego w pracy i Ŝyciu nauczyciela
STRATEGIA REALIZACJI:
Treści teoretyczne programu zostaną przekazane w formie wykładów, stopniowo na
kolejnych zajęciach. Jednak zasadnicza część programu jest realizowana w formie
warsztatowej umoŜliwiającej pełną aktywizację uczestników zajęć. Struktura kaŜdych zajęć
opiera się wykonywaniu kolejnych ćwiczeń wchodzących w skład wprowadzanych technik
pracy z głosem i powtarzaniu ich na kolejnych zajęciach. Daje ona moŜliwość praktycznego
zastosowania wiedz i trwałe opanowanie ćwiczeń doskonalących prawidłową technikę emisji
głosu. Taka forma zajęć daje teŜ moŜliwość indywidualnej pomocy prowadzącego w
opanowaniu umiejętności poprawnego wykonywania ćwiczeń oddechowych i głosowych .
FORMA OCENIANIA:
Opanowanie treści wykładowe zostanie ocenione za pomocą testu sprawdzającego złoŜonego
z 20 pytań. Część warsztatową zostanie zaliczona na podstawie aktywnej obecności na
zajęciach i umiejętności poprawnego wykonania odpowiednich ćwiczeń oddechowych.
LITERATURA:
1/ Emisja głosu nauczyciela. Wybrane zagadnienia, red. Maria Przybysz-Piwko, Centralny
Ośrodek doskonalenia nauczycieli, Warszawa 2006
2/ DeleŜyński J., Walczak-DeleŜyńska M., Czy dykcja to fikcja? Praca nad wyrazistością
słowa, Bałucki Ośrodek Kutlury w Łodzi, Lódź 2004
3/ Gawrońska M., Podstawy wymowy i impostacji głosu. Dla studentów i absolwentów
Akademii Wychowania Fizycznego, Wydawnictwo AWF we Wrocławiu, Wrocław 2001
4/ Głos narzędziem pracy. Poradnik dla nauczycieli, red. Marioli Śliwińskiej-Kowalskiej,
Instytut Medycyny pracy, Łódź, 1999
5/ Łastik A., Poznaj swój głos...twoje najwaŜniejsze narzędzie pracy, Studio Emka, Warszawa
2002.
6/ Walczak-DeleŜyńska M., Aby język giętki... Wybór ćwiczeń artykulacyjnych od J Tennera
do B. Toczyskiej, , WST, Wrocław 2004
7/ Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie. Podręcznik do nauki emisji głosu,
UNIVERSITAS, Kraków 2003
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
8/Toczyska B. Sarabanda w chaszczach. Wyd.Podkowa, Gdańsk 1997
9/ Toczyska B. Łamańce z dykcją czyli makaka ma Kama, Wyd.Podkowa, Gdańsk 1998
10/ Toczyska B. Elementarne ćwiczenia dykcji. Gdańskie wydawnictwo Oświatowe, Gdańsk
2000/ Zielińska H., Kształcenie głosu. Wydawnictwo Muzyczne POLIHYMNIA Sp.z.o.,
Lublin 2002
11/ Michałowska D. O podstawach polskiej wymowy scenicznej, PWST Kraków 1994
12/ Gawęda K., Łazewski J. O błędach wymowy. KsiąŜeczka dla dzieci, tudzieŜ wyŜszych
urzędników państwowych”, Agencja „ Od A do Z”, Białystok 2000
13/ Oczkoś M., Abecadło mówienia, Oficyna Wydawnicza Unus, 1999
14/ Detz J., Sztuka przemawiania , Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
15/ Orr Leonard, Świadomy oddech, Wydawnictwo „Ravi”, Łódź 2006
16/ Schutt Karin, Terapia oddechem, Oficyna Wydawnicza „Spar”, Warszawa
17/ Welles, Oddech , który leczy, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2000
18/ Gawęda K., Łazewski J. Uczymy się poprawnej wymowy, ALFA,Warszawa 1995
19/ Lewis D., Spokojny oddech, BIS,Warszawa 2003