docNr. 4
download 
Reklamacja Transkrypt
Nr. 4
Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl dnia 2016.12.07 Jeśli pobrałeś Biuletyn , czytasz i wiedza tu zawarta jest Tobie przydatna wpłać chociaż 5 zł na konto : Jeśli masz ciekawy temat prześlij go, opublikujemy W tym numerze : Komornik sądowy Natychmiastowa Wykonalność Wyroków Egzekucja komornicza Koszty celowe Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl Kodeks Postępowania Cywilnego posługuje się pojęciem „natychmiastowa wykonalność wyroków” ( a art. 333-338 kpc ) , Art. 333. Nadanie rygory natychmiastowej wykonalności z urzędu § 1. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli: 1) zasądza alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące; lub określeniem „wyrok jest natychmiast wykonalny” (art.388 kpc ), względnie pojęciem „ tytuł wykonawczy „ (art. 776 kpc ). Art. 776. Pojęcie tytułu wykonawczego Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Wykonanie wyroku oznacza, iż może on zostać zrealizowany , czyli spełnione będzie rozstrzygnięcie zawarte w wyroku sądowym. Wykonanie wyroku może się odnosić do tych orzeczeń , które w swej treści mają element nakazujący, polecający, zakazujący. Element ten zawierają wyroki zasądzające świadczenie , a więc wyroki w których sąd poleca pozwanemu odpowiednie zachowanie się . Wyroki tego rodzaju mogą być zatem wykonane, przy czym jeśli mówimy o wykonaniu wyroku, to mówimy przede wszystkim o przymusowym wykonaniu, przy pomocy egzekucji sądowej. Jednakże i dobrowolne wykonanie wyroku przez pozwanego, np. dostosowanie się do wyroku nakazującego zapłatę określonej sumy na rzecz powoda. Można nawet zaryzykować twierdzenie, że taka sytuacja jest idealna. Mając powyższe na uwadze można stwierdzić, iż : 1) Postanowienie orzeczone w trybie zabezpieczenia o ustalenie obowiązku oraz wysokości alimentacji, 2) Wyrok kończący postępowanie ws. Ustalenia obowiązku oraz wysokości alimentacji - nieprawomocny, Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl - prawomocny są z urzędu opatrzone klauzulą natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 333 § 1. pkt. 1 kpc. Wyrok bądź postanowienie wydane w trybie zabezpieczenia z nadaną klauzulą natychmiastowej wykonalności jest tytułem wykonawczym a tym samym tytułem egzekucyjnym w myśl art. 776 kpc i art. 777 kpc nadającym się do egzekucji komorniczej. Tak więc kluczowym w postępowaniu egzekucyjnym przed komornikiem jest klauzula natychmiastowej wykonalności na orzeczeniu Sądu. Ustawodawca na tym etapie ustalił pewne ograniczenia przy nadaniu klauzuli natychmiastowej wykonalności na wniosek pozostawiając bez ograniczeń klauzulę natychmiastowej wykonalności z urzędu ( art. 334 kpc ). Art. 334. Zabezpieczenie § 1. Sąd może uzależnić natychmiastową wykonalność wyroku od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia. § 2. Zabezpieczenie może polegać również na wstrzymaniu wydania powodowi rzeczy odebranych pozwanemu lub sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu albo na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku ruchomego. § 3. Sprzedaż lub przejęcie na własność zajętej nieruchomości wstrzymuje się z urzędu do czasu uprawomocnienia się wyroku. § 4. Zabezpieczenie nie może być zarządzone co do należności alimentacyjnych w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi zasądzającemu te należności rygor natychmiastowej wykonalności z urzędu. W tym miejscu należy dla porządku podać, iż moment od którego obowiązuje wykonalność orzeczenia Sądu w sprawie ustalenia obowiązku alimentacyjnego oraz wysokości alimentacji jest określona w art. 336 kpc. Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl Art. 336. Chwila obowiązywania rygoru natychmiastowej wykonalności Rygor natychmiastowej wykonalności obowiązuje od chwili ogłoszenia wyroku lub postanowienia, którym go nadano, a gdy ogłoszenia nie było - od chwili podpisania sentencji orzeczenia. Tak więc reasumując orzeczenie Sądu ustalające obowiązek alimentacji oraz wysokość alimentacji na podstawie art. 333 kpc otrzymuje z urzędu klauzule natychmiastowej wykonalności , która obowiązuje zgodnie z art. 336 kpc od chwili ogłoszenia orzeczenia Sądu i jest tytułem wykonawczym zgodnie z art. 776 kpc i art. 777 kpc nadającym się do egzekucji w tym egzekucji komorniczej zgodnie z art. 1081 kpc – do art. 1088 kpc. W tym miejscu należy się zatrzymać jeszcze przed omówieniem przepisów regulujących samą egzekucję komorniczą. Zwykle w orzeczeniach Sądu ustalającym obowiązek alimentacyjny oraz wysokość kwot alimentacji brzmi następująco : Zasądza od pozwanego ............ na rzecz małoletniego powoda .......................... tytułem alimentów kwotę ............... miesięcznie , płatną do rąk matki dziecka ......................... jako jej przedstawicielki ustawowej do dnia ................ z ustawowymi odsetkami za opóźnienie którejkolwiek z rat ........... W tak brzmiącej sentencji można wyróżnić następujące istotne informacje : 1. orzeczenie dotyczy szczególnego rodzaju roszczenia jakim jest zaspokajanie podstawowych i usprawiedliwionych potrzeb małoletnich dzieci (art. 133 kro , art. 135 kro ) tj. alimentacji, 2. jest to roszczenie okresowe i periodyczne, ( określenie płatności co miesiąc oraz określenie „ raty „) 3. wymieniona jest tzw. wymagalność poszczególnych rat płatnych co miesiąc na dzień określony w orzeczeniu Sądu po zadaniu - ... płatną do rąk matki dziecka ......................... jako jej przedstawicielki ustawowej do dnia Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl Wyjątkowość roszczenia alimentacyjnego na rzecz małoletnich dzieci wynika z celu jakiemu służy obowiązek alimentacji a wynikający z art. 128 kro . Zasadniczym celem obowiązku alimentacyjnego jest zapewnienie członkom rodziny środków finansowych potrzebnych do utrzymania, wychowania oraz ich egzystencji. Za usprawiedliwieniem istnienia obowiązku alimentacyjnego odpowiadają trzy funkcje: a) materialno – ekonomiczna; b) opiekuńczo – zabezpieczająca; c) socjalno – wychowawcza. Ad. a) Funkcja ta polega na zabezpieczeniu przez rodzinę materialnych potrzeb jej członków. Za funkcję ekonomiczną odpowiedzialność biorą jedynie członkowie danej rodziny. Ad. b) Stanowi ona materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny, które w pewnych okresach życia mają ograniczone możliwości samorealizacji, są pozbawieni środków do życia albo też wymagają pomocy. Funkcja ta implicite określa obowiązek alimentacyjny. Będzie to dotyczyło zarówno pomocy wobec dziecka, jak i małżonka w separacji małżonka czy po rozwodzie. Ad. c) Celem tej funkcji jest wprowadzenie dziecka do świata kultury danego społeczeństwa. Spełnienie tejże roli nastąpi tylko wtedy, kiedy dziecko będzie miało zapewnioną pomoc finansową ze strony obydwojga rodziców. Art. 786. Dostarczenie dowodu zdarzenia uzależniającego nadanie klauzuli wykonalności § 1. Jeżeli wykonanie tytułu egzekucyjnego jest uzależnione od zdarzenia, które udowodnić powinien wierzyciel, sąd nada klauzulę wykonalności po dostarczeniu dowodu tego zdarzenia w formie dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym. Nie dotyczy to wypadku, gdy wykonanie jest uzależnione od równoczesnego świadczenia wzajemnego, chyba że świadczenie dłużnika polega na oświadczeniu woli. Art. 320. Możliwość spełnienia świadczenia w ratach W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do Z racji wyjątkowości tego typu roszczenia jakim jest alimentacja Ustawodawca wprowadził wiele udogodnień w dochodzeniu tego typu roszczeń w tym nadanie spełnienia tego świadczenia. Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl natychmiastowej klauzuli wykonalności na orzeczenia nieprawomocne z urzędu ( art. 333 kpc ) na roszczenia okresowe i periodyczne z wyłączeniem stosowania art. 786 kpc a tym samym bez potrzeby badania czy tytuł wykonawczy ,którym jest orzeczenie sądowe z nadana klauzulą natychmiastowej wykonalności uzależnione jest od zdarzeń, które powinien udowodnić wierzyciel. Art. 783. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności § 1. Postanowienie o nadaniu To wyłączenie stosowania art. 786 kpc jest oczywiste gdyż zdarzenia w postaci miesięcznych rat płatnych w późniejszych i kolejnych okresach nie wymaga dowodu, gdyż wynika on wprost z obowiązku zawartego w art. 128 kro . klauzuli wykonalności wymienia także tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres Tym samym Sad orzekając obowiązek alimentacyjny oraz wysokość miesięcznych rat alimentacyjnych nie musi badać na etapie orzekania o istnieniu zdarzeń przyszłych a wynikających właśnie z obowiązku z art. 128 kro , które miałyby wpływ na nadanie klauzuli natychmiastowej wykonalności na całość orzeczenia mimo, ze świadczenie jest okresowe i płatne również periodycznie. egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, tytułowi egzekucyjnemu Nie mniej jednak kluczowym argumentem jest to że klauzula wykonalności powinna zawierać stwierdzenie, że tytuł uprawnia do egzekucji (art. 783 kpc), a chyba nikt nie ma wątpliwości że świadczenie którego termin spełnienia wymagalności jeszcze nie nadszedł nie może być egzekwowane. opiewającemu na świadczenie pieniężne w walucie obcej sąd nada klauzulę wykonalności ze zobowiązaniem komornika do przeliczenia tej kwoty na walutę Sąd orzekając obowiązek alimentacyjny oraz wysokość i zakres alimentacji oraz zgodnie z art. 333 kpc nadając z urzędu klauzule natychmiastowej wykonalności na roszczenia alimentacyjne płatne jako miesięczne raty a tym samym na roszczenia okresowe i płatne periodycznie powinien nadając jednocześnie temu orzeczeniu zgodnie z art. 776 kpc i art. 777 kpc cechę tytułu wykonawczego będącego jednocześnie tytułem egzekucyjnym określić zakres egzekucji i oznaczyć świadczenie podlegające egzekucji polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu podziału nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi. Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl zgodnie z art. 783 § 1. zd .” oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji” kpc Konsekwencja powyższego do punktu orzekającego zakres i wysokość alimentacji jak w przykładzie wyżej tj. Zasądza od pozwanego ............ na rzecz małoletniego powoda .......................... tytułem alimentów kwotę ............... miesięcznie , płatną do rąk matki dziecka ......................... jako jej przedstawicielki ustawowej do dnia ................ z ustawowymi odsetkami za opóźnienie którejkolwiek z rat ........... w punkcie następnym a mówiącym o nadaniu klauzuli natychmiastowej wykonalności obok stwierdzenia – „ wyrokowi nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności „ po tym zdaniu powinno nastąpić stwierdzenie co do zakresu egzekucji np. – „... Egzekucji poddaje się tylko te świadczenia, których termin wymagalności już upłynął”. Tutaj należy jednak wrócić do art.786 kpc. „Nadejście wskazanego w tytule egzekucyjnym terminu do spełnienia świadczenia; terminy takie określane są w orzeczeniach, w których zasądzone świadczenie rozłożone zostało na raty lub odroczony został termin ich spełnienia (art. 320 kpc) oraz w których wyznaczony został termin i sposób uiszczenia dopłat lub spłat, a także oznaczony został termin wydania rzeczy(art. 320 kpc, art. 624 kpc); terminy takie określane są także w ugodach sądowych oraz w aktach notarialnych; w przypadku tytułu egzekucyjnego, w którym świadczenie rozłożone zostało na raty, klauzule wykonalności mogą być nadawane co do poszczególnych rat świadczenia po upływie spełnienia każdej z nich". "Badanie upływu terminu spełnienia świadczenia wskazanego w tytule egzekucyjnym sąd przeprowadza w postępowaniu klauzulowym, chyba że w tytule egzekucyjnym dłużnik został zobowiązany do uiszczania świadczeń periodycznych wymagalnych w przyszłości. W tym ostatnim przypadku nadejście terminu wymagalności stanowi przeszkodę, którą bierze pod uwagę organ egzekucyjny". Henryk Pietrzkowski, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część trzecia - Postępowanie egzekucyjne, tom 4, Warszawa 2007, s. 83-84. "Do zdarzeń, których wystąpienie nie wymaga udowodnienia, zaliczyć należy upływ terminu kalendarzowego, a także inne fakty objete notoryjnością powszechną i notoryjnością sądową (art. 228). Na okoliczność tę wskazał ustawodawca w art. 786 [1] zd. 2 i 3 (...). W prawdzie przepis ten dotyczy nadawania klauzuli wykonalności aktom notarialnym, jednakże norma w nim zawarta znajduje zastosowanie również w przypadku innych rodzajów tytułów egzekucyjnych. Jest bowiem oczywiste, że kwestia spełnienia przez dłużnika świadczenia objętego tytułem egzekucyjnym wykracza Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl poza zakres kognicji sądu w postępowaniu klauzulowym. Z kolei wśród zdarzeń, których nastąpienie powinien wykazać wierzyciel wymienić można warunki w znaczeniu cywilnoprawnym (art. 89 i n. kc), terminy rozumiane jako zdarzenia przyszłe i pewne (dies certus an), a także inne okoliczności umożliwiające wierzycielowi skierowanie sprawy na drogę egzekucji (...)". Maciej Muliński, Postępowanie o nadanie klauzuli wykonalności krajowemu tytułowi egzekucyjnemu, Warszawa 2005, s. 182: Powyższe wskazuje jak ważnym są zdarzenia przyszłe przy nadawaniu klauzuli natychmiastowej wymagalności. I o ile w przypadku orzeczeń dot. kwot alimentacji art. 786 kpc nie ma zastosowania jednak zdarzenia przyszłe a takim są raty alimentacyjne płatne co miesiąc a tym samym jako roszczenia, których termin wymagalności jeszcze nie upłynął mają kolosalne znaczenie w postępowaniu egzekucyjnym . Tutaj należy dodać jeszcze następujące : Andrzej Marciniak, Postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2005, s. 128-129: "Przepisy ustawy dopuszczają jednak możliwość badania w postępowaniu klauzulowym niektórych materialno prawnych aspektów roszczenia stwierdzonego w tytule egzekucyjnym. Według tych przepisów przedmiotem badania sądu w postępowaniu klauzulowym może być: (...) b) nastąpienie zdarzenia, od którego uzależnione jest wykonanie tytułu egzekucyjnego (art. 786 par. 1, 786 [1] ), np. (...) nadejście określonego tytułem egzekucyjnym terminu do spełnienia świadczenia; nie dotyczy to (...) tytułów zobowiązujących do uiszczania świadczeń periodycznych wymagalnych w przyszłości, gdyż (...) nadejście terminów wymagalności poszczególnych świadczeń periodycznych są przedmiotem badania organów egzekucyjnych we właściwym postępowaniu egzekucyjnym". Na tym etapie możemy pokusić się o następujące : Nadając klauzulę co do świadczenia, którego termin spełnienia jeszcze nie nadszedł (a więc jest niewymagalne) sąd popada w sprzeczność. Z jednej strony stwierdza, że tytuł uprawnia do egzekucji, ale z drugiej oczekuje od komornika, że nie będzie tej egzekucji prowadził bo termin świadczenia jeszcze nie nadszedł, czyli w konsekwencji tytuł jeszcze nie uprawnia do egzekucji. Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl Art. 803. Tytuł wykonawczy Tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. Gdyby jednak nie było sprzeczności wówczas komornik zgodnie orzeczeniem Sądu z nadaną klauzulą natychmiastowej wykonalności powinien jednak egzekwować pełną kwotę zgodnie z art. 803 kpc tj .podaną w orzeczeniu kwotę pomnożyć przez liczbę miesięcy do daty kiedy upływa okres pełnoletności powoda. To jednak byłoby sprzeczne z samą treścią orzeczenia. Art. 804. Badanie obowiązku objętego tytułem wykonawczym Organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Mając na uwadze treść art. 804 kpc a także brak przepisów szczególnych a zawartych w art. 1081 kpc – do art. 1088 kpc. jedynym i uzasadnionym jest aby w orzeczeniach Sąd nadając klauzule natychmiastowej wykonalności z urzędu zgodnie z art. 333 kpc jednocześnie w sposób jednoznaczny określił zakres egzekucji zgodnie z art. 783 § 1. zd .” oznacza świadczenie podlegające egzekucji i zakres egzekucji” kpc –poprzez jasne wskazanie, ze egzekucji podlegają tylko te kwoty, których termin wymagalności już upłynął. W praktyce nie negując ani nie niwecząc wielu udogodnieniom jakie obowiązują przy egzekucji roszczeń alimentacyjnych jako szczególnie ważnych w kontekście „ dobra dziecka „ , komornik powinien występować każdorazowo czy to do pracodawcy, czy to do Banku o zajęcie wynagrodzenia bądź zajęcie stanu konta tylko do kwoty roszczeń wymagalnych. Praktyka codzienna jednak na przestrzeni wielu lat stosowana przez Komorników na podstawie błędnych co do treści nadanych klauzul o natychmiastowej wykonalności prowadzi do tego, że niejako z automatu na podstawie tylko jednego wniosku czy to do pracodawcy o zajętości wynagrodzenia czy to do Banku o zajętości stanu konta są zajmowane roszczenia przyszłe jeszcze niewymagalne z dochodów często również jeszcze przyszłych i często również periodycznych. Fakt, iż termin faktycznego przekazania Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl egzekwowanej kwoty następuje w terminach tuż po upłynięciu terminu wymagalności nie jest żadnym usprawiedliwieniem bezprawności takich działań. Tak wiec nie umniejszają wagi tego szczególnego roszczenia jakim są alimenty na małoletnie dzieci ale także nie niwecząc sprawności i skuteczności egzekucji tego typu roszczeń , organ egzekucyjny jakim jest komornik może tylko zajmować na jeden wniosek tylko te roszczenia, których okres wymagalności już upłynął. Aby dokonać zajęcia następnej raty alimentacyjnej Komornik powinien wystąpić z odrębnym następnym wnioskiem np. do pracodawcy o zajęcie z wynagrodzenia wymagalnej raty alimentacyjnej. Powyższe ma szczególne znaczenie w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych na wniosek Szczególnie złośliwych wierzycieli . Dłużnik ma zwracać tylko koszty egzekucji celowych, komornik powinien więc spytać, czy nie spełnił najpierw świadczenia dobrowolnie Dłużnik bezzasadnie obciążony kosztami egzekucyjnymi może się przed nimi bronić, choć nie zawsze o tym wie. Kiedy zapadnie już prawomocny i wykonalny wyrok sądu, dłużnik musi zapłacić wierzycielowi należności wynikające z tego wyroku. Rzadko robi to dobrowolnie. Z tego względu uruchamiana jest egzekucja komornicza. I tu powstaje problem zasadniczej wagi: co stanie się, gdy wierzyciel skierował tytuł wykonawczy (prawomocne orzeczenie sądu zaopatrzone w klauzulę wykonalności) do komornika, a tymczasem dłużnik zapłacił dochodzoną należność przed złożeniem wniosku egzekucyjnego? Chodzi o istotną okoliczność, czy ma zwrócić wierzycielowi wyłożone koszty egzekucyjne. Są one nierzadko bardzo wysokie. Na wiele, wiele lat zagadnienie ma kapitalne znaczenie w sprawach egzekucji alimentów. Wierzycielka, występująca w imieniu małoletniego dziecka, bez zastanowienia kieruje wyrok alimentacyjny do komornika, choć ojciec cały czas płacił dobrowolnie i w niekwestionowanej wysokości także po wyroku. Mało tego. Występuje ona na drogę egzekucji komorniczej najczęściej ze zwykłej złośliwości, by wstrętnego dłużnika pognębić dodatkowymi i stałymi kosztami egzekucyjnymi. Co najgorsze, koszty te będą wlokły się za nim wiele lat, nawet do czasu usamodzielnienia się dziecka. Czy istnieje prawna możliwość zablokowania takich złośliwych działań? Tak. W postępowaniu egzekucyjnym jest reguła, że dłużnik zwraca wierzycielowi tylko koszty egzekucji celowych, a więc niezbędne do celowego przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego. Komornik, który otrzymuje wniosek o wszczęcie egzekucji, powinien ocenić, czy koszty, które Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl oblicza, są niezbędne. W praktyce powinien spytać, czy dłużnik dobrowolnie nie spełnił świadczenia wynikającego z tytułu wykonawczego. Należy jednak pamiętać, że to wierzyciel jest gospodarzem postępowania egzekucyjnego. Komornik, który ustala koszty egzekucji, nie ocenia, czy istniały podstawy do jej wszczęcia, jeżeli wierzyciel łącznie z tytułem wykonawczym złożył wniosek uprawniający. Tym samym nie ocenia, czy były podstawy do obciążenia dłużnika kosztami egzekucyjnymi. Jeżeli obciąży dłużnika kosztami, które nie są niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, dłużnik nie jest bezbronny. Wracając do spraw najczęściej spotykanych, czyli wdrażania egzekucji alimentów, choć są dobrowolnie i regularnie płacone w pełnej wysokości, dłużnik alimentacyjny może złożyć skargę na czynności komornika do sądu. Ważna w tym względzie jest uchwała Sądu Najwyższego sprzed prawie dziewiętnastu lat (z 27 listopada 1986 r. III CZP 40/86), w której stwierdza się, że dłużnik, przeciwko któremu wszczęta została egzekucja alimentów, mimo że dobrowolnie zaspokajał je w terminie i w wysokości określonej w tytule wykonawczym, może skutecznie - stosownie do okoliczności - w drodze skargi kwestionować czynność komornika w zakresie obciążenia go kosztami egzekucyjnymi. Rok później SN podkreślił (uchwała SN z 9 września 1987 r. III CRN 233/87), że wierzyciel, który bez potrzeby powoduje wszczęcie egzekucji, sam powinien ponieść wywołane tym postępowaniem koszty. Ta ochrona rzetelnych i sumiennych dłużników alimentacyjnych tym bardziej wymaga rozpowszechnienia, że nie znając odpowiednich przepisów kodeksu postępowania cywilnego oraz orzecznictwa SN, czują się bezradni i oszukani. Ostatnio kwestię tę przypomniał SN w uchwale z 28 kwietnia 2004 r. III CZP 16/04, stwierdzając, że rozstrzygnięcie o kosztach niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji należy do sądu rozpoznającego skargę na postanowienie o ustaleniu jej kosztów. Oznacza to, że porządny dłużnik alimentacyjny, który otrzymał od komornika postanowienie o ustaleniu kosztów egzekucyjnych i zauważył, iż został nimi obciążony bezzasadnie, powinien niezwłocznie złożyć do sądu skargę na czynności komornika. Jeśli sąd stwierdzi, że faktycznie tak się stało, powinien w tej części czynność komornika uchylić. Da mu w ten sposób sygnał, że to wierzyciel powinien ponieść koszty. Zanim pognębią, policzą! Przypomnienie przepisów postępowania i stanowiska SN w kwestii nieuzasadnionego obciążania porządnych dłużników kosztami egzekucyjnymi służy zdyscyplinowaniu nierzetelnych i złośliwych wierzycieli. Oszczędzi to także pracy komornikom (mniej zbędnych Nr. 4 Biuletyn Informacyjny Zespól Redakcyjny Piotr Zieja Centrum Praw Ojca Dziecka - Fundacja, [email protected] www.cpoid.org.pl Jarosław Szczepankiewicz Tata i Ja - Fundacja , [email protected] www.tataija.org.pl wniosków egzekucyjnych) i sądom, które nie będą musiały rozpatrywać nieuzasadnionych skarg na czynności komorników. Ostudzi to także działania wierzycieli, bo będą musieli liczyć się z kosztami, gdy zechcą nadmiernie gnębić dłużników. Najlepiej stosować zasadę: po prawomocnym wyroku wezwać dłużnika do dobrowolnej zapłaty należności i zakreślić mu stosowny termin, a dopiero po bezskutecznym jego upływie skierować sprawę do egzekucji komorniczej. Procedura ta ułatwi życie zarówno wierzycielom, jak i dłużnikom. Usunie też wiele nieporozumień. Art. 822. Przesłanki wstrzymania czynności przez komornika Komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem dłużnik złoży niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, że obowiązku swojego dopełnił albo że wierzyciel udzielił mu zwłoki. Komornik wstrzyma się również z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem dłużnik albo jego małżonek podniesie zarzut wynikający z umowy małżeńskiej przeciwko dokonaniu czynności i okaże umowę majątkową małżeńską oraz przedłoży nie budzący wątpliwości dowód na piśmie, że zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej oraz jej rodzaj były wierzycielowi wiadome. Wstrzymując się z dokonaniem czynności, komornik stosownie do okoliczności podejmie działania, które umożliwiają dokonanie czynności w przyszłości. O wstrzymaniu czynności i jego przyczynach komornik niezwłocznie zawiadomi wierzyciela. Na polecenie wierzyciela komornik niezwłocznie dokona czynności, która uległa wstrzymaniu. W numerze W Stronę Dziecka Nr.4- dodatek specjalny – omówienie orzeczeń Sądu Najwyzszego w zakresie obowiązku alimentacjii Szczepankiewicz Jarosław
