POSTANOWIENIE Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29

POSTANOWIENIE
Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
z dnia 29 października 2008 r.
I ACz 1272/08
Skład orzekający:
SSA Arina Perkowska (spr.)
SSA Ewa Giezek
SSA Maria Sokołowska
Teza:
Na postanowienie Sądu w sprawie o rozwód dotyczące zwrócenia się do organu
paszportowego o uniewaŜnienie dokumentu paszportowego małoletniego, w stosunku do
którego ma zostać wydane orzeczenie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej
(art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych Dz.U. 2006 nr
143, poz. 1027 ze zm.) słuŜy zaŜalenie w oparciu o art. 741 k.p.c. stosowany przez analogię.
Z uzasadnienia:
Postanowieniem z dnia 8 sierpnia 2008 r. Sąd Okręgowy w W. w sprawie z
powództwa Moniki S. przeciwko Piotrowi S. o rozwód odrzucił na podstawie art. 370 k.p.c. w
zw. z art. 397 § 1 k.p.c., jako niedopuszczalne, zaŜalenie powódki na postanowienie tego
Sądu z dnia 29 kwietnia 2008 r. wydane w przedmiocie zwrócenia się przez Sąd na podstawie
art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych (Dz. U.
2006.143.1027) do Urzędu Wojewódzkiego w B. o uniewaŜnienie dokumentu paszportowego
małoletniego Kordiana Marka. S. w związku z toczącą się sprawą o rozwód.
PowyŜsze postanowienie zaskarŜyła zaŜaleniem powódka wnosząc o jego uchylenie i
zarzucając, iŜ błędny jest pogląd Sądu o niezaskarŜalności postanowienia z dnia 29.04.08r.,
które w ocenie skarŜącej ma charakter kończącego postępowania, gdyŜ stosownie do art. 38
ust. 3 ustawy o dokumentach paszportowych wniosek Sądu ma dla organu administracji
publicznej charakter wiąŜący i na jego podstawie następuje obligatoryjne uniewaŜnienie
dokumentu paszportowego. Niedopuszczalnym jest, zdaniem skarŜącej, aby rozstrzygnięcie
Sądu niosące tak doniosłe skutki nie podlegało kontroli instancyjnej. ZaskarŜone
postanowienie narusza zatem art. 394 § 1 k.p.c.
Sąd Apelacyjny zwaŜył, co następuje:
ZaŜalenie podlegało uwzględnieniu.
Zgodzić się naleŜy z powódką, iŜ Sąd I instancji błędnie uznał, iŜ na postanowienie
wydane w trybie art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych
(Dz.U.2006.143.1027 ze zm.) nie przysługuje zaŜalenie.
Kwestia ta nie jest jednak jednoznaczna. Nie ma przy tym racji Ŝaląca upatrując
podstawy do zaskarŜenia postanowienia Sądu wydanego w trybie art. 38 ust. 3 ustawy
o dokumentach paszportowych w art. 397 § 1 zd. 1 k.p.c. Podstawę taką, zdaniem Sądu
Apelacyjnego, stanowi bowiem stosowany przez analogię przepis art. 741 k.p.c. jako, Ŝe
postanowienie Sądu w sprawie rozwodowej dotyczące zwrócenia się do organu
paszportowego o uniewaŜnienie dokumentu paszportowego małoletniego w stosunku do
którego ma zostać wydane orzeczenie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej
(obligatoryjne w sprawie o rozwód – art. 58 § 1 kro) mimo, iŜ nie jest zarządzeniem
tymczasowym winno podlegać kontroli instancyjnej poprzez stosowanie przez analogię
niektórych przepisów regulujących postępowanie zabezpieczające, w szczególności art. 741
k.p.c., art. 742 k.p.c. (moŜność uchylenia postanowienia), czy teŜ art. 744 k.p.c.
ZwaŜyć naleŜy, iŜ ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o paszportach (Dz.U.1991.2.5)
w art. 3 jako zasadę ustanawia, iŜ kaŜdy obywatel polski ma prawo do otrzymania paszportu,
a pozbawienie lub ograniczenie tego prawa moŜe nastąpić tylko w przypadkach
przewidzianych ustawą. Przypadki takie, poza wymienionymi w art. 6 i 10 ustawy
o paszportach, zostały przez ustawodawcę przewidziane w art. 38 ustawy z dnia 13 lipca 2006
r. o dokumentach paszportowych, w szczególności z ust. 3 tego przepisu wynika, iŜ na
wniosek Sądu prowadzącego postępowanie w sprawie o wykonywanie władzy rodzicielskiej,
uniewaŜnia się dokument paszportowy małoletniego, w stosunku do którego ma zostać
wydane orzeczenie w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej.
Jak to wyjaśnił Sąd NajwyŜszy w uzasadnieniu uchwały z dnia 23 października 1991
r.- III CZP 103/91 określenie „wniosek” uŜyte w art. 6 i art. 10 ustawy o paszportach oznacza
zwrócenie
się
Sądu,
prowadzącego
sprawę
cywilną,
do
organu
paszportowego
o odmówienie wydania paszportu lub jego uniewaŜnienie. Wniosek ten jest decyzją Sądu,
winien zatem mieć formę postanowienia (art. 354 k.p.c.). W przytaczanej uchwale Sąd
NajwyŜszy wskazał, iŜ postanowienie takie moŜe zostać wydane zarówno z urzędu jak i na
wniosek strony (uczestnika postępowania) w toczącej się sprawie, a nie w oddzielnym
postępowaniu. Uwagi te moŜna wprost odnieść do „wniosku Sądu” wydanego w oparciu
o art. 38 ust. 3 ustawy o dokumentach paszportowych. ZauwaŜyć przy tym naleŜy, Ŝe po
pierwsze norma ta (podobnie jak art. 6 i 10 ustawy o paszportach) nie określa przesłanek
wydania postanowienia oraz po drugie – co trafnie podnosi skarŜąca – z sformułowania art.
2
38 ust. 3 ustawy o dokumentach paszportowych wynika, Ŝe w wypadku złoŜenia takiego
„wniosku” przez Sąd, organ paszportowy musi uniewaŜnić paszport małoletniego.
Z uwagi zatem na skutki wydania postanowienia w trybie art. 38 ust. 3 ustawy o
dokumentach paszportowych dalece ingerujące w sferę praw wolności obywatela oraz funkcję
tego postanowienia w postaci stworzenia gwarancji sprawności postępowania i wykonalności
orzeczenia merytorycznego (co do władzy rodzicielskiej), a więc quasi zabezpieczającą,
naleŜy w drodze analogii dopuścić moŜność zaskarŜenia takiego orzeczenia w drodze
zaŜalenia (art. 741 k.p.c.) celem jego kontroli merytorycznej w toku instancji.
Mając powyŜsze na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw.
z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak w punkcie II-gim sentencji. (…).
3