Metoda wyznaczania procedur podejścia do lądowania RNAV

Metoda wyznaczania procedur podejścia do lądowania RNAV

PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
z. 103
Transport
2014
Andrzej Fellner
Politechnika /l5ska, Wydzia9 Transportu
Paulina Kustro" – Mleczak
Pa;stwowa Wy=sza Szko9a Zawodowa im. S. Pigonia w Kro@nie
METODA WYZNACZANIA PROCEDUR PODEJ*CIA
DO L+DOWANIA RNAV GNSS1 DLA LOTNISK GA2
RBkopis dostarczono: stycze; 2014
Streszczenie: W rozdziale przedstawiono koncepcjB metody wyznaczania procedur podej@cia do
l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk lotnictwa ogólnego, niewyposa=onych w pomoce
radionawigacyjne. Podstaw5 do jej opracowania by9y trzy zrealizowane projekty w ramach FP 7:
„EGNOS Introduction in European Eastern Region”, HEDGE („Helicopters Deploy GNSS in
Europe), SHERPA (Support ad-Hoc to Eastern Region with Pre-operational Actions on GNSS).
Przeprowadzone analizy, przygotowywane operaty geodezyjne, wyznaczone procedury oraz ich
walidacja podczas testów lotniczych, umo=liwi9y uzyskanie materia9u badawczego, w wyniku którego
opracowana zosta9a metoda wyznaczania procedur. Praktycznie mo=e ona bya zastosowana dla
ka=dego lotniska lotnictwa ogólnego niewyposa=onego w pomoce radionawigacyjne. U=yteczno@a
metody przedstawiono na przyk9adzie EPML Mielec.
S-owa kluczowe: procedury podej@cia RNAV GNSS, operaty geodezyjne, karta podej@cia
1. WPROWADZENIE
W 2009 r. Komisja Europejska uruchomi9a powszechnie dostBpne us9ugi europejskiej
nawigacji satelitarnej EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service),
stanowi5ce wk9ad Europy w rozwój globalnego systemu nawigacji satelitarnej GNSS.
Istotne, =e z systemu EGNOS mo=na korzystaa nieodp9atnie, wiec rozpocz59 siB
dynamiczny proces implementacji procedur opartych o nawigacjB satelitarn5 w Europie.
W 2011 r. EGNOS otrzyma9 status „Safety of Life”, potwierdzaj5cy jego mo=liwo@a
bezpiecznego wykorzystania w lotnictwie. Atrakcyjno@a tego systemu polega na tym, =e
generuje on informacje zbli=on5 do kosztownego systemu ILS a jego g9ówn5 zalet5 jest
1
2
Area Navigation Global Navigation Satellite System
General Aviation
78
Andrzej Fellner, Paulina Kustro;-Mleczak
podczas zastosowania podej@a RNAV (GNSS) niski koszt @wiadczenia s9u=b =eglugi
powietrznej, gdy= ten rodzaj podej@a do l5dowania nie wymaga kosztownych inwestycji
w infrastrukturB naziemnych pomocy nawigacyjnych, ani nie generuje kosztów
zwi5zanych z ich utrzymaniem. W zwi5zku z tym jest przedmiotem zainteresowania
lotnictwa ogólnego (GA).
UwzglBdniaj5c powy=sze konieczne sta9o siB opracowanie metody wyznaczania
procedur podej@cia do l5dowania dla lotnisk GA. Najpierw trzeba by9o w dniach
14 i 15 marca 2011 r., na lotniskach w Katowicach, Krakowie i Mielcu, przeprowadzia
eksperymentalne loty i podej@cia do l5dowania RNAV (GNSS), które obserwowali:
przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury, UrzBdu Lotnictwa Cywilnego, Eurocontrol
oraz ESSP3 (European Satellite Service Provider). Pierwsze w Polsce eksperymentalne loty
i podej@cia do l5dowania LPV RNAV GNSS, realizowane by9y w ramach programów
HEDGE i EGNOS APV a wykonywane statkiem powietrznym Piper PA-34 Seneca II
Firmy Royal Star Aero, który by9 wyposa=ony w pok9adowy, certyfikowany przez EASA,
odbiornik Garmin GNS430W. Wykonywana by9a wtedy procedura nieprecyzyjna a pilot
otrzymywa9 informacje o swoim po9o=eniu, pochodz5ce z wylicze; urz5dze; pok9adowych
wykorzystuj5cych dane systemu GPS wzbogacone o poprawki z geostacjonarnych
satelitów europejskiego systemu EGNOS, dziBki którym komputer pok9adowy jest
w stanie okre@lia dok9adn5 @cie=kB podej@cia do l5dowania zarówno w p9aszczyhnie
poziomej jak i pionowej. Dok9adno@a prowadzenia poziomego odpowiada kat. I ILS
a dok9adno@a prowadzenia pionowego jest nieznacznie gorsza od tej kategorii.
Dalszym etapem operacyjnego zastosowania systemu EGNOS w Polsce by9o
podpisanie umowy pomiBdzy Polsk5 Agencj5 ieglugi Powietrznej (PAiP) a G9ównym
UrzBdem Geodezji i Kartografii (GUGiK), umo=liwiaj5c5 nieodp9atne wykorzystanie
geodezyjnej sieci stacji referencyjnych ASG-EUPOS do monitorowania stanu systemu
GPS. Na mocy umowy GUGiK bBdzie prowadzia rejestracjB danych z satelitów GPS i je
przechowywaa przez okres przynajmniej czterech tygodni od dnia ich zarejestrowania,
udostBpniaa zarejestrowane dane oraz o aktualnej dostBpno@ci obserwacji ze stacji
referencyjnych systemu ASG-EUPOS w ustalonych odstBpach czasu. DostBpno@a
powy=szych danych jest jednym z warunków udostBpnienia sygna9u GPS, jako sensora
w nawigacji powietrznej w naszym kraju. Jest równie= zgodna z zaleceniem Za95cznika 10
ICAO stwierdzaj5cego, =e kraj zatwierdzaj5c operacje lotnicze oparte o GNSS powinien
zapewnia rejestracjB tych danych, gdy= s5 one g9ównie przeznaczone do wykorzystania
w badaniach wypadków i incydentów lotniczych. Mog5 bya tak=e wykorzystywane
w okresowych potwierdzeniach, =e dok9adno@a, wiarygodno@a, ci5g9o@a i dostBpno@a
sygna9u s5 utrzymywane w granicach wymaganych dla zaaprobowanych operacji. PAiP
planuje wykorzystanie systemu GPS wspartego przez pok9adowy system ABAS, jako
sensora nawigacyjnego do wsparcia operacji PRNAV w TMA Warszawa. Ponadto
w lutym 2013 r. PAiP zawar9a umowB o wspó9pracy z European Satellite Services
Provider (ESSP). Porozumienie „EGNOS Working Agreement”, otwiera drogB do
wdro=enia na polskich lotniskach i w polskiej przestrzeni powietrznej procedur opartych
o nawigacjB satelitarn5 w Polsce, gdy= ESSP jest wyznaczona przez UE do zapewnienia
us9ug =eglugi powietrznej opartych o techniki satelitarne w Europie. Podpisanie
porozumienia EGNOS Working Agreement wpisuje siB w logiczny ci5g prac
3
instytucja, która na zlecenie Komisji Europejskiej zarz5dza EGNOS
Metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk GA
79
prowadzonych w ramach projektów HEDGE.
W wyniku wykonania powy=szych przedsiBwziBa, w kwietniu 2013r., po uzyskaniu
stosownych zgód UrzBdu Lotnictwa Cywilnego, zosta9o opublikowanych w AIP Polska
i wdro=onych dwadzie@cia jeden procedur NPA RNAV GNSS dla dziesiBciu lotnisk
kontrolowanych: Bydgoszcz EPBY, Gda;sk EPGD, Kraków EPKK, Katowice EPKT,
Lublin EPLB, Pozna; EPPO, Rzeszów EPRZ, Warszawa EPWA, Wroc9aw EPWR,
Zielona Góra EPZG. Tym samym zrealizowano czB@a projektu, który docelowo ma obj5a
wszystkie lotniska kontrolowane na wszystkich kierunkach dróg startowych, tak=e tych
obecnie nieoprzyrz5dowanych. Istotn5 korzy@ci5 wynikaj5c5 z operacyjnego wdro=enia
procedur GNSS jest mo=liwo@a optymalizacji istniej5cej struktury naziemnych pomocy
radionawigacyjnych.
2. PRZYGOTOWANIE I PUBLIKACJA DANYCH W AIP
POLSKA
W wyniku zastosowania metody wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania
RNAV GNSS dla lotnisk GA, w ramach realizacji projektu FP 7: „EGNOS Introduction
in European Eastern Region”, uzyskana zosta9a karta podej@cia dla lotniska Mielec EPML,
niewyposa=onego w =adne pomoce nawigacyjne (rys. 1).
Jednak uzyskanie takiego dokumentu wymaga9o pomierzenia, przygotowania
i przetworzenia danych, w celu uzyskania odpowiedniej ich jako@ci, stopnia lub poziomu
wiarygodno@ci, dok9adno@ci, dostBpno@ci. Tote= nastBpuj5ce dane, nale=y przygotowywaa
zgodnie z:
a) tekstowe dotycz5ce lotniska - zgodnie z dodatkiem 1, czB@a 3 lotniska oraz dodatkiem 7
do Aneksu XV ICAO - S9u=by informacji lotniczej (Aeronautical Information
Services);
b) opracowanie mapy lotniska - zgodnie z dodatkiem 6 do Aneksu IV ICAO - Mapy
lotnicze (Aeronautical Charts).
Trzeba zdawaa sobie sprawB, =e istniej5 nieznaczne ró=nice pomiBdzy dok9adno@ci5
pomiaru (Aneks XIV ICAO Dodatek 5), a wymaganiami publikacji (Aneks XV ICAO
Dodatek 7 oraz Aneks IV Dodatek 6). W zwi5zku z tym pomiary powinny bya tak
dokonywane, aby dane do czB@ci tekstowej by9y zawsze podane z wiBksz5 dok9adno@ci5,
wzglBdem wymaga; Dodatków do Aneksów. Równie= przygotowuj5c opracowane dane
nale=y przestrzegaa terminów „Cyklu AIRAC4” - 77 dni kalendarzowych (28+21+28):
! informacje powinny dotrzea do odbiorcy przynajmniej 28 dni przed ich
obowi5zywaniem;
! uwzglBdniono 21 dni na ich dostarczenie przez pocztB;
! za9o=ono 28 dni na przygotowanie publikacji.
Realizacja procedury podej@cia RNAV GNSS wymaga przestrzegania przepisów
wykonywania lotów wed9ug wskaza; przyrz5dów - IFR (Instrument Flight Rules), czyli:
4
System maj5cy na celu wczesne powiadomienie o okoliczno@ciach wymuszaj5cych zasadnicze zmiany
w dzia9aniach operacyjnych, dzia9aj5cy o wspólne daty wej@cia w =ycie.
80
Andrzej Fellner, Paulina Kustro;-Mleczak
! wyposa=enia statku powietrznego w odpowiednie urz5dzenia nawigacyjne, 95czno@ci;
! posiadanie odpowiednich uprawnie; przez za9ogB;
! zachowanie minimalnych wysoko@ci lotu.
Rys. 1. Karta podej@cia RNAV GNSS dla lotniska Mielec
Metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk GA
81
3. KONIECZNE POMIARY GEODEZYJNE
Zanim zostanie zdeterminowana procedura podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla
lotniska lotnictwa ogólnego, konieczne jest dokonanie nastBpuj5cych pomiarów
geodezyjnych:
! wykaz punktów trasy i podej@cia;
! obiektów infrastruktury lotniskowej;
! pomocy nawigacyjnych;
! punktów @cie=ki zni=ania;
! progów drogi startowej;
! przeszkód:
- obiektów sztucznych powy=ej 100 m AGL,
- obiektów sztucznych poni=ej 100 m AGL;
! ko;cowego segmentu podej@cia.
4. MO3LIWO*CI ADAPTACJI ISTNIEJACYCH
OPRACOWA4 GEODEZYJNYCH NA POTRZEBY
EWIDENCJONOWANIA PREZSZKÓD LOTNICZYCH
Po9o=enie geograficzne obiektów przestrzennych zakwalifikowanych, jako przeszkody
lotnicze (naturalne lub sztuczne) ma istotne znaczenie dla bezpiecze;stwa ruchu
lotniczego. Wynika st5d obowi5zek zarz5dzaj5cego portem lotniczym do ich identyfikacji,
pomiaru oraz ewidencjonowania. Obowi5zkiem zg9oszenia do Prezesa UrzBdu Lotnictwa
Cywilnego oraz w9a@ciwego organu nadzoru nad lotnictwem wojskowym lokalizacji
przeszkód lotniczych zostali obarczeni posiadacze nieruchomo@ci, na których umieszczono
lub zlikwidowano przeszkodB lotnicz5. Zakres informacji, zgodnie z Rozporz5dzeniem
Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 roku w sprawie sposobu zg9aszania oraz
oznakowania przeszkód lotniczych obejmuje m.in. okre@lenie po9o=enia przeszkody
wed9ug geodezyjnego uk9adu odniesienia WGS-84, wysoko@ci wzglBdnej oraz
sporz5dzenie mapy orientacji lokalizacji przeszkody.
Podzia9 stref pokrycia lotnisk i terenów z nimi zwi5zanych – Aneks XV ICAO, poci5ga
za sob5 okre@lenie kryteriów dok9adno@ciowych pomiaru oraz wymaga; publikacji
w zakresie przeszkód lotniczych. ZasiBg terytorialny poszczególnych stref jest istotny
z punktu widzenia pozyskiwania geodanych. Kryterium oceny mo=liwo@ci adaptacji
opracowa; geodezyjnych wykonywanych w zakresie pomiarów sytuacyjno
wysoko@ciowych powinno bya oparte o kompatybilno@a zastosowanego uk9adu
odniesienia, spe9nienie warunków dok9adno@ciowych oraz weryfikacjB kompletno@ci
informacji pomiarowej.
Zgodnie z Rozporz5dzeniem Rady Ministrów w sprawie pa;stwowego systemu
odniesie; przestrzennych obowi5zuj5cym w pracach geodezyjnych i kartograficznych
82
Andrzej Fellner, Paulina Kustro;-Mleczak
uk9adem wspó9rzBdnych p9askich prostok5tnych jest uk9ad PL2000, natomiast uk9ady
wysoko@ciowe oznaczone s5 jako PL-KRON86-NH i PL-EVRF2007-NH.
Z punktu widzenia mo=liwo@ci kompatybilno@ci uk9adów mo=liwe do zastosowania s5
dwie mo=liwo@ci zdefiniowane w PodrBczniku /wiatowego Systemu Geodezyjnego – 1984
(WGS 84):
" pomiar wspó9rzBdnych geodezyjnych w uk9adzie odniesienia WGS-84 (odbiorniki
precyzyjnego pozycjonowania geodezyjnego przy pomocy globalnego systemu
nawigacji satelitarnej posiadaj5 tak5 mo=liwo@a),
" zastosowanie obliczeniowej transformacji z obowi5zuj5cego uk9adu „PL2000” na
uk9ad WGS-84.
Zgodnie z w/w rozporz5dzeniem prace geodezyjne, w których stosuje siB geocentryczne
systemy odniesienia i uk9ady wspó9rzBdnych zgodne z IERS z 1996 r. (m.in. /wiatowy
System Geodezyjny WGS-84) nie wymagaj5 transformacji wspó9rzBdnych, w przypadku,
gdy wymagania dok9adno@ciowe w stosunku do okre@lenia po9o=enia obiektów nie
przekraczaj5 1 m.
Wymogi dok9adno@ciowe pomiaru przeszkód lotniczych zawieraj5 Aneksy ICAO
(tablica 1, 2).
Tablica 1
Wymogi dok-adno6ciowe pomiaru i publikacji przeszkód lotniczych wg ICAO
Okre@lenie
Strefa 1
Strefa 2
Strefa 3
Wzniesienie
lotniska
Aneks XIV – dodatek 5
Dok9adno@a pomiaru
z
r,
-
-
5m
zmierzone
0,5 m
zmierzone
3m
zmierzone
0,5 m
zmierzone
0,5 m
zmierzone
-
Aneks XV – dodatek 7
Wymagania publikacji
z
r,
Aneks IV – dodatek 6
Wymagania publikacji
z
r,
1”
1 m lub 1 ft
zgodnie z map5
3 m lub 10 ft
1/10”
1 m lub 1 ft
1/10”
1 m lub 1 ft
1/10”
0,1 m lub 0,1 ft
1/10”
1 m lub 1 ft
-
1 m lub 1 ft
-
1 m lub 1 ft
Tablica 2
Wymogi dok-adno6ciowe pomiaru przeszkód w procedurze zg-aszania przeszkód lotniczych
Lokalizacja przeszkody
w otoczeniu lotniska
poza otoczeniem lotniska
Dok9adno@a pomiaru
wspó9rzBdnych p9askich
1/10”
1”
Dok9adno@a pomiaru
wysoko@ci przeszkody
0,5 m
3m
Istota definicji przeszkód lotniczych pozwala je zakwalifikowaa do I grupy
geodezyjnych szczegó9ów terenowych, dla których sprecyzowano nastBpuj5ce wymagania
dok9adno@ciowe (tablica 3).
Zak9adaj5c, i= operaty geodezyjnych prac modernizacyjnych, aktualizacyjnych
i uzupe9niaj5cych sporz5dzane s5 zgodnie z wymaganiami dok9adno@ciowymi I grupy
szczegó9ów sytuacyjnych, pomiary przeszkód lotniczych mo=na zaadoptowaa na potrzeby
identyfikacji i ewidencjonowania przez s9u=by lotnicze.
Metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk GA
83
Tablica 3
Wymagania dok-adno6ciowe I grupy szczegó-ów sytuacyjnych
Grupa
szczegó9ów
terenowych
I
Prezentacja wyników
wspó9rzBdne
wspó9rzBdne
sytuacyjne
wysoko@ciowe
0,1 m
0,01 m
0,01 m
0,001 m
(w zale=no@ci od dok9adno@ci
wykonywanego pomiaru)
Wymagania dok9adno@ciowe
wspó9rzBdne
wspó9rzBdne
sytuacyjne
wysoko@ciowe
0,1 m
0,10 m
0,01 m
(dodatkowo
0,001 m
obowi5zek pomiaru
kontrolnego)
Rozwa=enia wymaga kwestia kompletno@ci informacji pomiarowej. Geodezyjny pomiar
sytuacyjny wykonywany metod5 biegunow5, ortogonaln5, wciBa, precyzyjnego
pozycjonowania przy pomocy GNSS, dostarcza informacji na temat po9o=enia obiektów
przestrzennych, których obrazy zosta9y prostok5tnie zrzutowane na przyjBt5 powierzchniB
odniesienia z odpowiedni5 dok9adno@ci5 wyznaczenia szczegó9u terenowego lub pikiety
pomiarowej. Przedmiotem geodezyjnego pomiaru wysoko@ciowego s5 elementy
szczegó9ów terenowych lub pikiety, dla których istnieje obowi5zek okre@lenia wysoko@ci.
Wynikiem pomiaru wysoko@ci mog5 bya równie= wysoko@ci wzglBdne obiektów, w tym
m.in. masztów, kominów, wysokie budynki. Nale=y jednak podkre@lia, i= dla celów
aktualizacji powiatowych zasobów geodezyjno – kartograficznych nie s5 to obowi5zkowe
pomiary wysoko@ciowe, a ich zakres zalicza siB do tre@ci fakultatywnej.
Podsumowuj5c, tradycyjne/konwencjonalne pomiary geodezyjne w zakresie okre@lenia
po9o=enia sytuacyjno – wysoko@ciowego obiektów przestrzennych spe9niaj5 kryterium
dok9adno@ciowe pomiaru oraz publikacji przeszkód lotniczych. Stosowany powszechnie
sprzBt geodezyjny (GPS, tachimetry, niwelatory) oraz odpowiednie algorytmy
transformacji stwarzaj5 mo=liwo@a swobodnego obliczeniowego poruszania siB pomiBdzy
uk9adami wspó9rzBdnych. Nale=y jednak podkre@lia, i= w zakresie pomiaru wysoko@ci
wzglBdnych obiektów przestrzennych brak odpowiednich obostrze; prawnych. Powinny
zostaa podjBte dzia9ania o charakterze regulacyjnym zmierzaj5ce do powstania obowi5zku
pomiaru wysoko@ci wzglBdnych obiektów przestrzennych, których parametry fizyczne
klasyfikuj5 obiekt w kategorii przeszkody lotniczej, w ramach aktualizacji powiatowych
zasobów geodezyjnych.
5. ZAKO4CZENIE
Implementacja metody wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS
dla dowolnego lotniska, nak9ada okre@lone obowi5zki dla zarz5dzaj5cego tym lotniskiem
w zakresie uruchomienia operacji przyrz5dowych, do których nale=y:
! w zakresie dokumentacji rejestracyjnej lotniska:
- ustalenie powierzchni ograniczenia zabudowy w9a@ciwych dla lotnisk z przyrz5dow5
drog5 startow5;
84
Andrzej Fellner, Paulina Kustro;-Mleczak
- opracowanie wykazu przeszkód;
! opracowanie wytycznych @rodowiskowych do procedur (w miarB potrzeb);
! uzgadnianie projektów procedur;
! monitorowanie powstaj5cych obiektów w otoczeniu lotniska, które mog5 stanowia
przeszkody lotnicze – OLS (Obstacle Limitation Surfaces).
Prawid9owo zrealizowana metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania
RNAV GNSS dla lotnisk GA, umo=liwia walidacjB przyjBtych rozwi5za;, umieszczenie
procedury w AIP Polska oraz jej stosowanie (rys. 2, 3, 4)
Rys. 2. Pok9adowy odbiornik scertyfikowany przez EASA i stosowany do wykonywania podej@a
RNAV GNSSO
Rys. 3. Walidacja procedury wed9ug karty podej@cia
6. WNIOSKI
! Przyrz5dowa procedura lotu pozwala zwiBkszya dostBpno@a/operacyjno@a lotniska.
! Przyrz5dowa procedura podej@cia do l5dowania gwarantuje zapewnienie bezpiecznego
przewy=szenia nad przeszkodami w najbardziej krytycznej fazie lotu.
! Wymagana jest zmiana dokumentacji rejestracyjnej lotniska i aktualizacja wykazu
przeszkód.
Metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk GA
85
! Nale=y przygotowaa dane do publikacji w AIP POLSKA.
! Konieczne jest odpowiednie zaprojektowanie i wdro=enie przyrz5dowej procedury
podej@cia do l5dowania.
! Nale=y utrzymywaa procedurB w operacyjnej funkcjonalno@ci.
Rys. 4. Zobrazowanie wybranych elementów walidacji procedur
Akronimy
A/C - AirCraft
AD - Aerodrome
AGL – (above ground level) – nad poziomem terenu
AIP – (aeronautical information publication) – Zbiór Informacji Lotniczych
AIS - Aeronautical Information Services
ANSP - Air Navigation Services Provider
86
Andrzej Fellner, Paulina Kustro;-Mleczak
APCH - APproaCH
APV - APproach with Vertical guidance
ARINC - Aeronautical Radio INC
ASG – Aktywna Siea Geodezyjna
ATC - Air Traffic Control
ATCO - Air Traffic Controller
CFIT - Controlled Flight Into Terrain
CONOPS - Concept Of Operations
COTS - Commercial Off The Shelf
EASA - European Aviation Safety Agency
EGNOS - European Geostationary Navigation Overlay System
ESSP - European Satellite Services Provider
EUPOS – Europejski Pozycyjny System
EWA - EGNOS Working Agreement
FAS DB - Final Approach Segment Data Block
FHA - Functional Hazard Assessment
FPAP - Flight Path Alignment Point
FPD - Flight Procedure Design
GA – General Aviation – lotnictwo ogólne
GNSS - Global Navigation Satellite System
GPA - Glide Path Angle
GPS - Global Positioning System
GSA - European GNSS Agency
GUGiK – G9ówny Urz5d Geodezji i Kartografii
ICAO - International Civil Aviation Organization
IFP - Instrument Flight Procedure
IFR – IFR - Instrument Flight Rules – lot wed9ug przyrz5dów
ILS – Instrument Landing System – system przyrzadowego l5dowania
LNAV - Lateral Navigation
LNAV/VNAV - Lateral / Vertical Navigation
LPV - Localizer Performance with Vertical guidance
LTP/FTP - Landing Threshold Point / Fictitious Threshold Point
MAC - Mid Air Collision
NOTAM - Notice To Airmen
OH - Operational Hazard
OLS – Operational Linescan System
PANS-OPS - Procedures for Air Navigation Services - Operations
PAiP - Polska Agencja ieglugi Powietrznej
PBN - Performance Based Navigation
PMP - Project Management Plan
PSSA - Preliminary System Safety Assessment
RDH - Reference Datum Height
RNAV - aRea NAVigation
RNP - Required Navigation Performance
SBAS - Satellite Based Augmentation System
SO - Safety Objective
Metoda wyznaczania procedur podej@cia do l5dowania RNAV GNSS dla lotnisk GA
87
SW - Software
TCH - Threshold Crossing Height
TF - Task Force
TLS - Target Level of Safety
WGS – World Geodetic System – @wiatowy system geodezyjny
WP – Waypoint – punkt trasy
Bibliografia
1. AMC 20-XX: Airworthiness Approval and Operational Criteria for 2D/3D RNAV (GNSS) approach
Operation, AMC20XX, 24.08.2006
2. APV SBAS Approach - Concept of Operations
CONOPS, 28/01/2009
3. Final Functional Hazard Assessment of LPV approaches in the ECAC Area, FHA-LPV, 16/06/2007
4. Guidance for the preparation of D11EP (EGNOS POLAND Market Analysis) based on the survey of
candidate airports and aircraft operators SHERPA-PANSA-NMA-D11EP 01-00, 29/09/2012
5. Guidance Material for the Implementation of RNP APCH Operations, PBN TF/7 – WP/0x, 30/05/2012.
6. ICAO Doc 8168
7. ICAO Doc 9906.
8. MOPS for GPS/WAAS airborne equipment, 2006
9. Operational and Functional model of LPV approaches in the ECAC area, OFM-LPV, 23/04/2007
10. Performance Based-Navigation Manual 9613, 2008
11. PodrBcznik /wiatowego Systemu Geodezyjnego – 1984 (WGS-84) – Doc 9674-AN/946
12. Preliminary System Safety Assessment of LPV approaches in the ECAC Area PSSA-LPV, 21/06/2007
13. Project Management Plan, SHERPA-ESSP-PMP-D0100, 24/09/2012
14. RNAV Approach Benefits Analysis - Final Report BC, 20/05/2009
15. Rozporz5dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 czerwca 2003 r. w sprawie sposobu zg9aszania oraz
oznakowania przeszkód lotniczych (Dz.U. z 2003 r., nr 130, poz. 1193)
16. Rozporz5dzenie Ministra Spraw WewnBtrznych i Administracji z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie
standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysoko@ciowych oraz
opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do pa;stwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego (Dz. U. z 2001 r., nr 263, poz. 1572)
17. Rozporz5dzenie Rady Ministrów z dnia 14 listopada 2012 r. w sprawie pa;stwowego systemu odniesie;
przestrzennych (Dz. U. z 2012 r., poz. 1247)
18. RTCA/DO-229D: Minimum Operational Performance Standards For Global Positioning System/Wide
Area Augmentation System Airborne Equipment, DO229, 2006
A METHOD TO DETERMINE RNAV (GNSS) APPROACH PROCEDURES FOR
GENERAL AVIATION AIRPORTS
Summary: The article presents a concept for a method to determine RNAV (GNSS) approach procedures for
general aviation airports that lack radio navigation aids. Three FP 7 projects, i.e. ‘EGNOS Introduction in
European Eastern Region’, HEDGE (Helicopters Deploy GNSS in Europe) and SHERPA (Support ad-Hoc to
Eastern Region with Pre-operational Actions on GNSS) served as a basis for the development of this method.
The conducted analyses, prepared basic trig data, established procedures and their validation during air tests
allowed to obtain research material, based on which a method to determine procedures was developed. It may
be used for any general aviation airport that lacks radio navigation aids. EPML Mielec was used to exemplify
the utility of this method.
Keywords: RNAV (GNSS) approach procedures, basic trig data, approach chart