Badanie - Edupress

uczymy przyrody
Badanie
wyników
nauczania
z przyrody
EWA KUREK
Informacje dla ucznia:
Przeczytaj uwa˝nie polecenia do wszystkich
zadaƒ. Dok∏adnie i czytelnie zapisuj swoje rozwiàzania i odpowiedzi.
Do niektórych zadaƒ podanych jest kilka odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna jest poprawna. Wybierz jà i zaznacz. Nie u˝ywaj korektora.
Do innych zadaƒ zapisz odpowiedê lub rozwiàzanie w wyznaczonym miejscu.
Spróbuj rozwiàzywaç zadania po kolei. JeÊli
nie potrafisz rozwiàzaç któregoÊ zadania,
przejdê do nast´pnego. Do opuszczonego
wrócisz, jeÊli b´dziesz mieç czas.
Pracuj spokojnie i uwa˝nie.
POWODZENIA!
1. Wpisz nazwy przyrzàdów, za pomocà
których b´dziesz obserwowaç:
a) jastrz´bia w locie – .................................
b) skór´ na d∏oni – .....................................
c) komórki krwi ˝aby – ...............................
4. W podanym zestawie produktów podkreÊl te, które sà pochodzenia roÊlinnego:
2. Jak do przetrwania zimy przystosowa∏y
si´: bocian i niedêwiedê?
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
3. RoÊliny zielone sà samo˝ywne poniewa˝:
a) pobierajà gotowy pokarm z gleby
b) same wytwarzajà pokarm
c) rozk∏adajà martwe szczàtki roÊlin
i zwierzàt
d) ˝ywià si´ kosztem innych zwierzàt
30
286
5. Dokoƒcz zdanie:
Gruczo∏y p∏ciowe m´skie to .....................
Produkujà one komórki zwane ......................
6. PodkreÊl organizmy roÊlinne wyst´pujàce w jeziorze: trzcina, rz´sa wodna, Êlimak
biologia w szkole
uczymy przyrody
zatoczek, mech, grà˝el ˝ó∏ty, moczarka, okoƒ,
nartnik, rogatek
7. Uzupe∏nij tabelk´ odpowiednimi informacjami (w kolumnie trzeciej wybierz jedno
z dwóch okreÊleƒ pasujàcych do opisywanej
substancji: zwiàzek chemiczny lub pierwiastek):
Substancja Stan
Pierwiastek/ Barwa
skupienia zwiàzek
chemiczny
Odleg∏oÊci
mi´dzyczàsteczkowe
dwutlenek
w´gla
woda
tlen
˝elazo
drewno
8. Drobnoustroje chorobotwórcze dostajà
si´ do organizmu cz∏owieka:
a) przez rany w skórze
b) z pokarmem przez przewód pokarmowy
c) z powietrza przez uk∏ad oddechowy
d) odpowiedzi a, b i c sà prawid∏owe
9. Po∏àcz nazw´ sk∏adnika pokarmowego
z pe∏nionà przez niego funkcjà w organizmie
cz∏owieka.
BIA¸KA – Êrodowisko, w którym zachodzà wszystkie procesy ˝yciowe
CUKRY – g∏ówne êród∏o energii, zawarte sà zw∏aszcza w produktach pochodzenia roÊlinnego
WODA
– g∏ówny sk∏adnik budulcowy,
szczególnie potrzebny w okresie rozwoju organizmu
10. Wszystkie wymienione produkty sà
êród∏em przede wszystkim:
A – bia∏ek
B – cukrów
5/2003
C – t∏uszczów
D – witamin
11. Zaznacz strza∏kami drog´, jakà przebywa nikotyna w organizmie cz∏owieka palàcego papierosy:
dym papierosowy
p∏uca
komórki
cia∏a
naczynia
krwionoÊne
z krwià
12. Z podanych cech okreÊlajàcych zmiany zachodzàce w okresie dojrzewania, wybierz i podkreÊl cechy zwiàzane z dojrzewaniem dziewczàt:
miesiàczka, mutacja g∏osu, ostre rysy twarzy, rozwini´te gruczo∏y piersiowe, zarost na
twarzy, szersze biodra, silny rozwój barków, delikatne rysy twarzy, ow∏osienie pod pachami,
ow∏osienie w okolicach narzàdów p∏ciowych
13. Napisz, jakà form´ terenu przedstawia mapa poziomicowa (góra, kotlina, dolina,
depresja).
Jakie szczegó∏y mapy na to wskazujà?
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
14. Które zdanie b∏´dnie okreÊla warunki
panujàce w Êrodowisku wodnym?
a) woda ma mniejszà g´stoÊç ni˝ powietrze
b) w wodzie sà mniejsze wahania temperatury ni˝ na làdzie
c) tlen ∏atwiej rozpuszcza si´ w wodzie
zimnej ni˝ ciep∏ej
d) woda nagrzewa si´ d∏u˝ej i d∏u˝ej
utrzymuje ciep∏o ni˝ làd
287
31
uczymy przyrody
15. Las to cz´Êç przyrody bardzo wa˝na
w ˝yciu cz∏owieka. Z poni˝szych przyk∏adów
wybierz funkcje, które pe∏ni las:
fabryka tlenu, filtr powietrza, zabezpieczenie przed lawinami Ênie˝nymi, êród∏o drewna,
magazyn ˝ywnoÊci dla zwierzàt i ludzi, Êrodowisko ˝ycia wielu organizmów, fabryka dwutlenku w´gla, miejsce wypoczynku, miejsce
przyjemnych wra˝eƒ,
Wybierz dwie twoim zdaniem najwa˝niejsze funkcje lasu. WyjaÊnij dlaczego sà
one bardzo wa˝ne.
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
18. Na podstawie mapy opisz pogod´
w wybranych cz´Êciach Polski, okreÊlajàc po∏o˝enie geograficzne (np. na pó∏nocy Polski,
na po∏udniowym zachodzie Polski).
16. Podpisz i krótko opisz funkcje przedstawionych na rycinie cz´Êci przewodu pokarmowego cz∏owieka.
A
B
C
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
– jelito cienkie ............................................
– jelito grube ..............................................
– ˝o∏àdek ....................................................
17. JesteÊ lekarzem i na podstawie objawów musisz postawiç diagnoz´, czyli rozpoznaç chorob´. Uzupe∏nij poni˝szà tabelk´.
Objawy
Powi´kszone Êlinianki,
wysoka temperatura
cia∏a, twarz opuchni´ta
w okolicach uszu
Wysoka temperatura cia∏a,
bóle mi´Êni, katar, kaszel
Ró˝owe zabarwienie
skóry na twarzy i tu∏owiu,
podwy˝szona ciep∏ota cia∏a
Silny ból gard∏a, wysoka
temperatura cia∏a, os∏abienie, bia∏y nalot
na migda∏kach
32
288
Nazwa choroby
19. Na podstawie schematycznego rysunku odpowiedz na pytanie: Na czym polega
nieustanna „w´drówka” wody w przyrodzie?
Podpisz procesy oznaczone cyframi, podaj zmiany stanu skupienia wody.
Co jà wywo∏uje
2
1
sp∏yw
powierzchniowy
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
...........................................................................
biologia w szkole
uczymy przyrody
21. Zapoznaj si´ z mapkà okolic Boru i Gaju
aby wykonaç zadania A, B, C:
20. Rozwià˝ krzy˝ówk´
1
2
3
4
5
6
7
8
1. Jest to zmiana stanu skupienia z gazowego na ciek∏y
2. Jest to najmniejsza cz´Êç ka˝dej istoty
˝ywej
3. Proces ten polega na kruszeniu si´ ska∏
pod wp∏ywem zamarzajàcej wody,
zmian temperatury i organizmów
4. Ta czynnoÊç ˝yciowa polega na pobieraniu tlenu i usuwaniu dwutlenku w´gla
5. Proces ten polega na przekszta∏caniu
pokarmu w przewodzie pokarmowym
6. Za pomocà tego przyrzàdu mo˝esz obserwowaç np. komórki krwi ˝aby
7. Stoi zawsze na poczàtku ∏aƒcucha pokarmowego
8. Sà to niewidoczne go∏ym okiem, najmniejsze drobiny budujàce substancje
A. MiejscowoÊç Gaj jest po∏o˝ona
na................................... od miejscowoÊci Bór.
(okreÊl kierunek geograficzny)
B. Wokó∏ Gaju rosnà lasy...........................
(okreÊl rodzaj lasu)
C. Na mapie odleg∏oÊç od Boru do Gaju
jest równa 5 cm. W rzeczywistoÊci odleg∏oÊç
mi´dzy tymi miejscowoÊciami jest równa............... km. mgr EWA KUREK
pracuje w Zespole Szkó∏
Ogólnokszta∏cacych nr 16 w Krakowie. Jest nauczycielem biologii i przyrody, wychowania do ˝ycia
w rodzinie
i wychowania zdrowotnego
KLUCZ ODPOWIEDZI I KRYTERIA PUNKTOWANIA ZADA¡ DO BADANIA KOMPETENCJI Z PRZYRODY
Nr zadania
Poprawna odpowiedê i kryteria punktowania
Liczba
punktów
1
a) lornetka
b) lupa/ szk∏o powi´kszajàce
c) mikroskop
3
2
bocian – odlatuje do ciep∏ych krajów (1 pkt)
niedêwiedê – gromadzi substancje od˝ywcze/ zasypia na zim´, zmienia sierÊç (2 pkt)
3
3
B
1
4
kasza (0,5 pkt), owoce (0,5 pkt), bu∏ki (0,5 pkt), chleb (0,5 pkt)
2
5
jàdra (1 pkt), plemniki (1 pkt)
2
6
trzcina, rz´sa wodna (1 pkt), mech, grà˝el ˝ó∏ty (1pkt), moczarka, rogatek (1 pkt)
3
7
gaz
ciecz
gaz
5
5/2003
zwiàzek chemiczny
zwiàzek chemiczny
pierwiastek
bezbarwny
bezbarwny
bezbarwny
du˝e
(1 pkt)
Êrednie (1 pkt)
du˝e
(1 pkt)
289
33
uczymy przyrody
stan sta∏y
stan sta∏y
pierwiastek
zwiàzek chemiczny
z∏oty, bràzowy
bràzowy
ma∏e
ma∏e
(1 pkt)
(1 pkt)
8
D
1
9
bia∏ka – sk∏adniki budulcowe (1 pkt)
cukry – êród∏a energii (1 pkt)
woda – Êrodowisko przemian (1 pkt)
3
10
A
1
11
dym papierosowy÷ p∏uca÷ naczynia krwionoÊne z krwià÷ komórki cia∏a
lub
dym papierosowy÷ p∏uca÷ krew naczynia krwionoÊne÷ komórki cia∏a
2
12
miesiàczka, rozwini´te gruczo∏y piersiowe (1 pkt), szersze biodra, delikatne rysy
twarzy (1 pkt), ow∏osienie pod pachami, ow∏osienie w okolicy narzàdów p∏ciowych (1 pkt)
3
13
jest to góra (1 pkt) z dwoma szczytami/wy˝szy i ni˝szy/ Êwiadczy o tym wzrost
wartoÊci poziomic do wn´trza struktury (1 pkt), jeden stok jest stromy – ma∏e
odleg∏oÊci miedzy poziomicami (1 pkt), drugi jest ∏agodny – du˝e odleg∏oÊci mi´dzy poziomicami (1pkt)
4
14
A
1
15
Ok. 7 cech lasu (5 pkt), dwie cechy lasu sà wyjaÊnione (2 pkt.)
7
16
A – jelito grube, formowanie ka∏u
B – jelito cienkie, trawienie pokarmu i jego wch∏anianie do krwi
C – ˝o∏àdek, trawienie i chwilowe gromadzenie pokarmu
3
17
1 – Âwinka – wirus
2 – Grypa – wirus
4
18
Np. Temperatura w Polsce po∏udniowej wynosiç b´dzie – 4 C w dzieƒ, natomiast w nocy: – 8 C
oraz wystàpià opady Êniegu. W Polsce centralnej pojawià si´ opady deszczu, temperatura w nocy:
o
o
0 C, natomiast w dzieƒ: 2 C.
3
19
Np. Woda (ciecz) paruje z powierzchni mórz, oceanów, gleby – zamienia si´ w par´
wodnà (gaz). Ta skrapla si´ i w postaci opadu (ciecz/cia∏o sta∏e) powraca na
powierzchni´ Ziemi zapoczàtkowujàc sp∏yw powierzchniowy wody (ciecz). 1– parowanie, 2– skraplanie
4
20
1. Skraplanie
2. Komórka
3. Wietrzenie
4. Oddychanie
21
A – wschód (1 pkt), B – liÊciaste (1 pkt), C – 2,5 km (2 pkt)
3 – Ró˝yczka – wirus
4 – Angina – bakteria
o
5. Trawienie
6. Mikroskop
7. Producent
8. Atomy
o
Has∏o: przyroda
4
Najciekawszy zielnik gimnazjalisty
13. paêdziernika, w siedzibie WSiP S.A. obradowa∏o Jury konkursu Ciekawa biologia. Najciekawszy
zielnik gimnazjalisty og∏oszonego w maju br. Na konkurs nadesz∏o ponad 700 prac. Wszystkie
nades∏ane zielniki by∏y bardzo ciekawe, wyró˝nia∏y si´ nie tylko wspania∏ymi, niekiedy zaskakujàcymi
pomys∏ami plastycznymi (np. malowanie na szkle, techniki ∏àczone: suszenie okazów i wyszywanie
kwiatostanów), ale te˝ bogactwem wiedzy uczniów o Êwiecie roÊlin, olbrzymim wk∏adem pracy
i dba∏oÊcià o szczegó∏y.
Jury mia∏o bardzo trudny wybór. Autorów 21 najlepszych prac nagrodzono programami
komputerowymi: S∏ownik Ekologia i Ptaki Europy oraz Encyklopedià szkolnà. Biologia.
Omówienie konkursu, list´ nagrodzonych uczniów i ich nauczycieli oraz galeri´ prac prezentujemy
na naszej stronie internetowej www.wsip.com.pl, na którà serdecznie zapraszamy. B´dziemy tam
równie˝ przedstawiaç kolejne zdj´cia wybranych stron nagrodzonych zielników.
W numerze 1/2004 “Biologii w Szkole” zamieÊcimy artyku∏ metodyczny, napisany przez jurora
konkursu - wspó∏autork´ cyklu edukacyjnego Ciekawa biologia na temat niektórych aspektów oceny
prac konkursowych - prawid∏owego przygotowania zielników, najcz´stszych b∏´dów przy ich tworzeniu
i sposobach ich unikni´cia, opisywania okazów i traktowania roÊlin chronionych.
34
290
biologia w szkole