Innowacyjny duet- design i nowe technologie

Innowacyjny duet- design i nowe technologie

Innowacyjny duet – Design i nowe technologie.
Design nierozłącznie związany jest z nowymi technologiami. Początek jego historii datuje się od XVIII
wieku w Anglii - od powstania maszyny drukarskiej. Potem był mebel . Było to krzesło - THONET 14.
Dla branży meblowej jest tym, czym Ford T był dla samochodów. Tylko, że THONETA 14 nigdy nie
wycofano z produkcji.
Nawiązując do historii, przypomnę Charlesa i Ray Eames’ów -designerski duet, który w znaczący
sposób wpłynął na myślenie o projektowaniu. To najważniejsi i najsłynniejsi projektanci amerykańscy
XX wieku. Dziś miłośnicy designu kojarzą ich głównie z genialnymi projektami krzeseł, foteli i innych
mebli. Jednak byli oni daleko bardziej wszechstronni. Przede wszystkim projektowali wnętrza,
następnie ich umeblowanie, tkaniny, wprowadzając nowe materiały i technologie.
MoMA (Muzeum of Modern Art) zorganizowało konkurs 'Organic design in home furnishing'
(Wzornictwo organiczne w wyposażeniu domu). Charles Eames i Eero Saarinen, we współpracy z Ray
( wówczas jeszcze panną) Kaiser, zaproponowali rewolucyjny projekt mebli - Organic Chair i konkurs
wygrali. Rewolucja polegała na połączeniu nowoczesnych technologii - formowania sklejki oraz
zgrzewania cyklicznego, które pozwalało na łączenie metalu i drewna.
Ten projekt wyznaczył kierunek ich dalszej pracy twórczej. Charles dbał o szczegóły techniczne,
produkcyjne i surowcowe, śledził nowe technologie, eksperymentował i szukał nowych rozwiązań.
Ray zwracała uwagę na estetykę, przestrzeń i formę ich prac.
Organic chair , źródło: www.vitra.com
Po eksperymentach z drewnianą sklejką przyszedł czas na inny materiał: włókno szklane. Krzesła
Eamesów były pierwszymi tego rodzaju meblami plastikowymi bez obicia. Poza tym miały jeszcze
jeden plus: możliwość łączenia gotowych siedzisk z dowolnie wybranymi podstawami. Dawało to
mnóstwo możliwości tworzenia nowych mebli. Kolejnym nowym materiałem było aluminium - tak
powstała seria Aluminium Group.
Aluminium chair , źródło: www.vitra.com
Współczesne wzornictwo przemysłowe? Jego celem jest ukazanie kompleksowości designu, którego
zadania wykraczają daleko poza estetyzację produkcji przemysłowej.
W dynamicznym świecie, sztuka odzwierciedla rzeczywistość, a design przyczynia się do dalszego
rozwoju globalnego społeczeństwa.
Nowe technologie pozwalają projektantom do sięgania po nowe, nie stosowane dotychczas
materiały, komputerowe techniki wspomagania projektowania.
Przedmioty w ten sposób zaprojektowane są bardziej funkcjonalne, wykonane w bardziej ekologiczny
sposób, ergonomiczne, odpowiadają potrzebom konsumentów i są zgodne z ideą zrównoważonego
rozwoju.
Innowacyjnym przykładem podejścia do projektowania mebla jest bez wątpienia droga jaka obrał
Oskar Zięta- wykorzystuje on technologię FIDU. Technologia, której nazwa pochodzi od niemieckiego
Freie Innen Druck Umformung – czyli swobodne formowanie pod ciśnieniem – polega na
kształtowaniu brył przez wdmuchiwanie powietrza pod ciśnieniem pomiędzy dwie metalowe
powierzchnie połączone na krawędziach. W latach dziewięćdziesiątych, potraktowana jako
eksperyment, była wykorzystywana w zasadzie jedynie jako plastyczny efekt w sztuce. Oskar Zięta
odkrył FIDU na nowo wraz z zespołem z Akademii w Zurychu.
Pierwsze eksperymenty prowadzone przez Oskar Zietę, Philipp,a Dohmen i profesor Ludger
Hovestadt rozpoczęto na ETH w Zurychu w 2002 roku, dotyczyły analizy właściwości blach. Celem
było znalezienie skutecznego sposobu na stabilizację cienkiego materiału i budowy z niego trwałych
elementów konstrukcyjnych.
Pierwsze eksperymenty na technologii FiDU rozpoczęły się w 2007 roku. FiDU można porównać do
technologii IHU używanej do hydroformowania w przemyśle samochodowym, ale jest o wiele tańsza,
ponieważ nie ma formy, nie jest potrzebna. W ten sposób mogą być wykonane krótkie unikatowe
serie. FiDU wymaga jednej tysięcznej ciśnienia potrzebne do IHU. Główną zaletą jest to, że produkcja
jest bardzo szybka, łatwa i precyzyjna.
Pierwsza kolekcja produktów codziennego użytku z serii Zieta Prozessdesign pokazuje wykorzystanie
technologii FiDU dla domu i biura. Produkty wykorzystują lata badań - są innowacyjne w
ekscytującym kształcie nowych technologii.
Ikoną produktów Oskara Ziety jest stołek PLOOP. Niepowtarzalność i niedosłowność poduszkowatej
formy to atuty tego produktu. Stołek wygląda na nadmuchany, lekki, gumowy.
Ploop źródło: www.zieta.pl
Ploop źródło: www.zieta.pl
Kolejnym projektem była ławka dla przestrzeni publicznych. Tutaj zademonstrowano inne możliwości
technologiczne FIDU. W tej odsłonie zastosowano specjalne profile , które umożliwiły kontrolę
ostatecznego kształtu. W tej technologii skonstruowany został również most, który w 2007 roku
przeszedł pierwsze testy.
W dalszym rozwoju badań nad technologią FIDU kolejnym zadaniem było wyprodukowanie
niesymetrycznego profilu wirnika na wiatr . Powstały trzy aerodynamiczne profile - pomyślnie
przeszły testy dla turbiny wiatrowej. Projekt posiada wiele korzyści, w stosunku do tradycyjnych
konstrukcji turbiny wiatrowej. Oprócz znacznie niższych kosztów produkcji, możliwe jest również
produkcja skrzydła w skali - w niemal każdej wielkości, a tym samym można je dopasowywać do
specyficznych warunków pogody w każdym miejscu. Projekt turbin zainteresował chilijskiego
inwestora – obecnie Oskar Zięta z Philippem Dohmene i studentami z pracowni CAAD Federalnego
Instytutu Technologii z Zurychu jest w trakcie dalszych badań nad projektem.
Ogromny potencjał FIDU to : wytrzymałość na obciążenie, lekkość konstrukcji, precyzyjność kształtu,
komiczne wykorzystanie materiału, niższy w porównaniu z tradycyjnymi rozwiązaniami koszt.
Technologia FIDU wykorzystuje sterowane komputerowo maszyny. Nie jest to tania technologia,
jednakże pozwala na proste i nie generujące dodatkowych kosztów modyfikacje formy. Przy jej
zastosowaniu, równie dobrze sprawdza się produkcja serii , jak i jednego egzemplarza.
Najnowszym projektem Oskara Zięty w technologii FIDU, jest jej wykorzystanie w projekcie barier
ustawionych wzdłuż drogi. Koncepcja, której celem jest stworzenie „aktywnych” powierzchni
energochłonnych i dźwiękochłonnych, które mają być poduszkami powietrznymi. Naprężenie takich
barierek miałoby być zmienne, zależne od masy i prędkości przejeżdżającego pojazdu. Specjalne
czujniki umieszczone przy trasie kontrolowałyby i wprowadzały do systemu dane potrzebne do
dostosowania parametrów barierki w miejscu przejazdu danego auta. Jest to projekt, w który
zaangażowane są Szwajcaria i Polska. Został już opatentowany i obecnie trwają dalsze badania.
W innowacyjnym podejściu do projektowania mebla, na uwagę zasługuje spojrzenie na - XVII
wieczne projekty
stołów holenderskiego projektanta Jeroena Verhoevena. Niecodzienny i
zaskakujący sposób – wykorzystujący najnowsze technologie produkcji masowej – do stworzenia
pięknych wyrobów. Zeskanowane szkice stołów , dzięki technologii cyfrowej min.: renderingom 3D,
zostały wyprodukowane w technologii przemysłowej. Tutaj rozwiązania technologiczne
charakterystyczne do popularnej produkcji masowej państw wysoko rozwiniętych, zostały
wykorzystane do stworzenia przedmiotów pięknych, wywołujących niezapomniane doznania
estetyczne. W tym procesie powstał pomost pomiędzy dziełem sztuki a przedmiotem użytkowym.
CINDERELLA, źródło: demakersvan.com
W dobie potrzeby zrównoważonego rozwoju coraz większą wagę przykłada się do wykorzystania w
produkcji bezpiecznych dla środowiska materiałów np. bambus, korek czy też materiały „odpadowe”
uzyskane w wyniku recyclingu – WPC (wood plastic composites), rPET.
Ważnym jest również aspekt biodegradacji i recyclingu po okresie użytkowania. Zainteresowanie i
nacisk na te zagadnienia przez projektantów i producentów wynika w dużej mierze z faktu
zainteresowania kwestami związanymi z ochroną środowiska obecnych konsumentów.
Pamiętać należy, iż to właśnie projektanci w znacznym stopniu kształtują przyszłe środowisko, w
jakim funkcjonować będzie człowiek, tworząc produkty otaczające go każdego dnia. Ostatecznie
projektanci kreują nowe trendy, nawyki, mody, potrzeby konsumentów, wpływają na ich obraz
świata i styl życia.
Kreacje projektantów, ich wizje, innowacyjne pomysły i ich realizacje w znaczący sposób wpływają na
jakość życia w danym społeczeństwie. To design w duecie z technologią pozwalają na przekraczanie
ciągle nowych, nieuświadomionych granic, tworzenie nowych trendów, poglądów. Tu spojrzenie na
rzeczy już istniejące - odkryte nabiera innego kreatywnego wymiaru. To przyczynia się do postępu
cywilizacyjnego, przenoszącego doczesny dorobek na nowe, wyższe poziomy rozwoju.
Takie unikalne, nowatorskie projekty przekraczające dotychczasowe granice w projektowaniu,
odnotowywane są w rankingu magazynu Business Week.
Na uwagę zasługuje Richard Liddle. Projektant opatentował proces wytwarzania mebli z materiału w
pełni wykorzystującego recyclingowi – plastikowych butelek. Tutaj połączyły się idee produkcji z
materiałów odpadowych jak i recyclingu. W tej technologii butelki są topione, a następnie
formowane bez żadnych łączników, kleju w dany kształt mebla. Pierwszym tego typu projektem jest
krzesło RD4 ( Roughly Drawn). Ten sposób pozwala na wykorzystanie materiału – topiąc go i
formując - w nieskończoność. Każde z krzeseł jest wykonywane ręcznie, jest niepowtarzalnym
jedynym modelem.
RD4, źródło: http://www.treehugger.com
Przykładem wykorzystania procesu recyclingu jest krzesło Cell zaprojektowane przez Anona Parot’a
dla firmy DISGUINCIO, wykonane z całości z aluminium.
Cell, źródło: www.niken.net
The Coca-Cola Company oraz Emeco, wiodący producent mebli, połączyli swoje kultowe produkty konturową butelkę Coca-Coli oraz słynne krzesło Navy, aby stworzyć nowe krzesło wykonane z co
najmniej 111 plastikowych butelek pochodzących z odzysku. Krzesło, nazwane "111 Navy Chair™"
zadebiutowało na 2010 Salone Internazionale del Mobile, jednych z największych targów meblarskich
na świecie, które odbyły się w Mediolanie, w dniach 14-19 kwietnia 2010 roku.
111 Navy Chair™, źródło: http://emecowithcoke.com
Krzesło 111 Navy Chair zostało wykonane na wzór oryginalnego mebla Emeco Navy Chair (#1006),
zaprojektowanego w 1944 r. dla amerykańskiej marynarki wojennej. Mebel zawiera kombinację 60%
plastiku rPET (odzyskanego z recyklingu politereftalanu etylenu) oraz specjalnie dobranych
materiałów, między innymi barwnika oraz włókna szklanego, dzięki którym jest wytrzymały. Każdego
roku do produkcji tego typu krzeseł wykorzystanych zostanie ponad trzy miliony butelek PET.
Ten sposób ukazany został pozytywny aspekt recyclingu, gdyż wszędzie indziej na świecie ludzie
wykorzystują około 80% butelek w powtórnej produkcji, podczas gdy w USA poddane recyklingowi
jest tylko około 20%.
Inną niezwykle delikatną, lekką formę wykorzystująca tradycyjne techniki i nowe technologie jest
fotel Crochet Chair, zaprojektowany przez holenderskiego projektanta Marcela Wanders’a. Mebel
ten wykonany na szydełku, następnie został zanurzony w żywicy epoksydowej.
Crochet Chair źródło: http://colorandtexture.wordpress.com/
Niekonwencjonalnym materiałem jest również korek. Tym surowcem posłużył się Daniel Michalik.
Pomimo posiadanych unikalnych właściwości, materiał ten nie jest często wykorzystywany. Szezlong
Cortica, to mebel do dynamicznego relaksu, gdzie mięsnie użytkownika są cały czas zaangażowane.
Korek jest materiałem ekologicznym i surowcem odnawialnym oraz podlegający procesowi
recyclingu.
Cortica, źródło: www.danielmichalik.com/
Czy to szafy, czy stoły, czy to regały, czy blaty kuchenne – produkcja mebli bez stosowania płyt
wiórowych jest obecnie nie do pomyślenia. Płyty wiórowe mają różne grubości i różne rodzaje
powierzchni, można je stosować w suchych i wilgotnych pomieszczeniach. Są bardzo uniwersalne i
stabilne, jednak niestety dość ciężkie. Wie o tym każdy, kto siłował się z ciężką paczką mebli w
częściach, ładując ją na wózek w sklepie. Dlatego przemysł meblowy już od dawna poszukuje
lżejszych płyt. W dotychczasowych rozwiązaniach – jak na przykład płyta komórkowa (typu „plaster
miodu”) z papierowym łącznikiem między warstwami płyt drewnianych – oszczędności na wadze
osiąga się jednak kosztem pogorszenia właściwości przy produkcji i obróbce.
Teraz pod nazwą Kaurit® Light BASF opracował technologię nowatorskiego surowca drzewnego,
który może zrewolucjonizować rynek meblowy. „Płyty wiórowe wytwarzane nową technologią ważą
o 30 procent mniej niż dotychczasowe, przy takiej samej wytrzymałości” – wyjaśnia dr Stephan
Weinkötz, manager projektu w BASF. „Płyty Kaurit®-Light składają się z wiórów, spienionego
polimeru i kleju Kaurit®. Przy opracowywaniu tej nowej technologii skutecznie wykorzystaliśmy
połączone know-how dwóch działów przedsiębiorstwa” – wyjaśnia dalej pan Weinkötz. Siostrzana
spółka Nolte Küchen, jeden z największych w Europie producentów mebli kuchennych, po raz
pierwszy w lipcu 2008 roku dostarczyła na rynek płyty robocze AirMaxx®. W międzyczasie firma Nolte
Küchen produkuje już wszystkie blaty robocze o grubości od 38 milimetrów w nowej technologii.
Zbadano także ekologiczność płyt Kaurit®-Light. Opracowana przez BASF i sprawdzona przez TÜV
procedura tak zwanej „analizy efektywności ekologicznej” wykazała, że efektywność ekologiczna
nowego surowca drzewnego jest co najmniej nie gorsza od zwykłych płyt wiórowych. Analizowano
przy tym cały cykl życia produktu – od wyprodukowania płyty, przez transport i użytkowanie, aż do
recyklingu.
Technologia Kaurit®-Light firmy BASF cieszy się dużym zainteresowaniem, ponieważ jest ona
dokładną odpowiedzią na potrzeby przemysłu surowców drzewnych - lekka płyta wiórowa, która
może być produkowana i obrabiana na tych samych co dotychczas liniach produkcyjnych
Płyta Kaurit®-Light, źródło: www.kauritlight.com
Z opisanych kilku innowacji projektów mebli, można stwierdzić, że w coraz większym stopniu proces
projektowania mebla podlega przemianom związanym z dynamicznym rozwojem technologii, a tym
samym stylem życia współczesnych społeczeństw. Rozwiązania techniczne i informatyczne –
komputerowe wspomaganie projektowania czy technologia wirtualnej rzeczywistości w znacznym
stopniu pomagają sprostać wymaganiom stawianym przedsiębiorstwom. Wykorzystanie
innowacyjnych technologii, to znaczne korzyści, wpływające na efektywność wytwórczą. Zyskiem jest
szybsze projektowanie, prototypowanie, badania rynku.
Ważnym jest również aspekt technologii bezpiecznych dla środowiska naturalnego. Głównym
powodem jest rosnącą świadomość zagrożeń wynikającą z drastycznie pogarszającego się stanu
Ziemi.
Technologia i design są integralnie ze sobą związane. Ten duet inicjuje innowacje - dotyczą one
innowacyjnych sposobów wdrażania nowych produktów, innowacyjnych strategii zarządzania, metod
badawczych. Duet pozwalający na innowacyjną konkurencję, długotrwałe strategie rozwoju marki,
trendów i nowatorskie koncepcje, wsparcie zrównoważonego ekorozwoju. Ten duet, sprawdzony
przez inne kraje ( wprowadzony jako strategiczny czynnik rozwoju min.: Wielką Brytanię, Danię,
Szwecja, Niemcy) inicjuje i wzmacnia rozwój przedsiębiorstw, regionów i kraju.
Autor: Joanna Maria Brudecka
Design manager/projektantka
Bibliografia:
Fabisiak B., Dzięgielewski S., Wybrane problemy innowacyjności współczesnego wzornictwa
meblowego, Przemysł Drzewny, marzec 2010;
www.meblarstwo.pl;
www.meblarstwo.pl;
www.niken.net;
www.despoke.com;
www.treehugger.com;
www.kauritlight.com;
www.colorandtexture.wordpress.com;
www.vitra.com;
www.zieta.pl;
http://www.rzeczowo.gazetadom.pl;