Semantyczne usługi informacyjne w pracy mobilnej

SEMANTYCZNE USŁUGI INFORMACYJNE W PRACY MOBILNEJ
ILONA PAWEŁOSZEK-KOREK
Politechnika Czstochowska
Streszczenie
Artykuł prezentuje wybrane zagadnienia dostarczania informacji pracownikom
mobilnym w sposób semantyczny, uwzglĊdniając ich potrzeby informacyjne wynikające z czĊstych zmian otoczenia. Zaprezentowano pojĊcie i klasyfikacjĊ kontekstu,
który moĪna traktowaü jako kaĪdą informacjĊ charakteryzującą otoczenie i sytuacjĊ,
w jakiej znajduje siĊ uĪytkownik. Przedstawiono koncepcjĊ rozbudowy systemu informatycznego przedsiĊbiorstwa o semantyczne usługi wspomagające pracĊ
mobilnych handlowców i serwisantów.
Słowa kluczowe: usługi semantyczne, usługi informacyjne, praca mobilna, kontekst, potrzeby informacyjne, aplikacje mobilne
1. Wstp
Ostatnie lata przyniosły znaczcy wzrost rozpowszechnienia funkcjonalnych urzdze mobilnych dostpnych po relatywnie niskich cenach. Technologia mobilna wkracza do przedsibiorstw
rozszerzajc funkcjonalno
i zasig terytorialny ich systemów informatycznych, oferujc elastyczno
działania i szybko
podejmowania decyzji nieosigaln nigdy wczeniej. Wzrastajca
liczba pracowników mobilnych a take ich rola w organizacjach stały si stymulatorem wielu
przedsiwzi
badawczych zgłbiajcych zagadnienie mobilnoci w rónych płaszczyznach
i aspektach.
Badania i rozwój w zakresie technologii mobilnej dla biznesu koncentruj si głównie na problemach dostarczania pracownikom informacji dostosowanej do ich potrzeb w sposób
uwzgldniajcy ograniczone moliwoci technologii, któr dysponuj oraz ograniczone moliwoci czasowe, czego przykładem mog by
badania potrzeb mobilnych dziennikarzy [5], kierowców
ciarówek [6], handlowców brany kosmetycznej [8], pracowników brany budowlanej [7].
Jednoczenie zarówno w przemyle jak i krgach naukowo-badawczych mona zauway
wzrost zainteresowania technologiami sieci semantycznych, które stanowi podstaw do stworzenia infrastruktury informatycznej słucej reprezentacji wiedzy, interpretacji danych
i wnioskowaniu. W szczególnoci zaproponowana przez Tima Berners-Lee [2] koncepcja semantycznej sieci Web oferuje moliwo
płynnej współpracy midzy ludmi i aplikacjami
wyposaonymi w narzdzia sztucznej inteligencji pozwalajce lepiej zrozumie
potrzeby informacyjne człowieka i dostosowa
do nich zarówno przekazywane treci jak i sposób działania
programów. Wanym elementem tej koncepcji jest dostarczenie modelu, który da moliwo
współdzielenia i współuytkowania danych przez rónorodne aplikacje, przedsibiorstwa, społecznoci internetowe.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych zagadnie zwizanych z udostpnianiem usług informacyjnych uytkownikom urzdze mobilnych, w sposób semantyczny,
uwzgldniajcy ich potrzeby informacyjne wynikajce z czstych zmian otoczenia.
218
Ilona Pawełoszek-Korek
Semantyczne usługi informacyjne w pracy mobilnej
2. Charakterystyka pracy mobilnej
Praca charakteryzujca si koniecznoci czstych zmian miejsca pobytu, zwizana z przemieszczaniem si pracownika, za pomoc rónych rodków lokomocji lub pieszo w celu
wykonania obowizków nazywana jest prac mobiln. Obecnie coraz wiksza liczba osób wykonuje prac w sposób niestacjonarny, co stwarza nowe moliwoci usprawniania i rozszerzenia pola
działania organizacji. Na funkcjonowanie organizacji wpływa nie tylko sam fakt zmiany miejsca,
podróy słubowych i rozłoonych w czasie spotka z klientami, ale moliwo
swobodnego planowania i wykonywania pracy bez potrzeby powrotu do biura.
Praca mobilna cieszy si coraz wiksz popularnoci w rónych gałziach przemysłu. Jak
wykazuj badania [1] istniej due rónice w liczbie mobilnych pracowników w poszczególnych
krajach Unii Europejskiej. Najwiksz ilo
pracowników mobilnych obserwuje si w krajach wysoko rozwinitych: Finlandii, Holandii, Szwecji oraz Słowenii, której gospodarka rozwija si
bardzo dynamicznie. W organizacjach mona zauway
tendencj do zmiany charakteru pracy
osób zatrudnionych na rónych stanowiskach idc w kierunku poszerzenia autonomii pracowników mobilnych i zwikszenia geograficznego zasigu ich działania.
Rzeczywisto
gospodarcza społeczestwa postindustrialnego jest „przesycona” informacjami, a zatem komputer staje si narzdziem niezbdnym do ich filtrowania, przetwarzania oraz
przesyłania. Specyfika wytworów nowoczesnej cywilizacji, jak i sposób posługiwania si nimi
dobrze opisuje angielskie okrelenie „knowledge intensive”, co oznacza „nasycenie wiedz”. Korzystanie z moliwoci, jakie daje technologia mobilna i bezprzewodowa sprawia, e firmy
poszerzaj zasig działania, a granice przestrzenne organizacji zacieraj si. Ze wzgldu na szczególny charakter technologii mobilnych oferuje ona moliwoci, które wychodz daleko poza
tradycyjn koncepcj e-biznesu. Umoliwiaj one zarówno wspomaganie procesów biznesowych,
jak i otwarcie nowych moliwoci rozwoju przez zdobywanie nowych rynków dla przedsibiorstw. Coraz czciej mona spotka
si z terminem „społeczestwo mobilne”, obejmujcym
cz
ludnoci, która moe prowadzi
swoje sprawy zawodowe i osobiste nie tylko w warunkach
stacjonarnych, ale take poza miejscem pracy czy zamieszkania. Naley przypuszcza
, i wkrótce
wikszo
inwestycji przedsibiorstw w systemy informatyczne bdzie dotyczy
włanie mbiznesu. Inwestycje te s w chwili obecnej bardziej perspektywiczne ni budowanie działalnoci
opartej na tradycyjnych modelach wykorzystujcych komputery klasy PC.
3. Zmienno potrzeb informacyjnych w zalenoci od kontekstu
Zarówno potrzeby informacyjne jak i sposoby ich zaspokajania w przypadku mobilnych menederów róni si znaczco od potrzeb uytkowników systemów stacjonarnych. Pomimo
ograniczonej mocy obliczeniowej, małych gabarytów oraz niewielkiej pamici urzdzenia mobilne
maj pewn przewag nad komputerami stacjonarnymi –posiadaj moliwo
rejestracji niektórych parametrów otoczenia, czyli tak zwanego kontekstu pracy mobilnej. Na kontekst składaj si
róne elementy i warunki otaczajce uytkownika mobilnego. Im wicej informacji kontekstowych system jest w stanie wychwyci
i automatycznie dołczy
do zapytania tym wiksza jest
precyzja zapytania a zatem odpowiedzi mog by
bardziej dopasowane do potrzeb uytkownika.
Nowoczesne systemy informacyjne posiadaj cech zwan kontekstowoci (ang. context
awareness), czyli moliwo
dostosowania zachowania i parametrów pracy systemu do rodowiska, w którym uytkownik z niego korzysta. Kontekst moe mie
inne parametry w rodowiskach
stacjonarnych i mobilnych. W pierwszym przypadku kontekst znajduje si głównie w umyle
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010
219
uytkownika, natomiast w drugim kontekst dotyczy równie (a czasami głównie) wiata rzeczywistego [3]. Zatem parametry kontekstu mog si dzieli
na nastpujce kategorie:
• Kontekst rodowiska fizycznego: moe obejmowa
wszelkie parametry charakteryzujce
przestrze w jakiej znajduje si uytkownik, czyli np.: lokalizacj, czas, temperatur,
owietlenie, wilgotno
powietrza, cinienie, nasycenie substancjami chemicznymi, zapylenie, ukształtowanie terenu, obiekty znajdujce si w ssiedztwie.
• Kontekst uytkownika: wyraa informacje o nim samym: informacje osobiste, płe
,
wiek, zainteresowania, aktualnie podejmowane działanie i zwizane z nim potrzeby informacyjne. W rozwizaniach stosowanych w telemedycynie kontekst uytkownika moe
obejmowa
take, monitorowane na bieco, informacje o jego stanie zdrowia, temperaturze ciała, cinieniu krwi. Podejmowane s take próby konstruowania urzdze np.
odtwarzaczy muzycznych dostosowujcych swoje działanie do nastroju i rodzaju aktywnoci uytkownika [4].
• Kontekst techniczny: opisuje dostpne połczenia sieciowe i ich parametry oraz instalacje, czy urzdzenia takie jak drukarki, monitory, ekrany, czy terminale znajdujce si
w pobliu uytkownika [11].
• Kontekst społeczny: to informacje o spotykanych osobach, tematach rozmów, lokalizacji
wyraonej jako ssiedztwo instytucji, budynków, czy miejsc o okrelonym znaczeniu dla
uytkownika.
Kontekst moe by
uyty jako metainformacja rejestrowana przez urzdzenie i automatycznie
wzbogacajca zapytanie uytkownika w celu [9]:
• dostarczenia treci jak najbardziej odpowiadajcej uytkownikowi, zwizanej z jego aktualn sytuacj, działaniem,
• wzbogacania dokumentów generowanych przez uytkownika o metadane informujce
o tym, w jakich okolicznociach powstał dokument. Metadane mog pomóc w póniejszej klasyfikacji i przegldaniu repozytoriów dokumentów,
• tworzenia wzorców sytuacyjno-informacyjnych, które mog by
uyte w przyszłoci jeli
który z uytkowników systemu znajdzie si w podobnej sytuacji (podobnym kontekcie), uytkownik automatycznie dostanie informacje, które okazały si uyteczne
w przeszłoci,
• ostrzegania przed niebezpieczestwami podczas pracy w ekstremalnych warunkach.
Sohn i inni [10] prowadzili badania metod dziennika obserwacji, w których poprosili 20
uytkowników aby zapisywali swoje potrzeby informacyjne podczas pracy mobilnej przez okres
dwóch tygodni. Na podstawie badania stworzono taksonomi potrzeb informacyjnych. Jak wykazały badania, mobilno
pracowników wpływa na rodzaje informacji jakiej poszukuj. Czsto
(72% badanych przypadków) informacja, której poszukuje uytkownik jest uzaleniona od kontekstu. Na przykład mog to by
informacje o najbliej zlokalizowanych geograficznie obiektach:
siedzibach klientów, instytucjach, placówkach gastronomicznych, stacjach benzynowych, hotelach
itp. Informacje uzalenione od czasu to np.: godziny odjazdów pocigów, godziny działania rónych instytucji, sklepów, firm klientów, czas dostpnoci współpracowników. Mona zatem
stwierdzi
, e skuteczno
poszukiwania informacji w warunkach mobilnych moe by
znacznie
poprawiona poprzez zastosowanie technologii, które pozwol na bardziej spersonalizowane i kontekstowe dostarczanie informacji.
220
Ilona Pawełoszek-Korek
Semantyczne usługi informacyjne w pracy mobilnej
4. Specyfika aplikacji mobilnych
Aby dostarczy
uytkownikowi mobilnemu pełnego wgldu w najaktualniejsze dane biznesowe, aplikacje urzdze przenonych musz mie
dostp do rónorodnych systemów
informatycznych zlokalizowanych na komputerach w przedsibiorstwie. Na przykład aby mobilny
handlowiec miał pełny wgld w profil klienta, u którego aktualnie si znajduje, aplikacja mobilna
musi mie
dostp do systemu przechowujcego informacje na temat sprzeday, systemu CRM
oraz do hurtowni danych przechowujcej dane archiwalne. Systemy poredniczce (middleware)
dla rozwiza mobilnych koncentruj si na aspektach takich jak: tłumaczenie formatów danych,
formatowanie treci pod ktem urzdze mobilnych o rónych moliwociach wywietlania, obsługa błdów komunikacji.
Tradycyjnie usługi dla urzdze i pracowników mobilnych stanowi przeniesienie funkcjonalnoci z komputerów stacjonarnych na mobilne z odpowiednimi adaptacjami, czyli
umoliwienie uytkownikom z obu rodowisk (stacjonarnego i mobilnego) dostp do tych samych
danych i informacji w podobny sposób. Jednake rozwizanie takie jedynie w czci usprawnia
organizacj i nie wykorzystuje w pełni moliwoci jakie stwarza rodowisko mobilne. Prawdziw
warto
dodan dla biznesu stwarzaj systemy dynamicznie dopasowujce swoje działanie do
zmian kontekstu podczas pracy uytkowników mobilnych. Poniewa informacje, których potrzebuj pracownicy mobilni maj charakter heterogeniczny pod wzgldem treci, formy i ródła
pochodzenia (Internet, róne wewntrzne systemy informatyczne przedsibiorstwa, bazy dokumentów) w celu integracji systemów obecnie najczciej stosuje si architektur zorientowan na
usługi (SOA) oraz jzyk XML i usługi sieci Web w celu realizacji komunikacji.
W nowoczesnych architekturach opartych na sieci Web coraz czciej stosowane s technologie semantyczne. Interpretuj one dane z rónych ródeł w celu wygenerowania konkretnej
odpowiedzi na zapytanie uytkownika eliminujc potrzeb przegldania i analizowania przez niego wielu dokumentów. Technologie te opieraj si na jzykach znacznikowych (pochodnych
XML), które s stosowane do opisu danych w taki sposób aby mogły by
one rozumiane i interpretowane przez maszyny. Organizacja W3C definiuje architektur sieci semantycznej jako model
warstwowy bazujcy na jzyku RDF (ang. Resource Description Framework) bdcym podstaw
standardów zapisu wiedzy, opisu zasobów informacyjnych i usług. RDF jest jzykiem znacznikowym, korzystajcym z przestrzeni nazw i adresów URI (ang. Uniform Resource Identifier)
stosowanych w celu jednoznacznej identyfikacji opisywanych obiektów. Poza opisem obiektów,
RDF jest równie podstaw popularnych jzyków zapisu ontologii, na jego bazie stworzono róne
odmiany jzyka OWL (ang. Web Ontology Language) oraz RDFSchema. Ontologie stanowi w
systemach inteligentnych wspóln warstw pojciow w okrelonej dziedzinie pozwalajc na komunikacj midzy aplikacjami (takimi jak inteligentne agenty) oraz ludmi.
5. Realizacja semantycznych usług mobilnych
Przykładem zastosowania usług wzbogaconych o semantyk moe by
koncepcja systemu
majcego na celu usprawnienie dostarczania informacji pracownikom mobilnym pewnej firmy
zajmujcej si sprzeda i serwisem urzdze do obróbki metali. Firma zatrudnia 25 pracowników
mobilnych na stanowiskach handlowców i serwisantów. Oprócz nich czciowo mobiln prac
wykonuje take kierownictwo okresowo uczestniczc w targach, spotkaniach z partnerami biznesowymi w kraju i za granic. Obecnie system informatyczny wspomagajcy prac mobiln jest
klasycznym rozwizaniem SFA (ang. Sales Force Automation) pozwalajcym przedstawicielom
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010
221
handlowym na podstawowe czynnoci takie jak sprawdzanie stanów magazynowych, rezerwowanie partii towaru, sprawdzanie stanu realizacji zamówie, przeszukiwania repozytorium
dokumentów w oparciu o słowa kluczowe i kategorie.
Rozbudowa omawianego systemu o semantyk zakłada dodanie funkcjonalnoci automatycznej rejestracji kontekstu i uwzgldnienia go podczas dostarczania informacji. Aby system
informatyczny uwzgldniał kontekst zapyta pochodzcych od uytkowników mobilnych konieczne jest zastosowanie aplikacji, które potrafi rozpozna
parametry kontekstu, zinterpretowa
je a nastpnie wybra
odpowiednie usługi informacyjne i wywoła
je w okrelonym porzdku tak
aby dostarczyły odpowiedzi na zapytanie. Aplikacje takie okrela si mianem inteligentnych agentów programowych. Rysunek 1 przedstawia główne komponenty systemu i relacje pomidzy nimi.
W opisywanym systemie funkcjonuj dwie podstawowe klasy agentów: agent interpretujcy
zapytanie oraz agent kompozycji usług. Baz wiedzy tego pierwszego stanowi ontologia kontekstu
(stworzona w jzyku OWL-Lite), słowniki umoliwiajce interpretacj fraz wpisanych przez uytkownika, ontologia organizacji opisujca stanowiska w przedsibiorstwie oraz profile
uytkowników zapisane w przy uyciu schematu FOAF uzupełnionego o rozszerzenia wynikajce
ze specyfiki biznesowej. Agent kompozycji usług korzysta z repozytorium usług i semantycznych
opisów ich funkcjonalnoci (zapisanych jako ontologia WSMO – Web Services Modelling Ontology). Niektóre z usług mog pochodzi
od zewntrznych dostawców, inne za, takie jak dostp do
baz danych, repozytoriów dokumentów s wewntrznymi usługami systemu informatycznego
przedsibiorstwa. Dziki zastosowaniu otwartych standardów wachlarz usług moe by
łatwo rozszerzany.
Urzdzenie mobilne wraz z zapytaniem uytkownika przesyła informacje kontekstowe: niewielki identyfikator URI uytkownika, pozycj geograficzn, identyfikator urzdzenia oraz
współrzdne geograficzne i czas. Zapytanie jest interpretowane przez agenta programowego, który
korzysta z mechanizmów wnioskujcych opartych na ontologiach i słownikach, oraz ma dostp do
profili uytkowników. Profile zawieraj midzy innymi informacje o zainteresowaniach zawodowych funkcji i roli pracownika w organizacji (np. serwisant, handlowiec, meneder itp.). Dziki
ontologiom i profilom agent rozpoznaje potrzeby informacyjne wynikajce z pełnionej funkcji. Na
ich podstawie formułowane jest szczegółowe zapytanie, które zostaje przekazane do agenta kompozycji usług. Agent ten korzystajc z rejestru usług oraz ich specyfikacji WSDL generuje proces,
którego celem jest odpowied na zapytanie.
222
Ilona Pawełoszek-Korek
Semantyczne usługi informacyjne w pracy mobilnej
Rysunek 1. Podstawowe elementy systemu i relacje miĊdzy nimi
ródło: Opracowanie własne.
Jeli zapytanie dotyczy poszukiwania nowych klientów na jakim terenie, to odpowiedzi jest
zaplanowana trasa uwzgldniajca lokalizacje firm okrelonej brany (interesujcej uytkownika),
przy czym uwzgldniane s tylko te firmy, których danych jeszcze nie ma w bazie klientów. Informacje o firmach i ich lokalizacjach mog by
czerpane ze ródeł zewntrznych, którymi s
internetowe usługi map (np. Google Maps, Yahoo Maps, czy DoCelu.pl), bd innego rodzaju
serwisy informacyjne oferujce interfejs Web API. Planowanie trasy jest ponadto realizowane z
uwzgldnieniem harmonogramu uytkownika. System zaplanuje tras w taki sposób aby pracownik mógł j przeby
w odpowiednim czasie, biorc pod uwag czasy wizyt oraz godziny pracy
odwiedzanych firm.
Oto kilka przykładowych funkcjonalnoci systemu:
• wysłanie zapytania w postaci nazwy klienta, u którego znajduje si pracownik uruchamia
usług odnalezienia współrzdnych geograficznych tego miejsca, a nastpnie na podstawie tych współrzdnych – najbliszych miejsc interesujcych uytkownika (stacji
benzynowych, restauracji, hoteli itp.).
• jeli urzdzenie dysponuje modułem GPS to usługa na podstawie otrzymanych współrzdnych geograficznych moe wskaza
np. siedzib najbliszego klienta i dat ostatnich
odwiedzin u niego.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010
223
• jeli siedzib jakiego klienta odwiedza pracownik handlowy to wysłanie zapytania o informacj o kliencie spowoduje przesłanie danych handlowych (np. wielkoci sprzeday).
Jeli to samo zapytanie wyle mobilny pracownik działu serwisowego, to zostan mu
przysłane specyfikacje (modele) sprzedanych urzdze, historia usług serwisowych.
• dla pracowników serwisowych kontekst stanowi maszyna któr aktualnie naprawiaj.
Kada z maszyn sprzedawanych lub serwisowanych przez firm ma umieszczony na
obudowie jednoznacznie j identyfikujcy fotokod, który mona sczyta
za pomoc aparatu cyfrowego w telefonie komórkowym bd PDA. Fotokod, przesłany do systemu
pozwala na szybkie dostarczenie wszelkich informacji dotyczcych okrelonej maszyny,
jej parametrów, indywidualnych rozwiza konstrukcyjnych, oraz historii napraw.
Naley podkreli
, i kontekst ma charakter bardzo indywidualny, to jakie informacje s wane i potrzebne uzalenione jest od charakteru działalnoci, brany, specyfiki stanowiska mobilnego
w danej organizacji, a nawet celów operacyjnych i realizowanych projektów. Dlatego bardzo wana jest elastyczno
systemu, moliwo
dodawania, elementarnych usług, nowych parametrów
kontekstu, rozbudowa ontologii i profili uytkowników pod rónym ktem.
6. Zakoczenie
Rejestracja parametrów kontekstu umoliwia dokładne sprecyzowanie aktualnej potrzeby informacyjnej uytkownika, przez agenta interpretujcego zapytanie. Rozwizanie opiera si na
elastycznej i łatwej w rozbudowie architekturze złoonej z usług o minimalnych funkcjonalnociach, które s łczone w złoone procesy przez agenta kompozycji usług. Koncepcja
dynamicznego rozpoznawania kontekstu i komponowania elementarnych usług w złoone procesy
informacyjne współgra ze zmiennym i nieprzewidywalnym charakterem pracy mobilnej.
W artykule zaprezentowano jeden z aspektów funkcjonowania systemów mobilnych i ich integracji z rozwizaniami stacjonarnymi w ramach organizacji. Przyszłe kierunki rozwoju
kontekstowych systemów wspomagajcych uytkowników mobilnych d w stron wszechobecnego, rozproszonego przetwarzania danych, które oznacza moliwo
uzyskania dalece szerszego
spektrum informacji na dowolny temat zwizany z aktualn lokalizacj lub działaniem uytkownika. Funkcje takie mog by
zrealizowane dziki rozwijajcej si technologii cloud computing oraz
systemom nadobiektowym – udostpniajcym swoje bazy danych rónym zainteresowanym
przedsibiorstwom, instytucjom i osobom prywatnym. Idea wszechobecnego i rozproszonego
przetwarzania danych oferuje wizj dostpu do dowolnej informacji z kadego miejsca na ziemi
w łatwy, przyjazny dla uytkownika sposób.
%LEOLRJUDILD
[1]
[2]
[3]
[4]
Andriessen E.J.H., Vartiainen M.: Mobile Virtual Work A New Paradigm? Springer
Berlin – Heidellberg 2006, s. 55–57.
Berners-Lee, Tim; James Hendler and Ora Lassila. "The Semantic Web". Scientific
American Magazine (284) Maj, 2001, s 34–43.
Crestani F., Dunlop M., Mizzaro S. (red.): Mobile and Ubiquitous Information Access,
Lecture Notes in Computer Science 2954, Springer 2004, s. 6.
http://ebiquity.umbc.edu/blogger/2006/01/28/xpod-senses-what-music-youd-like-tohear/ dostp: 12–2009.
224
Ilona Pawełoszek-Korek
Semantyczne usługi informacyjne w pracy mobilnej
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
Fagrell, H.: Mobile knowledge. Doctoral dissertation. Department of Informatics.
Göteborh University, Sweden, 2000.
Kakihara M., Sørensen C.: Mobility: An Extended Perspective. Copyright 2002 IEEE.
W: Materiały konferencyjne Hawai’i International Conference on System Sciences,
Big Island, Hawaii, stycze 2002.
Magdic, A., and N. Suman, 2003. Efficient Support for Mobile Computing on
Construction Site. In: Proceedings of the 20th International Symposium of Automation
and Robotics in Construction, ISARC Technische Universiteit Eindhoven, Eindhoven,
2003, s. 487–491.
Pawełoszek-Korek I.: Technologie mobilne w dostarczaniu wiedzy, seria Monografie
nr 161, Wydawnictwo Politechniki Czstochowskiej, Czstochowa 2009.
Pawełoszek-Korek I.: Systemy rozszerzonej rzeczywistoci w pracy mobilnej. In:
Kiełtyka L. (red.): Technologie i systemy komunikacji oraz zarzdzania informacj i
wiedz, Difin 2008. s. 101–108.
Sohn T, Li K.A., Griswold W.G., Hollan J.D.: A diary study of mobile information
needs. W: Proceedings of SIGCHI Conference on Human Factors in Computing
Sytems, ACM New York, NY, USA, 2008 s. 433–442.
Taniar D. (red.): Encyclopedia of Mobile Computing and Commerce, Idea Group
Reference, Hershey PA, 2007, s 124.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010
225
SEMANTIC INFORMATION SERVICES IN MOBILE WORK
Summary
The special features of mobile technology offer many possibilities, going far beyond traditional e-business concepts. The paper presents problems of information
provision for mobile workers in a semantic, contextual way, taking into account their
information needs. The information needs of mobile workers depend of frequent
change of their location. As an example of possible implementation of semantic information services the author presents a concept of semantically enriched contextaware system for mobile sales representatives and service workers of machine tool
distributing company. The notion, different kinds of context and its usage also has
been explained.
Keywords: semantic services, information services, mobile work, context, information needs, mobile applications
Ilona Pawełoszek-Korek
Katedra Informatyki Ekonomicznej
Wydział Zarzdzania
Politechnika Czstochowska
al. Armii Krajowej 36b, Czstochowa
e-mail: [email protected]
http://www.zim.pcz.pl/