Data literacy – kompetencje w zakresie korzystania z danych w

Data literacy – kompetencje w zakresie korzystania z danych w

DATA LITERACY
kompetencje w zakresie korzystania
z danych w odniesieniu do przemian
komunikacji naukowej
Michalina Stopnicka
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW
KONTEKST
⇢ Zmiany w nauce i komunikowaniu jej wyników: e-nauka,
research 2.0
⇢ „Przymusowe” udostępnianie wyników badań naukowych
⇢ Kompetencje mogące przesądzić o widoczności wyników
prowadzonych badań w środowisku naukowym
⇢ Polskie terminy na data literacy: umiejętności zarządzania
danymi, umiejętności korzystania z danych, kompetencje
cyfrowe w zakresie gromadzenia i przetwarzania danych
TERMIN I DEFINICJA
Umiejętność zrozumienia, używania i zarządzania danymi
badawczymi - gromadzenie, przetwarzanie, zarządzanie, ocena danych
i używanie danych do badań naukowych.
D'Ignazio i Qin, 2010
Data literacy to także rozumienie, kto jest odpowiedzialny za dane,
jak odpowiednio je zacytować i opisać oraz rozumienie etyki używania
i zamawiania danych.
Calzada Prado i Marzal, 2013
TERMIN I DEFINICJA
Najważniejszym aspektem data literacy jest umiejętność
przetwarzania surowych danych z odniesieniem do rzeczywistych
sytuacji oraz stosowanie porównań.
Vahey i in., 2012
Data literacy to zbiór umiejętności i zdolności związanych
z dostępem do danych badawczych, ich rozumienia, interpretacji,
zarządzania, krytycznej oceny i etycznego używania, który obejmuje
także ochronę i przechowywanie danych oraz bierze pod uwagę
zarówno punkt widzenia konsumenta, jak i producenta danych.
Koltay, 2015
DATA LITERACY A INNE TYPY
KOMPETENCJI INFORMACYJNYCH
information literacy
statistical
literacy
digital
literacy
data
literacy
metaliteracy?
media
literacy
scientific
literacy
KOMPETENCJE W ZAKRESIE DATA LITERACY
KOMPETENCJE
POJĘCIOWE
ZAAWANSOWANE
KOMPETENCJE
KLUCZOWE
KOMPETENCJE
Źródło: Ridsdale, C. i in. (2015). Strategies and Best Practices for Data Literacy Education: Knowledge Synthesis Report
KOMPETENCJE W ZAKRESIE DATA LITERACY
KOMPETENCJE
POJĘCIOWE
⇢ Wprowadzenie do zagadnienia
danych
⇢ Krytyczne myślenie
⇢ Kultura danych
⇢ Etyka korzystania z danych
⇢ Narzędzia dotyczące danych
Źródło: Ridsdale, C. i in. (2015). Strategies and Best Practices for Data Literacy Education: Knowledge Synthesis Report
KOMPETENCJE W ZAKRESIE DATA LITERACY
KLUCZOWE
KOMPETENCJE
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
⇢
Wyszukiwanie i zbieranie danych
Ocena danych i ich źródeł
Organizacja danych
Manipulacja danymi
Podstawy analizy danych
Interpretacja danych
Identyfikacja problemów przy użyciu danych
Wizualizacja danych
Słowna prezentacja danych
Podejmowanie decyzji opartych na danych
Cytowanie danych
Rozpowszechnianie danych
Źródło: Ridsdale, C. i in. (2015). Strategies and Best Practices for Data Literacy Education: Knowledge Synthesis Report
KOMPETENCJE W ZAKRESIE DATA LITERACY
ZAAWANSOWANE
KOMPETENCJE
⇢ Ocena decyzji podjętych na
podstawie danych
⇢ Konwersja danych
⇢ Tworzenie i używanie metadanych
⇢ Zarządzanie danymi, zapewnianie
ich bezpieczeństwa i ponowne
wykorzystywanie danych
⇢ Ochrona danych
Źródło: Ridsdale, C. i in. (2015). Strategies and Best Practices for Data Literacy Education: Knowledge Synthesis Report
EDUKACJA
⇢ Brak data literacy w programach studiów
⇢ Kto powinien być odpowiedzialny za edukację w tym
zakresie?
⇢ Pole działania dla bibliotek akademickich
⇢ Nie tylko pomoc użytkownikom, ale też rozwijanie
kompetencji
PODSUMOWANIE
⇢ Rozumienie i używanie danych oraz zarządzanie danymi
badawczymi + etyka korzystania i rozpowszechniania
danych
⇢ Nowe zjawisko w obrębie kompetencji informacyjnych
⇢ Zróżnicowane kompetencje – inne dla osób poruszających
się w środowisku cyfrowym, dla naukowców i dla
specjalistów
⇢ Potrzeba edukacji studentów różnych kierunków
BIBLIOGRAFIA
⇢
Anderson, R., Gummer, E. S., Mandinach, E. B., & Parton, B. M. (2015). Ethical and Appropriate Data Use Requires Data Literacy.
Phi Delta Kappan, 96(5), 25–28.
⇢
Association of College and Research Libraries. (2013). Intersections of scholarly communication and information literacy creating
strategic collaborations for a changing academic environment. Chicago, IL: Association of College and Research Libraries.
⇢
Association of College & Research Libraries. (2015). Framework for Information Literacy for Higher Education.
⇢
Aviram, A., & Eshet-Alkalai, Y. (2006). Towards a Theory of Digital Literacy: Three Scenarios for the Next Steps. European Journal
of Open, Distance and E-Learning, 9(1).
⇢
Calzada Prado, J., & Marzal, M. Á. (2013). Incorporating Data Literacy into Information Literacy Programs: Core Competencies
and Contents. Libri: International Journal of Libraries & Information Services, 63(2), 123–134.
⇢
Carlson, J., Fosmire, M., Miller, C. C., & Nelson, M. S. (2011). Determining Data Information Literacy Needs: A Study of Students
and Research Faculty. Portal: Libraries and the Academy, 11(2), 629–657.
⇢
Carlson, J., Johnston, L. R., Koshoffer, A., & Nelson, M. S. (2015). Developing Data Literacy Programs: Working with Faculty,
Graduate Students and Undergraduates. Bulletin of the Association for Information Science & Technology, 41(6), 14–17.
⇢
Derfert-Wolf, L. (2014). Data information literacy - umiejętność korzystania z danych. (Polish). EBIB - Electronic Bulletin for
Librarians, 154(9), 1–11.
⇢
Gal, I. (2002). Adults’ Statistical Literacy: Meanings, Components, Responsibilities. International Statistical Review, 70(1), 1–25.
⇢
Gray, A. S. (2004). Data and Statistical Literacy for Librarians. IASSIST Quarterly, 28(Summer/Fall), 24–29.
⇢
Hogenboom, K., Phillips, C. M. H., & Hensley, M. K. (2011). Show Me the Data! Partnering With Instructors to Teach Data
Literacy.
⇢
Hunt, K. (2004). The Challenges of Integrating Data Literacy into the Curriculum in an Undergraduate Institution. IASSIST
Quarterly, (Summer/Fall).
BIBLIOGRAFIA
⇢
Koltay, T. (2014). Big data, big literacies? Читалиште, 24, 3–8.
⇢
Koltay, T. (2015). Data literacy: in search of a name and identity. Journal of Documentation, 71(2), 401–415.
⇢
Koltay, T. (2016). Are you ready? Tasks and roles for academic libraries in supporting Research 2.0. New Library World, 117(1),
94–104.
⇢
Mackey, T. P., & Jacobson, T. E. (2011). Reframing Information Literacy as a Metaliteracy. College & Research Libraries, 72(1),
62–78.
⇢
MacMillan, D. (2015). Developing Data Literacy Competencies to Enhance Faculty Collaborations. Liber Quarterly: The Journal of
European Research Libraries, 24(3), 140–160.
⇢
Martin, E. (2014). What is Data Literacy? Journal of eScience Librarianship, 3(1).
⇢
Media Literacy Defined. (2010, kwiecień 6). Pobrano z https://namle.net/publications/media-literacy-definitions/
⇢
Qin, J., & D’Ignazio, J. (2010). Lessons learned from a two-year experience in science data literacy education. International
Association of Scientific and Technological University Libraries, 31st Annual Conference.
⇢
Ridsdale, C., Rothwell, J., Smit, M., Ali-Hassan, H., Bliemel, M., Irvine, D., … Wuetherick, B. (2015). Strategies and Best Practices for
Data Literacy Education: Knowledge Synthesis Report (Report).
⇢
Schield, M. (2004). Information Literacy, Statistical Literacy and Data Literacy.
⇢
Vahey, P., Rafanan, K., Patton, C., Swan, K., van’t Hooft, M., Kratcoski, A., & Stanford, T. (2012). A Cross-Disciplinary Approach to
Teaching Data Literacy and Proportionality. Educational Studies in Mathematics, 81(2), 179–205.
⇢
Wykorzystano ikony z The Noun Project: Illustrator by Ainsley Wagoner, Presentation by Garrett Knoll i Idea by Chameleon
Design.
DZIĘKUJĘ!
Michalina Stopnicka
[email protected]