szkolny program profilaktyki

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
GIMNAZJUM
im. Powstańców Śląskich
W STRUMIENIU
Zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej
Nr 9/2002/2003 z dnia 27.11.2002r.
Zmiany wprowadzone Uchwałą Rady Pedagogicznej
Nr 9/2006/2007 z dnia 15.11.2006r.
WSTĘP
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji i Sportu z dnia 31 stycznia 2002
roku szkoły zostały zobowiązane do budowania szkolnych programów profilaktyki.
Opracowany projekt powinien zostać zaopiniowany przez radę rodziców, samorząd
uczniowski a następnie uchwalony przez radę pedagogiczną.
Program szkolnej profilaktyki powinien:
- uzupełniać program wychowawczy szkoły;
- odpowiadać na realne problemy oraz zagrożenia pojawiające się w danej szkole i w
środowisku;
- ma mieć przemyślany cel;
- formy i sposoby działań z zakresu profilaktyki muszą być dostosowane do wieku
uczniów.
Do Gimnazjum im. Powstańców Śląskich w Strumieniu uczęszcza 320 uczniów. Uczniowie
wchodzą w skład 14 oddziałów klasowych, w tym 1 zespół edukacyjno - terapeutyczny
( klasa specjalna).
Gimnazjum mieści się w odrębnym budynku, wyposażone jest w salę gimnastyczną, boisko
szkolne, aulę szkolną, pracownię komputerową, bibliotekę, świetlicę wraz ze stołówką.
Przed konstrukcją projektu szkolnego programu profilaktyki dokonano diagnozy
potrzeb środowiska szkolnego i rozpoznano rzeczywiste problemy pojawiające się w naszej
społeczności lokalnej.
Zapoznano się z aktualnymi aktami prawnymi dającymi podstawę prawną do
podejmowania działań profilaktycznych w szkole. Dokonano analizy następujących ustaw i
rozporządzeń:
1. Ustawa o systemie oświaty ( zapis postulujący wprowadzenie programów profilaktyki),
2. Rozporządzenie MEN i S z dnia 31.01.2002r. dotyczące ramowych statutów publicznego
przedszkola oraz publicznych szkół,
3. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19.08.1994r.,
4. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26. 10.1982r.
5. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 04.1997r.
6. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych z
dnia 26.11.1995r.
Zapoznano się z dostępnymi programami profilaktycznymi rekomendowanymi przez
Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno- Pedagogicznej w Warszawie i określono
możliwości finansowe w zakresie ich zastosowania. Uwzględniono potrzebę stałej
współpracy z pełnomocnikiem Rady Miejskiej ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych, Komisariatem Policji , Poradnią Psychologiczno - Pedagogiczną w Cieszynie,
Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej, służbą zdrowia, pracownikami świetlic oraz
innymi osobami udzielającymi wsparcia uczniom.
Dokonano przeglądu i wyboru literatury fachowej dotyczącej zagadnień profilaktyki oraz
przeanalizowano istniejący program wychowawczy.
Podczas opracowywania szkolnego programu profilaktyki kierowano się standardami jakości
pierwszorzędowych programów profilaktycznych opracowanymi przez K. Wojcieszka i J,
Szymańską.
Szkolny program profilaktyki uwzględnia działania profilaktyczne wśród uczniów,
nauczycieli i rodziców.
I. KONSTRUKCJA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI
Na podstawie diagnozy przeprowadzonej wśród uczniów, nauczycieli, rodziców.
pracowników świetlic, pracowników socjalnych MOPS oraz dzielnicowych Komisariatu
Policji daje się wyodrębnić najważniejsze problemy nurtujące nasze środowisko:
1. palenie papierosów przez uczniów,
2. zachowania agresywne, bójki pomiędzy uczniami,
3. picie alkoholu,
4. wulgarny język, przekleństwa,
5. kłopoty z nauką,
6. brak motywacji do nauki.
Głównym celem profilaktyki będzie ochrona młodzieży przed zagrożeniami,
wzmacnianie pozytywnych zachowań i postaw oraz podejmowanie działań interwencyjnych
w sytuacji pojawiających się zakłóceń na drodze ich rozwoju.
W związku ze zdiagnozowanymi problemami opracowano główne zadania
programu w tym:
1. Tworzenie bezpiecznego klimatu w szkole.
2. Propagowanie zdrowego stylu życia.
3. Ukazywanie zagrożeń współczesnego świata.
4. Ograniczanie zachowań agresywnych i przemocy w szkole
5. ZADANIE 1.
Tworzenie bezpiecznego klimatu w szkole.
TREŚCI
ucznia
ZADANIA DLA:
nauczyciela
rodzica
1. Integrowanie zespołów klasowych,
- warsztaty integracyjno –
- warsztaty integracyjno –
budowanie zaufania.
adaptacyjne dla kl. I.
adaptacyjne z klasą i
- wycieczki klasowe,
pedagogiem szkolnym,
2. Poznanie swoich mocnych stron,
- lekcje wychowawcze
- spotkanie z wychowawcą,
- samokształcenie,
- rozmowy z wychow
samoocena.
pedagogiem,
- warsztaty,
pedagogiem, psycho
- udział w imprezach
- spotkanie rodziców
szkolnym,
3. Zapobieganie i eliminowanie
szkolnych,
- zajęcia wyrównawcze,
- rozmowy z rodzicami,
- rozmowy z wychow
niepowodzeń szkolnych
- pomoc koleżeńska,
- współpraca z pedagogiem,
nauczycielami,
4. Rozwijanie zainteresowań u uczniów.
- zajęcia w świetlicy szkolnej, psychologiem szkolnym,
pedagogiem, psycho
środowiskowej,
- konsultacje z PPP,
szkolnym,
- zajęcia indywidualne z
- spotkanie ze specjalistą PPP,
- wywiadówki,
pedagogiem,
- koła przedmiotowe,
- WDN,
- prowadzenie kół, organizacji,
- konsultacje u naucz
- informacja o oferci
- zajęcia chóru szkolnego.
sekcji,
szkoły na wywiadów
SKS, sekcji szachowej,
- opieka nad SU, sklepikiem,
- prezentacja osiągni
- spotkania tematyczne,
- prowadzenie zajęć,
uczniów,
- działalność w organizacjach warsztatów tematycznych,
- wystawy, gazetki ś
LOP, LOK, PCK,
- informacja w prasie
- samokształcenie,
- praca w Samorządzie
lokalnej,
uczniowskim, sklepiku
szkolnym,
- zajęcia biblioteczne,
5. Wypracowanie sposobów efektywnej
- zajęcia świetlicowe,
- zajęcia z wychowawcą,
- warsztaty, WDN,
- pogadanki,
komunikacji.
pedagogiem, psychologiem
- samokształcenie,
- spotkania ze specja
szkolnym,
- dzielenie się
PPP,
- sporządzenie umów,
doświadczeniami,
- porady indywidualn
kontraktów,
- wsparcie pedagoga,
pedagoga, psycholog
psychologa szkolnego,
szkolnego,
- imprezy szkolne,
6. Konstruktywne rozwiązywanie
-
problemów i konfliktów pojawiających u
uczniów
dyskusja na lekcji
-
wychowawczej,
-
sporządzanie umów,
-
kontraktów,
dzielenie się
- porady pedagoga,
doświadczeniami,
psychologa szkolneg
spotkania Zespołu
Wychowawczego,
-
wsparcie pedagoga,
psychologa szkolnego,
-
samokształcenie,
warsztaty, konferencje,
-
szkolenia w ramach WDN,
-
spotkania Zespołu
-
kontakt z PPP,
Wychowawczego,
-
porady pedagog
7. Przeciwdziałanie zachowaniom
- zajęcia z wychowawcą,
agresywnym, przemocy wśród uczniów.
pedagogiem szkolnym,
-
programy profilaktyczne,
-
spotkanie z policjantem
prewencji,
-
wystąpienie poli
na zebraniu rodz
psychologa szko
Zadanie 2.
Propagowanie zdrowego stylu życia w szkole i poza nią.
TREŚCI
ZADANIA DLA:
nauczyciela
ucznia
rodzica
1. Poznawanie i upowszechnianie
-
pogadanki,
-
szkolenia, konferencje,
- rozmowy,
czynników zdrowia.
-
filmy, programy
-
samokształcenie,
-
ulotki na zebran
-
spotkania z leka
multimedialne,
-
konkursy, quizy,
higienistką,
2. Uświadamianie sobie roli własnych
- zawody sportowe,
- zajęcia z psychologiem,
- warsztaty umiejętności
-
rozmowy,
emocji.
pedagogiem,
interpersonalnych,
-
porady psycholo
3. Radzenie sobie w sytuacjach trudnych,
-
stresowych.
zajęcia warsztatowe z
-
warsztaty, WDN,
-
rozmowy,
pedagogiem,
-
wsparcie psychologiczne,
-
wsparcie katech
-
pomoc ze strony
-
dyrekcji,
zapoznanie z
psychologiem,
wychowawcą,
4. Dbałość o bezpieczeństwo i higienę
-
pracy w szkole.
-
poznanie przepisów BHP -
szkolenia BHP i ppoż,
i ppoż na terenie szkoły,
szkolenie udzielania
przepisami BHP
pierwszej pomocy,
ppoż na terenie
-
spotkanie z policjantem
BRD
-
badania okresowe,
-
pogadanki z udziałem
-
pokazy pracy staży
-
spotkanie z
policjantem,
pożarnej, GOPR,
higienistki szkolnej,
-
pokazy pomocy
przedmedycznej, pracy
staży pożarnej GOPR,
itp.
5. Promowanie zdrowego stylu życia.
-
-
konkursy, quizy, turnieje,
zajęcia z wychowawcą,
-
szkolenia, konferencje,
higienistką, biologiem,
udział w akcjach
opiekunem świetlic,
prozdrowotnych,
udział w akcjach
ekologicznych,
prozdrowotnych,
ekologicznych,
-
-
zajęcia sportowe,
turystyczne,
-
spotkanie z
prelegentem,
-
ulotki na zebran
Zadanie 3.
Ukazywanie zagrożeń współczesnego świata.
TREŚCI
ZADANIA DLA:
TERMIN
REALIZACJI
ucznia
1.Informacje
-
dotyczące istoty i
rodzajów uzależnień.
-
zajęcia z
nauczyciela
-
policjantem
spotkania ze
policjantem
prewencji na
specjalistą,
prewencji,
zebraniu
szkolenia i
rodziców,
-
filmy, programy
konferencje,
-
multimedialne,
2. Wskazywanie na
-
szkodliwość używek;
nikotyny. alkoholu
substancji
psychoaktywnych.
-
-
-
informacyjne,
informacyjne
dla rodziców,
-
programy
udział w
profilaktyczn
kampaniach
e dla
ogólnopolskich,
zajęcia z
- spotkanie ze
rodziców,
spotkanie z
pedagogiem,
specjalistą.
policjantem
biologiem,
policjantem prewencji,
prewencji na
spotkania z
-
-
szkolenia i
zebraniu
konferencje,
rodziców,
prewencji,
materiały
filmy. programy
informacyjne
-
ulotki,
materiały
multimedialne,
informacyjne
programy
dla rodziców,
profilaktyczne
programy
dot. używek
profilaktyczne dla
udział w
rodziców,
kampaniach
ogólnopolskich,
Przez cały rok
ulotki,
materiały
programy
policjantem
-
-
materiały
profilaktyczne,
-
spotkanie z
specjalistą.
prewencji,
-
-
pedagogiem,
policjantem
-
spotkanie ze
rodzica
przez cały rok
3. Propagowanie
-
sposobów trzeźwego
spędzania wolnego
czasu, kreowanie
-
właściwych wzorców.
szkolna
wrzesień,
wyjazdy
oferta zajęć
styczeń,
imprezy
integracyjne,
pozalekcyjny maj / czerwiec
turystyczne, rajdy -
rajdy rowerowe,
ch,
zajęcia sportowe,
-
wycieczki,
SKS, szachowe,
-
-
-
górskie,
festyny,
rowerowe,
pikniki
wycieczki
rodzinne,
klasowe, ogniska,
-
okolicznościowe
imprezy szkolne,
zabawy,
-
konkursy,
kampanie
zdrowotne,
4. Radzenie sobie z
ekologiczne,
- zajęcia warsztatowe
presją grupy,
z pedagogiem,
umiejętności
psychologiem
odmawiania,
asertywne.
na bieżąco
- warsztaty, szkolenia,
na bieżąco
szkolnym,
5. Kształtowanie
- warsztaty z
umiejętności
pedagogiem,
podejmowania decyzji.
psychologiem
6. Informacje
- warsztaty, szkolenia,
szkolnym
- pogadanki
- szkolenia,
-
dotyczące zaburzeń
-
anoreksja.
wpływom
pogadanki,
- materiały
pkt. pomocy
- spotkanie z
na bieżąco,
-
zajęcia z
informacyjne,
katechetą na
czerwiec
zebraniu
katechetą
-
osobowość, poglądy i
zdrowie człowieka
informacje o
-
negatywnych grup
społecznych, sekt
8. Wpływ mediów na
na bieżąco
specjalistą,
odżywiania, bulimia,
7. Zapobieganie
spotkanie ze
-
godziny
-
samokształcenie,
- prelekcja na
wychowawcze,
-
wymiana
zebraniu
spotkania z
poglądów w
rodziców,
pedagogiem
ramach zespołów
szkolnym,
przedmiotowych i
wychowawczego,
na bieżąco
Działania profilaktyczne, ich treści są zintegrowane z programem wychowawczym,
programem nauczania. i włączane do realizowanych programów w różnych przedmiotach. To
samo zagadnienie może być omawiane lub stanowić temat ćwiczeń na lekcjach biologii,
wychowania fizycznego, WOS-u, religii, godzinach wychowawczych czy lekcjach plastyki.
Program szkolnej profilaktyki, jego elementy, realizowane są na lekcjach, zajęciach
pozalekcyjnych, w trakcie wycieczek szkolnych, rajdów górskich, imprezach klasowych,
szkolnych, zawodach sportowych
Taki sposób realizacji działań profilaktycznych wydaje się najbardziej skuteczny, chociaż
wymagający od realizatorów współpracy.
II. NAUCZYCIEL REALIZATOREM PROGRAMU PROFILAKTYKI
Znaczącą rolę w realizacji szkolnego programu profilaktyki zajmuje nauczyciel,
dlatego ważne jest ich przygotowanie do tego niełatwego zadania. Przygotowanie to może
być realizowane poprzez:
- szkolenie nauczycieli ( warsztaty, kursy, szkolenia WDN, konferencje metodyczne),
- konsultacje i współpraca z pedagogiem szkolnym,
- współpraca z instytucjami : PPP, MOPS, służba zdrowia, policja, sąd rodzinny.
- korzystanie z dostępnych materiałów, gromadzenie biblioteczki wychowawcy.
III. WSPÓŁPRACA Z RODZICAMI
Realizując szkolny program profilaktyki szkoła współpracuje z rodzicami - prawnymi
opiekunami uczniów poprzez:
- wywiadówki,
- konsultacje rodziców z nauczycielami , pedagogiem szkolnym, psychologiem
szkolnym,
- prelekcje i spotkania ze specjalistami,
- współudział rodziców we wszelakich imprezach szkolnych,
- bieżące informowanie o pojawiających się problemach.
IV. ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH KRYZYSOWYCH
W przypadkach, gdy uczeń na terenie szkoły:
- ulegnie wypadkowi,
- znajduje się pod wpływem środków odurzających ( alkoholu, narkotyków, leków),
- posiada, rozprowadza środki odurzające
- dopuści się czynów przestępczych ( agresja w stosunku do innego ucznia, rozbój, kradzież),
- dokona zniszczeń mienia społecznego,
należy:
1) powiadomić nauczyciela - opiekuna,
2) powiadomić dyrektora szkoły,
3) powiadomić rodziców,
4) w razie potrzeby udzielić pierwszej pomocy, wezwać pomoc medyczną, policję,
5) zabezpieczyć miejsce zdarzenia, przedmioty.
Rodziców powiadamia się telefonicznie, pisemnie lub przez informację w dzienniczku ucznia.
V. PRZEWIDYWANE EFEKTY I EWALUACJA PROGRAMU
SZKOLNEJ PROFILAKTYKI
Zgodnie z celami, zadaniami i treściami szkolnego programu profilaktyki
podejmowane działania powinny doprowadzić do:
1. zapewnienia bezpiecznych, przyjaznych warunków do nauki w szkole,
2. przygotowania uczniów do wyboru zdrowego stylu życia,
3. przygotowania młodzieży do radzenia sobie w trudnych sytuacjach,
4. przekazania uczniom wiedzy na temat środków uzależniających,
5.umiejętnego korzystania z różnorodnych form pomocy, w zależności od zaistniałego
problemu,
6.przygotowania do funkcjonowania w zmieniającym się środowisku.
Wskaźnikiem skuteczności profilaktyki szkolnej powinny być:
1/ zmiany w postawach , wiedzy i zachowaniu się uczniów,
2/ angażowanie się w działania alternatywne wobec patologii,
3/ pozytywne zmiany w funkcjonowaniu szkolnym uczniów,
4/ spadek symptomów patologii wśród uczniów,
5/ spadek wskaźników naruszania dyscypliny szkolnej.
Przydatność proponowanego programu profilaktyki ocenić będzie można na podstawie
ewaluacji, będącej podsumowaniem pracy osób tworzących program, jak i jego realizatorów i
uczestników. Uczestnicy - uczniowie działań profilaktycznych, na bieżąco będą oceniali
sposób realizacji i skuteczność programu profilaktyki.
W ewaluacji biorą udział wszyscy uczestnicy programu: uczniowie, rodzice,
nauczyciele ( również jako realizatorzy), dyrektor, dzielnicowi komisariatu policji,
pracownicy socjalni i pracownicy świetlic poprzez wyrażenie opinii w ankietach
ewaluacyjnych. Będzie to powtórna diagnoza i porównanie do sytuacji wyjściowej.
Odwołanie się do tych samych źródeł informacji zwrotnych, zwiększy rzetelność uzyskanych
wyników i da możliwość oceny przydatności programu.
LITERATURA.
1. Arendarska A,i in.: Sobą być dobrze żyć. Gimnazjalny Elementarz Profilaktyczny.
Fundacja ETOH. Warszawa 2001.
2. Bodanko A. Wspomaganie procesu wychowawczego programami profilaktyczno edukacyjnymi. Kraków 1999.
3. Drugi Elementarz czyli program siedmiu kroków. Program profilaktyki dla młodzeży,
nauczycieli i rodziców. PARPA. Warszawa 2000.
4. Chomczyńska - Miliszkiewicz M.,Pankowska D.: Polubić szkołę. Ćwiczenia do pracy
wychowawczej. Warszawa 1995.
5. Covington M.Teel.K.M.: Motywacja do nauki. Gdańsk 2004.
6. Ernest K.: Szkolne gry uczniów - jak sobie z nimi radzić. Warszawa 1992.
7. Hamer H.: Klucz do efektywności nauczania. MEN 1994.
8. Hamer H.: Bliżej siebie - lekcje wychowawcze. Warszawa 2001.
9. Hamer H.: Oswoić nieśmiałość - lekcje wychowawcze. Warszawa 2000.
10.Hamer H.: Rozwój umiejętności społecznych. Jak skuteczniej dyskutować i
współpracować Warszawa 1999.
11. Jachimska M.( opr.): Grupa bawi się i pracuje, cz. 1 i 2. Kielce 2000.
12. Jachimska M. ( opr.): Scenariusze lekcji wychowawczych. Kielce 2000.
13. Jak życ z ludźmi ? ( Umiejętności interpersonalne). Program profilaktyczny dla
młodzieży. MEN.1998.
14. Knez R. Słonina W.: Saper - czyli jak rozminować agresję. Program profilaktyczno wychowawczy dla gimnazjum. Kraków 2002.
16. Kołodziejczyk A. Czemierowska E.: Spójrz inaczej. Program zajęć wychowawczo profilaktycznych dla gimnazjum. Starachowice 2001.
17. Kołodziejczyk A. Czemierowska E.: Spójrz inaczej na agresję. Program zajęć
wychowawczo - profilaktycznych dla szkół podstawowych i gimnazjum. Starachowice 2001.
18. Kosińska E. : Mądrze i skutecznie. Zasady konstruowania szkolnego programu
profilaktyki. Kraków 2002.
19. Nastuła L.( red.): Przeciwdziałanie patologii wśród dzieci i młodzieży. Tworzenie
lokalnych systemów profilaktyczno - wychowawczych. materiały z regionalnej konferencji
szkoleniowej. Szczyrk 2000.
20. Obuchowska I. Drogi dorastania. Psychologia rozwojowa okresu dorastania dla rodziców
i wychowawców. Warszawa 1996.
21. Olweus D.: Mobbning fala przemocy. Jak ją powstrzymać? Jacek Santorski. 1998.
22. Paziowie B.i G.: Szkoła która ochrania. szkolny program profilaktyki. Kraków 2002.
23. Profilaktyka w środowisku lokalnym. Materiały Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania
Narkomanii. Warszawa 2002.
24. Portmann R.: Gry i zabawy przeciwko agresji. Kielce 1999.
25. Profilaktyk. - dwumiesięcznik wydawany przez Zespół Psychoedukacji, profilaktyki i
Terapii w Bielsku - Białej.
26. Sałasiński M. Badziukiewicz B.: Vademecum pedagoga szkolnego. Warszawa 2003.
27. Simm M. Węgrzyn - Jonek E.: Budowanie szkolnego programu profilaktyki.
Kraków 2002.
28. Stryczkiewicz J.: Spotkania w klasie szkolnej. Propozycje scenariuszy lekcji
wychowawczych. Kraków 2001.
29. Szymańska J.: Programy profilaktyczne. podstawy profesjonalnej profilaktyki.
Warszawa 2000.
30. Wychowawca - miesięcznik dla nauczycieli i wychowawców katolickich.
Nr 9/2002, 10/ 2002.
31. Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla nauczycieli i innych pracowników szkoły.
Światowa Organizacja Zdrowia. Polskie Towarzystwo Suiscydologiczne. Genewa Warszawa 2003.