doc1_Plastyka
download 
Reklamacja Transkrypt
1_Plastyka
PROGRAM NAUCZANIA Program nauczania plastyki w klasach IV–VI szko∏y podstawowej zczenia s u p o d 4 Numer 002-66/0 5 S O K :D MENiS Jadwiga Lukas Krystyna Onak „DO DZIE¸A!” PROGRAM NAUCZANIA PLASTYKI W KLASACH IV–VI SZKO¸Y PODSTAWOWEJ Program dopuszczony do u˝ytku szkolnego przez ministra w∏aÊciwego do spraw oÊwiaty i wychowania i wpisany do wykazu programów szkolnych przeznaczonych do kszta∏cenia w klasach IV–VI szko∏y podstawowej na podstawie opinii rzeczoznawców: prof. dr hab. Wies∏awy Limont z rekomendacji Uniwersytetu Miko∏aja Kopernika w Toruniu i prof. dr hab. Krystyny Cha∏as z rekomendacji Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Numer dopuszczenia: DKOS–5002–66/04 © Copyright by Wydawnictwo Marek Ro˝ak, Gdaƒsk 2005. Wydanie I – 2005 www.rozak.com.pl; e-mail: [email protected]; tel./fax (058) 768 33 66; ul. Spacerowa 50, 83-010 Straszyn k. Gdaƒska „Do dzie∏a!” jest nazwà prawnie chronionà zgodnie z ustawà z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo w∏asnoÊci przemys∏owej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z póên. zm.). 01/03/05/F SPIS TREÂCI Wst´p ................................................................................................ I. Ogólna charakterystyka programu II. Cele edukacyjne 4 ................................................ 4 .......................................................................... 5 Cele edukacyjne w kategorii wiedzy .............................................. Cele edukacyjne w kategorii umiej´tnoÊci ...................................... Cele edukacyjne w kategorii postaw i zachowaƒ ............................ 5 5 6 III. TreÊci nauczania, metody osiàgania celów edukacyjnych, przewidywane osiàgni´cia ucznia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 IV. Ocena osiàgni´ç ucznia V. Materia∏y dydaktyczne ........................................................................ 28 .................................................................. 29 VI. Propozycja realizacji zagadnieƒ .................................................... 30 WST¢P Szanowni Paƒstwo! Oddajemy w Paƒstwa r´ce program nauczania plastyki w klasach IV–VI szko∏y podstawowej. Stanowi on autorskà propozycj´ kszta∏cenia plastycznego, która powsta∏a na podstawie wieloletnich doÊwiadczeƒ pedagogicznych oraz licznych konsultacji z nauczycielami plastyki. Program jest zgodny z „Podstawà programowà kszta∏cenia ogólnego” Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu. Zosta∏ on dostosowany do potrzeb wspó∏czesnej szko∏y. Z pewnoÊcià oka˝e si´ pomocny w planowaniu pracy dydaktycznej. I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Koncepcja programu zak∏ada Êcis∏à integracj´ niezb´dnej wiedzy plastycznej z umiej´tnoÊciami praktycznymi. Nale˝à do nich: indywidualna ekspresja plastyczna, twórcze dzia∏ania grupowe, a tak˝e analiza i ocena dzie∏a sztuki, pracy w∏asnej lub kolegów i kole˝anek z klasy. Program obejmuje realizacj´ najwa˝niejszych zagadnieƒ z zakresu teorii sztuki, elementów historii sztuki oraz ró˝norodne dzia∏ania manualne. W pierwszej kolejnoÊci przewidywane jest zapoznanie ucznia z podstawowymi poj´ciami plastycznymi i bogactwem Êrodków warsztatu plastycznego. Do tego celu przeznaczony jest dzia∏ „Abecad∏o plastyczne i jego elementy”. Dzi´ki niemu uczeƒ zdobywa wiedz´ i narz´dzia umo˝liwiajàce mu Êwiadomà i efektywnà dzia∏alnoÊç twórczà. W trakcie omawiania kolejnych treÊci nauczania uczeƒ zapoznaje si´ z podstawowymi terminami stosowanymi w plastyce (np. zagadnienia „Co to jest abecad∏o plastyczne?”, „Kreska, kropka, linia, kontur”, „Plama walorowa”, „Âwiat∏ocieƒ”, „Faktura” czy „Kompozycja”) oraz z najwa˝niejszymi technikami plastycznymi (np. zagadnienia „Narz´dzia rysunkowe i pod∏o˝a”, „Techniki malarskie”). W osiàgni´ciu tych zadaƒ pomocne sà mi´dzy innymi praca z materia∏em ilustracyjnym i zdj´ciowym, zabawy edukacyjne oraz instrukcje „krok po kroku”. Nast´pnie zgromadzone wiadomoÊci i doÊwiadczenia uczeƒ wykorzystuje w trakcie poznawania zagadnieƒ zwiàzanych z najwa˝niejszymi dziedzinami twórczoÊci artystycznej oraz ze sztukà ludowà. S∏u˝y temu dzia∏ drugi, zatytu∏owany „Formy twórczoÊci”. Zawarto w nim zagadnienia takie jak „Rysunek”, „Malarstwo”, „Grafika”, „Rzeêba” czy „Architektura”. Rozszerzony zasób poj´ç i informacji u∏atwia uczniowi analizowanie zarówno dzie∏ sztuki, jak i ró˝norodnych elementów otoczenia. Pozwala dostrzegaç ich walory estetyczne i ekspresyjne, stymulujàc wyobraêni´ i inwencj´ twórczà ucznia. Istotnà rol´ odgrywa równie˝ rozwijanie umiej´tnoÊci wyra˝ania i uzasadniania w∏asnych opinii oraz kszta∏towanie postawy tolerancji wobec poglàdów i dokonaƒ innych osób. Znajdujàcy si´ w programie materia∏ nauczania z zakresu historii sztuki jest dostosowany do mo˝liwoÊci poznawczych uczniów na II etapie edukacyjnym. Wyst´puje w postaci starannie dobranych dzie∏ sztuki ilustrujàcych poszczególne zagadnienia plastyczne. Przyk∏ady twórczoÊci z ró˝nych epok dajà jednoczeÊnie mo˝liwoÊç stopniowego zaznajamiania uczniów z wybitnymi dokonaniami artystycznymi w Polsce 4 i na Êwiecie. Ponadto wskazanie czasu powstania ka˝dego dzie∏a sytuuje je w okreÊlonym kontekÊcie historii sztuki. Kontekst ów, w zale˝noÊci od potencja∏u i zainteresowaƒ uczniów, mo˝na przedstawiç w formie „obrazków z dziejów sztuki”. B´dzie to znakomitym przygotowaniem do kolejnego etapu kszta∏cenia (gimnazjum), w którym uczeƒ poznaje histori´ sztuki w sposób chronologiczny i systematyczny. Poza tym forma „obrazków z dziejów sztuki” u∏atwi integracj´ treÊci nauczania plastyki oraz historii i spo∏eczeƒstwa. Na nauczanie plastyki w klasach IV–VI Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu przeznaczy∏o 60 godzin na ca∏y etap edukacyjny. Istnieje mo˝liwoÊç zwi´kszenia tego limitu decyzjà dyrektora. Liczba i rozk∏ad godzin w poszczególnych klasach mogà byç zatem inne w ka˝dej szkole. W zwiàzku z tym niniejszy program zosta∏ skonstruowany w taki sposób, aby umo˝liwiç tworzenie indywidualnych planów dydaktycznych. Zawarte w nim treÊci mo˝na dostosowaç do okreÊlonej siatki godzin, poziomu klasy oraz przyj´tego przez nauczyciela sposobu pracy. Przedstawiona w programie kolejnoÊç realizacji zagadnieƒ nie jest obligatoryjna. Stanowi jedynie propozycj´ autorskà, wypracowanà w ciàgu wieloletniej praktyki szkolnej. Dzi´ki tematycznemu pogrupowaniu treÊci dydaktycznych nauczyciel mo˝e realizowaç program zgodnie z w∏asnymi preferencjami. II. CELE EDUKACYJNE G∏ównym celem nauczania plastyki w szkole podstawowej jest rozwijanie wra˝liwoÊci estetycznej uczniów oraz przygotowanie ich do czynnego udzia∏u we wspó∏czesnej kulturze. Istotne znaczenie ma rozwój wyobraêni twórczej, umo˝liwienie ekspresji plastycznej oraz kszta∏towanie kreatywnej postawy wobec otoczenia. Cele edukacyjne w kategorii wiedzy • Poznanie elementarnych poj´ç plastycznych. • Orientacja w najwa˝niejszych zagadnieniach teorii sztuki. • Poznanie ró˝norodnych form twórczoÊci. • Wiedza na temat wybitnych dzie∏ sztuki w Polsce i na Êwiecie. • Poznanie twórczoÊci artystów ludowych w∏asnego regionu. • Wiedza na temat instytucji kulturalnych w najbli˝szym otoczeniu, w Polsce i w Europie. Cele edukacyjne w kategorii umiej´tnoÊci G∏ównym celem jest zdobycie nast´pujàcych umiej´tnoÊci: • Plastycznego widzenia natury, a nie postrzegania jej tylko w sposób „przedmiotowy”, „literacki”. • Interpretowania i oceny otoczenia pod kàtem wartoÊci plastycznych. • Pos∏ugiwania si´ podstawowym warsztatem plastycznym. • Âwiadomego wykorzystywania w samodzielnych dzia∏aniach ró˝norodnych technik plastycznych. • Umiej´tnego i twórczego pos∏ugiwania si´ ró˝nymi Êrodkami plastycznymi. 5 • Korzystania z ró˝norodnych êróde∏ informacji w celu rozwijania zainteresowaƒ plastycznych i pog∏´biania wiedzy o sztuce. • Realizowania okreÊlonych dzia∏aƒ plastycznych i w∏asnych pomys∏ów. • Dokonywania wyborów i podejmowania samodzielnych dzia∏aƒ plastycznych. • Rozpoznawania w∏asnych mo˝liwoÊci i uzdolnieƒ plastycznych oraz przezwyci´˝ania trudnoÊci w podejmowaniu dzia∏aƒ plastycznych. Cele edukacyjne w kategorii postaw i zachowaƒ • Rozwój wyobraêni twórczej, kreatywnego myÊlenia i dzia∏ania. • Aktywny i Êwiadomy odbiór dzie∏ sztuki. • Kolekcjonowanie reprodukcji dzie∏ sztuki. • Odwiedzanie muzeów i galerii oraz uczestnictwo w wystawach. • CiekawoÊç i pragnienie poznawania nowych zagadnieƒ plastycznych. • Potrzeba artystycznej ekspresji. • Gromadzenie wytworów sztuki ludowej oraz wiadomoÊci z nià zwiàzanych. • Rozwój wra˝liwoÊci estetycznej i emocjonalnej. • OtwartoÊç w wyra˝aniu w∏asnych sàdów i opinii. • Tolerancja wobec dzia∏aƒ, zainteresowaƒ i sàdów innych ludzi. • Szacunek dla twórców i ich artystycznych dokonaƒ. • Przyjmowanie pod wp∏ywem sztuki w∏aÊciwych postaw moralnych i spo∏ecznych. • W∏àczanie sztuki we w∏asne ˝ycie. III. TREÂCI NAUCZANIA, METODY OSIÑGANIA CELÓW EDUKACYJNYCH, PRZEWIDYWANE OSIÑGNI¢CIA UCZNIA Z myÊlà o usprawnieniu pracy dydaktycznej treÊci nauczania, metody osiàgania celów edukacyjnych oraz przewidywane osiàgni´cia ucznia zestawione sà w tabeli. Taka forma przekazu u∏atwi nauczycielowi korzystanie z programu. TreÊci nauczania sà rozwini´ciem zagadnieƒ z podstawy programowej. TreÊci te zosta∏y pogrupowane w jednostki tematyczne pod has∏em „Zagadnienia wiodàce” i wymienione w rubryce „Zagadnienia szczegó∏owe”. Realizacj´ wytyczonych celów edukacyjnych oraz treÊci nauczania umo˝liwia nauczycielowi dobór odpowiednich metod i form kszta∏cenia. Uj´te one zosta∏y w tabeli pod has∏em „Procedury osiàgania celów”. W nauczaniu plastyki do metod tych nale˝à mi´dzy innymi: • praca z tekstem, • rozmowa nauczajàca, • dyskusja, • praca z materia∏em ilustracyjnym i zdj´ciowym, • çwiczenia praktyczne wed∏ug instrukcji „krok po kroku”, • indywidualne i grupowe çwiczenia praktyczne z wykorzystaniem ró˝nych technik, • zabawy edukacyjne, • praca w terenie, obserwacja i interpretacja otoczenia, • analiza dzie∏ sztuki i prac uczniów, 6 • konkursy tematyczne, • klasowe i szkolne wystawy prac uczniów, • wizyty w muzeach, galeriach i na wystawach oraz zwiedzanie zabytkowych miejsc w najbli˝szej okolicy, • spotkania z twórcami. Niezmiernie istotne sà równie˝ metody i techniki aktywizujàce. Lekcje prowadzone z ich wykorzystaniem pozwalajà rozbudziç zainteresowanie tematem i zach´ciç do wszechstronnych, kreatywnych dzia∏aƒ. Niniejszy program zak∏ada zastosowanie nast´pujàcych metod: • dyskusja panelowa (w realizacji zagadnieƒ: „Barwy w malarstwie”, „Wzornictwo przemys∏owe i rzemios∏o artystyczne”), • Ênie˝na kula (w realizacji zagadnieƒ: „Barwy w malarstwie”, „Grafika”), • metaplan (w realizacji zagadnieƒ: „Plastyka a najbli˝sze otoczenie”, „Architektura”), • portfolio (w realizacji zagadnieƒ: „Rysunek”, „Rzeêba”, „Architektura”, „Sztuka ludowa”), • burza mózgów (w realizacji zagadnieƒ: „Techniki mieszane”, „Faktura”, „Rzeêba”), • drama (w realizacji zagadnienia „Kompozycja”), • mapa mentalna (w realizacji zagadnieƒ: „Kreska, kropka, linia, kontur”, „Techniki malarskie”, „Malarstwo”, „Grafika”), • metoda projektów (w realizacji zagadnieƒ: „Grafika”, „Architektura”, „Wzornictwo przemys∏owe i rzemios∏o artystyczne”), • skrzynka pytaƒ (w realizacji zagadnieƒ: „Kompozycja”, „Perspektywa”). W rubryce „Procedury osiàgania celów” zamieszczono propozycje reprodukcji dzie∏ sztuki wraz z okreÊleniem czasu ich powstania. Podane przyk∏ady mo˝na wykorzystaç przy omawianiu poszczególnych tematów i elementów historii sztuki. Mogà byç one jednak zastàpione przez reprodukcje wybrane przez nauczyciela. Przewidywane osiàgni´cia stanowià wykaz wiadomoÊci i umiej´tnoÊci, które uczeƒ powinien opanowaç po zrealizowaniu poszczególnych zagadnieƒ. Wprowadzony podzia∏ osiàgni´ç na podstawowe i ponadpodstawowe u∏atwi nauczycielowi podj´cie decyzji o wystawieniu uczniowi odpowiedniego stopnia szkolnego. 7 8 Co to jest abecad∏o plastyczne? Plastyka a najbli˝sze otoczenie Zagadnienia wiodàce Wprowadzenie Procedury osiàgania celów Uczeƒ potrafi: ponadpodstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia podstawowe • podstawowe poj´cia plastyczne: kreska, kropka, linia, kontur, plama walorowa, Êwiat∏ocieƒ, barwa, gama kolorystyczna, kszta∏t, faktura, kompozycja, perspektywa • znaczenie elementów abecad∏a dla budowania dzie∏a sztuki • etapy dzia∏ania plastycznego • Ró˝norodne sposoby komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. • Kszta∏towanie otoczenia i form u˝ytkowych (racjonalnoÊç, funkcjonalnoÊç, estetyka). Odniesienie do podstawy programowej • wymieniç podsta• omówiç znaczenie • Ró˝norodne sposoby • praca z tekstem i materia∏em wowe poj´cia u˝ytych Êrodków komunikowania ilustracyjnym plastyczne plastycznych dla (komunikacja poza• çwiczenia umiej´tnoÊci porówny• rozró˝niç w naturze wyra˝anych treÊci werbalna – j´zyk wania elementów plastycznych elementy abecad∏a • omówiç rol´ Êrodprzestrzeni, koloru, w naturze i na p∏aszczyênie plastycznego ków wyrazu w dziele cia∏a itd.). • çwiczenia praktyczne w przedsta• wskazaç i porównaç sztuki • Ârodki wyrazu wieniu fragmentu otoczenia wybrane elementy plastycznego i dziana p∏aszczyênie abecad∏a plastycz∏ania plastyczne • sprawdzenie stopnia przyswojenia nego w naturze w ró˝nych materiapoznanych poj´ç w formie ustnej i w pracy plastycznej ∏ach, technikach odpowiedzi na pytania • przedstawiç fragi formach. ment otoczenia na p∏aszczyênie Abecad∏o plastyczne i jego elementy • wymieniç elementy • wskazaç przyk∏ady • elementy plastyczne • rozmowa nauczajàca plastyczne kszta∏tuotoczenia estetyczotoczenia • praca z tekstem i materia∏em jàce otoczenie nego i uzasadniç • rola plastyki w twoilustracyjnym swój wybór rzeniu jakoÊci • praca w terenie: obserwacja i ana- • okreÊliç rol´ plastyki w najbli˝szym • zaplanowaç zmiany otoczenia liza otoczenia z wyszczególnieotoczeniu w celu estetyzacji • poj´cie estetyki niem plastycznych elementów otoczenia znajdujàcych si´ w przestrzeni • metaplan („Co mo˝na zrobiç, aby nasze otoczenie by∏o przyjemne?”) Zagadnienia szczegó∏owe 9 Kreska, • poj´cia: kreska, kropka, kropka, linia, linia, kontur kontur, kontrast, rysunek linearny • ró˝norodnoÊç przejawów kresek i kropek oraz ich zastosowanie • funkcje linii w rysunku • sposób rysowania konturu przedmiotu • przedstawienie fragmentu otoczenia na p∏aszczyênie • znaczenie narz´dzi i rola u˝ytych Êrodków wypowiedzi plastycznej wobec przedstawianych treÊci Przyk∏adowe reprodukcje: • Albrecht Dürer, „Moja Agnes” (XV w.) • Thomas Gainsborough, „Studium buldoga” (XVIII w.) • praca z tekstem i materia∏em • okreÊliç znaczenie • zastosowaç kontrast • Ârodki wyrazu ilustracyjnym poznanych poj´ç w dzia∏aniach plastycznego i dzia• çwiczenie umiej´tnoÊci stosowa• zastosowaç ró˝noplastycznych ∏ania plastyczne nia ró˝nego rodzaju kresek, w ró˝nych materiarodne rodzaje • narysowaç kontur kropek i linii w zale˝noÊci ∏ach, technikach kresek, kropek i linii przedmiotu zgodnie od intencji twórczych w dzia∏aniach z rzeczywistymi i formach. • instrukcja tzw. „krok po kroku” plastycznych proporcjami • Ró˝norodne sposoby pokazujàca etapy rysowania komunikowania • wyjaÊniç, co to jest • dobraç odpowiednie konturu przedmiotu zgodnie (komunikacja pozarysunek linearny Êrodki plastyczne werbalna – j´zyk z rzeczywistymi proporcjami w zale˝noÊci przestrzeni, koloru, • zabawy przybli˝ajàce nowe poj´cia od tematu i charakteru pracy cia∏a itd.). • çwiczenia praktyczne w uzyskiwaniu ró˝nych efektów poprzez zmian´ kontrastu • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • mapa mentalna („Kreski – rodzaje i kierunki”) • wyraziç w dzia∏aniach plastycznych „widzenie plastyczne” 10 • podstawowe narz´dzia rysunkowe i pod∏o˝a oraz ich zastosowanie • rodzaje Êladów ró˝nych narz´dzi rysunkowych • estetyka warsztatu pracy • poj´cia: walor, plama walorowa, lawowanie, rysunek walorowy, rysunek linearno-walorowy • ró˝ne postacie plam Plama walorowa Zagadnienia szczegó∏owe Narz´dzia rysunkowe i pod∏o˝a Zagadnienia wiodàce ponadpodstawowe Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia Odniesienie do podstawy programowej • obserwacja otoczenia • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia praktyczne z wykorzystaniem ró˝nic walorowych Przyk∏adowa reprodukcja: • Vincent van Gogh, „Portret Patience Escalier” (XIX w.) • wyjaÊniç, co to jest • wyjaÊniç ró˝nice mi´- • Ârodki wyrazu walor i plama dzy walorem w rysun- plastycznego i dzia∏awalorowa nia plastyczne w ró˝ku i malarstwie nych materia∏ach, • wskazaç ró˝nice mi´- • ró˝nicowaç walor technikach i formach. dzy rysunkiem walow dzia∏aniach rowym i rysunkiem plastycznych • wymieniç podsta• Ârodki wyrazu • praca z tekstem i materia∏em • w∏aÊciwie pos∏ugiwowe narz´dzia plastycznego i dziailustracyjnym waç si´ narz´dziami rysunkowe i pod∏o˝a ∏ania plastyczne • omówienie i zaprezentowanie rysunkowymi w ró˝nych materiapodstawowych narz´dzi rysunko- • utrzymaç w ∏adzie • dobraç narz´dzia swój warsztat pracy ∏ach, technikach wych i pod∏o˝y rysunkowe i pod∏o˝a i formach. • çwiczenia praktyczne w pos∏ugiw zale˝noÊci waniu si´ podstawowymi narz´od charakteru dziami rysunkowymi i tematu pracy • zabawa ukazujàca wp∏yw materia• okreÊliç na poda∏ów plastycznych na ostateczny nych przyk∏adach, kszta∏t dzie∏a jakimi narz´dziami • dzia∏ania plastyczne na ró˝nych pos∏u˝y∏ si´ twórca pod∏o˝ach i porównywanie uzyskanych efektów • omówienie reprodukcji pod kàtem u˝ytych przez artyst´ narz´dzi i ich Êladów • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania Procedury osiàgania celów 11 Âwiat∏ocieƒ • poj´cie Êwiat∏ocienia • funkcje Êwiat∏ocienia • sposoby ukazywania Êwiat∏ocienia w rysunku • etapy rysowania Êwiat∏ocienia • zasady rysowania cienia rzucanego przez obiekt • sposoby uzyskiwania waloru w rysunku • walor w malarstwie • wyjaÊniç, co to jest • stosowaç Êwiat∏o• obserwacja otoczenia • Ârodki wyrazu Êwiat∏ocieƒ • rozmowa nauczajàca cieƒ w pracach plastycznego i dzia• objaÊniç rol´ Êwiat∏o- plastycznych • praca z tekstem i materia∏em ∏ania plastyczne cienia w rysunku ilustracyjnym • przedstawiç w rysun- w ró˝nych materia• narysowaç prosty • instrukcja tzw. „krok po kroku” ku cieƒ przedmiotu ∏ach, technikach przedmiot pokazujàca etapy rysowania • wskazaç Êwiat∏ocieƒ i formach. z zastosowaniem Êwiat∏ocienia w przyk∏adowej • Ró˝norodne sposoby • çwiczenia praktyczne w przedstapracy i okreÊliç Êwiat∏ocienia komunikowania wianiu Êwiat∏ocienia na rysowape∏nionà przez (komunikacja pozanym przedmiocie niego rol´ werbalna – j´zyk • çwiczenia praktyczne w rysowaniu przestrzeni, koloru, cienia rzucanego przez bry∏´ cia∏a itd.). • zabawa ukazujàca zastosowanie • Kszta∏towanie otoÊwiat∏ocienia czenia i form u˝ytko• omówienie reprodukcji: sposób wych (racjonalnoÊç, ukazania Êwiat∏ocienia i jego funkcjonalnoÊç, funkcje estetyka). Przyk∏adowa reprodukcja: • Rembrandt van Rijn, „Starzec siedzàcy na krzeÊle” (XVII w.) linearno-walorowym • zastosowaç lawowa- • Ró˝norodne sposoby • instrukcja tzw. „krok po kroku” • stosowaç w dzia∏apokazujàca, jak zastosowaç nie w dzia∏aniach komunikowania niach plastycznych lawowanie plastycznych (komunikacja pozaplamy o odmiennym • zabawa ukazujàca znaczenie werbalna – j´zyk charakterze waloru przestrzeni, koloru, • wyjaÊniç, na czym • omówienie reprodukcji pod cia∏a itd.). polega lawowanie kàtem cech rysunku walorowego i linearno-walorowego • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania 12 Zagadnienia szczegó∏owe Barwy • poj´cia: barwy podw malarstwie stawowe i pochodne, barwy dope∏niajàce i z∏amane, barwy ciep∏e i zimne • zasady ∏àczenia barw w celu uzyskania okreÊlonego odcienia koloru • wp∏yw barw na ekspresj´ i estetyk´ pracy plastycznej • kulturowe znaczenia barw Zagadnienia wiodàce • obserwacja ró˝norodnoÊci barw w przyrodzie i w dzie∏ach sztuki • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia praktyczne w uzyskiwaniu okreÊlonych barw • çwiczenie praktyczne umiej´tnoÊci doboru odpowiednich barw do tematu i nastroju pracy • zabawy pokazujàce znaczenie i zastosowanie barw w plastyce • omawianie i porównywanie prac malarskich pod wzgl´dem u˝ytych barw • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • dyskusja panelowa („Co mogà oznaczaç barwy?”) • Ênie˝na kula („Jakà rol´ odgrywajà barwy w ˝yciu codziennym?”) Przyk∏adowa reprodukcja: • Peter Paul Rubens, „Panna dworska” (XVII w.) • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania Procedury osiàgania celów ponadpodstawowe • wymieniç rodzaje • uzyskaç okreÊlony barw odcieƒ w wyniku • zaklasyfikowaç danà mieszania barw barw´ do odpowied- • dobraç barwy stoniego rodzaju sownie do tematu • podaç sposoby pracy otrzymywania barw • wykorzystaç barwy pochodnych i z∏ama- w dzia∏aniach nych oraz ∏àczenia plastycznych barw dope∏niajàcych do celów ekspresyj• wymieniç przyk∏ady nych i estetycznych kulturowego znaczenia barw Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia • Ârodki wyrazu plastycznego i dzia∏ania plastyczne w ró˝nych materia∏ach, technikach i formach. • Ró˝norodne sposoby komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). Odniesienie do podstawy programowej 13 Techniki malarskie • poj´cia: techniki malarskie, pigment • charakterystyka technik malarskich: akwarelowej, temperowej i plakatowej, akrylowej, pastelowej, olejnej • narz´dzia i pod∏o˝a w∏aÊciwe danej technice Gama • poj´cia: gama kolokolorystyczna rystyczna, kolor lokalny, tonacja • rodzaje gam kolorystycznych • znaczenie gamy kolorystycznej i tonacji w pracach plastycznych • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • instrukcje tzw. „krok po kroku” przedstawiajàce etapy wykonywania prac w technice akwarelowej i pastelowej • çwiczenia praktyczne z wykorzystaniem ró˝nych technik malarskich Przyk∏adowe reprodukcje: • Vincent van Gogh, „S∏oneczniki” (XIX w.) • Francisco de Goya y Lucientes, „Parasol” (XVIII w.) • zastosowaç w∏aÊciwà • Ârodki wyrazu plastycznego i dziagam´ kolorystycznà ∏ania plastyczne i tonacj´ w dzia∏aw ró˝nych materianiach plastycznych ∏ach, technikach • okreÊliç gam´ koloi formach. rystycznà i tonacj´ • Ró˝norodne sposoby obrazu komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • zastosowaç technik´ • Ârodki wyrazu plas• wyjaÊniç, co to sà plastycznà najlepiej techniki malarskie tycznego i dzia∏ania wyra˝ajàcà temat • wymieniç narz´dzia plastyczne w ró˝nych i pod∏o˝a typowe dla pracy materia∏ach, techni• wyjaÊniç wp∏yw danej techniki kach i formach. techniki malarskiej • Ró˝norodne sposoby • scharakteryzowaç na wymow´ dzie∏a okreÊlonà technik´ komunikowania malarskà (komunikacja poza• wyjaÊniç, co to jest werbalna – j´zyk pigment przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • rozmowa nauczajàca • wyjaÊniç, co to jest • praca z tekstem i materia∏em gama kolorystyczna ilustracyjnym i podaç jej rodzaje • çwiczenia praktyczne w stosowaniu • wyjaÊniç, czym jest tonacja okreÊlonej gamy kolorystycznej i tonacji • çwiczenia w okreÊlaniu gamy kolorystycznej i tonacji wybranych reprodukcji obrazów Przyk∏adowe reprodukcje: • René Magritte, „Trzy jab∏ka” (XX w.) • Olga Boznaƒska, „Wn´trze pracowni artystki w Krakowie” (XX w.) • Henri Matisse, „Taniec II” (XX w.) 14 Techniki mieszane Zagadnienia wiodàce • poj´cie technik mieszanych • charakterystyka popularnych technik mieszanych: ∏àczenie farb wodnych z pastelami, sgraffito, kola˝, fotokola˝ Zagadnienia szczegó∏owe Odniesienie do podstawy programowej • rozmowa nauczajàca • wyjaÊniç, co to sà • zastosowaç technik´ • Ârodki wyrazu • praca z tekstem i materia∏em plastycznego i dziatechniki mieszane plastycznà najlepiej ilustracyjnym ∏ania plastyczne wyra˝ajàcà temat • opisaç, na czym • çwiczenia praktyczne z wykorzystaw ró˝nych materiapracy polegajà wybrane techniki mieszane • twórczo ∏àczyç ró˝ne ∏ach, technikach niem ró˝nych technik mieszanych i formach. techniki plastyczne • omawianie i porównywanie wyko- • wykonaç prac´ w dowolnej technice • wyjaÊniç znaczenie • Ró˝norodne sposoby nanych prac: wp∏yw u˝ytych Êrodkomunikowania wyboru okreÊlonej mieszanej ków plastycznych na uzyskany efekt Przyk∏adowe reprodukcje: • Piotr Micha∏owski, „Konie u ˝∏obu” (XIX w.) • Andriej Rublow, „Âwi´ta Trójca” (XV w.) • Jan Dobkowski, „A ˝ycie sobie p∏ynie” (XX w.) • Stanis∏aw Wyspiaƒski, „Portret dziewczynki” (XIX w.) • Jan Matejko, „Ho∏d pruski” (XIX w.) ponadpodstawowe Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia • zabawa ukazujàca zastosowanie • zorganizowaç warró˝nych technik malarskich sztat pracy • omawianie reprodukcji obrazów • zastosowaç okreÊlonà pod kàtem efektów uzyskiwanych technik´ w dzia∏aprzez zastosowanie okreÊlonej niach plastycznych techniki • mapa mentalna („Rodzaje technik malarskich i stosowane w nich narz´dzia”) Procedury osiàgania celów 15 Faktura • poj´cie faktury • rodzaje faktury w naturze i w sztuce • sposoby uzyskiwania faktury w rysunku i malarstwie • rola faktury w dziele plastycznym • materia∏y wykorzystywane w technikach mieszanych • rola pomys∏u i odpowiedniego zestawiania wybranych elementów w technikach mieszanych w sposób ekspresyjny i estetyczny Przyk∏adowe reprodukcje: • Claude Monet, „Chata rybacka na klifie” (XIX w.) • wyjaÊniç poj´cie • praca w terenie: obserwacja faktury ró˝norodnoÊci faktur w naturze • okreÊliç rodzaj • çwiczenia w okreÊlaniu faktury faktury w dzie∏ach wybranych elementów otoczenia ró˝nych dyscyplin • rozmowa nauczajàca plastycznych • praca z tekstem i materia∏em • ukazaç faktur´ ilustracyjnym w pracach • çwiczenia praktyczne w stosowaplastycznych niu zró˝nicowanej faktury • zabawa ukazujàca znaczenie faktury w plastyce • omawianie i porównywanie reprodukcji dzie∏ pod wzgl´dem faktury • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • burza mózgów („Jakie rodzaje faktury mo˝na wyró˝niç w najbli˝szym otoczeniu?”) Przyk∏adowa reprodukcja: • Frida Kahlo, „Tutaj wisi moja sukienka” (XX w.) • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • burza mózgów („Jakie materia∏y mo˝na wykorzystaç w technikach mieszanych?”) (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Ârodki wyrazu plas• wyjaÊniç funkcj´ tycznego i dzia∏ania faktury jako Êrodka wyrazu plastycznego plastyczne w ró˝nych • twórczo stosowaç materia∏ach, technifaktur´ w dzia∏akach i formach. niach plastycznych • Ró˝norodne sposoby komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). techniki i u˝ytych materia∏ów dla wymowy dzie∏a 16 • poj´cia: kszta∏t, forma p∏aska, forma przestrzenna • rodzaje form: naturalna i stworzona przez cz∏owieka (do celów praktycznych i artystycznych) Zagadnienia szczegó∏owe Kompozycja • poj´cie kompozycji • zasady harmonijnej kompozycji • charakterystyka Kszta∏t Zagadnienia wiodàce ponadpodstawowe Odniesienie do podstawy programowej • Ârodki wyrazu • wyjaÊniç, co to jest • wyjaÊniç funkcj´ plastycznego i dziaforma formy w sztuce ∏ania plastyczne • odró˝niç form´ • twórczo wykorzystaç w ró˝nych materiap∏askà od formy form´ jako Êrodek ∏ach, technikach przestrzennej wyrazu plastycznego i formach. • rozró˝niç rodzaje • Ró˝norodne sposoby form w otaczajàcym Êwiecie komunikowania • stosowaç ró˝norodne (komunikacja pozaformy w dzia∏aniach werbalna – j´zyk plastycznych przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia • obserwacja najbli˝szego otoczenia: • wyjaÊniç, co to jest • dobraç kompozycj´ • Ârodki wyrazu plasdo tematu pracy kompozycja tycznego i dzia∏ania wyszukiwanie uk∏adów przypomi• wymieniç zasady har- • odpowiednimi Êrodplastyczne w ró˝najàcych poszczególne rodzaje kami plastycznymi nych materia∏ach, kompozycji monijnej kompozycji Przyk∏adowe reprodukcje: • Myron, „Dyskobol” (V w. p.n.e.) • Barbara Hepworth, „Rzeêba parkowa” (XX w.) • Katarzyna Kobro, „Kompozycja przestrzenna 4” (XX w.) • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia w uzyskiwaniu form p∏askich i przestrzennych • çwiczenia praktyczne w stosowaniu ró˝norodnych form p∏askich i przestrzennych • zabawy przybli˝ajàce nowe poj´cia • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • popiersie Juliusza Cezara (I w. n.e.) • Honoré Daumier, „Popiersie Jeana-Ponce’a-Guillaume’a Vienneta” (XIX w.) • Raoul Hausmann, „Mechaniczna g∏owa” (XX w.) Procedury osiàgania celów 17 ró˝nych rodzajów kompozycji na p∏aszczyênie: centralnej, symetrycznej, asymetrycznej, otwartej, zamkni´tej, statycznej, dynamicznej, rytmicznej • sposoby tworzenia poszczególnych rodzajów kompozycji • funkcja kompozycji w dziele plastycznym Przyk∏adowe reprodukcje: • Thomas Gainsborough, „B∏´kitny ch∏opiec” (XVIII w.) • Hans Memling, „Mistyczne zaÊlubiny Êw. Katarzyny” (XV w.) • Pierre-Auguste Renoir, „Pani Charpentier z dzieçmi” (XIX w.) • Pablo Picasso, „Trzej muzykanci” (XX w.) • Edward Dwurnik, „Wenecja” (XX w.) • podaç rodzaje wyraziç okreÊlonà • rozmowa nauczajàca kompozycji kompozycj´ • praca z tekstem i materia∏em • okreÊliç rodzaj kom- • odró˝niç dobrà ilustracyjnym pozycji w wybranych kompozycj´ od z∏ej • instrukcja tzw. „krok po kroku” reprodukcjach • przedstawiç rol´ pokazujàca etapy tworzenia • wykonaç prac´ kompozycji jako kompozycji symetrycznej z wykorzystaniem Êrodka wyrazu • çwiczenia praktyczne w stosowaplastycznego wybranej kompozycji niu ró˝nych rodzajów kompozycji • zabawy przybli˝ajàce ró˝ne rodzaje kompozycji • omawianie i porównywanie reprodukcji dzie∏ pod kàtem zastosowanej kompozycji • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • drama („Tworzenie uk∏adów obrazujàcych poszczególne rodzaje kompozycji”) • skrzynka pytaƒ („Rodzaje kompozycji”) technikach i formach. 18 Zagadnienia szczegó∏owe Perspektywa • przestrzeƒ a wyglàd przedmiotów • poj´cia: perspektywa, linia horyzontu, punkt zbiegu • charakterystyka ró˝nych rodzajów perspektywy: rz´dowej, kulisowej, zbie˝nej (centralnej, ˝abiej, z lotu ptaka, ukoÊnej), malarskiej, powietrznej • rysowanie odcinków pionowych i poziomych w perspektywie zbie˝nej metodà wykreÊlnà • funkcja perspektywy w dziele plastycznym Zagadnienia wiodàce ponadpodstawowe Odniesienie do podstawy programowej • przedstawiç na p∏asz- • Ârodki wyrazu plasczyênie trójwymiatycznego i dzia∏ania rowe przedmioty plastyczne w ró˝nych • zastosowaç w dzia∏a- materia∏ach, techniniach plastycznych kach i formach. dany rodzaj perspektywy • okreÊliç rodzaj perspektywy w wybranych reprodukcjach dzie∏ Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia • obserwacja otoczenia: przestrzeƒ, • wyjaÊniç, co to jest trójwymiarowoÊç obiektów perspektywa • rozmowa nauczajàca • wymieniç rodzaje • praca z tekstem i materia∏em perspektywy ilustracyjnym • wyjaÊniç rol´ • instrukcja tzw. „krok po kroku” perspektywy pokazujàca etapy rysowania w dziele sztuki odcinków pionowych i poziomych w perspektywie zbie˝nej metodà wykreÊlnà • çwiczenia praktyczne w przedstawianiu trójwymiarowoÊci przedmiotów na p∏aszczyênie • çwiczenia praktyczne w stosowaniu ró˝nych rodzajów perspektywy • zabawy u∏atwiajàce zrozumienie praw perspektywy • praca w terenie: rysowanie fragmentu otoczenia w perspektywie zbie˝nej • omawianie i porównywanie reprodukcji dzie∏ pod kàtem zastosowanej perspektywy • Amadeo Modigliani, „Portret ch∏opca z rudymi w∏osami” (XX w.) • Wassily Kandinsky, „KoÊció∏ w Murnau II” (XX w.) • Giacomo Balla, „Dziewczynka biegnàca po balkonie” (XX w.) Procedury osiàgania celów 19 Rysunek • charakterystyka i rola rysunku • funkcje szkicu • analiza i porównanie dzie∏ rysunku • rozmowa nauczajàca • wymieniç charakte- • Êwiadomie i ekspre- • Kontakt z dzie∏ami • praca z tekstem i materia∏em rystyczne cechy syjnie pos∏ugiwaç si´ sztuki plastycznej ilustracyjnym rysunku jako dyscykreskà, kropkà, – pomniki, galerie, • çwiczenia praktyczne w szkicowaniu pliny plastycznej linià, konturem, muzea. • çwiczenia praktyczne w wykony• podaç funkcje szkicu plamà walorowà, • Ârodki wyrazu plaswaniu prac rysunkowych ró˝nymi • u˝yç w∏aÊciwych Êwiat∏ocieniem tycznego i dzia∏ania narz´dziami przyborów rysunko- • opisaç dzie∏o plastyczne w ró˝nych • omawianie i porównywanie wykowych do zadanego rysunkowe materia∏ach, techninanych rysunków tematu • porównaç dwa ró˝ne kach i formach. dzie∏a rysunkowe Formy twórczoÊci Przyk∏adowe reprodukcje: • malarstwo jaskiniowe • malarstwo staro˝ytnego Egiptu • Jan Vermeer van Delft, „List mi∏osny” (XVII w.) • Piero della Francesca, „Widok idealnego miasta” (XV w.) • Jean-Honoré Fragonard, „Cienista aleja” (XVIII w.) • Pieter Bruegel starszy, „Zabawy dzieci´ce” (XVI w.) • Camille Pissarro, „Avenue de l’Opera” (XIX w.) • W∏adys∏aw Âlewiƒski, „Kaczeƒce” (XX w.) • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • skrzynka pytaƒ („Rodzaje perspektywy”) 20 Malarstwo Zagadnienia wiodàce • specyfika malarstwa jako dyscypliny plastycznej • sposoby przedstawiania rzeczywistoÊci: realistyczny i abstrakcyjny • p∏askie lub przestrzenne ukazanie rzeczywistoÊci na obrazie Zagadnienia szczegó∏owe ponadpodstawowe Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia Odniesienie do podstawy programowej • rozmowa nauczajàca • scharakteryzowaç • praca z tekstem i materia∏em malarstwo jako dysilustracyjnym cyplin´ plastycznà • çwiczenia w wykonywaniu prac far- • wyjaÊniç, czym si´ bami za pomocà ró˝nych narz´dzi ró˝ni malarstwo • omawianie i porównywanie wykorealistyczne nanych prac od malarstwa • analiza dzie∏ malarstwa oraz ich abstrakcyjnego ocena estetyczna i emocjonalna • okreÊliç sposób • porównywanie dwóch odmiennych przedstawienia dzie∏ malarstwa rzeczywistoÊci • Edgar Degas, „Tancerka” (XIX w.) • Rafael, „Madonna z Dzieciàtkiem i Êw. Janem Chrzcicielem” – szkic i obraz (XVI w.) • Leonardo da Vinci, rysunek architektoniczny (XV w.) • Micha∏ Anio∏, „Kleopatra” (XVI w.) • Vincent van Gogh, „˚niwa” (XIX w.) • Êwiadomie i ekspre- • Kontakt z dzie∏ami syjnie pos∏ugiwaç si´ sztuki plastycznej okreÊlonà technikà – pomniki, galerie, plastycznà, kompomuzea. zycjà oraz zestawem • Ârodki wyrazu plasbarw tycznego i dzia∏ania • opisaç dzie∏o plastyczne w ró˝malarskie nych materia∏ach, • porównaç dwa ró˝ne technikach i formach. dzie∏a malarskie • Ró˝norodne sposoby • wyraziç swoje zdanie komunikowania • analiza dzie∏ rysunkowych oraz ich • zorganizowaç war• wyraziç w∏asne zdanie • Ró˝norodne sposoby ocena estetyczna i emocjonalna na temat analizowakomunikowania sztat pracy przy • porównywanie dwóch ró˝nych nego rysunku (komunikacja pozawykonywaniu prac dzie∏ rysunkowych werbalna – j´zyk rysunkowych • praca w terenie: wizyta w muzeum, • pos∏ugiwaç si´ szkiprzestrzeni, koloru, galerii lub na wystawie cia∏a itd.). cem jako wst´pnym • portfolio („Moje ulubione rysunki”) • Krajobraz kulturowy. etapem do w∏aÊciwej pracy Przyk∏adowe reprodukcje: Procedury osiàgania celów 21 Grafika • specyfika grafiki jako dyscypliny plastycznej • rodzaje malarstwa: historyczne, batalistyczne, religijne, mitologiczne, rodzajowe, portretowe, pejza˝owe, marynistyczne, martwa natura • poj´cia: orygina∏, kopia, reprodukcja, graffiti • analiza i porównanie dzie∏ malarstwa • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym „Ostatnia droga Temeraire’a” (XIX w.) • Sandro Botticelli, „Narodzenie Chrystusa” (XV/XVI w.) • Albert Bierstadt, „Estes Park w Colorado” (XIX w.) • Paul Cézanne, „Martwa natura” (XIX w.) • Diego Velázquez, „Poddanie Bredy” (XVII w.) • Pablo Picasso, „Guernica” (XX w.) • wyjaÊniç, na czym polega specyfika grafiki jako dyscypliny plastycznej • praca w terenie: wizyta w muzeum, na obrazie: p∏aski lub przestrzenny galerii lub na wystawie • sprawdzenie stopnia przyswojenia • u˝yç w∏aÊciwych przyborów malarpoznanych poj´ç w formie ustnej skich do zadanego odpowiedzi na pytania tematu • mapa mentalna • okreÊliç poj´cia: („Rodzaje malarstwa”) orygina∏, kopia, Przyk∏adowe reprodukcje: reprodukcja, graffiti • Kazimierz Malewicz, „Kompozycja • rozró˝niç na przyabstrakcyjna” (XX w.) k∏adach tematyczne • Józef Mehoffer, „Portret ˝ony rodzaje malarstwa artysty” (XX w.) • zorganizowaç • Józef Che∏moƒski, „Bociany” warsztat pracy przy (XIX w.) malowaniu prac • Stanis∏aw Ignacy Witkiewicz, • namalowaç prac´ „Anna Nawrocka” (XX w.) na okreÊlony temat • Joseph Mallord William Turner, (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. • wyjaÊniç, w jaki • Kontakt z dzie∏ami sposób powstaje sztuki plastycznej odbitka w zale˝noÊci – pomniki, galerie, od u˝ytej techniki muzea. na temat analizowanego dzie∏a malarskiego 22 Zagadnienia wiodàce • rodzaje grafiki i ich charakterystyka: grafika artystyczna (warsztatowa) i grafika u˝ytkowa (stosowana) • poj´cia: matryca, rylec, d∏uto, znak plastyczny, liternictwo • sposoby powstawania dzie∏ grafiki warsztatowej: ryt wkl´s∏y, ryt wypuk∏y • ró˝norodnoÊç form grafiki u˝ytkowej: plakat, grafika reklamowa, precyzyjna, ksià˝kowa, reprodukcyjna, komputerowa • zasady nazewnictwa prac graficznych w zale˝noÊci od materia∏u matrycy (drzeworyt, gipsoryt, miedzioryt, linoryt, kamienioryt) • analiza i porównanie dzie∏ grafiki artystycznej i u˝ytkowej Zagadnienia szczegó∏owe Przyk∏adowe reprodukcje: • Maurice de Vlaminck, „Most w Chatou” (XX w.) • instrukcja tzw. „krok po kroku” pokazujàca etapy wykonywania w warunkach szkolnych lub domowych prostej odbitki graficznej • çwiczenia w wykonywaniu prostych matryc i odbitek • çwiczenia w projektowaniu ró˝nych form graficznych (np. plakatu) • omawianie i porównywanie wykonanych prac graficznych • çwiczenia na komputerze: próby prac graficznych • analiza dzie∏ grafiki oraz ich ocena estetyczna i emocjonalna • porównywanie dwóch ró˝nych dzie∏ grafiki • praca w terenie: wizyta w muzeum, galerii lub na wystawie • sprawdzenie stopnia przyswojenia poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • metoda projektów („Wystawa w klasie”) • Ênie˝na kula („Czy reklamy sà potrzebne?”) • mapa mentalna („Przejawy grafiki u˝ytkowej”) Procedury osiàgania celów ponadpodstawowe • wyjaÊniç, czym ró˝ni si´ grafika warsztatowa od u˝ytkowej • rozró˝niç formy grafiki u˝ytkowej • okreÊliç poj´cia: matryca, rylec, d∏uto, liternictwo, znak plastyczny • wykonaç proste matryce i odbitki • zorganizowaç warsztat pracy przy tworzeniu prac graficznych Odniesienie do podstawy programowej • odpowiednio nazwaç • Ârodki wyrazu plasprac´ graficznà, tycznego i dzia∏ania znajàc materia∏, plastyczne w ró˝nych z którego wykonano materia∏ach, technimatryc´ kach i formach. • opisaç dzie∏o • Ró˝norodne sposoby graficzne komunikowania • porównaç dwa ró˝ne (komunikacja pozadzie∏a graficzne werbalna – j´zyk • wyraziç w∏asne zdaprzestrzeni, koloru, cia∏a itd.). nie na temat analizo• Krajobraz kulturowy. wanego dzie∏a graficznego Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia 23 Rzeêba • istota rzeêby jako dyscypliny plastycznej • funkcje rzeêby • rodzaje rzeêby: rzeêba wolno stojàca (w tym pomnik, posàg, rzeêba parkowa), rzeêba zwiàzana z architekturà (w tym p∏askorzeêba), medal, moneta • poj´cia: polichromia, medalierstwo • rzeêby w najbli˝szej okolicy • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia w projektowaniu (szkicowaniu) figurki i p∏askorzeêby, a nast´pnie jej wykonywaniu z modeliny, plasteliny, masy solnej lub myd∏a • omawianie i porównywanie wykonanych prac plastycznych • analiza dzie∏ rzeêbiarskich oraz ich ocena estetyczna i emocjonalna • porównywanie dwóch ró˝nych dzie∏ rzeêbiarskich • praca w terenie: wizyta w muzeum, galerii lub na wystawie • Albrecht Dürer, „Rycerz, Diabe∏ i Âmierç” (XVI w.) • Currier&Ives „WyÊcigi konne” (XIX w.) • karta ze Êredniowiecznej ksi´gi • Margaret Ely Webb, ilustracja do bajki o Czerwonym Kapturku • Jan M∏odo˝eniec, plakat cyrkowy (XX w.) • Henryk Tomaszewski, „Wystawa rzeêby Henry Moore’a” (XX w.) • Henri de Toulouse-Lautrec, „Les Ambassadeurs. Aristide Bruant” (XIX w.) • Waldemar Âwierzy, „Krzysztof Penderecki” (XX w.) • scharakteryzowaç rzeêb´ jako dyscyplin´ plastycznà • rozró˝niç na przyk∏adach rodzaje rzeêby • wyjaÊniç funkcje rzeêby • zorganizowaç warsztat pracy przy tworzeniu prac rzeêbiarskich • wykonaç figurk´ lub p∏askorzeêb´ z wybranego materia∏u (modeliny, plasteliny, masy solnej, myd∏a) • wymieniç przyk∏ady • Kontakt z dzie∏ami rzeêb w swojej miejsztuki plastycznej scowoÊci lub w jej – pomniki, galerie, pobli˝u muzea. • opisaç dzie∏o • Ârodki wyrazu plasrzeêbiarskie tycznego i dzia∏ania • porównaç dwa ró˝ne plastyczne w ró˝nych dzie∏a rzeêbiarskie materia∏ach, techni• wyraziç w∏asne zdakach i formach. nie na temat analizo- • Ró˝norodne sposoby wanego dzie∏a komunikowania rzeêbiarskiego (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. 24 Zagadnienia wiodàce Procedury osiàgania celów Przyk∏adowe reprodukcje: • Jose Angelo Cottinelli Telmo i Leopoldo Neves de Almeida, „Pomnik Odkrywców” w Lizbonie (XX w.) • Wojciech Gryniewicz, „¸aweczka Tuwima” (XX w.) • W∏adys∏aw Hasior, „Delegaci na konferencj´ na szczycie” (XX w.) • „Pi´kna Madonna z Kru˝lowej” (XV w.) • fasada Muzeum Sztuki w Ni˝nym Nowogrodzie (XX w.) • p∏askorzeêba zdobiàca elewacj´ kamienicy Przyby∏ów w Kazimierzu Dolnym (XVI w.) • Gianlorenzo Bernini, „Apollo i Dafne” (XVII w.) • Henry Moore, „Postaç pó∏le˝àca” (XX w.) • analiza i porównanie • sprawdzenie stopnia przyswojenia dzie∏ rzeêbiarskich poznanych poj´ç w formie ustnej odpowiedzi na pytania • portfolio („Pomniki w moim regionie”) • burza mózgów („Gdzie mo˝na spotkaç rzeêby?”) Zagadnienia szczegó∏owe ponadpodstawowe Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia Odniesienie do podstawy programowej 25 Architektura • specyfika i rola architektury • zasady dobrej architektury i funkcjonalnie zaplanowanej przestrzeni • podzia∏ architektury ze wzgl´du na funkcj´: mieszkaniowa, sakralna, u˝ytecznoÊci publicznej, przemys∏owa • poj´cia: urbanistyka, zabytek, skansen, konserwator zabytków • zabytki architektury w najbli˝szej okolicy i regionie • analiza i porównanie dzie∏ architektury Przyk∏adowe reprodukcje: • nowoczesna makieta architektoniczna • wybrana budowla Friedricha Hundertwassera • Douglas Cardinal, KoÊció∏ NMP w Red Deer w Kanadzie (XX w.) • KoÊció∏ NMP w Gdaƒsku (XIV–XVI w.) • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia w projektowaniu (szkicowaniu, a nast´pnie malowaniu) budowli architektonicznych o ró˝nych funkcjach • omawianie i porównywanie wykonanych prac dotyczàcych architektury • analiza dzie∏ architektury oraz ich ocena estetyczna i emocjonalna • porównywanie dwóch odmiennych dzie∏ architektury • praca w terenie: szlakiem zabytków w mojej miejscowoÊci lub jej okolicy • portfolio („Najciekawsze zabytki w Polsce”) • metaplan („Jak powinno wyglàdaç osiedle mieszkaniowe?”) • metoda projektów („Makieta miejsca zabaw i odpoczynku”) • okreÊliç specyfik´ architektury jako dyscypliny plastycznej • wyjaÊniç rol´ architektury • wymieniç przyk∏ady architektury o ró˝nym przeznaczeniu w swojej miejscowoÊci lub w jej pobli˝u • okreÊliç, co to jest zabytek • opisaç, czym zajmuje si´ konserwator zabytków • narysowaç lub namalowaç budowl´ architektonicznà o wybranej funkcji • wskazaç zabytki • Kontakt z dzie∏ami w swojej miejscowoÊci sztuki plastycznej • opisaç dzie∏o – pomniki, galerie, architektury muzea. • oceniç pod wzgl´• Ârodki wyrazu plasdem funkcjonalnoÊci tycznego i dzia∏ania obiekty architektoplastyczne w ró˝nych niczne oraz przesmateria∏ach, technitrzeƒ wokó∏ nich kach i formach. • porównaç dwa ró˝ne • Ró˝norodne sposoby dzie∏a architektury komunikowania • wyraziç w∏asne (komunikacja pozazdanie na temat werbalna – j´zyk analizowanego przestrzeni, koloru, dzie∏a architektury cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. • Kszta∏towanie otoczenia i form u˝ytkowych (racjonalnoÊç, funkcjonalnoÊç, estetyka). 26 Zagadnienia szczegó∏owe Wzornictwo • specyfika oraz przemys∏owe funkcje wzornictwa i rzemios∏o przemys∏owego artystyczne i rzemios∏a artystycznego • ró˝nice mi´dzy wzornictwem przemys∏owym a rzemios∏em artystycznym • estetyka a funkcjonalnoÊç przedmiotów • wytwory wzornictwa przemys∏owego i rzemios∏a artystycznego w najbli˝szym otoczeniu • analiza i porównanie wytworów wzornictwa przemys∏owego oraz rzemios∏a artystycznego Zagadnienia wiodàce • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia w projektowaniu (malowaniu lub rysowaniu) estetycznych i funkcjonalnych przedmiotów codziennego u˝ytku • omawianie i porównywanie wykonanych prac • analiza dzie∏ wzornictwa przemys∏owego i rzemios∏a artystycznego oraz ich ocena estetyczna i emocjonalna • porównywanie dwóch odmiennych wytworów wzornictwa przemys∏owego i rzemios∏a artystycznego • praca w terenie: oglàdanie wytworów rzemios∏a artystycznego w muzeum i wzornictwa przemys∏owego w sklepie, na wystawie • dyskusja panelowa („Czemu s∏u˝y wzornictwo przemys∏owe?”) • Centrum Handlowe Haffnera „Fantazjon” w Sopocie (XX w.) • Frank Lloyd Wright, Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku (XX w.) • skansen: Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu Procedury osiàgania celów ponadpodstawowe • okreÊliç specyfik´ • opisaç dzie∏o wzorwzornictwa przemys- nictwa przemys∏owego i rzemios∏a ∏owego i rzemios∏a artystycznego artystycznego • wyjaÊniç ró˝nic´ • porównaç dwa ró˝ne mi´dzy wzornictwem wytwory wzornictwa przemys∏owym przemys∏owego a rzemios∏em lub rzemios∏a artystycznym artystycznego • wyjaÊniç zwiàzek • wyraziç w∏asne zdami´dzy estetykà nie na temat analia funkcjonalnoÊcià zowanego wytworu przedmiotów wzornictwa przemys• wskazaç przyk∏ady ∏owego lub rzemios∏a wytworów wzornicartystycznego twa przemys∏owego i rzemios∏a artystycznego w najbli˝szym otoczeniu • zaprojektowaç (namalowaç lub narysowaç) przedmiot Uczeƒ potrafi: podstawowe Zamierzone osiàgni´cia ucznia • Kontakt z dzie∏ami sztuki plastycznej – pomniki, galerie, muzea. • Ârodki wyrazu plastycznego i dzia∏ania plastyczne w ró˝nych materia∏ach, technikach i formach. • Ró˝norodne sposoby komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. • Kszta∏towanie otoczenia i form u˝ytkowych (racjonalnoÊç, funkcjonalnoÊç, estetyka). Odniesienie do podstawy programowej 27 Sztuka ludowa • istota sztuki ludowej • ró˝norodnoÊç przejawów sztuki ludowej: malarstwo, grafika, rzeêba, rzemios∏o artystyczne, architektura • charakterystyczne cechy wytworów sztuki ludowej • poj´cia: Êwiàtek, pieta • wartoÊç kulturowa sztuki ludowej • g∏ówne regiony etnograficzne w Polsce i ich charakterystyczne wytwory • wytwory sztuki ludowej w najbli˝szym otoczeniu • analiza i porównanie odmiennych wytworów sztuki ludowej Przyk∏adowe reprodukcje: • drzeworyt • malarstwo na szkle • malarstwo olejne • pieta • Chrystus Frasobliwy • gliniane lub drewniane figurki, np. ptaków • haftowana serweta • wycinanka • malowana skrzynia • drewniany koÊció∏ • rozmowa nauczajàca • praca z tekstem i materia∏em ilustracyjnym • çwiczenia w wykonywaniu ró˝norodnych form plastycznych wykorzystujàcych styl i motywy ludowe • omawianie i porównywanie wykonanych prac • praca w terenie: wizyta w skansenie • analiza i porównanie dzie∏ sztuki ludowej • portfolio („Sztuka ludowa mojego regionu”) Przyk∏adowe reprodukcje: • wytwory wzornictwa przemys∏owego i rzemios∏a artystycznego • metoda projektów („Elementy wyposa˝enia klasy”) • wyjaÊniç, co jest istotà sztuki ludowej • wymieniç dyscypliny plastyczne, w których przejawia si´ twórczoÊç ludowa • wymieniç charakterystyczne cechy wytworów sztuki ludowej • wykonaç prac´ plastycznà w stylistyce typowej dla sztuki ludowej codziennego u˝ytku spe∏niajàcy funkcje estetyczne i funkcjonalne • podaç najwa˝niejsze regiony etnograficzne w Polsce oraz charakterystyczne dla nich wytwory sztuki ludowej • przedstawiç najwa˝niejsze cechy twórczoÊci ludowej swojego regionu • opisaç dzie∏o sztuki ludowej • porównaç dwa ró˝ne dzie∏a sztuki ludowej • wyraziç w∏asne zdanie na temat analizowanego dzie∏a sztuki ludowej • Kontakt z dzie∏ami sztuki plastycznej – pomniki, galerie, muzea. • Ârodki wyrazu plastycznego i dzia∏ania plastyczne w ró˝nych materia∏ach, technikach i formach. • Sztuka ludowa i zdobnictwo charakterystyczne dla danego regionu. • Ró˝norodne sposoby komunikowania (komunikacja pozawerbalna – j´zyk przestrzeni, koloru, cia∏a itd.). • Krajobraz kulturowy. • Kszta∏towanie otoczenia i form u˝ytkowych (racjonalnoÊç, funkcjonalnoÊç, estetyka). IV. OCENA OSIÑGNI¢å UCZNIA Ocenianie osiàgni´ç jest w przypadku plastyki niezwykle trudne ze wzgl´du na du˝e ró˝nice w uzdolnieniach uczniów oraz subiektywizm odbioru twórczoÊci. Wystawiajàc ocen´, nauczyciel powinien braç pod uwag´ – oprócz rozwoju umiej´tnoÊci plastycznych – postaw´ i zaanga˝owanie ucznia. Proponowane kryteria ogólne dotyczà wiadomoÊci i umiej´tnoÊci, które uczeƒ powinien opanowaç w ciàgu ca∏ego drugiego etapu kszta∏cenia. Oceniajàc ucznia, nauczyciel mo˝e dostosowaç wymagania na poszczególne oceny odpowiednio do klasy, w której uczy. Aby uzyskaç stopieƒ: • dopuszczajàcy – uczeƒ powinien byç w wi´kszoÊci przypadków przygotowany do lekcji (przynosiç potrzebne materia∏y) oraz z pomocà nauczyciela wykonywaç proste çwiczenia, uczestniczyç w zabawach, wyjaÊniaç najwa˝niejsze poj´cia. Potrafi równie˝ wymieniç kilku wybitnych polskich artystów. • dostateczny – uczeƒ powinien przyswoiç podstawowe wiadomoÊci oraz najprostsze umiej´tnoÊci. Bardzo rzadko jest nieprzygotowany do lekcji, stara si´ utrzymaç porzàdek w miejscu pracy i oddaje wi´kszoÊç zadanych prac praktycznych. Pos∏uguje si´ wybranymi Êrodkami wyrazu i stosuje typowe, proste techniki plastyczne. Uczeƒ powinien samodzielnie wykonywaç proste çwiczenia i uczestniczyç w zabawach, a tak˝e wspó∏pracowaç w grupie i podejmowaç próby samodzielnej twórczoÊci plastycznej. Potrafi podaç nazwiska kilku wybitnych polskich twórców. • dobry – uczeƒ potrafi wykorzystaç w praktyce zdobytà wiedz´ i umiej´tnoÊci. Zawsze przynosi na lekcje potrzebne materia∏y i dba o estetyk´ swojego miejsca pracy. Ponadto prawid∏owo pos∏uguje si´ terminologià plastycznà i samodzielnie rozwiàzuje typowe problemy. Przejawia aktywnoÊç w dzia∏aniach indywidualnych i grupowych, wk∏ada du˝o wysi∏ku w wykonywanà prac´ i systematycznie pracuje na lekcjach. Âwiadomie wykorzystuje Êrodki plastyczne i stosuje ró˝norodne, nietypowe techniki plastyczne. Wymienia te˝ nazwiska kilku twórców polskich i zagranicznych. Samodzielnie próbuje analizowaç i porównywaç wybrane dzie∏a sztuki oraz wyra˝aç w∏asne opinie na ich temat. • bardzo dobry – uczeƒ powinien opanowaç i wykorzystywaç w praktyce wszystkie okreÊlone w programie wiadomoÊci i umiej´tnoÊci. Ponadto bierze udzia∏ w dyskusjach na temat sztuk plastycznych i potrafi uzasadniç swoje zdanie. Korzysta z ró˝norodnych êróde∏ informacji w przygotowywaniu dodatkowych wiadomoÊci, a tak˝e uczestniczy w dzia∏aniach plastycznych na terenie szko∏y i poza nià, wykazujàc zaanga˝owanie i pomys∏owoÊç. Umiej´tnie pos∏uguje si´ Êrodkami plastycznymi i dobiera technik´ do tematu pracy. Podaje te˝ nazwiska wybitnych artystów w Polsce i na Êwiecie. Analizuje i porównuje dzie∏a sztuki oraz wyra˝a w∏asne opinie na ich temat. • celujàcy – uczeƒ powinien przejawiaç szczególne zainteresowanie sztukami plastycznymi, a tak˝e wykazywaç du˝à znajomoÊç treÊci pozaprogramowych oraz zaanga˝owanie i twórczà inicjatyw´ w dzia∏aniach grupowych. Ponadto uczeƒ bierze udzia∏ w konkursach plastycznych oraz aktywnie uczestniczy w ˝yciu kulturalnym szko∏y i regionu. Twórczo pos∏uguje si´ ró˝nymi Êrodkami plastycznymi i eksperymentuje z technikami plastycznymi. Potrafi wymieniç wybitnych twórców polskich 28 i zagranicznych oraz podaç przyk∏ady ich twórczoÊci. Uczeƒ analizuje i interpretuje dowolne dzie∏a sztuki oraz uzasadnia ich wartoÊç artystycznà. Metodami oceny sà: analiza wytworów uczniowskich, wypowiedê ustna oraz krótkie sprawdziany, tzw. kartkówki. Przy czym wiodàcà metodà jest analiza wytworów ucznia. V. MATERIA¸Y DYDAKTYCZNE Program nauczania plastyki w klasach IV–VI szko∏y podstawowej mo˝e byç realizowany przy wykorzystaniu dowolnych podr´czników przedmiotowych. Pomocne b´dà publikacje Wydawnictwa Marek Ro˝ak: 1. „Do dzie∏a!”. Podr´cznik do plastyki dla klas IV–VI szko∏y podstawowej. TreÊci w podr´czniku pogrupowane sà tematycznie i u∏o˝one zagadnieniami. Mo˝na je realizowaç kolejno lub wed∏ug porzàdku dostosowanego do siatki godzin, poziomu klasy i preferencji nauczyciela. Podstawowe poj´cia i zjawiska plastyczne obrazowane sà odpowiednio dobranym i bogatym materia∏em ilustracyjnym w postaci zdj´ç, rysunków oraz prac dzieci. W tematach znajdujà si´ zró˝nicowane pod wzgl´dem stopnia trudnoÊci çwiczenia praktyczne, zabawy oraz instrukcje „krok po kroku”, kszta∏càce wybrane umiej´tnoÊci. Na koƒcu podr´cznika zamieszczono s∏owniczek najwa˝niejszych terminów plastycznych. 2. Dodatek do podr´cznika w formie „obrazków” z historii sztuki. Zakres wiedzy z historii sztuki zosta∏ dostosowany do mo˝liwoÊci percepcyjnych uczniów szko∏y podstawowej. Ka˝da epoka – od najdawniejszej po obecnà – przedstawiona jest syntetycznie i obrazowo. Wa˝nà rol´ odgrywajà zdj´cia dzie∏ reprezentatywnych dla danego okresu. Rozmiary fotografii umo˝liwiajà dok∏adnà analiz´ prezentowanych dzie∏. Do poznawania dziedzictwa kultury zach´cajà ciekawostki. W podr´czniku „Do dzie∏a!” przy ka˝dej reprodukcji zamieszczono symbol odsy∏ajàcy do odpowiedniej epoki w Dodatku. Dzi´ki temu mo˝liwa jest realizacja zagadnieƒ z historii sztuki. 3. „Ksià˝ka Nauczyciela” (przewodnik metodyczny) Przewodnik zawiera materia∏y pomocne w konstruowaniu i przeprowadzaniu lekcji plastyki. Sà to mi´dzy innymi: plan wynikowy, ciekawe scenariusze lekcji z wykorzystaniem metod i technik aktywizujàcych oraz dodatkowe wiadomoÊci i çwiczenia. Pracownia plastyczna powinna byç wyposa˝ona w: • tablice do ekspozycji prac plastycznych, • sztywne podk∏adki do podtrzymania kartek z bloku rysunkowego lub brystolu, • wy˝szy stolik do ustawiania martwej natury, • umywalk´ z kranem, • plansze dydaktyczne przedstawiajàce np. ko∏o barw, ró˝ne rodzaje perspektywy, • sprz´t audio i wideo. 29 VI. PROPOZYCJA REALIZACJI ZAGADNIE¡ Propozycj´ realizacji materia∏u nauczania przygotowano w taki sposób, aby umo˝liwiç korzystanie z niej ka˝demu nauczycielowi. Mo˝e byç ona modyfikowana w zale˝noÊci od przydzia∏u godzin, umiej´tnoÊci uczniów oraz preferencji nauczyciela. Wariant pierwszy obejmuje 60, a drugi 90 godzin lekcyjnych. Zagadnienia w obu wariantach mogà byç realizowane w podanej kolejnoÊci bàdê te˝ w porzàdku ustalonym indywidualnie przez nauczyciela. W wykazie zagadnieƒ podano proponowanà liczb´ jednostek lekcyjnych przeznaczonych na realizacj´ ka˝dego z nich. Liczba ta mo˝e byç jednak odpowiednio dostosowana do potrzeb danej klasy oraz wypracowanego przez nauczyciela systemu pracy dydaktycznej. Wià˝e si´ z tym równie˝ kwestia lekcji powtórzeniowych, przewidywanych w ka˝dym cyklu nauczania. Zgodnie z koncepcjà programu, o koniecznoÊci i cz´stotliwoÊci ich przeprowadzania decyduje nauczyciel, bioràc pod uwag´ aktualny poziom wiedzy i umiej´tnoÊci danej klasy. W tabeli dla cyklu obejmujàcego 90 godzin umieszczono zagadnienia nadobowiàzkowe, oznaczone symbolem *. Jednak mo˝na je realizowaç tak˝e w cyklu 60 godzin, odpowiednio modyfikujàc rozk∏ad iloÊci jednostek lekcyjnych na poszczególne zagadnienia. I wariant: cykl nauczania obejmujàcy 60 godzin lekcyjnych Klasa IV (lub V) 30 Proponowane zagadnienia Liczba jednostek lekcyjnych Plastyka a najbli˝sze otoczenie. Co to jest abecad∏o plastyczne? 1 Kreska i kropka 2 Linia i kontur 2 Narz´dzia rysunkowe i pod∏o˝a 1 Plama walorowa 2 Âwiat∏ocieƒ 2 Barwy podstawowe i pochodne 2 Barwy dope∏niajàce i z∏amane 2 Barwy ciep∏e i zimne 2 Gama kolorystyczna 2 Kola˝, fotokola˝ 2 Faktura 2 Kszta∏t 2 Kompozycja centralna 2 Kompozycja symetryczna i asymetryczna 2 Proponowane zagadnienia Klasa Kompozycja rytmiczna V (lub VI) Perspektywa zbie˝na (linearna) Liczba jednostek lekcyjnych 2 3 Perspektywa powietrzna i malarska 2 Rysunek 3 Malarstwo 3 Grafika artystyczna (warsztatowa) 3 Grafika u˝ytkowa (stosowana) 4 Rzeêba 3 Architektura 3 Wzornictwo przemys∏owe i rzemios∏o artystyczne 3 Sztuka ludowa 3 II wariant: cykl nauczania obejmujàcy 90 godzin lekcyjnych Proponowane zagadnienia Klasa IV Liczba jednostek lekcyjnych Plastyka a najbli˝sze otoczenie. Co to jest abecad∏o plastyczne? 1 Kreska i kropka 2 Linia i kontur 2 Narz´dzia rysunkowe i pod∏o˝a 1 Plama walorowa 2 Âwiat∏ocieƒ 2 Barwy podstawowe i pochodne 2 Barwy dope∏niajàce i z∏amane 2 Barwy ciep∏e i zimne 2 Gama kolorystyczna 2 *Technika akwarelowa 2 *Technika temperowa i plakatowa 2 *Technika akrylowa 2 *Technika pastelowa 2 *Technika olejna 2 31 Klasa V VI 32 Proponowane zagadnienia Liczba jednostek lekcyjnych *Farby wodne i pastele, sgraffito 2 Kola˝, fotokola˝ 2 *Konkurs plastyczny dotyczàcy ró˝nych technik plastycznych 1 Faktura 2 Kszta∏t 2 Kompozycja centralna 2 Kompozycja symetryczna i asymetryczna 2 *Kompozycja zamkni´ta i otwarta 3 *Kompozycja statyczna i dynamiczna 3 Kompozycja rytmiczna 2 *Konkurs plastyczny zwiàzany z ró˝nymi rodzajami kompozycji 1 *Perspektywa rz´dowa 2 *Perspektywa kulisowa 2 Perspektywa zbie˝na (linearna) 3 Perspektywa powietrzna i malarska 2 *Konkurs plastyczny umo˝liwiajàcy wykorzystanie ró˝nych rodzajów perspektywy 1 Rysunek 3 *Okolica szko∏y w szkicach (zaj´cia w plenerze) 1 Malarstwo 3 *Konkurs i wystawa prac malarskich 1 Grafika artystyczna (warsztatowa) 3 Grafika u˝ytkowa (stosowana) 4 Rzeêba 3 Architektura 3 *Zabytki w naszej miejscowoÊci i jej okolicach (ilustrowany plan miejscowoÊci i jej okolic) 1 Wzornictwo przemys∏owe i rzemios∏o artystyczne 3 *Konkurs plastyczny na temat poznanych form twórczoÊci 1 Sztuka ludowa 3 *Sztuka ludowa naszego regionu (ilustrowana mapa regionu) 1
