Karolina Górecka

Praca na II etap Konkursu
Wiedzy Obywatelskiej i Ekonomicznej
2010/2011
Harcerstwo – czy
staje się mniej
popularne?
Karolina Górecka
klasa 3b
Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi
nr 42 ul. Twarda 8/12 00-105 Warszawa
Warszawa, luty 2011
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Spis treści
1.
Wstęp, czyli o czym jest moja praca................................................................................................ 4
2.
Plan badania problemu ................................................................................................................... 4
3.
Harcerstwo ...................................................................................................................................... 4
4.
5.
3.1.
Co to właściwie jest? ............................................................................................................... 4
3.2.
Historia powstania harcerstwa................................................................................................ 5
3.3.
Organizacje harcerskie ............................................................................................................ 5
3.3.a.
ZHP – Związek Harcerstwa Polskiego .............................................................................. 6
3.3.b.
ZHR – Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej................................................................... 7
Opinie o harcerstwie ....................................................................................................................... 9
4.1.
Centrum Badania Opinii Społecznej ........................................................................................ 9
4.2.
Gazeta Wrocławska ................................................................................................................. 9
4.3.
Harcerze................................................................................................................................. 10
Badania własne.............................................................................................................................. 11
5.1.
Badania przeprowadzone wśród młodzieży.......................................................................... 11
5.1.a.
Czy jesteś harcerzem? ................................................................................................... 11
5.1.b.
Dlaczego jesteś harcerzem? .......................................................................................... 11
5.1.c.
Dlaczego nie jesteś harcerzem? .................................................................................... 12
5.1.d.
Czy według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niż kiedyś?......................... 13
5.1.e.
Dlaczego według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niż kiedyś?................ 14
5.1.f.
Dlaczego według Ciebie harcerstwo nie jest teraz mniej popularne niż kiedyś?.......... 14
5.1.g.
Czy znasz osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile? ................................................ 15
5.2.
Badania przeprowadzone wśród dorosłych .......................................................................... 16
5.2.a.
Czy należał(a) Pan/Pani do harcerstwa? ....................................................................... 16
5.2.b.
Czy nadal należy Pan/Pani do harcerstwa? ................................................................... 16
5.2.c.
Dlaczego nie należy już Pan/Pani do harcerstwa? ........................................................ 17
5.2.d.
Czy według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne niż kiedyś? .................. 17
Strona 2
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
5.2.e.
Dlaczego według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne niż kiedyś? ......... 18
5.2.f.
Dlaczego według Pana/Pani harcerstwo nie jest teraz mniej popularne niż kiedyś? ... 19
5.2.g.
Czy zna Pan/Pani osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile?.................................... 19
6.
Wywiad z ekspertem ..................................................................................................................... 19
7.
Moim zdaniem............................................................................................................................... 21
8.
Bibliografia..................................................................................................................................... 24
Strona 3
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
1. Wstęp, czyli o czym jest moja praca
Moja praca dotyczy harcerstwa, a dokładniej tego, czy staje się ono mniej popularne. W moim
referacie postaram się zbadać to zjawisko, sprawdzić czy rzeczywiście zachodzi oraz
powiedzieć jakie są jego przyczyny. Po prostu postaram się odpowiedzieć na pytanie „Czy
harcerstwo staje się mniej popularne?”.
2. Plan badania problemu
Harcerstwo – w tej części mojej pracy wyjaśnię czym jest harcerstwo, przedstawię
jego historię, powiem o organizacjach harcerskich i opiszę te największe, postaram się
równieŜ określić systemy wartości, jakimi się one kierują.
Opinie o harcerstwie – w tym rozdziale przedstawię róŜne opinie na temat harcerstwa.
Badania własne – ta część zawiera wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań oraz
komentarze do tych wyników.
Wywiad z ekspertem – w tym rozdziale przedstawię opinię eksperta na temat
harcerstwa.
Moim zdaniem – w tej części postaram się przeanalizować temat popularności
harcerstwa, odwołując się do tego, co ustaliłam w poprzednich rozdziałach.
3. Harcerstwo
3.1. Co to właściwie jest?
„Harcerstwo to polski ruch społeczny i wychowawczy dzieci i młodzieŜy (…) oparty
o słuŜbę, samodoskonalenie (pracę nad sobą) i braterstwo”1. MoŜna powiedzieć, Ŝe jego
powstanie zostało zainspirowane istnieniem brytyjskiego skautingu. Dzisiaj słowo
„harcerstwo” jest odpowiednikiem słowa „skauting”.
Słowem harcerstwo określa się równieŜ organizacje harcerskie pracujące w Polsce oraz poza
jej granicami. Działają one zgodnie z zasadami słuŜby, samodoskonalenia oraz braterstwa.
Opierają się równieŜ na metodzie harcerskiej.
„słuŜba, czyli czynna, pozytywna postawa wobec świata i drugiego człowieka;
braterstwo, czyli przyjacielska i serdeczna postawa wobec innych;
praca nad sobą, czyli nieustanne kształtowanie i doskonalenie własnej osobowości”2.
Metoda harcerska to sposób wychowywania harcerzy. Jest to działanie:
1
2
pozytywne – jest otwarte na dobro, odnajduje w człowieku jego dobre strony;
http://pl.wikipedia.org/wiki/Harcerstwo
http://pl.wikipedia.org/wiki/Harcerski_system_wychowawczy
Strona 4
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
indywidualne – zwraca uwagę na jednostkę, wymagania są dostosowane do
moŜliwości jednostki;
wzajemnie oddziaływujące – członkowie organizacji harcerskich są dla siebie
partnerami;
dobrowolne i świadome celów – harcerz musi chcieć postępować zgodnie z zasadami
obowiązującymi w harcerstwie;
pośrednie – wszystko co dzieje się w harcerstwie ma na celu wychowywanie harcerzy;
naturalne – róŜne przedsięwzięcia są odpowiednie do potrzeb i moŜliwości harcerzy.
3.2. Historia powstania harcerstwa
Za rok powstania harcerstwa uwaŜa się rok 1910 – we wrześniu 1910 został utworzony
pierwszy zastęp, a 22.05.1911 powstały pierwsze druŜyny. Za twórców harcerstwa uwaŜa się
Andrzeja Małkowskiego oraz Olgę Drahnowską-Małkowską. Mimo tego, Ŝe harcerstwo było
zainspirowane skautingiem, to istniały pomiędzy nimi róŜnice. Andrzej Małkowski twierdził,
Ŝe „harcerstwo to skauting plus niepodległość”.
3.3. Organizacje harcerskie
Obecnie istnieje wiele organizacji harcerskich. MoŜemy podzielić je na:
ogólnopolskie:
ZHP – Związek Harcerstwa Polskiego;
ZHR – Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej;
SHK – Stowarzyszenie Harcerstwa Katolickiego "Zawisza" Federacja Skautingu
Europejskiego;
organizacje lokalne to na przykład:
Stowarzyszenie Harcerskie → Warszawa, Pułtusk, Warka;
Harcerski Ruch Ochrony Środowiska im. św. Franciszka z AsyŜu → Mazury;
Szczep Czerwonych Maków im. Bohaterów Monte Cassino → Kraków;
Harcerstwo Polskie → Toruń;
organizacje działające poza Polską:
Związek Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju → główna siedziba w
Wielkiej Brytanii;
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej w Kanadzie;
NiezaleŜny Hufiec Harcerstwa Polskiego „Leśna Szkółka – Kaszuby” → Szwecja;
Strona 5
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Harcerstwo Polskie na Ukrainie;
Harcerstwo Polskie na Białorusi;
Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie;
Związek Harcerstwa Polskiego na Łotwie.
3.3.a. ZHP – Związek Harcerstwa Polskiego
Związek Harcerstwa Polskiego jest największą polską organizacją harcerską powstałą
01.11.1918 roku. W jego skład weszły organizacje harcerskie oraz skautowe działające na
terenie zaborów: pruskiego, austriackiego i rosyjskiego. W 2009 zrzeszał 98 458 członków.
ZHP to stowarzyszenie wychowawcze, patriotyczne, dobrowolne i samorządne, do którego
mogą wstąpić wszyscy. Zasady wychowawcze ZHP są oparte na normach moralnych,
czerpiących z wartości chrześcijańskich, które są uniwersalne, kulturowe oraz etyczne. W
Związku Harcerstwa Polskiego uczy się szacunku do drugiego człowieka, równieŜ przez to,
Ŝe system wartości duchowych kaŜdej osoby naleŜącej do stowarzyszenia, jest jej sprawą
osobistą.
Przyrzeczenie Harcerskie3
Mam szczerą wolę całym Ŝyciem pełnić słuŜbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc i być
posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.
Prawo Harcerskie4
1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest poŜyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w kaŜdym widzi bliźniego, a za brata uwaŜa kaŜdego innego harcerza.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełoŜonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów
alkoholowych.
3
4
Statut ZHP
Statut ZHP
Strona 6
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Wykres 1. Liczba członków ZHP w poszczególnych latach5
PowyŜszy wykres przedstawia ilu członków liczył Związek Harcerstwa Polskiego w latach
2005 – 2009. JuŜ na pierwszy rzut oka widać, Ŝe z roku na rok do ZHP naleŜało coraz mniej
osób. W ciągu 5 lat liczba członków ZHP zmniejszyła się o 41 192 osoby. Na podstawie tych
danych mogę stwierdzić, Ŝe naleŜenie do harcerstwa, a przynajmniej do ZHP, staje się mniej
popularne.
3.3.b. ZHR – Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej
Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej powstał 12.02.1989 roku z inicjatywy instruktorów
działających na terenie całej Polski. ZHR powstał jako ogólnopolska alternatywa dla
niezaleŜnych organizacji harcerskich, aby mogły one połączyć swoje siły.
Wychowanie w ZHR opiera się na wartościach chrześcijańskich a instruktorzy i instruktorki
są chrześcijanami. Do tej organizacji mogą więc wstąpić osoby, które poszukują wiary oraz
chcą postępować tak, jak nakazuje tego Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie. Poza tym
członkowie ZHR pracują społecznie.
Przyrzeczenie Harcerskie6
Mam szczerą wolę całym Ŝyciem pełnić słuŜbę Bogu i Polsce, nieść chętną
pomoc bliźnim i być posłusznym Prawu Harcerskiemu.
5
6
Na podstawie sprawozdań ZHP z lat 2005-2009
Statut ZHR
Strona 7
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Prawo Harcerskie7
1. Harcerka słuŜy Bogu i Polsce
1. Harcerz słuŜy Bogu i Polsce
i sumiennie spełnia swoje
i sumiennie spełnia swoje
obowiązki.
obowiązki.
2. Na słowie harcerza polegaj
2. Na słowie harcerki polegaj jak
jak na Zawiszy.
na Zawiszy.
3. Harcerka jest poŜyteczna
3. Harcerz jest poŜyteczny
i niesie pomoc bliźnim.
i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerka w kaŜdym widzi
4. Harcerz w kaŜdym widzi
bliźniego, a za siostrę uwaŜa
bliźniego, a za brata uwaŜa
kaŜdą inną harcerkę.
kaŜdego innego harcerza.
5. Harcerka postępuje po rycersku.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerka miłuje przyrodę
6. Harcerz miłuje przyrodę
i stara się ją poznać.
i stara się ją poznać.
7. Harcerka jest karna i posłuszna rodzicom i
7. Harcerz jest karny i posłuszny
wszystkim
rodzicom i wszystkim swoim przełoŜonym.
swoim przełoŜonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
8. Harcerka jest zawsze pogodna.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
9. Harcerka jest oszczędna i ofiarna.
10. Harcerz jest czysty w myśli,
10. Harcerka jest czysta w myśli,
mowie i uczynkach,
mowie i uczynkach,
nie pali tytoniu i nie pije
nie pali tytoniu i nie pije
napojów alkoholowych.
napojów alkoholowych.
7
Statut ZHR
Strona 8
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
4. Opinie o harcerstwie
4.1. Centrum Badania Opinii Społecznej8
W październiku 1998 roku CBOS przeprowadziło badania dotyczące opinii społeczeństwa na
temat problemów młodego pokolenia. Komunikat z tego sondaŜu został opublikowany w
listopadzie tego samego roku. W badaniu udział wzięły 1094 osoby.
W ankiecie znalazło się zagadnienie „Jakie instytucje pomagają rodzinie w wychowaniu
młodego pokolenia?”.
Jak Pan(i) sądzi, czy ...
pomaga(ją) rodzinie czy
raczej utrudnia(ją)
właściwe wychowanie
dzieci i młodzieŜy?
harcerstwo
szkoła
Kościół
domy kultury, kluby
młodzieŜowe
Pomaga(ją)
Ani nie pomaga(ją),
ani nie utrudnia(ją)
Utrudnia(ją)
Trudno
powiedzieć
71% (19%)
68% (22%)
68% (25%)
61% (10%)
13%
22%
21%
16%
1% (0%)
6% (1%)
8% (2%)
7% (1%)
14%
4%
3%
16%
radio
czasopisma młodzieŜowe
kino
rówieśnicy
telewizja
dyskoteki
39% (5%)
39% (5%)
28% (3%)
21% (2%)
17% (2%)
10% (1%)
40%
20%
29%
30%
26%
21%
9% (2%)
22% (4%)
25% (4%)
31% (5%)
50% (14%)
58% (23%)
13%
18%
18%
19%
7%
11%
W nawiasach podano odsetki skrajnych odpowiedzi: „zdecydowanie pomaga(ją)” i
„zdecydowanie utrudnia(ją)”.
Okazuje się, Ŝe harcerstwo wraz ze szkołą oraz Kościołem uwaŜane jest za instytucję, która
najbardziej pomaga rodzinie w wychowaniu młodego pokolenia. Harcerstwo jest więc
organizacją, która według opinii publicznej wyznaje wartości potrzebne młodemu pokoleniu.
4.2. Gazeta Wrocławska9
„Na Dolnym Śląsku młodzi nie chcą iść do harcerstwa” – artykuł o takim tytule ukazał się
20.03.2009 roku w Gazecie Wrocławskiej. Dotyczył on liczebności członków ZHP.
Okazuje się, Ŝe z 5 hufców, które działały we Wrocławiu, został tylko jeden. W ogóle na
Dolnym Śląsku liczba harcerzy przez trzy lata (2006 – 2009) zmniejszyła się o trzy tysiące.
8
Podrozdział napisany w oparciu o „OPINIE O PROBLEMACH MŁODEGO POKOLENIA”; komunikat z
badań opracowany przez Bognę Wciórkę; BS/159/159/98
9
Podrozdział napisany w oparciu o artykuł „Na Dolnym Śląsku młodzi nie chcą iść do harcerstwa”; autor:
Janusz Pawul
Strona 9
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Jeśli chodzi o hufiec w Zgorzelcu, to w 1980 roku liczył on 3840 harcerzy oraz zuchów.
W roku 2000 liczba ta zmniejszyła się do 350, a w 2009 roku w hufcu tym było tylko 128
zuchów i harcerzy.
Hufiec w Legnicy – w latach 80. liczył 10 000 harcerzy, teraz ta liczba wynosi 800.
Wałbrzych – w tym samym przedziale czasu liczba członków hufca zmniejszyła się z 1 500
do 600.
Lwówek Śląski – tam hufiec został juŜ zlikwidowany.
Okazuje się, Ŝe przyczyną takiego zjawiska moŜe być to, Ŝe na Dolnym Śląsku działa wiele
organizacji harcerskich. Poza tym według Adama Zawadzkiego z Komendy Głównej ZHP
„młodzi ludzie - zwłaszcza w duŜych miastach - mają moŜliwość spędzania wolnego czasu na
wiele sposobów. Trudno było na przykład 20 lat temu wyobrazić sobie bujny rozwój gier
komputerowych albo wielką karierę Internetu”.
Dwie harcerki ze Zgorzelca wypowiedziały się w obronie harcerstwa „Harcerstwo to nowe
znajomości, wyjazdy w ciekawe miejsca, poznawanie interesujących ludzi i wspaniałe
wspomnienia”.
W artykule zawarty był równieŜ wywiad z Ewą Bem, która w młodości była harcerką.
O harcerstwie wypowiada się ona w ten sposób: „Bo harcerstwo to nie tylko zabawa, lecz
nade wszystko obowiązek. To dbanie o własną kondycję, unikanie alkoholu, szlifowanie
moralności i wreszcie wiedza praktyczna z wielu dziedzin. Podobało mi się takŜe to, Ŝe
harcerstwo uczyło patriotyzmu. Bez zadęcia, ale czytelnie dla młodych ludzi. Dziś znacznie
łatwiej jest się "przytulić" do jakiejś organizacji, która pozwala rozwijać zainteresowania, ale
niczego od młodych ludzi nie wymaga”.
4.3. Harcerze
Wśród uczniów, których poprosiłam o wypełnienie ankiety, pojawiło się kilku harcerzy.
Chciałabym przytoczyć niektóre wypowiedzi na temat popularności harcerstwa. Ci, którzy
uwaŜali, Ŝe harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś, m.in. w ten sposób
argumentowali swoje zdanie:
„W dzisiejszych czasach jest większy wybór spędzania wolnego czasu niŜ jeszcze
kilka lat temu. KaŜdy moŜe wybrać coś, co lubi robić. Kiedyś taką potrzebę rozrywki,
zabawy i zawarcia przyjaźni zaspokajało harcerstwo. Dziś zaspokajają je gry
komputerowe i Internet”;
„społeczeństwo tak naprawdę nie wie, co to jest harcerstwo; mało propagandy
harcerskiej”;
„brak motywacji i zaangaŜowania”.
Są to wypowiedzi osób, które naleŜą do harcerstwa, bo widzą w nim coś fajnego. Jednak
same przyznają, Ŝe dla większości ludzi harcerstwo nie jest atrakcyjną formą spędzania
wolnego czasu. Za wadę organizacji harcerskich uwaŜają teŜ to, Ŝe ludzie tak naprawdę
wiedzą niewiele o harcerstwie, jest ono za słabo „rozreklamowane”.
Strona 10
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
5. Badania własne
Moje badania przeprowadziłam w dwóch grupach – wśród młodzieŜy oraz wśród dorosłych.
Osoby biorące udział w badaniu miały odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących harcerstwa.
W pytaniach oznaczonych * moŜna było zaznaczyć kilka odpowiedzi.
5.1. Badania przeprowadzone wśród młodzieŜy
Ankieta składała się z 6 pytań zamkniętych oraz jednego pytania otwartego. Badanie zostało
przeprowadzone na grupie 45 gimnazjalistów.
5.1.a. Czy jesteś harcerzem?
Pierwsze pytanie dotyczyło tego, czy ankietowany jest harcerzem. Odpowiadali na nie
wszyscy respondenci.
Wykres 2. Czy jesteś harcerzem?
Okazało się, Ŝe większość, bo aŜ 89% pytanych, nie jest harcerzami. Z tego wynika, Ŝe
harcerstwo nie jest zbyt popularne wśróg gimnazjalistów.
5.1.b. Dlaczego jesteś harcerzem?
Na to pytanie miały odpowiedzieć osoby, które są harcerzami.
Wykres 3. Dlaczego jesteś harcerzem?
Strona 11
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Najczęściej wybieraną odpowiedzią była odpowiedź „JEST TO ZGODNE Z MOIMI
PRZEKONANIAMI” – wskazało ją 60% osób. Odpowiedzi: „MOI ZNAJOMI TEś SĄ
HARCERZAMI” oraz „MAM ZA DUśO WOLNEGO CZASU” zostały wskazane przez taką
samą liczbę osób, tzn. przez 40% pytanych. Najrzadziej (20% ankietowanych) wskazywana
była odpowiedź „INNE”. Jeśli ktoś zaznaczył odpowiedź „INNE”, mógł podać swoją
propozycję – pojawił się argument, Ŝe harcerstwo to fajna zabawa.
Okazuje się, Ŝe najczęściej harcerzami zostają osoby, które mają system wartości taki, jaki
propaguje się w harcerstwie. Rzadziej na gimnazjalistów wpływają ich rówieśnicy naleŜący
do harcerstwa. Część osób wybiera harcerstwo, aby zrobić coś ze swoim wolnym czasem,
którego mają za duŜo.
5.1.c. Dlaczego nie jesteś harcerzem?
To pytanie było zaadresowane do osób, które na pierwsze pytanie odpowiedziały przecząco.
Wykres 4. Dlaczego nie jesteś harcerzem?
Najpopularniejsza była odpowiedź „WOLĘ POŚWIĘCIĆ SWÓJ CZAS NA CO INNEGO” –
wskazało ją 30% ankietowanych. Prawie tak samo często wybierano odpowiedź „NIE MAM
CZASU”. Kolejne pod względem popularności były odpowiedzi: „NIE LUBIĘ TAKICH
RZECZY” oraz „INNE”. Podobnie jak w poprzednim pytaniu, osoby, które wybrały
odpowiedź „INNE”, mogły podać swoje propozycje. Pojawiły się takie argumenty:
„za późno się zorientowałam”;
„nie było u mnie harcerstwa”;
„byłam, ale juŜ nie jestem, bo druŜyna się rozwaliła”;
„wolałem kiedyś poświęcać czas na coś innego, a teraz to juŜ za późno”;
„tak jakoś wyszło, Ŝe byłam za leniwa, Ŝeby się ogarnąć i załatwić wszystkie
formalności z tym związane”;
Strona 12
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
jedna z ankietowanych osób była w harcerstwie, jednak zrezygnowała z niego na
skutek zmian, jakie zaszły w nim przez ostatnie lata.
Najrzadziej wskazywana była odpowiedź „NIKT MNIE TYM NIE ZAITERESOWAŁ” –
zaznaczyło ją tylko 15% osób.
To pytanie pokazuje, Ŝe harcerstwo nie jest dla młodzieŜy atrakcyjną formą spędzania
wolnego czasu. Jednak z drugiej strony gimnazjaliści mają zbyt mało tego czasu, aby
poświęcić go na działanie w organizacjach harcerskich. Zdarza się teŜ, Ŝe ktoś nie jest
harcerzem, bo za późno się o tym dowiedział lub kiedyś nie miał na to czasu, a teraz według
niego jest juŜ za późno. Są teŜ osoby, którym nie podoba się idea harcerstwa lub
przeszkadzają im zmiany, jakie dokonały się w harcerstwie przez ostatnie lata.
5.1.d. Czy według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś?
Na kolejne pytanie odpowiadali wszyscy ankietowani.
Wykres 5. Czy według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś?
Zadając to pytanie, chciałam dowiedzieć się, co gimnazjaliści sądzą na temat
popularności harcerstwa. Okazało się, Ŝe zdecydowana większość, bo aŜ 65%, uwaŜa, Ŝe
harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś. Tylko 13% respondentów sądzi, Ŝe
harcerstwo nie jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś. Pozostałe osoby (22%) nie mają na ten
temat zdania.
Strona 13
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
5.1.e. Dlaczego według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ
kiedyś?
Na to pytanie miały odpowiedzieć osoby, które uwaŜają, Ŝe teraz harcerstwo jest mniej
popularne niŜ kiedyś.
Wykres 6. Dlaczego według Ciebie harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś?
Zdecydowanie najpopularniejsza okazała się odpowiedź „SĄ ROZRYWKI CIEKAWSZE OD
HARCERSTWA” – wskazało ją 72,41% ankietowanych. Pozostałe odpowiedzi były
wskazywane duŜo rzadziej. Osoby, które wybrały odpowiedź „INNE”, mogły podać swoje
argumenty. Pojawiły się odpowiedzi takie, jak:
„ludzie są leniwi”;
„są inne priorytety, wartości”;
„młodzieŜ jest głupsza”;
„dzieciaki wstydzą się brać udział w zbiórkach zuchowych”;
„duŜo zajęć, nauki”.
Okazało się, Ŝe według młodzieŜy harcerstwo nie jest zbyt ciekawą rozrywką. Część osób
uwaŜa teŜ, Ŝe harcerstwo jest niemodne, przestarzałe. Niektórzy ankietowani twierdzą, Ŝe
zmieniły się czasy oraz ludzie, a harcerstwo się do tego nie dopasowało. W dzisiejszych
czasach funkcjonuje trochę inny styl Ŝycia i harcerstwo nie do końca się w niego wpisuje.
5.1.f. Dlaczego według Ciebie harcerstwo nie jest teraz mniej popularne
niŜ kiedyś?
Było to pytanie otwarte. Miały na nie odpowiedzieć osoby, które w pytaniu 4. zaznaczyły
odpowiedź „NIE”.
W tym pytaniu pojawiły się odpowiedzi takie, jak:
„harcerstwo jest świetne”;
nadal jest duŜo harcerzy, poza tym wszyscy znają harcerstwo;
Strona 14
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
niektóre wartości propagowane przez harcerstwo są uniwersalne.
Z tych odpowiedzi moŜna wywnioskować, Ŝe harcerstwo jest obecne w świadomości wielu
ludzi, a poza tym respondenci uwaŜają, Ŝe niektóre wartości wyznawane przez harcerzy są
uniwersalne. Jednak osób, które tak sądzą jest niewiele.
5.1.g. Czy znasz osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile?
Ostatnie pytanie dotyczyło tego, czy ankietowani mają wśród swoich znajomych harcerzy.
Pytanie było skierowane do wszystkich uczestników badania.
Wykres 7. Czy znasz osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile?
Największa grupa pytanych (45%) zna 1-5 osób, które są harcerzami. Znalazły się osoby,
które znają 5-10 lub więcej niŜ 10 harcerzy. Jest bardzo mało osób, tylko 2%, które nie znają
Ŝadnego harcerza.
Mimo tego, Ŝe wśród badanych niewiele osób jest harcerzami (Wykres 2), to mają one
w swoim otoczeniu ludzi naleŜących do organizacji harcerskich.
Strona 15
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
5.2. Badania przeprowadzone wśród dorosłych
Ankieta dla dorosłych, podobnie jak ta dla młodzieŜy, składała się z 6 pytań zamkniętych i
jednego otwartego. W badaniu udział wzięło 31 osób.
5.2.a. Czy naleŜał(a) Pan/Pani do harcerstwa?
To pytanie dotyczyło tego, czy ankietowani byli kiedyś harcerzami. Mieli odpowiedzieć na
nie wszyscy badani.
Wykres 8. Czy naleŜał(a) Pan/Pani do harcerstwa?
Większość pytanych (58%) była kiedyś harcerzami. MoŜemy porównać wyniki tego pytania
z wynikami pierwszego pytania w ankiecie dla młodzieŜy (Wykres 2). Okazuje się, Ŝe kiedyś
harcerstwo wśród młodych ludzi było popularniejsze, naleŜało do niego więcej osób.
5.2.b. Czy nadal naleŜy Pan/Pani do harcerstwa?
To pytanie było skierowane do osób, które na poprzednie pytanie odpowiedziały „TAK”.
Wykres 9. Czy nadal naleŜy Pan/pani do harcerstwa?
Okazało się, Ŝe aŜ ⅔ osób, które kiedyś były harcerzami, juŜ teraz nie naleŜy do harcerstwa.
Tylko 33% pytanych działa nadal w organizacjach harcerskich.
Strona 16
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Mimo tego, Ŝe wielu dorosłych naleŜało w młodości do harcerstwa, to teraz nie są oni
harcerzami. Harcerstwo stało się wśród dorosłych mniej popularne niŜ wtedy, kiedy byli oni
młodzi.
5.2.c. Dlaczego nie naleŜy juŜ Pan/Pani do harcerstwa?
Pytanie 3. było przeznaczone dla osób, które na poprzednie pytanie odpowiedziały „NIE”.
Wykres 10. Dlaczego nie naleŜy juŜ Pan/Pani do harcerstwa?
W tym pytaniu głosy rozłoŜyły się po równo. Połowa osób przyznała, Ŝe zmienił się ich
światopogląd i dlatego nie są juŜ oni harcerzami. Druga połowa, jako powód swojej
rezygnacji z bycia harcerzem, podała to, Ŝe to Ŝycie osobiste uniemoŜliwia im czynne
działanie. Nikt z pytanych nie wskazał odpowiedzi „INNE”.
Okazuje się, Ŝe wartości wyznawane przez harcerstwo nie odpowiadają byłym harcerzom.
Często teŜ Ŝycie osobiste uniemoŜliwia dorosłym czynne działanie, moŜemy tutaj mówić np.
o braku czasu.
5.2.d. Czy według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ
kiedyś?
To pytanie było skierowane do wszystkich respondentów. Chciałam się dowiedzieć, co sądzą
o dzisiejszym zainteresowaniu harcerstwem.
Wykres 11. Czy według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś?
Strona 17
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Zdecydowana większość pytanych uwaŜa, Ŝe harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ
kiedyś. Z tym stwierdzeniem nie zgadza się tylko 6% ankietowanych. Pozostałe osoby nie
mają na ten temat zdania.
5.2.e. Dlaczego według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne
niŜ kiedyś?
Pytanie 5. Było skierowane do osób, które na poprzednie pytanie odpowiedziały „TAK”.
Wykres 12. Dlaczego według Pana/Pani harcerstwo jest teraz mniej popularne niŜ kiedyś?
Najmniej osób wybrało moŜliwość „HARCERSTWO JEST NIEMODNE”, niewiele więcej
ankietowanych uwaŜa, Ŝe „SĄ ROZRYWKI CIEKAWSZE OD HARCERSTWA”. Najwięcej
respondentów (55%) wskazało odpowiedź „INNE”. Osoby, które wybrały tę moŜliwość,
mogły podać swoje argumenty. Pojawiły się takie odpowiedzi:
„obecne harcerstwo nie ma za duŜo do zaoferowania, bo dzisiaj dzieci mają prawie
wszystko; poza tym czasami zdarza się, Ŝe dzieci nie chcą być harcerzami, aby nie stać
się pośmiewiskiem wśród kolegów/koleŜanek”;
„niektóre dzieci „boją się”, Ŝe koledzy/koleŜanki będę je wyśmiewać, bo są
harcerzami; dzieci w dzisiejszych czasach mają za duŜo zajęć pozalekcyjnych – języki
obce, nauka gry na instrumentach, kółka naukowe itd., rodzice chcą aby ich pociechy
były wszechstronne, bo to moŜe pomóc im wybić się w dorosłym Ŝyciu; moim
zdaniem dzisiejsze harcerstwo nie jest atrakcyjne, bo dzieci mają obecnie wszystko
o czym moŜna tylko marzyć”.
Z tych wypowiedzi wynika, Ŝe harcerstwo nie jest atrakcyjne dla dzieci i młodzieŜy.
Po pierwsze młodzi harcerze mogą być wyśmiewani przez rówieśników a po drugie harcerstwo przegrywa z innymi rozrywkami oraz zajęciami dodatkowymi. MłodzieŜ teŜ
często nie jest zainteresowana tym, co oferuje harcerstwo, woli robić coś innego.
Strona 18
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
5.2.f. Dlaczego według Pana/Pani harcerstwo nie jest teraz mniej
popularne niŜ kiedyś?
Było to pytanie otwarte. Odpowiadały na nie osoby, które uwaŜają, Ŝe harcerstwo nie jest
teraz mniej popularne niŜ kiedyś.
Ankietowani uwaŜają, Ŝe harcerstwo uczy odpowiedzialności, samodzielności, patriotyzmu
oraz, Ŝe ciągle wiele osób widzi w nim dobre miejsce rozwoju młodych ludzi.
5.2.g. Czy zna Pan/Pani osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile?
To pytanie było skierowane do wszystkich ankietowanych. Chciałam się dowiedzieć, czy
badani znają osoby, które są harcerzami.
Wykres 13. Czy zna Pan/Pani osoby, które są harcerzami? Jeśli tak, to ile?
Najwięcej osób (42%) zna więcej niŜ 10 harcerzy. ZbliŜone są liczby ankietowanych, którzy
znają 1-5 lub 5-10 ludzi naleŜących do harcerstwa. Jednak jest duŜo osób, w których
otoczeniu nie ma harcerzy – aŜ 23% pytanych.
Jednak to gimnazjaliści mają w swoim środowisku więcej harcerzy (Wykres 7). Z tego moŜe
wynikać, harcerstwo jest obecnie bardziej popularne wśród młodych osób lub młode osoby
mają po prostu więcej wolnego czasu.
6. Wywiad z ekspertem
Moim ekspertem jest pani Aneta Woźniak – samarytanka z otwartą próbą instruktorską na
stopień „przewodnik”. W latach 2003-2007 była druŜynową 8. Nyskiej DruŜyny Harcerskiej
„Ogniwo” im. Szarych Szeregów; od 2007 do 2008 roku była komendantką II Szczepu
Harcerskiego „Rewolucja”. W latach 2001-2009 uczestniczyła w obozach harcerskich,
biwakach, rajdach w roli wychowawczyni oraz kwatermistrzyni na obozie Szczepu.
Karolina Górecka: Dzień dobry! Chciałabym przeprowadzić z Panią wywiad na temat
harcerstwa.
Aneta Woźniak: Dzień dobry! Proszę bardzo.
KG: MoŜe zacznijmy od tego, jak zaczęła się Pani przygoda z harcerstwem?
AW: Wstąpiłam do ZHP w 1994 roku. Moja pierwsza druŜyna zorganizowała nabór, więc
razem z koleŜankami z klasy postanowiłyśmy do niej wstąpić. Wtedy była to wielka atrakcja,
Strona 19
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
moŜliwość spędzenia czasu wolnego w przyjemny sposób i w przyjaznym towarzystwie. Po
3 latach mój zastęp się rozpadł i zrezygnowałam. W 1998r. znalazłam się w druŜynie starszoharcerskiej. Niestety nie mogłam się w niej odnaleźć i dlatego w 2000r. zaczęłam współpracę
z harcerzami z innych druŜyn, którzy chcieli stworzyć coś nowego, szukali swojego miejsca.
I tak po 6 miesiącach współpracy, w 2001roku, załoŜyliśmy 8. Nyską DruŜynę Harcerską
„Enklawa” im. Henryka Dobrzańskeigo – „Hubala”. W 2003 r. z tej druŜyny powstały
3 kolejne i powołaliśmy do Ŝycia II Szczep Harcerski „Rewolucja”. Szczep istniał do roku
2007. Do dnia dzisiejszego działa „Eklawa”, reszta druŜyn albo została rozwiązana lub
połączyły się z innymi jednostkami.
KG: Piszę pracę o popularności harcerstwa, więc chciałabym wiedzieć, czy obecnie jest mniej
harcerzy niŜ kiedyś?
AW: Według mnie tak. Zainteresowanie harcerstwem spada.
KG: Jak pani sądzi, dlaczego dzieci i młodzieŜ wstępują do harcerstwa?
AW: Jednym z „powodów” są rodzice, którzy kiedyś teŜ byli harcerzami i chcą pokazać
swoim dzieciom jak moŜna ciekawie i konstruktywnie wykorzystać czas wolny. Rodzice
uwaŜają, Ŝe przynaleŜność do harcerstwa, jego ideały i zasady w nim rządzące, pomogą ich
pociechom w dorosłym Ŝyciu. Zdarza się teŜ niekiedy tak, Ŝe rodzice przymuszają dzieci do
bycia harcerzem. UwaŜają, Ŝe skoro oni kiedyś nimi byli, to dziecko teŜ powinno, mimo Ŝe go
to nie interesuje. To duŜy błąd, bo dziecko w pewnym momencie zacznie się buntować
i stwarzać problemy wychowawcze.
Innym powodem jest koleŜanka/kolega. Często nabory do druŜyn organizowane są
w szkołach, więc dzieci wstępują do harcerstwa grupowo. Pewniej się czują w gronie swoich
znajomych.
Poza tym harcerze starają się pokazywać się wszędzie, gdzie jest to tylko moŜliwe, aby
zachęcić dzieci i młodzieŜ do przyłączenia się do nich. Tym sposobem dziecko, które ma
okazję zobaczyć, czym zajmują się harcerze, jak pracują, jaką zgraną paczkę stanowią,
nabiera ochoty by być częścią tej wspólnoty.
Inne powody mogą być prozaiczne, np. umiłowanie do umundurowania, sympatia w tej samej
druŜynie.
KG: No dobrze. W takim razie, jakie mogą być powody tego, Ŝe dzieci i młodzieŜ nie
wstępują do harcerstwa?
AW: Na pewno lęk przed byciem wyśmiewanym. W obecnych czasach bycie harcerzem
to obciach. Lepiej, według niektórych, „szwendać” się po osiedlu, przesiadywać na ławkach,
itp. Bardziej interesujące według niektórych jest przesiadywanie przed ekranem komputera
lub telewizorem.
Innym powodem jest brak czasu. Dzieci mają duŜo zajęć pozalekcyjnych, np. język obcy,
nauka gry na instrumencie, zajęcia taneczne, kółka zainteresowań, itd. Rodzice w ten sposób
„inwestują” w swoje dzieci, które często są przemęczone.
Zdarza się równieŜ, Ŝe w mniejszych miejscowościach czy na wsi nie działają Ŝadne jednostki
harcerskie, więc dzieci nie mają okazji zapoznać się z tym środowiskiem.
KG: Zdarza się teŜ, Ŝe osoby, które naleŜały do harcerstwa, rezygnują z niego. Dlaczego tak
się dzieje? Czy w ogóle jest duŜo takich osób?
Strona 20
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
AW: CięŜko powiedzieć, czy duŜo. Moim zdaniem obecne harcerstwo róŜni się od tego
sprzed kilkunastu lat. Próbuje nadąŜyć za „duchem czasu”, połączyć teraźniejszość
z wartościami i ideami, które przyświecały harcerzom sprzed ok.100 czy 50 laty. Jest to
bardzo trudne. Często widywałam harcerzy, których zbiórka wyglądała jak spotkanie
towarzyskie. Brakowało w nich elementów harcerskich, np. musztra, czy inne techniki
harcerskie.
Powodem bywa teŜ zmiana poglądów, ideałów, otoczenia czy znajomych. W pewnym
momencie osoby dochodzą do wniosku, Ŝe chcą Ŝyć inaczej. Albo nie znalazły w harcerstwie
tego, czego szukały.
Innym powodem rezygnacji z działalności jest zmiana priorytetów, a dokładniej Ŝycie
osobiste. MłodzieŜ dorasta, zaczyna studiować, potem zakłada rodziny i układa sobie Ŝycie,
w którym często brak czasu na poświecenie na harcerstwo. Oczywiście nie jest to reguła, bo
mimo wszystko duŜo osób potrafi pogodzić te rzeczy ze sobą.
Czasem zdarza się teŜ, Ŝe dzieci rezygnują z harcerstwa przez rodziców. Nieraz rodzice
w ramach kary za złe zachowanie, czy słabe oceny, zabraniają dzieciom przychodzenia na
zbiórki. W ten sposób dziecko oddala się od harcerstwa, a później z niego rezygnuje.
KG: Czy moŜe mi Pani powiedzieć, co takiego w harcerstwie moŜe przyciągać, a co
odpychać?
AW: Przyciągać: moŜliwość poznania nowych ludzi, kontakt z przyrodą, przygoda, wyjazdy.
Odpychać: restrykcje – posłuszeństwo przełoŜonym, strach przed docinkami ze strony
kolegów, którzy uwaŜają, Ŝe harcerstwo jest beznadziejne, ideały, wartości i zasady panujące
w harcerstwie.
KG: Dziękuję za rozmowę.
AW: Dziękuję.
7. Moim zdaniem
UwaŜam, Ŝe harcerstwo staje się mniej popularne. Zastanawiam się tylko, gdzie moŜna
szukać przyczyn takiego zjawiska.
Zacznę od tego, Ŝe według mnie harcerstwo propaguje wartości, które są naprawdę cenne.
Wystarczy spojrzeć na Prawo Harcerskie lub nawet same załoŜenia tego ruchu społecznego.
Pokuszę się o stwierdzenie, Ŝe takie zachowania, jakich wymaga się w harcerstwie (np.
uprzejmość, ofiarność, szanowanie przyrody) są wśród dzisiejszej młodzieŜy towarem
deficytowym. I tutaj pojawia się problem. Myślę, Ŝe to właśnie to, Ŝe młodym ludziom
brakuje tych cech sprawia, Ŝe widzą oni harcerstwo w nie najlepszym świetle.
W harcerstwie kładzie się duŜy nacisk właśnie na wychowanie młodych ludzi. Stawia się im
róŜne wymagania, oczekuje się przestrzegania przez nich wielu zasad, które są niezwykle
poŜyteczne, ale często obce młodzieŜy. Na tej podstawie mogę sądzić, Ŝe naleŜenie do
harcerstwa wiąŜe się z pewnym wysiłkiem. I to ten wysiłek moŜe odstraszać młodzieŜ. Bo po
co się męczyć? PrzecieŜ dobrze jest tak, jak jest. Sądzę, Ŝe często młodym ludziom nie
przeszkadza ich złe zachowanie, a po prostu z czystego lenistwa i wygody nie chcą się
zmieniać.
Strona 21
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Jednak z drugiej strony ktoś mógłby powiedzieć, Ŝe zasady wyznawane przez harcerstwo są
staroświeckie, niedopasowane do dzisiejszych realiów, zbyt rygorystyczne. Myślę, Ŝe to teŜ
po części prawda.
UwaŜam, Ŝe harcerstwo powinno się zmieniać wraz z upływającym czasem. Jednak nie
mogłyby być to zmiany radykalne, bo w tej całej przemianie uleciałaby gdzieś cała idea
istnienia ruchu harcerskiego. Ja proponowałabym po prostu unowocześnienie zasad
panujących w harcerstwie poprzez ich nieznaczne, ale złagodzenie.
Według mnie kolejną przyczyną malejącej popularności harcerstwa jest to, Ŝe nie jest ono dla
większości ludzi zbyt atrakcyjną formą spędzania wolnego czasu. Tę tezę potwierdzają
wyniki przeprowadzonych przeze mnie badań.
Kiedyś nie było tyle rozrywek co teraz, a ludzie teŜ chcieli się bawić. Alternatywą dla nich
było harcerstwo. Pani Aneta Woźniak przyznaje, Ŝe wtedy, gdy ona postanowiła zostać
harcerzem, naleŜenie do harcerstwa było wielką atrakcją oraz sposobem na przyjemne
spędzenie wolnego czasu oraz spotkanie się z miłymi ludźmi.
Dzisiaj młodzi ludzie wolą pograć na komputerze, pooglądać telewizję, spotkać się ze
znajomymi. Nie moŜna mieć im tego za złe. Ja teŜ nie widzę w harcerstwie czegoś, co
mogłoby mnie zainteresować.
Myślę, Ŝe w tym przypadku nie ma „winnego” spadku zainteresowania harcerstwem. To po
prostu czasy się zmieniają. Ludzie dokonując wyborów dotyczących np. spędzania wolnego
czasu, mogą wybierać spośród wielu moŜliwości. Dzisiaj tych moŜliwości jest duŜo więcej
niŜ kiedyś, więc nie ma się co dziwić, Ŝe harcerstwo jest coraz rzadziej wybierane – po prostu
ma większą konkurencję. MoŜna to podsumować w ten sposób, Ŝe harcerstwo nie jest juŜ tak
atrakcyjne jak kiedyś, bo istnieje wiele innych rozrywek, które są dla niego zamiennikami.
Chciałabym równieŜ zahaczyć o temat dotyczący tego, czy ludzie tak naprawdę wiedzą,
co to jest harcerstwo.
Wydaje mi się, Ŝe w społeczeństwie funkcjonuje stereotyp harcerza – biegającego w krótkich
spodenkach po lesie, budującego szałasy, przeprowadzającego babcie przez ulice. Sami
harcerze zwracają uwagę na to, Ŝe ludzie po prostu nie wiedzą, co to jest harcerstwo – takie
opinie pojawiły się w przeprowadzonej przeze mnie ankiecie.
Jak moŜna zaradzić takiemu postrzeganiu harcerstwa? To trudne pytanie. MoŜe dobre byłyby
akcje edukacyjne prowadzone np. przez Kuratorium Oświaty. Nawet same organizacje
harcerskie (np. ZHP, ZHR) mogłyby „reklamować się” – okazuje się, Ŝe 15% osób, które nie
są harcerzami, jako przyczynę podaje to, Ŝe nikt ich tym nie zainteresował (Wykres 4).
Ponadto sami harcerze przyznają, Ŝe jest za mało propagandy harcerskiej, a potencjalnym
harcerzom brakuje motywacji. Ja ze swojej strony mogę dodać, Ŝe nigdy nie spotkałam się
z tym, Ŝeby ktoś próbował zachęcić mnie do naleŜenia do harcerstwa. Mało tego, nikt nigdy
nie pokazał mi, czym naprawdę jest harcerstwo.
UwaŜam, Ŝe harcerzami są osoby, które wiedzą, Ŝe to ich szalenie interesuje i według mnie
taka postawa jest godna podziwu. Jednak są teŜ osoby niezdecydowane, które nie wiedzą,
jaką drogą pójść. Myślę, Ŝe tacy ludzie po prostu potrzebują zachęty, jakiegoś bodźca ze
strony organizacji harcerskich, a tego mi w dzisiejszym świecie brakuje. Według mnie ZHP,
ZHR oraz inne organizacje powinny starać się pozyskać nowych członków. MoŜe harcerstwo
byłoby bardziej popularne, gdyby ludzie mieli duŜą wiedzę na jego temat oraz, gdyby byli
zachęcani do zostawania harcerzami.
Pani Aneta Woźniak mówiła o tym, Ŝe harcerze starają się pokazywać się wszędzie, gdzie to
tylko moŜliwe, aby zachęcać nowe osoby do wstąpienia do harcerstwa. Jednak według mnie
takich akcji jest za mało, np. ja się nigdy z taką nie spotkałam.
Strona 22
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
Bardzo waŜne jest teŜ to, Ŝe w dzisiaj duŜe znaczenie ma moda. Wszyscy chcą być modni,
aby akceptował ich ogół ludzi. Według wielu osób, które były przeze mnie
ankietowane oraz według mojej ekspertki zainteresowanie harcerstwem spada, bo jest ono nie
modne.
Okazuje się, Ŝe wiele dzieci oraz młodzieŜy nie jest harcerzami, bo nie chce być
pośmiewiskiem wśród swoich kolegów.
Jednak nie wiem, jak moŜna by rozwiązać ten problem. Nie moŜna zmusić wszystkich osób,
aby lubiły to samo. Dzisiejszy świat jest bezlitosny dla outsiderów, a myślę, Ŝe tak właśnie
moŜna określić harcerzy. Jednak według mnie prawdziwi harcerze to ludzie o ogromnym
harcie ducha, którzy nie przejmują się róŜnymi docinkami, czy nieprzychylnymi uwagami.
Dlatego teŜ uwaŜam, Ŝe jeśli ktoś naprawdę chce naleŜeć do wspólnoty, jaką jest harcerstwo,
to nie będzie przejmował się opiniami innych.
Są teŜ przyczyny techniczne, które wpływają na zmniejszające się zainteresowanie
harcerstwem. Pani Aneta Woźniak mówiła o tym, Ŝe wiele osób nie ma w pobliŜu jednostek
harcerskich. Zwróciła teŜ uwagę na to, Ŝe dzisiejsza młodzieŜ ma coraz mniej czasu wolnego.
Harcerstwo jest teraz na pewno mniej popularne niŜ kiedyś. Dzieje się tak z wielu przyczyn,
jednak nie wszystkim da się zaradzić. UwaŜam, Ŝe najwaŜniejsze jest to, Ŝeby harcerstwo
zostało choć trochę unowocześnione. Organizacje harcerskie powinny się teŜ lepiej
„reklamować”. MoŜe nie jest to dobre słowo, bo nie oczekuję np. od ZHP cukierkowych
plakatów z rymowanymi hasłami, ale trzeba sprawić, aby harcerstwo w świadomości
społeczeństwa było takie, jakie jest naprawdę. Bardzo waŜna jest teŜ edukacja młodych ludzi i
to jest, według mnie, zadanie dla odpowiednich Kuratoriów Oświaty, a takŜe samych
organizacji harcerskich. Myślę, Ŝe teŜ lekcje Wos-u są dobre po to, aby pokazać młodym
ludziom, na czym polega harcerstwo – np. w moim podręczniku nie ma tematu dotyczącego
tego ruchu społecznego.
Harcerstwo ma w Polsce ponad stuletnią historię, więc szkoda by było, gdyby uległo
zniszczeniu. Jeśli nie zostaną wprowadzone Ŝadne zmiany, moŜe się zdarzyć tak, Ŝe ten ruch
przestanie istnieć. Myślę, Ŝe wraz z upływem czasu, będzie coraz mniej chętnych, aby naleŜeć
do harcerstwa. Jednak mam nadzieję, Ŝe uda się tego uniknąć poprzez podjęcie właściwych
decyzji przez odpowiednich ludzi.
Strona 23
Harcerstwo – czy staje się mniej popularne?
8. Bibliografia
1) pl.wikipedia.org
2) Statut ZHR
3) Statut ZHP
4) Informacja o pracy Związku Harcerstwa Polskiego w roku 2005
5) Sprawozdanie merytoryczne z działalności ZHP za rok 2006
6) Sprawozdanie merytoryczne z działalności ZHP za okres 01.01.2007-31.12.2007
7) Sprawozdanie merytoryczne z działalności ZHP za okres 01.01.2008-31.12.2008
8) Sprawozdanie merytoryczne z działalności ZHP za okres 01.01.2009-31.12.2009
9) „Na Dolnym Śląsku młodzi nie chcą iść do harcerstwa”, Gazeta Wrocławska,
20.03.2009
10) OPINIE O PROBLEMACH MŁODEGO POKOLENIA, komunikat z badań, CBOS,
BS/159/159/98
Strona 24