Jak efektywnie wspierać dziecko w nauce?

2011-11-17
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Jak efektywnie wspierać
dziecko w nauce?
dr Edyta Anna Kowalczyk
Wyższa Szkoła Ekonomii i Prawa w Kielcach
26 października 2011 r.
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Jak rozwijać w dziecku
umiejętność planowania
i organizowania własnej pracy?
• Pomóc dziecku w napisaniu tygodniowego planu zajęć –
uwzględnić w nim obowiązkowe zajęcia – czyli naukę szkolną
i zajęcia fakultatywne, takie jak nauka języków obcych lub
pływalnia,
• … a także czas na ulubione zabawy, rozrywkę i spotkania
z rówieśnikami
• Wprowadzić zasadę „najpierw obowiązki, potem
przyjemności” i konsekwentnie ją stosować – najlepiej
wprowadzić stały czas na odrabianie pracy domowej.
• Ustalić rytm dnia dziecka ze stałymi porami snu i posiłków
1
2011-11-17
Style uczenia się - TEST
•
•
•
•
Wzrokowcy
Słuchowcy
Dotykowcy (czuciowcy)
Kinestetycy
Podstawowe narzędzia wspierania
dzieci w nauce
- metoda modelowania,
- metoda świadomego planowania,
- metoda uczenia się poprzez doświadczenie
2
2011-11-17
Metoda modelowania – wzorowania
Polega na naśladowaniu zachowań i ról społecznych.
Efekty:
• efekt bezpośredni - dziecko zachowuje się dokładnie, tak
jak rodzic
• efekt generalizowania – dziecko zachowuje się podobnie, jak
rodzic
Warunki skuteczności:
- identyfikacja dziecka z rodzicem (-ami)
- atrakcyjność treści przekazywanych przez rodzica (-ów) treści powinny być dostosowane do okresu życia oraz
przyswojonych przez dziecko wartości
Metoda świadomego planowania
Co?
Do kiedy?
Jak?
Przy planowaniu czasu mogą być przydatne kalendarze
i organizery w formie papierowej, ale i dostępne, na przykład
w Outlook’u
3
2011-11-17
Metoda uczenia się poprzez
doświadczenie
Tworzenie sytuacji, w których uczestnicy mogą się „tu i
teraz” zaangażować w realizację zadań, takich jak dyskusja,
wykonywanie doświadczeń, gry, odgrywanie ról, ćwiczenia,
wypełnianie kwestionariusza, oglądanie filmu etc.
Ważne jest następnie dokonanie analizy przeżytej sytuacji
oraz sformułowanie na jej podstawie istotnych refleksji.
Rola emocjonalnego wsparcia
w uczeniu się
• Słuchanie oraz reagowanie na uczucia, potrzeby i trudności
dziecka jest koniecznym warunkiem do tego, by czuło się
ono, akceptowane (kochane), rozumiane i wspierane przez
rodziców.
• Emocjonalna bliskość i zaufanie do rodziców daje dziecku
poczucie bezpieczeństwa, które jest podstawą jego
harmonijnego rozwoju psycho-społecznego
i intelektualnego.
4
2011-11-17
Piramida Potrzeb A. Maslowa
Wynika z niej hierarchia potrzeb – np. aby dziecko dążyło do
rozwoju i dostrzegało wartość nauki, potrzebuje najpierw
czuć się bezpieczne i kochane.
5. Potrzeba samorealizacji
4. Potrzeba prestiżu i uznania
3. Potrzeba miłości i przynależności
2. Potrzeba bezpieczeństwa
1. Potrzeby fizjologiczne
Znaczenie konstruktywnej krytyki
•
podtrzymuje i utrwala zachowania pozytywne
dziecka/ucznia
•
koryguje zachowania niepożądane (nieakceptowane
społecznie) dziecka/ucznia – określa granice akceptowanych
społecznie zachowań
•
daje precyzyjną informację o wymaganiach, którym ma
sprostać dziecko/uczeń
•
wspiera proces uczenia się dziecka/ucznia
5
2011-11-17
Cechy konstruktywnej krytyki
•
•
•
•
•
•
Opisująca a nie „oceniająca”
Konkretna a nie „ogólnikowa”
Dostosowana do potrzeb i wrażliwości dziecka/ucznia
Przydatna – odnosi się do zachowań, które dziecko/uczeń może
zmienić
We właściwym czasie - tym skuteczniejsza, im krótszy czas
upłynął między opisywanym zachowaniem a informacją o jego
rezultatach
Jasno i dokładnie sformułowana – ważne jest, aby
dziecko/uczeń
zrozumiał
krytykę
zgodnie
z
intencją
rodzica/nauczyciela
Nowoczesne techniki efektywnego
uczenia się
•
•
•
•
•
•
•
•
System krótkich powtórek
Technika haków
Łańcuchowa technika skojarzeń
Notowanie nielinearne
Mapa pojęć
Mapa myśli
System cyfrowo-literowy
Szybkie czytanie
6
2011-11-17
System krótkich powtórek
Nauka staje się bardziej efektywna, gdy:
• od razu powtarzamy nowo zdobyte informacje,
• powtarzamy po upływie jednej godziny,
• powtarzamy po upływie jednego dnia,
• powtarzamy po upływie jednego tygodnia,
• powtarzamy po upływie jednego miesiąca.
Technika haków
polega na zapamiętywaniu informacji, dzięki skojarzeniu ich z
wcześniej utrwalonymi elementami, reprezentującymi kolejne
liczby – tzw. haki
Przykłady haków:
1 – świeca, cepy
2 – łabędź, gęś
3 – jabłko, serce
4 – krzesło
5 - balon, sierp
6 – baran
7 – kosa
8 – bałwan
9 - dźwig
10 -rycerz
7
2011-11-17
Łańcuchowa technika skojarzeń
W tej technice kojarzy się ze sobą kolejne elementy.
Obrazy te przechodząc jeden w drugi, tworzą swego rodzaju
film, widziany oczyma wyobraźni.
Istotne jest, by dobrze zapamiętać pierwszy element łańcucha!
Notowanie nielinearne
Lepiej zapamiętamy i szybciej zrozumiemy notatkę,
która ma:
- wyraźne akapity, rozdzielające osobne zagadnienia,
- podkreślone główne pojęcia,
- użyte kolory i załączone rysunki, pozwalające lepiej
zrozumieć dane zagadnienie, a przez to lepiej
zapamiętać
Ważne: powinny to być notatki samodzielnie wykonane
przez dziecko/ucznia!!!
8
2011-11-17
Mapa pojęć – Concept maps J.D.
Novak
Dwuwymiarowe reprezentacje pojęć i ich relacji między sobą
Mapa myśli – T. Buzan
Do wykonania notatek używa się tylko słów-kluczy
i obrazów
Mapa myśli składa się z centralnie umieszczonego wyrazupojęcia (tj. zasadniczej idei, tematu).
Naokoło centralnego wyrazu narysowanych jest od kilku do
kilkunastu głównych, najgrubszych gałęzi, odpowiadających
głównym wątkom tekstu.
Następnie od gałęzi głównych odchodzą gałęzie
szczegółowe, zgodnie z porządkiem logicznym.
9
2011-11-17
Bibliografia:
• Birkenbihl V.F., Siano w głowie, Katowice 1997.
• Dryden G., Vos J., Rewolucja w uczeniu się, Poznań 2000.
• Ledzińska M., Czerniawska E., Psychologia nauczania. Ujęcie
poznawcze, Warszawa 2011.
• Levine M., Jak nie tracić głowy w szkole. O zdolności do nauki
i zaburzeniach uczenia się, Poznań 2004.
• R. Linksman, W jaki sposób szybko się uczyć, Warszawa
2005.
• Rose C., Nicholl M.J., Ucz się szybciej na miarę XXI wieku,
Warszawa 2003.
• Rose C. & Taraszkiewicz M., Atlas efektywnego uczenia (się),
Warszawa 2010.
Dziękuję
Za uwagę

10