Projektowane zmiany prawa wodnego

Projektowane zmiany prawa wodnego
Ewa Ślusarczyk
„Copyright by
Instytut Badań nad Demokracją”
Instytut Badań nad Demokracją
i
Studium Prawa Europejskiego
w Warszawie
Al. Jerozolimskie 151, kl. I, lok. 2222,
02-326 Warszawa
tel./fax. 22/833-38-90; 833-39-90
www.spe.edu.pl
e-mail: [email protected]
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
2. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”
3. Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej
4. Założenia do ustawy – Prawo wodne
5.1. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw
5.2. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw
6. Podsumowanie
7. Bibliografia
1. Wprowadzenie
Zagadnienia związane z gospodarką wodną w Polsce reguluje ustawa z dnia 18 lipca 2001
roku Prawo wodne (Dz.U. z 2012 r., poz. 145 z późn. zm.). Powyższy akt prawa definiuje
główne zagadnienia gospodarki wodnej oraz określa ogólne zasady w zakresie korzystania,
ochrony, kształtowania i zarządzania zasobami wodnymi.
W związku z niepełną transpozycją przepisów unijnych w trakcie wprowadzanych
w ubiegłych latach zmianach w zapisach ustawy Prawo wodne, regulacje zawarte
w ustawie w obecnym kształcie wymagają modyfikacji, które zapewnią spójność
i uszczegółowią transpozycję prawa UE, w tym głównie postanowień Ramowej Dyrektywy
Wodnej.
2. Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii „Europa 2020”
Aktualizacja 2012/2013 Krajowego Programu Reform na rzecz realizacji strategi „Europa
2020” przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 25.04.2012 r. wprowadziła do założeń
programu dodatkowy priorytet w ramach działania Rozwój i ochrona infrastruktury ochrony
środowiska dotyczący reformy gospodarki wodnej.
Przyjęcie nowego zadania w Krajowym Programie Reform zobowiązuje Ministra Środowiska
do:
- przygotowania założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo wodne stanowiącej
transpozycję dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca
2008 r.
- przygotowanie założeń do nowej ustawy Prawo Wodne (zmian w ustawie Prawo wodne,
mających na celu reformę struktur gospodarki wodnej i stworzenie systemu pozwalającego
na lepszą organizację działań w gospodarce wodnej).
2012/2013
3. Plan działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej
Stwierdzone przez Komisję Europejską niezgodności polskich planów gospodarowania
wodami na obszarach dorzeczy z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz wątpliwości
zgłaszanych
w
kontekście
realizowanych
i
planowanych
przedsięwzięć
przeciwpowodziowych, spowodowały, że zobligowanie Polski do podjęcia dodatkowych
działań w procesie planowania strategicznego w gospodarowaniu wodami.
Rada Ministrów 2 lipca 2013 roku przyjęła Plan działania w zakresie planowania
strategicznego w gospodarce wodnej.
Zapisy Planu zobowiązują rząd między innymi do dostosowania polskiego prawa do
prawodawstwa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej.
Oczekiwania Komisji Europejskiej wobec Polski:
opracowanie przejściowych dokumentów strategicznych dla dorzeczy Odry i Wisły (tzw.
Masterplanów), jako uzupełnienie obowiązujących planów gospodarowania wodami do
czasu ich aktualizacji w 2015 r. i zapewnienia zgodności projektów przeciwpowodziowych
z prawodawstwem europejskim i ustawodawstwem krajowym;
realizacji programu zwiększania potencjału w administracji publicznej związanej
z realizacją projektów w gospodarce wodnej, ukierunkowanego na pogłębienie
znajomości wymogów Ramowej Dyrektywy Wodnej.
Założenia Planu
Polska podejmie działania służące:
określeniu trybu postępowania wobec programów sektorowych,
opracowaniu przejściowych dokumentów, strategicznych (tzw. Masterplanów),
wdrożeniu programu szkoleń,
usunięciu luk w zakresie transpozycji prawodawstwa europejskiego w dziedzinie polityki
wodnej do ustawodawstwa krajowego.
Uzupełnienie
transpozycji
prawodawstwa
europejskiego
w
dziedzinie
gospodarki wodnej do ustawodawstwa krajowego
Dla zapewnienia właściwych ram prawnych w dziedzinie gospodarki wodnej konieczne jest
uzupełnienie transpozycji prawodawstwa europejskiego do ustawodawstwa krajowego.
Komisja Europejska zwracała uwagę na niepełną lub nieprawidłową transpozycję niektórych
aktów prawa europejskiego w dziedzinie gospodarki wodnej, w szczególności części
postanowień Ramowej Dyrektywy Wodnej.
Jednym z elementów wymienionych w Planie działania w zakresie planowania
strategicznego w gospodarce wodnej jest przygotowanie zmian w przepisach prawa
dokonujących uzupełnienia transpozycji prawa Unii Europejskiej w obszarze gospodarki
wodnej.
Opracowany został:
projekt założeń projektu ustawy – Prawo wodne, zawierający
m.in. reformę
organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania wodami;
projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw,
która
wprowadza
uregulowania
w
zakresie
problematyki
planowania
w gospodarowaniu wodami oraz wprowadza brakujące definicje legalne.
Projektowane zmiany
Pytania
1. Wymień założenia Planu działania w zakresie planowania strategicznego w gospodarce
wodnej.
2. Czy potrafisz wskazać postulaty Komisji Europejskiej wobec Polski?
4. Założenia do ustawy – Prawo wodne
Planowana reforma gospodarki wodnej ma na celu osiągnięcie założeń Ramowej
Dyrektywy Wodnej, które polegają na realizacji zlewniowej polityki w gospodarowaniu
wodami, zapewniającej zrównoważony rozwój, efektywność ekonomiczną, bezpieczeństwo
i trwałość ekosystemów.
Zakładany
zakres
wprowadzanych
zmian
w
polskim
prawie
musi
wyeliminować
nieprzejrzyste i niespójne z prawem UE przepisy i wprowadzić takie rozwiązania prawno –
organizacyjne w zakresie gospodarki wodami, które zapewnią zrównoważony rozwój
gospodarczy, jak i społeczny rozwój kraju.
Podstawowe założenia zmian
Projektowane założenia do ustawy – Prawo wodne wyszczególniają trzy kierunki zmian:
1) reforma organów administracji publicznej właściwych w sprawach gospodarowania
wodami, z uwzględnieniem podziału kompetencji w zakresie inwestycji i utrzymania
mienia Skarbu Państwa od funkcji administracyjnych i planistycznych;
2) rozwiązanie problemu niedofinansowania zadań z zakresu gospodarki wodnej;
3) zapewnienie komplementarności polityce opłat za wodę, z uwzględnieniem zasady
„zwrot kosztów za usługi wodne”, co jest wynikiem uzupełnienia transpozycji zapisów
Ramowej Dyrektywy Wodnej i warunkiem dla Polski do spełnienia przed rozpoczęciem
nowej perspektywy finansowej na lata 2014 – 2020, wynikającej z IV załącznika do
projektu rozporządzenia ogólnego Komisji Europejskiej.
Administracja publiczna
Planowana reforma ma wprowadzić zmiany ustrojowe, zarówno na szczeblu państwa, jak
i samorządów.
Zakłada się:
zniesienie 7 dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej i likwidację
7 regionalnych zarządów gospodarki wodnej;
zniesienie 8 dyrektorów urzędów żeglugi śródlądowej i likwidację 8 urzędów żeglugi
śródlądowej;
likwidację rad gospodarki wodnej regionów wodnych przy 7 dyrektorach regionalnych
zarządów gospodarki wodnej.
Jednocześnie wprowadza się nowe struktury organów administracji:
Ustanowienie 6 dyrektorów urzędów gospodarki wodnej regionów wodnych właściwych
w sprawach gospodarowania wodami w regionach wodnych i zapewniających im
obsługę 6 urzędów gospodarki wodnej (administracja rządowa niezespolona);
Utworzenie Zarządu Dorzecza Wisły oraz Zarządu Dorzecza Odry – dwie odrębne
państwowe osoby prawne w myśl ustawy o finansach (wykonywanie zadań publicznych);
Powołanie organów opiniodawczo-doradczych przy 6 dyrektorach urzędów gospodarki
wodnej regionów wodnych.
Kompetencje organów i jednostek
Minister
właściwy
do
spraw
gospodarki
wodnej
–
wzmocnienie
kompetencji
organizacyjnych z zakresu zadań w dziedzinie gospodarki wodnej i nadzorczych na
Prezesem Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej;
Prezes
Krajowego
Zarządu
Gospodarki
Wodnej
(administracja
rządowa)–
dotychczasowe funkcje w sprawach gospodarowania, zarządzania i korzystania z wód oraz
nadzór nad Dyrektorami Urzędów Gospodarki Wodnej Regionów Wodnych oraz Zarządem
Dorzecza Wisły i Zarządem Dorzecza Odry;
Dyrektor urzędu gospodarki wodnej regionu wodnego:
Wykonywanie dotychczasowych zadań dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki
wodnej, za wyjątkiem zadań dotyczących utrzymania wód i pozostałego mienia Skarbu
Państwa, inwestycji w gospodarce wodami, ustanawianiem i znoszeniem obwodów
rybackich i zawieranie umów w zakresie użytkowania obwodu rybackiego;
Dbanie o dobry stan wód zgodnie z celami RDR;
Wydawanie pozwoleń wodnoprawnych, za wyjątkiem zadań w tym zakresie przypisanych
staroście;
Ustalanie linii brzegu dla wód granicznych i śródlądowych dróg wodnych;
Wydawanie uzgodnień związanych z inwestycjami na obszarze dorzeczy i uzgadnianie
planów zagospodarowania przestrzennego wszystkich szczebli;
Sprawowanie kontroli gospodarowania wodami w zakresie z wydanymi pozwoleniami czy
uzgodnieniami;
Zatwierdzanie planów prac utrzymaniowych i inwestycyjnych na wodach
powierzchniowych;
Stanowienie prawa w zakresie gospodarki wodnej na poziomie rozporządzenia.
Zarząd Dorzecza Wisły i Zarząd Dorzecza Odry (wody „rządowe”):
Prowadzenie inwestycji w zakresie gospodarki wodnej (inwestor);
Planowanie i realizacja zadań związanych z utrzymaniem wód i pozostałego mienia
Skarbu Państwa;
Administrowanie nieruchomościami gospodarki wodnej i zbiornikami wodnymi;
Pozyskiwanie, gromadzenie wpływów z gospodarki wodnej oraz wydatkowanie środków
publicznych na inwestycje oraz utrzymanie wód i mienia Skarbu Państwa w odniesieniu
do gospodarki wodnej;
Prawo do użytkowania wieczystego gruntów pokrytych wodami, międzywala i wałów
przeciwpowodziowych posadowionych przy wodach tzw. „rządowych”;
Odpowiedzialność
za
zapewnienie
należytego
stanu
technicznego,
obsługi
i bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych;
Realizacja przedsięwzięć związanych z odbudową ekosystemów zdegradowanych przez
wody;
Współpraca z podmiotami korzystającymi z wód i podmiotami gospodarczymi,
prowadzącymi działalność żeglugową w zakresie utrzymania i rozwoju dróg wodnych;
Zapewnienie sygnalizacji o zagrożeniach powodzi czy zlodzenia rzek, jak również
oznakowanie szlaków żeglugowych na drogach wodnych;
Wypłaty odszkodowań za szody wyrządzone przez wody rządowe.
Marszałek województwa (wody „samorządowe”):
- Utrzymanie wód i pozostałego mienia Skarbu Państwa związanego z gospodarką wodną,
w tym obwałowań, obszar międzywala;
- Prowadzenie inwestycji z zakresu gospodarki wodnej;
- Administrowanie nieruchomości związanych z gospodarka wodna i zbiornikami wodnymi;
- Utrzymanie kompetencji w zakresie melioracji wodnych (m.in. wykonywanie na koszt
Skarbu Państwa urządzeń melioracji szczegółowych, ustalanie opłaty melioracyjnej i opłaty
inwestycyjnej);
- Ustanawianie obwodów rybackich i zawieranie umów w zakresie oddania w użytkowanie
obwodów rybackich;
- Nadzór nad związkami spółek wodnych i związków wałowych;
- Utrata kompetencj ido wydawania pozwoleń wodnoprawnych.
Wojewoda – wydawanie decyzji w sytuacjach kryzysowych nakazujących zakładowi
piętrzącemu wodę obniżenie piętrzenia lub opróżnienie zbiornika bez odszkodowania;
Starosta – wydawanie pozwoleń wodnoprawnych i pozbywanie kompetencji nadzorczych
w stosunku do spółek wodnych oraz związków wałowych na rzecz wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta;
Gmina – utrzymywanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych, jako zadanie własne
oraz wykonywanie i utrzymywanie rowów odwadniających tereny zurbanizowane.
Finansowanie gospodarki wodnej
Obecne uregulowania nie zapewniają odpowiednich poziomów finansowania zadań
z zakresu gospodarki wodnej, w związku z czym niezbędne są zmiany w tym zakresie.
Proponuje się utworzenie nowych podmiotów o charakterze państwowych osób prawnych
– Zarząd Dorzecza Wisły i Zarząd Dorzecza Odry, które będą pozyskiwać i gromadzić środki
finansowe generowane przez gospodarkę wodną, a jednocześnie wydatkować na
realizowane inwestycje i utrzymanie wód i mienia w ich zarządzie.
Źródła finansowania:
Przychody Zarządów Dorzecza będą obejmować szczególnie:
Przychody z opłat za pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód i ziemi;
Przychody z administracyjnych kar pieniężnych za przekroczenie określonych warunków
w pozwoleniach zintegrowanych lub wodnoprawnych na wprowadzanie ścieków do wód
i ziemi;
Przychody z opłat za pobór lub wykorzystanie wód do celów energetyki wodnej i do
celów chłodniczych w energetyce klasycznej;
Przychody z nawadniania wodami powierzchniowymi użytków rolnych i gruntów leśnych
oraz z opłat za pobór wód na potrzeby chowu lub hodowli ryb lub innych organizmów
wodnych;
Przychody z opłat za eksploatację kruszywa, piasku i innych materiałów pobieranych
z wód;
Dotacje z budżetu państwa;
Należności z tytułu najmu lub dzierżawy, lub innych umów, dotyczących składników
majątku Skarbu Państwa;
Środki z budżetu Unii Europejskiej;
Odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, obligacji własnych itp.
Zarządy Dorzeczy jako państwowe osoby prawne będą prowadzić samodzielną
gospodarkę finansową, pokrywając z posiadanych środków i uzyskiwanych wpływów,
wydatki na realizację zadań określonych ustawą.
Rezultatem zaproponowanego utworzenia dwóch zarządów dorzeczy jest podział wód
publicznych, będących własnością Skarbu Państwa na:
1) wody tzw. „rządowe” - wody kształtujące zasoby wodne oraz istotne dla ochrony
przeciepowodziowej (Wisła, Odra, rzeki graniczne i żeglugowe)- pod nadzorem Zarządów
Dorzeczy;
2) wody „samorządowe” - wody niezaliczone do wód „rządowych” – pod nadzorem
samorządów województw.
Transpozycja przepisów unijnych w zakresie projektowanych założeń do ustawy – Prawo
wodne wiąże się z wdrożeniem wyrażonej przez Ramową Dyrektywę Wodną zasady zwrotu
kosztów usług wodnych.
Wspomniana Dyrektywa swoimi zapisami zobowiązuje państwa członkowskie UE do analizy
ekonomicznej w zakresie korzystania z wód z uwzględnieniem zwrotu kosztów usług, w tym
kosztów środowiskowych oraz zasobowych. Zastosowanie ma zasada „zanieczyszczający
płaci”.
Jednym z celów dyrektywy jest zastosowanie działań mających zachęcić użytkowników do
efektywnego korzystania z zasobów wodnych.
Zasada „zwrotu kosztów usług wodnych”
Ustawodawca proponuje wprowadzenie opłat za korzystanie z wód:
do celów energetyki wodnej oraz celów chłodniczych w energetyce klasycznej,
na potrzeby nawadniania wodami powierzchniowymi gruntów rolnych i użytków leśnych,
na potrzeby chowu lub hodowli ryb lub innych organizmów wodnych.
W obecnym stanie prawnym ustawa Prawo wodne przewiduje zwolnienia z obowiązku
uiszczania opłat za korzystanie ze środowiska m.in. w powyższym zakresie.
Wpływy z tego tytułu będą stanowić przychody Zarządów Dorzeczy oraz budżety
województw i będą przeznaczane na zadania inwestycyjne w gospodarce wodnej.
Pytania
1. Podaj główne założenia do ustawy -Prawo wodne.
2. Omów planowane zmiany w strukturze administracji publicznej.
3. Wskaż kompetencje Zarządów Dorzeczy.
4. Jakie sposoby finansowania Zarządów Dorzeczy przewiduje zmiana ustawy?
5.1. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw
Niniejszą ustawą zmienia zmienia się następujące akty prawne:
ustawę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody;
ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko;
ustawę z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw.
Celem projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych innych
ustaw jest uzupełnienie transpozycji do krajowego porządku prawnego postanowień
następujących dyrektyw dotyczących gospodarki wodnej w związku z koniecznością
usunięcia naruszeń prawa UE w tym obszarze:
1) dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r.
ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (Dz.Urz. WE L
327 z 22. 12.2000, str. l, z późn . zm.; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t.
5, str. 275);
2) dyrektywy Rady 91 /271 /EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków
komunalnych (Dz.Urz. WE L 135 z 30.5.1991, str. 40, z późn. zm.; Dz.Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 26);
3) dyrektywy 2006/ 118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r.
w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu
(Dz.Urz. UEL372 z 27.12.2006, str. 19);
4) dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r.
w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim (Dz.Urz. UE L 288
z 06.11.2007, str. 27).
Przedmiotowy projekt ustawy, dążąc do pełnej transpozycji postanowień dyrektywy
2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r.
ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej ,
tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW), przewiduje w szczególności wprowadzenie
definicji legalnych: „dobrego potencjału ekologicznego”, „dobrego stanu chemicznego wód
podziemnych”, „dobrego stanu chemicznego wód powierzchniowych”, „dobrego stanu
ekologicznego”, „dobrego stanu ilościowego wód podziemnych”, „dobrego stanu wód
podziemnych”, „dopuszczalnych wartości emisji”, „dostępnych zasobów wód podziemnych”,
„stanu ekologicznego”, „stanu ilościowego wód podziemnych”, „stanu wód podziemnych”
oraz „substancji priorytetowych”. Przewiduje się także zmianę brzmienia definicji
„zanieczyszczenia”.
Przepisy aktów wykonawczych wydanych na podstawie upoważnień zawartych w art. 38a
ust. 1 – 3 ustawy Prawo wodne regulujące kryteria i sposób oceny stanu jednolitych części
wód podziemnych, elementy klasyfikacji stanu ekologicznego, stanu chemicznego oraz
potencjału ekologicznego jednolitych części wód, oraz typy wód powierzchniowych, a także
sposób klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych, szczegółowo regulują
przedmiotowe zagadnienia, i w zestawieniu z proponowanymi nowymi definicjami (w art.
9) stanowią pełną transpozycję Ramowej Dyrektywy Wodnej w tym zakresie.
W zakresie realizowanych inwestycji wodnych proponowane zmiany w ustawie Prawo wodne
obejmują art. 38 ust. 2 który będzie wskazywał, że celem ochrony wód jest osiągnięcie
celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych, jednolitych części wód
podziemnych oraz obszarów chronionych, o których mowa w art. 113 ust. 4 ustawy - Prawo
wodne, a także poprawa jakości wód oraz biologicznych stosunków w środowisku wodnym
i na ternach podmokłych.
Zaproponowana zmiana art. 113b ust. 8 ustawy Prawo wodne w przypadku zagrożenia
osiągnięcia celów środowiskowych pozwoli na podjęcie działań określonych w tym przepisie,
w każdym czasie, a nie wyłącznie w toku opracowywania projektu programu wodnośrodowiskowego kraju.
W zakresie transpozycji dyrektywy 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed
zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu, zaproponowano wprowadzenie
definicji:
"normy
jakości
wód
podziemnych",
"wartości
progowej
",
"znaczącej
i utrzymującej się tendencji wzrostowej" oraz "wartości tła", a także wprowadza się
zmianę brzmienia upoważnienia określonego w art. 38a ust. 1 ustawy - Prawo wodne
i wytycznych określonych wart. 38a ust. 5 w/w ustawy.
W zakresie wynikającym z uzupełnienia transpozycji dyrektywy Rady 91/271/EWG
dotyczącej
oczyszczania
ścieków
komunalnych,
zaproponowano
zmianę
upoważnienia art. 45 ust. 1 ustawy - Prawo wodne poprzez dodanie pkt 4, który
przewiduje
określenie
najwyższych
dopuszczalnych
wartości
zanieczyszczeń
dla
oczyszczalni ścieków przyjmujących ścieki z aglomeracji oraz uchyleniu pkt 2 w art. 45 ust.
4, zobowiązującego ministra właściwego do spraw środowiska do zapewnienia 75%
redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych pochodzących
z całego terytorium państwa w celu ochrony wód powierzchniowych, w tym wód morskich
przed eutrofizacją.
Zapisy odnoszące się do realizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków
komunalnych:
określono odpowiedzialność za działania organizacyjno-sprawozdawcze w ramach KPOŚK
wprowadzono
regulację
określającą
gminę,
która
spełnia
rolę
koordynatora
w aglomeracji (gmina wiodąca);
uproszczenie procesu wyznaczania aglomeracji (dotyczy uzgodnienia projektu aglomeracji
z
właściwym
dyrektorem
regionalnego
zarządu
gospodarki
wodnej
i
regionalnym dyrektorem ochrony środowiska przez na marszałka województwa;
zmiana definicji aglomeracji, określenie statusu "gminy wiodącej".
właściwym
Wprowadzenie nowej definicji aglomeracji transponuje w całości definicję ujętą
w dyrektywie 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych .
Rozszerzenie tej definicji umożliwi podział aglomeracji na mniejsze obszary.
W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, znajdujące się w granicach
aglomeracji gminy, na terenie których nie została zlokalizowana oczyszczalnia ścieków lub
końcowy punkt zrzutu ścieków komunalnych, przekazują gminie, o której mowa w art. 43
ust. 3d znowelizowanej ustawy – Prawo wodne (gminie „wiodącej”), dokumentację
niezbędną do realizacji działań prowadzonych w ramach krajowego programu oczyszczania
ścieków komunalnych.
ZAPAMIĘTAJ
W zakresie wyznaczania aglomeracji, do art. 43 ustawy - Prawo wodne dodano nowy ust.
3c, który umożliwia przeprowadzanie co dwa lata przeglądów obszarów i granic
aglomeracji i w razie potrzeby dokonywania w nich zmian.
Pierwszego przeglądu obszarów i granic aglomeracji, o którym mowa wart. 43 ust. 3d
zmienionej ustawy – Prawo wodne, dokonuje się w terminie do dnia 1 stycznia 2017 r.
UWAGA
W terminie do dnia 30 czerwca 2014 r. wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast)
przedstawią właściwym sejmikom województw propozycje wyznaczenia obszarów i granic
aglomeracji, jeżeli aglomeracji nie wyznaczono albo zachodzi konieczność dostosowania
wyznaczonych obszarów i granic aglomeracji do przepisów wydanych na podstawie art. 43
ust. 4a znowelizowanej ustawy – Prawo wodne.
W terminie do dnia 31 grudnia 2014 r. właściwe sejmiki województw:
1) wyznaczą aglomeracje o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000;
2) dostosują obszary i granice aglomeracji do przepisów wydanych na podstawie art. 43
ust. 4a znowelizowanej ustawy – Prawo wodne.
Organy właściwe do wydawania pozwoleń wodnoprawnych oraz pozwoleń zintegrowanych,
w terminie do dnia 31 grudnia 2015 r., dokonają przeglądu pozwoleń wodnoprawnych
na
wprowadzanie
ścieków
komunalnych
do
wód
lub
do
ziemi
lub
pozwoleń
zintegrowanych, udzielonych dla oczyszczalni ścieków komunalnych w aglomeracjach
o równoważnej liczbie mieszkańców od 10.000 oraz, w razie potrzeby, zmienią te
pozwolenia albo je uchylą i wydadzą nowe, dostosowując te pozwolenia do warunków
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. pkt 1 , 3 i 4 ustawy – Prawo
wodne.
Uzupełnienie transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011
/92/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez
niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne (Dz.U rz.
U E L 26 z 28.01.20 12, str. 1), w związku z jej nieprawidłowym stosowaniem, polega na
doprecyzowaniu regulacji dotyczących prac „utrzymaniowych” wód i określenie ich
katalogu.
Zmiana ta wiąże się również z wprowadzeniem modyfikacji w przepisach ustawy
o ochronie przyrody oraz ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko .
W art. 118 ustawy o ochronie przyrody określono katalog działań , w tym także prace
„utrzymaniowe”,
które
wymagają
zgłoszenia
regionalnemu
dyrektorowi
ochrony
środowiska, tryb postępowania w tej sprawie.
W art. 118b w/w ustawy określono natomiast przypadki, w których zgłoszenie nie jest
wymagane z uwagi na minimalny zakres ingerencji w środowisko wymienionych w tym
artykule typów prac „utrzymaniowych” oraz ich bieżący charakter.
W ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko w art. 72 wprowadza się do katalogu decyzji, przed którymi należy uzyskać
decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia wodnoprawne na wydobywanie
z wód kamienia, żwiru , piasku oraz innych materiałów w ramach szczególnego korzystania
z wód, co wiąże się ze zmianą wprowadzoną w art. 118 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody.
W ramach regulacji w zakresie prac „utrzymaniowych” do projektu ustawy wprowadzono
nowy dokument planistyczny, jakim będzie plan utrzymania wód, obejmujący:
1) określenie odcinków śródlądowych wód powierzchniowych, w obrębie których
występują zagrożenia dla swobodnego przepływu wód oraz spływu lodów, wraz
z identyfikacją tych zagrożeń;
2) wykaz będących własnością Skarbu Państwa budowli regulacyjnych i urządzeń wodnych
o istotnym znaczeniu dla zarządzania wodami;
3) wykaz planowanych działań o charakterze prac utrzymaniowych, obejmujący: zakres,
rozmiar, lokalizację działań oraz terminy i sposoby ich prowadzenia, wskazanie podmiotów
odpowiedzialnych za realizację działań, uzasadnienie konieczności realizacji działań,
z uwzględnieniem spodziewanych efektów ich realizacji oraz jeżeli to możliwe, szacunkową
analizę kosztów i korzyści wynikających z planowanych działań.
Projekt planu utrzymania wód będzie opracowywany z uwzględnieniem: potrzeb z zakresu
ochrony przed powodzią, konieczności osiągnięcia celów środowiskowych i ochrony wód
oraz przesłanek dopuszczalności nieosiągnięcia dobrego stanu ekologicznego oraz
niezapobieżenia pogorszeniu stanu ekologicznego oraz dobrego potencjału ekologicznego,
o których mowa w art. 38j ustawy- Prawo wodne. (art. 114b ust. 3).
Regulacja ta ma na celu związanie planów utrzymania wód z planami gospodarowania
wodami na obszarach dorzeczy oraz planami zarządzania ryzykiem powodziowym strategiczne dokumenty planistyczne (zgodność uregulowań z Ramową Dyrektywą
Wodną
oraz
dyrektywy
2007/60/WE
Parlamentu
Europejskiego
i
Rady
w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim, zwaną „Dyrektywą
Powodziową”).
Przewiduje się, że plan utrzymania wód będzie opracowywany, przyjmowany oraz
aktualizowany przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej nie rzadziej niż
co 6 lat.
ZAPAMIĘTAJ!
Termin opracowania pierwszych planów utrzymania wód został określony na dzień
1 stycznia 2016 r.
Plany utrzymania wód będą podlegały strategicznej ocenie oddziaływania na środowisko,
zgodnie z ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Projekt ustawy wprowadza obowiązek przekazywania dyrektorowi regionalnego zarządu
przez właściwego marszałka województwa propozycji działań w zakresie utrzymania
wód, o których mowa w art. 22 ust. 1b ustawy - Prawo wodne, wraz z wykazem wód, na
których te działania będą prowadzone, na jeden rok przed terminem opracowania planu
utrzymania wód.
Projekt ustawy szczegółowo precyzuje zapisy dotyczące planów zarządzania ryzykiem
powodziowym i uzupełnia zakres tych planów o elementów dotychczas nie uwzględnione
w przepisach oraz wskazuje na cele wynikające z art. 7 ust. 2 „dyrektywy powodziowej”.
Wprowadzano
obowiązek
uwzględniania
zmian
klimatu
przy
przeglądach
planów
zarządzania ryzykiem powodziowym.
Zaproponowano nałożenie na Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej obowiązku
podawania do publicznej wiadomości wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map
zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego.
UWAGA
Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej , w terminie miesiąca od dnia wejścia
w życie ustawy, poda do publicznej wiadomości wstępną ocenę ryzyka powodziowego,
przez umieszczenie jej w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowego Zarządu Gospodarki
Wodnej.
Uszczegółowione zostały uregulowania dotyczące opracowywania planów zarządzania
ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza, którego część znajduje się na terytorium
innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz dla obszaru dorzecza, którego część
znajduje się na terytorium państw leżących poza granicami Unii Europejskiej. Dla obszaru
dorzecza, którego część znajduje się na terytorium innych państw członkowskich Unii
Europejskiej, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej , w uzgodnieniu z ministrem
właściwym do spraw gospodarki wodnej, podejmie współpracę z właściwymi organami
tych państw, w celu przygotowania jednego międzynarodowego planu zarządzania
ryzykiem powodziowym lub zestawu uzgodnionych planów zarządzania ryzykiem
powodziowym dla międzynarodowego obszaru dorzecza.
Transpozycja
art.
5
ust.
4
dyrektywy
Parlamentu
Europejskiego
i
Rady
2008/105/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środowiskowych norm
jakości w dziedzinie polityki wodnej, polega na uszczegółowieniu zapisów art. 113
ustawy - Prawo wodne.
Ustalono okres referencyjny dla określenia wartości substancji zanieczyszczających
zawartych w aktualizowanych wykazach wielkości emisji i stężeń substancji priorytetowych,
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38d ust. 4 ustawy Prawo wodne
oraz innych substancji powodujących zanieczyszczenie o określonych środowiskowych
normach jakości. Okres ten stanowi rok poprzedzający przewidywany termin zakończenia
analizy, a dla substancji czynnych dopuszczonych do wykorzystania w środkach ochrony
roślin, wartości tych substancji można przedstawić jako wartości uśrednione z 3 lat
poprzedzających termin zakończenia analizy.
Warto zapamiętać!
Określono,
że
okresem
zanieczyszczających
referencyjnym
zawartych
w
wykazach
dla
określenia
wielkości
emisji
wartości
substancji
i
substancji
stężeń
priorytetowych, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 38d ust. 4
zmienionej ustawy Prawo wodne, oraz innych substancji powodujących zanieczyszczenie,
dla których zostały określone środowiskowe normy jakości, sporządzanych po raz
pierwszy, jest jeden rok kalendarzowy wybrany z lat 2008-201O.
W związku z koniecznością pełnego dostosowania krajowego prawa do przepisów prawa
Unii Europejskiej w obszarze gospodarki wodnej, ustawa powinna wejść w życie jak
najszybciej. Celem projektu ustawy jest uzupełnienie transpozycji do krajowego porządku
prawnego
postanowień
Ramowej
Dyrektywy
Wodnej
oraz
pozostałych
dyrektyw
dotyczących gospodarki wodnej w związku z koniecznością usunięcia naruszeń prawa UE
w tym obszarze, szczególnie w kontekście pilności uregulowania stanu prawnego zakresie
transpozycji postanowień dyrektywy 91 /271 /EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej
oczyszczania ścieków komunalnych, co oznacza, że projekt ten ma charakter
priorytetowy.
Projekt ustawy zakłada jej wejście w życie z dniem ogłoszenia.
Pytania
1. Projektowana regulacja zapewnia transpozycję
postanowień
przepisów prawa UE,
podaj jakich.
2. Jakie zmiany wprowadza projektowana ustawa w zakresie zagadnień związanych
z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych?
3.
Jaki
dokument
utrzymaniowych?
planistyczny
wprowadza
projekt
ustawy
w
zakresie
prac
5.2. Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw
Niniejszą ustawą zmienia się następujące akty prawne:
Ustawę z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2013 r., poz. 482)
Ustawę z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 260 i 843)
Ustawę z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr
102, poz. 651 z późn. zm.)
Projektowana zmiana ma na celu dopuszczenie poruszania się na rowerze wzdłuż
wałów przeciwpowodziowych, a tak¿e ułatwienie wyznaczania turystycznych
szlaków rowerowych i pieszych oraz budowy dróg rowerowych na wałach
przeciwpowodziowych
Nowelizacja
ta
znosi
i
zakaz
obszarach
poruszania
szczególnego
się
rowerami
zagrożenia
wzdłuż
powodzi.
korony
wałów
przeciwpowodziowych.
Zachowane zostają wszelkie zakazy majce na celu ochronę wody przed zanieczyszczeniem
oraz służące ochronie przed powodzią.
Proponowane zmiany umożliwiają zainteresowanym podmiotom wyznaczanie ciągów
komunikacji rowerowej, a zwłaszcza dróg rowerowych.
Budowa drogi rowerowej oraz wyznaczanie szlaku turystycznego rowerowego i pieszego –
zarówno
na
obszarach
szczególnego
zagrożenia
powodzią,
jak
i
na
wałach
przeciwpowodziowych wymaga zgłoszenia.
Budowa drogi rowerowej oraz wyznaczania szlaku turystycznego rowerowego i pieszego
na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią wymaga zgłoszenia dyrektorowi
regionalnemu zarządu gospodarki wodnej oraz dołączenia odpowiednich dokumentów.
Zgłoszenia należy dokonać przed terminem rozpoczęciem zamierzonych robót
budowlanych, czy też odpowiednich czynności związanych z
wyznaczaniem szlaku
turystycznego rowerowego i pieszego.
W
przypadku
budowy
drogi
rowerowej
oraz
wyznaczania
szlaku
turystycznego
rowerowego i pieszego na wałach przeciwpowodziowych, potrzebne będzie
odpowiednie zgłoszenie do marszałka województwa oraz dołączenie wymaganych
dokumentów.
W projekcie ustawy zaproponowano uregulowania, zgodnie z którymi właściciel lub
zarządca wału przeciwpowodziowego ma obowiązek wprowadzenia na określony czas
zakazu poruszania się po wałach, jeśli zagrożona jest szczelność lub stabilność wałów
przeciwpowodziowych lub istnieje inne zagrożenie powodujące konieczność ograniczenia
możliwości poruszania się po wałach, jak również w razie konieczności wykonania prac
związanych z konserwacją lub remontem wałów przeciwpowodziowych.
Nieprzestrzeganie wprowadzonego zakazu poruszania się po wałach będzie podlegało
karze grzywny, zgodnie z Kodeksem wykroczeń.
Zniesienie zakazu jazdy rowerem wzdłuż wału powoduje konieczność zmiany Kodeksu
wykroczeń.
Projekt ustawy wprowadza również zmiany w ustawie o drogach publicznych poprzez
wprowadzenie definicję legalnej drogi rowerowej.
Jednocześnie w projektowana zmiana dokonuje modyfikacji w ustawie o gospodarce
nieruchomościami. Wprowadza się katalog celów uznawanych za cele publiczne, w tym
zaliczenie dróg rowerowych do celów publicznych.
6. Podsumowanie
Projekt założeń ustawy – Prawo wodne poprzez wprowadzenie nowego podziału
kompetencji między organy administracji rządowej i samorządowej, jak również propozycja
wprowadzenia nowych definicji korzystania ze środowiska i zwrotu kosztów usług wodnych,
pozwoli na zmianę nieefektywnego systemu finansowania utrzymania wód i zadań
inwestycyjnych w gospodarce wodnej. Proponowane rozwiązania prawno – finansowe
powinny zagwarantować w odpowiednim stopniu finansowanie tej dziedziny gospodarki.
Pozostałe planowane zmiany do ustawy Prawo wodne poprzez transpozycję przepisów UE
oraz wdrożenie wielu nowych, bardziej szczegółowych uregulowań w wielu obszarach,
pozwolą na stworzenie przejrzystego i pełnego aktu prawnego.
7. Bibliografia
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne i innych ustaw
Projekt założeń do ustawy – Prawo wodne
Krajowy Program Reform. Aktualizacja 2012/2013 przyjęty przez Radę Ministrów
25.04.2012 r.
Plan działań w zakresie planowania strategicznego w gospodarce wodnej przyjęty prze
Radę Ministrów 2 lipca 2013 r.