Wirtualna elbląska "Otwarta Galeria"

Regionalna Pracownia Digitalizacji
2016.01.19 13:25
Wirtualna elbląska "Otwarta Galeria"
I Biennale Form Przestrzennych, podobnie jak ich kolejne edycje
odbyły się mi. in. dzięki zasłużonemu dla środowiska artystycznego
Elbląga, zmarłemu w zeszłym roku, Gerardowi Kwiatkowskiemu. Jako
plastyk Zakładów Mechanicznych „ZAMECH” wytrwale realizował on
wizje utworzenia galerii sztuki nowoczesnej, dzisiejszego Centrum
Sztuki „Galeria EL”, w surowym wnętrzu zniszczonego w czasie II wojny
światowej kościoła dominikańskiego NMP. Jego kontaktom i znajomości
z Marianem Boguszem – komisarzem warszawskiej galerii „Krzywe
Koło”, zawdzięczamy w głównej mierze powstanie w przestrzeni
miejskiej Elbląga dzieł tak wielkich postaci nowoczesnej sztuki polskiej
jak Henryk Stażewski czy Magdalena Abakanowicz.
Wyjątkowość inicjatywy elbląskiego biennale polegała m. in., na
mecenacie miejscowych Zakładów Mechanicznych „Zamech”. Ich
wsparcie nie ograniczało się do dostarczenia niezbędnego do powstania
form materiału. Robotnicy i inżynierowie zatrudnieni w zakładzie brali
czynny udział w projektowaniu i późniejszej realizacji artystycznych wizji
zaproszonych na biennale artystów. Znając właściwości
wykorzystywanych materiałów i dostępne w zakładzie technologie,
często korygowali oni pierwotne projekty, stając się w ten sposób,
zgodnie z założeniami biennale, niejako współtwórcami powstających
Form Przestrzennych. Było to największe w skali Polski przedsięwzięcie,
wiążące w ten sposób sztukę z przemysłem.
Wyjątkowość, tego zorganizowanego w Elblągu już 50 lat temu
przedsięwzięcia, polegała również na próbie estetyzacji i artystycznej
organizacji odbudowywanego ze zniszczeń wojennych miasta.
strona 1 / 3
Regionalna Pracownia Digitalizacji
2016.01.19 13:25
Ustawienie w miejskiej przestrzeni struktur rzeźbiarskich, tworzyło z
jego przestrzeni pewnego rodzaju otwartą galerię. Przestrzeń i
lokalizacja, w której powstawały formy miała także ogromne znacznie
dla samego ich ostatecznego kształtu. Artyści projektując swoje prace
próbowali zatrzeć granicę pomiędzy otoczeniem rzeźby, a nią samą,
traktując przestrzeń jako jej nieodłączny element. Założenie to oprócz
porównania pracy artysty i robotnika było wyrazem kolejnej
realizowanej przez elbląskie biennale idei awangardy.
W oficjalnie otwartym 23 lipca 1965 r. I Biennale Form Przestrzennych
ostatecznie wzięło udział 50 zaproszonych artystów, w tym m.in.:
związany z Galerią „Krzywe Koło” Zbigniew Gostomski, związany z
Grupą 55 Zbigniew Dłubak, a także nawiązujący jeszcze do awangardy
przedwojennej Henryk Stażewski oraz Magdalena Abakanowicz. Obok
artystów z Polski w biennale wzięli również udział artyści z
Czechosłowacji, Węgier, Włoch i USA. Do dnia oficjalnego zakończenia
Biennale 22 sierpnia, do zaproszonych artystów dołączali kolejni, a inni
z kolei opuszczali Elbląg jeszcze przed jego zakończeniem.
Posuwającym się bardzo powoli pracom nad formami towarzyszyły
liczne dyskusje o sztuce w piwnicach Galerii przy symbolicznej „lampce”
wina. Ostatecznie zdecydowaną większość rzeźb we współpracy z
pracownikami „ZAMECHU” na podstawie autorskich szkiców, ustawił na
terenie miasta już po zakończeniu Biennale we wrześniu 1965 r., Gerard
Kwiatkowski.
W latach 1965 – 1986 powstało w Elblągu ostatecznie 51 form
przestrzennych. Rozsiane po całym mieście, obecnie często znajdują się
już w zupełnie innych lokalizacjach niż te, w których ustawili je jej
twórcy. Często nawet jeśli nie zostały one przemieszczone, ich
lokalizacje w ogóle nie przypominają tych, w które były
wkomponowywane przez swoich autorów. Jednak mimo upływu tak
dlugiego czasu i licznych zmian, którym uległ krajobraz Elbląga, nadal
są one nieodłącznym elementem miejskiego pejzażu, który dla
większości mieszkańców oswojonych z ich obecnością w przestrzeni
publicznej od dziecka, jest czymś tak oczywistym, że niestety prawie
niezauważalnym. Dla odświeżenia spojrzenia elblążan na Formy
Przestrzenne, ale i dla prezentacji ich dla wszystkich tych, którzy nie
mieli okazji zobaczyć ich w rzeczywistości, zapraszamy na wirtualne
podziwanie małej ich próbki na naszym portalu!
strona 2 / 3
Regionalna Pracownia Digitalizacji
2016.01.19 13:25
A jak na Biennale po tylu latach patrzą, jego uczestnicy? Niech
opowiedzą Wam sami! Posłuchajcie wywiadów przeprowadzonych przez
portal eŚwiatowid.pl w czasie konferencji towarzyszącej Jubileuszowi
Form Przestrzennych zorganizowanej przez Centrum Sztuki Galeria EL tutaj.
Fot. Forma Przestrzenna Juliusza Woźniaka
Literatura:
J. Denisiuk, "Otwarta Galeria. Formy Przestrzenne w Elblągu.
Przewodnik", Elbląg 2006
strona 3 / 3
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)