docPlan odnowy miejscowości Subkowy
download 
Reklamacja Transkrypt
Plan odnowy miejscowości Subkowy
Załącznik do Uchwały Nr XXX/277/10 Rady Gminy Subkowy z dnia 9 listopada 2010 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI SUBKOWY SUBKOWY – październik – 2010 1 SPIS TREŚCI I Wstęp...............................................................................................................................................................3 II Charakterystyka miejscowości........................................................................................................................3 1. Położenie i przynależność administracyjna sołectwa Subkowy............................................................3 2. Historia miejscowości............................................................................................................................3 3. Struktura przestrzenna miejscowości....................................................................................................4 III Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości..........................................................................5 1. Dziedzictwo kulturowe...........................................................................................................................5 2. Zasoby przyrodnicze............................................................................................................................5 3. Obiekty i tereny.....................................................................................................................................5 4. Infrastruktura społeczna........................................................................................................................6 5. Infrastruktura techniczna.......................................................................................................................6 6. Gospodarka...........................................................................................................................................7 7. Rolnictwo...............................................................................................................................................8 8. Kapitał ludzki.........................................................................................................................................8 8.1. Zatrudnienie...................................................................................................................................8 8.2. Bezrobocie.....................................................................................................................................9 8.3. Organizacje społeczne...................................................................................................................9 IV Analiza mocnych i słabych stron................................................................................................................13 1. Mocne strony sołectwa Subkowy........................................................................................................13 2. Słabe strony sołectwa Subkowy..........................................................................................................14 3. Potencjalne szanse rozwoju miejscowości Subkowy..........................................................................14 4. Potencjalne zagrożenia ograniczające rozwój miejscowości Subkowy..............................................15 V Cele strategiczne..........................................................................................................................................15 VI System wdrażania i monitoringu..................................................................................................................16 VII Zgodność Planu rozwoju miejscowości Subkowy ze strategiami...............................................................16 VIII Działania....................................................................................................................................................17 2 I. Wstęp Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z najważniejszych wyzwań, jakie stoją przed Polską w dobie integracji z Unią Europejską. Podstawowym celem jest wzmocnienie działań służących niwelowaniu istniejących dysproporcji w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów zurbanizowanych. Programy rozwoju i dnowy wsi są częścią składową działań prowadzonych przez Jednostki Samorządów Terytorialnych, które służyć mają poprawie sytuacji gmin oraz sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, a także integracji z Unią Europejską. Plan odnowy miejscowości Subkowy został zaplanowany na 7 najbliższych lat. W okresie tym, zgodnie z wytyczonymi celami i priorytetami rozwojowymi, podjęte zostaną określone działania inwestycyjne oraz inne o charakterze szkoleniowym, rekreacyjno -wypoczynkowym. Zakłada się również podejmowanie różnorodnej działalności gospodarczej oraz jej kształtowanie w sposób zapewniający zachowanie walorów środowiskowych i kulturowych. Szczególnej uwadze poleca się poprawę warunków życia lokalnej społeczności. Zgodnie z przytoczonymi powyżej wytycznymi określiliśmy naszą misję: “Subkowy – miejsce spokojnej przyszłości społeczności lokalnej, w pełni wykorzystujące zasoby i potencjał dla poprawy warunków życia mieszkańców oraz rozwoju infrastruktury technicznej.” II. Charakterystyka miejscowości 1. Położenie i przynależność administracyjna sołectwa Subkowy Sołectwo Subkowy obejmuje wieś Subkowy. To miejscowość położona w Gminie Subkowy w Powiecie Tczewskim, przy głównych arteriach komunikacyjnych kraju tj. drodze krajowej Nr 91 biegnącej z północy na południe, magistrali kolejowej Śląsk – Porty i nieopodal trasy Berlin – Królewiec. Subkowy zlokalizowane są 40 km od Gdańska w kierunku południowym a 5 km w kierunku zachodnim od rzeki Wisły. Przez sołectwo przepływa rzeczka Drybok, która jest lewym dopływem Wisły. Wieś Subkowy jest jednocześnie najbardziej zurbanizowanym obszarem gminy. Jest ona siedzibą lokalnych władz administracyjno – samorządowych oraz większości małych zakładów produkcyjnych, handlowych i usługowych.Subkowy leżą w odległości 11 km od Tczewa, siedziby starostwa powiatowego a jednocześnie największego i najbardziej uprzemysłowionego miasta regionu Kociewia .Miejscowość pełni główną rolę usługową oraz stanowi centralną bazę kulturalno – oświatową, handlową, komunikacyjną i rekreacyjno – sportową. Subkowy zamieszkuje 2017 osoby, stanowiących 38% całkowitej liczby populacji mieszkańców gminy. To najliczniejsze w gminie zasiedlenie wynika głównie z historycznej tradycji osiedleńczej, skupiającej się wokół głównych szlaków komunikacyjnych oraz związanym z tym ułatwionym dostępem do lokalnych i ponadlokalnych obiektów funkcjonalno – usługowych. Ponadto Subkowy, jak wspomniano wyżej, to najbardziej rozwinięty obszar infrastruktury społeczno – oświatowej terenu. 2. Historia miejscowości Nazwa miejscowości w tej formie obowiązuje od XVIII wieku. Wcześniej mawiano na wieś Sobków, Schobków, Szobków i Sobkowy. Nazwa Subkowo wymieniona jest w dokumencie z 1675 roku. Wywodzi się ona od założyciela lub właściciela wsi Sobka, Subisława lub Subiesława, księcia pomorskiego, fundatora 3 klasztoru oliwskiego. Pierwsze wzmianki o miejscowości podają dokumenty z roku 1282. Wówczas ziemiami władał rycerz Michał, który otrzymał je od księcia pomorskiego Mściwoja II. Kiedy rycerz Michał zdradził jednak swego księcia na rzecz margrabiów brandenburskich - Ziemia Subkowska została podarowana stolicy biskupiej we Włocławku. W 1290 r. biskup Wisław uzyskuje dla wsi prawo chełmińskie. Lokacja następuje w 1301 r. Z tegoż roku pochodzi również dokument, w którym wzmiankuje się o kościele pod wezwaniem Świętego Stanisława Biskupa i Męczennika. W latach 1323 - 66 w Subkowach wzniesiony zostaje pałac z kaplicą, który przez długi czas pełni rolę drugiej rezydencji biskupiej. W czasie trwania Wielkiej Wojny z Zakonem w 1410 roku, biskup Jan przyjmował w Subkowach pełnomocnika gdańskiego Konrada Letzkana, namawiając go do złożenia hołdu przez miasto królowi polskiemu i przyłączenia się do wojny. Tak też się stało, gdyż jeszcze w tym samym roku gdańszczanie zasilili wojska oblegające Malbork. W 1626 r. podczas pierwszej wojny szwedzkiej gości tu król Zygmunt III Waza wraz ze swym orszakiem. W 1807 roku w Subkowach przebywał, ranny w walkach o Tczew z wojskami pruskimi, Henryk Dąbrowski. 3.Struktura przestrzenna miejscowości Subkowy to wieś typu „wielodrożnica” o skupionej zabudowie. Pierwotnie w południowo - zachodniej części wsi usytuowany był majątek ziemski, z którego zachował się jedynie dwór, budynek inwentarski oraz spichlerz. Park oraz większość budynków gospodarczych nie istnieje. Obecnie przez środek majątku przebiega droga krajowa nr 1. Pozostała części zachowała historyczny układ przestrzenny. W Subkowach można zobaczyć malowniczo położony na wzgórzu gotycki kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika należący do Parafii Rzymsko Katolickiej w Subkowach. Widać go już z daleka jadąc od Tczewa w kierunku Łodzi. Jego budowę rozpoczęto w XIII wieku a zakończono w XV w. Kościół zlokalizowany jest w centrum miejscowości. W niedalekiej odległości od kościoła usytuowana jest Szkoła Podstawowa im. Leonida Teligi, w której można obejrzeć piwnice pałacu biskupów kujawskich z XIV wieku. Również w centrum miejscowości umiejscowiono bibliotekę, ośrodek zdrowia, straż pożarną oraz nowo wybudowany obiekt gimnazjum. Część centralną miejscowości charakteryzuje zabudowa obiektów o znaczeniu historycznym natomiast na obrzeżach miejscowości zlokalizowane są kolejno: • w części zachodniej osiedle nowych domów jednorodzinnych, • w części południowej osiedle domów jednorodzinnych oraz stacja kolejowa wraz z osiedlem domów dla pracowników kolei, • część południowo wschodnia oraz wschodnia to w przeważającej części zabudowania gospodarskie oraz niewielkie skupiska domów jednorodzinnych, • w części północnej gospodarstwa rolne. W ostatnim okresie w wyniku realizacji kilku kluczowych inwestycji w sposób bardziej zdecydowany wykształciło się tzw. centrum miejscowości. Skutkiem aktywnej działalności samorządu terytorialnego w pozyskiwaniu środków zewnętrznych a także uczestnictwa w wielu programach wybudowano nowoczesny budynek szkolny, zmodernizowano stadion sportowy, wyremontowano istniejący ośrodek kultury, a także dzięki realizacji projekt o nazwie „Zagospodarowanie centrum wsi Subkowy” wybudowano ekologiczny plac zabaw oraz nowoczesny plac parkingowy zmieniając w wyraźny sposób oblicze miejscowości. Subkowy dla całego obszaru posiadają uchwalony w 2003 roku miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. 4 III. Inwentaryzacja zasobów służących odnowie miejscowości 1.Dziedzictwo kulturowe Obiekt Nr rejestru Kościół parafialny pw. Św. Stanisława Biskupa i Męczennika (XIV/XV w.) o wyposażeniu barokowym 246 z 10.09.1962 r. Dwór z piwnicami pałacu biskupiego (XIX, XV w.) 711 z 17.11.1974 r. Zespół dworsko-parkowy (pocz. XX w.) 1027 z 10.05.1988 r. Zespół dworsko-parkowy (XVIII/XIX, 2 poł. XIX w.) 1011 z 28.05.1987 r. Cmentarz parafialny przykościelny 1029 z 30.12.1987 r 2. Zasoby przyrodnicze Obiekt Lokalizacja Obwód (cm) Dąb szypułkowy Subkowy 390 Klon zwyczajny Subkowy – park przy szkole 300 Topola biała Subkowy – park przy szkole 500 Lipa drobnolistna Subkowy – park przy szkole 320 W części zachodniej miejscowości znajduje się kompleks leśny, w sąsiedztwie którego w chwili obecnej lokalizuje się nowe osiedle mieszkaniowe. Przedstawione wyżej w tabelach, zabytki kultury materialnej wsi jak i pomniki przyrody, od 2004 roku dzięki inicjatywie i pracy uczniów, miejscowych nauczycieli, dyrekcji Zespołu Szkół, samorządu wsi, władz gminy oraz wsparciu finansowemu z zewnątrz, są jednym z elementów terenowej ścieżki edukacyjnej ”Nad Drybokiem”. 3.Obiekty i tereny W centralnej części miejscowości w kompleksie szkolnym znajduje się park, który ze względu na starodrzew objęty jest opieką konserwatora przyrody. Część parku porośnięta jest nowym drzewostanem co daje możliwość zagospodarowania tego terenu dla celów rekreacyjnych. Ponadto w miejscowości występują skupiska zieleni, którą ze względu na duże zapotrzebowanie społeczne również można zagospodarować do celów rekreacyjnych. W centrum miejscowości przy ulicy Wybickiego znajduje się skwer, który w chwili obecnej jest wykorzystywany jako targowisko wiejskie. Przy ulicy Zamkowej znajduje się wybudowany w ostatnim czasie ekologiczny plac zabaw i teren rekreacji, na którym istnieje możliwość spędzania czasu wolnego, nowo powstałe osiedle domów jednorodzinnych z placem zabaw. Przez miejscowość przebiegają piesze i rowerowe szlaki turystyczne, które ze względu na zniszczoną nawierzchnię oraz niedostateczną infrastrukturę towarzyszącą są uczęszczane sporadycznie. Zdewastowana w wyniku wielu inwestycji nawierzchnia wszystkich chodników, po których w większości przebiegają szlaki turystyczne to również element, który wpływa niekorzystnie na wizerunek miejscowości. 5 4. Infrastruktura społeczna Sołectwo Subkowy jest siedzibą władz gminnych i jednocześnie największą miejscowością w gminie. Stąd też na jego terenie usytuowane są obiekty infrastruktury społecznej. Największym i jednocześnie pełniącym bardzo ważną rolę w społeczeństwie jest Dom Kultury w Subkowach. Ośrodek funkcjonuje już od ponad trzydziestu lat i w ostatnim czasie przeszedł gruntowny remont. W roku 2007 obiekt został zmodernizowany w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego - Rozwój Obszarów Wiejskich. Pod względem technicznym jest to w chwili obecnej jeden z większych obiektów tego typu w Powiecie Tczewskim. Konieczne jest jednak wyposażenie ośrodka w sprzęt niezbędny do działalności statutowej. Dom Kultury prowadzi swoją działalność na terenie całej gminy obejmując jednocześnie opieką wszystkie obiekty świetlicowe oraz nową pracownię komputerową. Pod zarządem gminy znajdują się obiekty sportowe i rekreacyjne w poszczególnych sołectwach, dlatego uzasadnionym wydaje się odpowiednie wyposażenie w niezbędny sprzęt, który służył będzie dodatkowo mieszkańcom z innych miejscowości. Na osiedlu Subkowy Dworzec zlokalizowana jest również świetlica wiejska, która służy tamtejszym mieszkańcom. Obiekt jest jednak dzierżawiony i nie posiada dostatecznego wyposażenia. Ze względu na dzierżawę koszt utrzymania obiektu jest znaczny. Na tym osiedlu brak jest również odpowiednio wyposażonego placu zabaw i wielofunkcyjnego boiska sportowego. Kolejnym obiektem zlokalizowanym w centrum miejscowości jest Gminna Biblioteka Publiczna, która mieści się w prywatnym budynku i ze względu na warunki lokalowe ma ograniczoną możliwość rozwoju swojej działalność. Placówka wyposażona jest w czytelnię internetową w ramach programu IKONKA. W bibliotece zatrudnienie mają dwie osoby w wymiarze pełnego etatu. Na terenie sołectwa w tutejszej Szkole Podstawowej im. Leonida Teligi znajduje się Izba Pamięci Narodowej, w której zgromadzone są eksponaty o charakterze regionalnym jak również z okresu walk o niepodległość. Na terenie sołectwa znajduje się budynek, w którym mieścił się szpital. Obiekt posiada walory historyczne, wybudowany w technologii muru pruskiego. W chwili obecnej ze względów bezpieczeństwa nie jest wykorzystywany. Budynek jest własnością tutejszej parafii. W centrum miejscowości, w niedalekiej odległości od zabytkowego budynku szkolnego usytuowany jest pomnik ofiar II Wojny Światowej. Przy pomniku odbywają się uroczystości patriotyczne. 5. Infrastruktura techniczna Infrastruktura techniczna na terenie sołectwa Subkowy w różny sposób zabezpiecza potrzeby lokalnej społeczności. W większości wybudowana jest już sieć wodociągowa, natomiast sieć kanalizacyjna funkcjonuje w postaci szczątkowej. Na terenie miejscowości istnieje jedna oczyszczalnia ścieków, która zabezpiecza potrzeby w zakresie odbioru ścieków z obiektów użyteczności publicznej zlokalizowanych w centrum. W 2010 r. przystąpiono do budowy kanalizacji sanitarnej, która odprowadzi ścieki od pozostałych mieszkańców. Władze samorządowe gminy przygotowały niezbędną dokumentację techniczną do rozbudowy sieci kanalizacyjnej i gminnej oczyszczalni ścieków, która zlokalizowana zostanie w części północnej sołectwa Subkowy. Realizacja podzielona została na dwa etapy. Pierwszy obejmuje 6 sieć kanalizacyjną od projektowanej oczyszczalni ścieków z centrum wsi włącznie. Drugi etap obejmuje odcinki sieci w obrębie osiedli mieszkaniowych im. Jana Pawła II i Witosa oraz ulic Ogrodowej, Dworcowej i Gdańskiej. Od 2009 r. miejscowość posiada sieć gazową średniego ciśnienia Ø 63 oraz zabezpieczona jest w energię elektryczną. Nowe osiedla mieszkaniowe nie posiadają wystarczającej ilości lamp ulicznych i w najbliższym czasie konieczne jest zwiększenie ilości punktów świetlnych. 6.Gospodarka Bliskość dużego miasta jakim jest Tczew oraz Pomorskiej Strefy Ekonomicznej powodują, że w miejscowości Subkowy brak jest zakładów produkcyjnych. Funkcje gospodarcze skupione są przede wszystkim w firmach wielobranżowych, handlowych, usługowych i transportowych. Strukturę rozwoju gospodarczego miejscowości przedstawia poniższa tabela. Rodzaj działalności Ilość Handel – sklepy, bary, obwoźny, itp. 13 Przedsiębiorstwa wielobranżowe 22 Przedsiębiorstwa usługowe 29 Transport 13 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 1 Tabelarycznie wymienione podmioty gospodarcze specjalizują się w następujących dziedzinach: • usługi spawalnicze, stolarskie, malarskie, budowlane i ubezpieczeniowe. Działalność ta związana jest bezpośrednio z wykonywaniem usług zleconych przez innych wykonawców. • handel obwoźny, handel płodami rolnymi, punkty sklepowe na terenie wsi. • transport to rozbudowana działalność usługowo – handlowa dwóch przedsiębiorstw lokalnych. Pozostała działalność transportowa, to firmy jednoosobowe pracujące na zlecenie innych wykonawców tzw. świadczenie usługi kierowcy. Znaczniejsze obiekty przemysłowo-składowe oraz produkcji I obsługi rolnictwa Nazwa Rodzaj działalności Stacja paliw Obsługa paliwowa AGROS Zaopatrzenie rolnictwa: części zamienne maszyn rolniczych Spółdzielnia Kółek Rolniczych Wielobranżowa działalność handlowo-usługowa 7 7.Rolnictwo Rolnictwo jest dziedziną mającą dominujący wpływ na rozwój miejscowości Subkowy. Bardzo dobre gleby a także wysoki poziom wiedzy tutejszych rolników sprawiają, że rolnictwo w miejscowości Subkowy stoi na wysokim poziomie i jest źródłem utrzymania dla dużej grupy jej mieszkańców. Poniższa tabela przedstawia ilość i wielkość poszczególnych gospodarstw rolnych w sołectwie. L.p. Wielkość gospodarstw Ilość gospodarstw 1 Do 1 ha 25 2 Od 1 ha do 10 ha 50 3 Od 10 ha do 20 ha 40 4 Od 20 ha do 50 ha 11 5 Powyżej 50 ha 4 8 Kapitał ludzki 8.1. Zatrudnienie Na podstawie przedstawionych w tabelach wielkości, stwierdzić można, iż liczba osób związanych z rolnictwem (bez gospodarstw do 1 ha), w porównaniu do liczby osób mających zarejestrowaną w tutejszym Urzędzie Gminy własną działalność gospodarczą na terenie Sołectwa, jest zrównoważona. Jednakże, pod względem wielkości zajmowanego areału widać, że zdecydowaną większość terenu sołectwa związana jest z rolnictwem. Z przedstawionych danych, profilu działalności gospodarczej, wysnuć można wniosek, że w Subkowach, pomimo znacznej przewagi obszaru przyporządkowanych sektorowi rolnemu, zatrudnienie w nim oraz dziedzinach mu służących nie jest dominujące. Działalność gospodarcza jak i rolnicza stanowią dwa równorzędne główne źródła utrzymania miejscowej ludności. Dlatego też tym sferom pod względem zatrudnienia przypisana jest najliczniejsza grupa mieszkańców Subków. Druga, najbardziej liczna pod względem zatrudnienia mieszkańców wsi grupa, to osoby pracujące na terenie sołectwa, w sferze budżetowej : miejscowi nauczyciele, pracownicy administracji samorządowej, oświatowej i kultury. Istotną rolę z punktu widzenia zatrudnienia spełnia 25 gospodarstw rolnych o zminiaturyzowanym areale (do 1 ha), gdyż to właśnie one, ze względu na swą produkcyjność, stanowią podstawę zabezpieczenia minimum socjalnego właścicielom i ich rodzinom. Inni mieszkańcy wsi zatrudnieni są poza sołectwem w pobliskich miastach. Status ich zatrudnienia, poza nielicznymi wyjątkami, nie jest znany. Pozostali w wieku produkcyjnym mieszkańcy Subków, to renciści, emeryci oraz osoby bezrobotne. 8 8.2. Bezrobocie Stopa bezrobocia w powiecie tczewskim wynosi 13,3 %. W samych Subkowach stopień bezrobocia jest znacznie niższy od średniej w gminie. Powodem takiego stanu jest fakt, że główne obszary gminy o zwiększonym bezrobociu to przeważnie byłe wsie, w których istniały Państwowe Gospodarstwa Rolne, natomiast na terenie sołectwa Subkowy takich nie było. Ponadto Subkowy ze względu na swe położenie oraz realizowane w nich funkcje usługowe, administracyjne, edukacyjne, kulturalne czy wreszcie zdrowotne są w gminie miejscem najliczniejszego zatrudnienia. Zarejestrowani bezrobotni sołectwa, to w znacznym stopniu osoby długotrwale bezrobotne. Część spośród nich rejestruje się w PUP ze względów typowo formalnych oraz na korzyści wynikające z ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego. Są również tacy, którzy nie widzą potrzeby, ani też konieczności rejestrowania swego bezrobocia. Osoby te zdobywają środki na utrzymanie w szarej strefie zatrudnienia (i lub) korzystają z pomocy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Szans na zwiększenie zatrudnienia mieszkańców, należy szukać głównie z racji położenia sołectwa przy ważnych szlakach komunikacji samochodowej i kolejowej oraz w bliskości węzła autostrady A-1 w Swarożynie. Położenie to czyni z Subków, bardzo dobry punkt do lokalizacji inwestycji, nie tylko w zakresie przetwórstwa rolno - spożywczego, ale także usług i przemysłu. 8.3 Organizacje społeczne W mieszkańcach miejscowości Subkowy drzemie nie do końca odkryty potencjał. Duża grupa aktywnych mieszkańców zgromadzona jest przy tutejszej parafii. Aktywnie działają tam takie organizacje jak Caritas, Stowarzyszenie Rodzina Kolpinga, czy wreszcie Parafialny Oddział Akcji Katolickiej. Wymienione organizacje czynnie włączają się w organizację imprez kulturalnych, rekreacyjnych i sportowych. Bardzo prężną organizacją działającą na terenie miejscowości jest Fundacja „Uśmiech Dziecka”, która swoją działalność opiera głównie na organizacji imprez kulturalnych i promowaniu miejscowości, zaś zyski z działalności przeznacza na rozwój edukacyjny młodzieży. Ponadto w miejscowości od osiemdziesięciu lat aktywnie działa Ochotnicza Straż Pożarna, która współpracuje ze strażą pożarną z niemieckiej gminy Steimbke w Dolnej Saksoni. Przy miejscowej szkole funkcjonuje Uczniowski Klub Sportowy. Tutejszy ośrodek kultury skupia szereg kół zainteresowań a także grup nieformalnych, które swoją działalność opierają również na pisaniu projektów w ramach konkursów organizowanych przez organizacje pozarządowe. 9 TABELARYCZNA INWENTARYZACJA ISTNIEJĄCYCH ZASOBÓW Rodzaj zasobu Brak Znaczenie małe Znaczenie średnie Znaczenie duże Środowisko przyrodnicze -walory krajobrazu X -walory klimatu nasłonecznienie) (mikroklimat, wiatr, X -walory szaty roślinnej X -cenne przyrodniczo obszary lub obiekty X -świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) • osobliwości przyrodnicze • wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) • podłoże, warunki hydrogeologiczne • gleby, kopaliny X X X X X Środowisko kulturowe -walory architektury kulturowe wiejskiej i osobliwości X -walory zagospodarowania przestrzennego X Obiekty i tereny -działki pod domy letniskowe X -pustostany mieszkaniowe, magazynowe i po przemysłowe X -tradycyjne obiekty gospodarskie wsi (kuźnie, młyny) X -place i miejsca publicznych spotkań X -miejsca sportu i rekreacji X Gospodarka, rolnictwo -specyficzne produkty (hodowle, uprawy polowe) X -znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe X -możliwe do poprodukcyjne wykorzystania odpady X Sąsiedzi i przyjezdni -korzystne, atrakcyjne sąsiedztwo (duże miasto, arteria komunikacyjna, atrakcja turystyczna) X -ruch tranzytowy X -przyjezdni stali i sezonowi X Instytucje -placówki opieki społecznej X -szkoły X -przedszkole X -Dom Kultury X -Ochotnicza Straż Pożarna X 10 Ludzie, organizacje społeczne -Koło Gospodyń Wiejskich X -stowarzyszenia -”SUBKOWIACY”-zespół ludową X kultywujący Co ją wyróżnia? muzykę X • • • Jakie pełni funkcje? • • • • • • • Kim są mieszkańcy? • • • • Co daje utrzymanie? • • • • • • Położenie przy drodze krajowej nr 91 Dogodny dojazd we wszystkich kierunkach – bliskość znaczących arterii komunikacyjnych Siedziba władz administracyjnych i samorządowych Gminy Mieszkaniowa Miejsca pracy dla części mieszkańców i przyjezdnych Miejsce wyznawania kulturalne Usługowa Miejsce prowadzenia działalności gospodarczej Upraw i produkcji rolnej Lokalny i ponad lokalny węzeł komunikacyjny Kociewiacy oraz ludność napływowa Rolnicy, robotnicy, przedsiębiorcy, handlowcy, urzędnicy, nauczyciele Renciści, emeryci Osoby bezrobotne Własna działalność gospodarcza Produkcja roślinna i zwierzęca Zatrudnienie w sektorze prywatnym w miejscowych firmach Renciści, emeryci Zatrudnienie w Urzędzie Gminy Oświata, kulturalne, Szara strefa, zasiłki dla bezrobotnych Jak zorganizowani są mieszkańcy? • • • • • • • • • • Rada Sołecka Fundacja “Uśmiech dziecka” Sekcje Domu Kultury Zespół folklorystyczny “SUBKOWIACY” Własne grupy wiekowe i zainteresowań Ochotnicza Straż Pożarna Zespoły i sekcje sportowe Klub Seniora Grupy nieformalne Klub młodzieżowy W jaki sposób rozwiązują problemy? • • • • • • Dyskusja Zebrania i spotkania wiejskie Poprzez zaangażowanie Rady Gminy Współpraca z Urzędem Gminy Współpraca z Posterunkiem Policji Poruszanie problemów na forum gazetki lokalnej “EMAUS” Strona internetowa Gminy • Opieka społeczna i ochrona zdrowia • 11 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, realizujący zadania z zakresu pracy socjalnej, świadczeń pieniężnych, usług opiekuńczych oraz świadczeń • • • Oświata • • • • • • • Jaki wygląd ma nasza wieś? • • • • • • • • • • Jak wyglądają mieszkania i obejścia? • • • • • • • Jaki jest stan otoczenia i środowiska? • • • • Zabytki • 12 rodzinnych i świadczeń z Alimentacyjnego Niepubliczny Zakład Opieki “HIPOKRATES” Gabinet usług stomatologicznych Gabinet rehabilitacyjny Funduszu Zdrowotnej Szkoła podstawowa z salą gimnastyczną Gimnazjum z salą gimnastyczną i pracownią komputerową Przedszkole Samorządowe Gminna Biblioteka Publiczna Komputerowe Gminne Centrum Informacji ścieżka edukacyjna “Nad Drybokiem” Punkt Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego zlokalizowany w Urzędzie Gminy Typowa ulicówka z kompleksem budynków jednorodzinnych Nowe osiedle bez utwardzonych ulic Kościół katolicki Budynki użyteczności publicznej - stan lokalowy (ocena skala 1 – 5): - Bank Spółdzielczy – ocena: 5 - Budynek Urzędu Gminy – ocena: 3,5 - Szkoła podstawowa – ocena: 2 - Gimnazjum – ocena: 5 - Dom Kultury – ocena: 5 - Przedszkole samorządowe– ocena: 4 - Biblioteka Gminna – ocena: 3 - Poczta – ocena: 4 Sklepy wielobranżowe Brak własności komunalnej Nie wystarczająca ilość placów zabaw Niedostateczne oświetlenie ulic Niedostateczna ilość tablic informacyjnych Niedostatecznie zagospodarowany teren przy Gimnazjum Różnorodny, skrajny standard budynków mieszkalnych Budownictwo jednorodzinne Obejścia zadbane Zły stan chodników (ul. Kościelna, Spółdzielcza, Wybickiego) Brak utwardzonych ulic i chodników na osiedlu Witosa i Jana Pawła II Mało terenów zielonych Niebezpieczne skrzyżowanie z drogą krajową nr 1 Oczyszczalnia ścieków o małym obszarze odbioru nieczystości Ogrzewanie budynków głównie węglowe, nieliczne olejowe i gazowe Szczątkowa kanalizacja wsi Brak oczyszczalni ścieków o odpowiedniej pojemności Kościół parafialny pw. Św. Stanisłąwa Biskupa • • • • i Męczennika (XIV/XV w.) z wyposażeniem barokowym oraz dom – szpital w Subkowach Dwór z piwnicami pałacu biskupiego (XIX, XIV w.) Zespół dworsko-parkowy (pocz. XX w.) Zespół dworsko-parkowy (XVIII/XIX, 2 poł. XIX w.) Cmentarz parafialny przykościelny Jakie jest rolnictwo? • 25 małych (do 1 ha) gospodarstw, 50 gospodarstw od 1 do 10 ha, 40 od 10 do 20 ha, 11 od 20 do 50 ha i 4 ponad 50 ha; są to użytki rolne o różnym profilu gospodarowania; gleby w II i III klasie bonitacji Jakie są powiązania komunikacyjne? • Obszar sołectwa obsługiwany jest komunikacją zbiorową oraz przez prywatną linię firmy “LATOCHA” z głównymi kierunkami przewozów ponad gminnych w kierunku: Tczew, Gniew, Pelplin Prywatna linia autobusowa “LATOCHA” na trasie Tczew, Czarlin, Subkowy, Pelplin, Gniew • Jakie tradycje i rozwijane? są pielęgnowane Co proponujemy dzieciom i młodzieży? • • • • Kultywowanie tradycji kociewskich Tradycje rolnicze Tradycje i zwyczaje europejskie Tradycje morskie • Oferta kulturalno-rekreacyjno-sportowa Domu Kultury Indywidualne formy spędzania czasu wolnego (siłownia,sauna w gimnazjum, stadion gminny) Zajęcia świetlicowe w Domu Kultury Zajęcia w Gminnej Bibliotece Publicznej Gminne Centrum Informacji – darmowy internetnie Czynne uprawianie sportu w klubach sportowych ( Stowarzyszenie Krzewienia Kultury Fizycznej i Sportu “Orzeł” Subkowy) • • • • • IV. Analiza mocnych i słabych stron Na podstawie analizy zasobów, sporządzono poniższą analizę SWOT ukazującą korzystne i niekorzystne cechy wewnętrzne wsi, jak i potencjalne szanse i zagrożenia, które mogą mieć wpływ na przyszłość rozwoju sołectwa i jego mieszkańców. Analiza stała się wtórną bazą wyjściową do budowy wizji i programu rozwoju wsi Subkowy. 1. Mocne strony sołectwa Subkowy ✗ Atrakcyjne położenie wsi z punktu widzenia gospodarki i zatrudnienia (bezpośrednia bliskość drogi krajowej nr 91) ✗ Bardzo dobre skomunikowanie z miejscowościami powiatu i Trójmiastem ✗ Dobrze rozwinięta baza oświatowa, edukacyjna i sportowa (szkoły, przedszkola, siłownia 13 przyszkolna, stadion gminny) ✗ Lokalizacja na terenie wsi – umiejscowienie w centrum najważniejszych instytucji: Urzędu Gminy, Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Banku Spółdzielczego, Punkt Powiatowego Zespołu Doradztwa Rolniczego, Domu Kultury, Kościół pafarialny Parafii Rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława Biskupa I Męczennika, Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej “HIPOKRATES”, Urząd pocztowy ✗ Duża ilość młodzieży i dzieci ✗ Dobrze rozwinięte rolnictwo i jego obsługa ✗ Dobrze rozwinięta przedsiębiorczość ✗ Różnorodność podmiotów gospodarczych ✗ Bezrobotni chętni do podjęcia pracy ✗ Bardzo dobra baza usług dla ludności ✗ Istnienie miejscowego zaplecza leczniczego dla mieszkańców ✗ Brak zakładów zanieczyszczających środowisko ✗ Ścieżka edukacyjna “Nad Drybokiem” ✗ Zabytki i pomniki przyrody 2. Słabe strony sołectwa Subkowy ✗ Rozproszenie zabudowy ze względu na rolniczy charakter miejscowości ✗ Brak dostatecznej ilości chodników, ścieżek rowerowych ✗ Ograniczone możliwości dostępu do mediów, np.: internet ✗ Duże bezrobocie ✗ Brak utwardzonych dróg na nowych osiedlach mieszkaniowych ✗ Oddalenie przystanku PKP od centrum 3. Potencjalne szanse rozwoju miejscowości Subkowy ✗ Silne oddziaływanie Trójmiasta ✗ Bliskie sąsiedztwo węzła Autostrady A -1 ✗ Budowa infrastruktury technicznej tj.: kanalizacji ✗ Rozbudowa infrastruktury drogowej: utwardzenie ulic, budowa chodników ścieżek rowerowych ✗ Umiejętne pozyskiwanie oraz odpowiednie wykorzystanie funduszy i dotacji z Unii Europejskiej 14 ✗ Rozbudowa placów zabaw i miejsc spędzania wolnego czasu dla mieszkańców w różnych zakątkach miejscowości ✗ Możliwość efektywnego wykorzystania boiska sportowego ✗ Rozwój punktów gastronomicznych ✗ System stypendialny dla młodzieży wiejskiej ✗ Dopłaty rolnicze ✗ Programy pomocowe dla MSP ✗ Komputeryzacja indywidualnych gospodarstw domowych ✗ Gminne Centrum Informacji jako punkt poszukiwania pracy przez internet 4. Potencjalne zagrożenia ograniczające rozwój miejscowości Subkowy ✗ Zubożenie społeczności lokalnej ✗ Marginalizacja osób bezrobotnych ✗ Apatia i brak indywidualnych inicjatyw wśród mieszkańców ✗ Brak środków własnych gminy na inwestycje infrastrukturalne ✗ Brak zasobów terenów inwestycyjnych własnych gminy ✗ Niska pod względem zaplecza i bazy atrakcyjność turystyczna V. Cele strategiczne Cele strategiczne dla miejscowości Subkowy : 1. Wzrost atrakcyjności poprzez właściwe zagospodarowanie przestrzeni publicznej. 1)Rozbudowa infrastruktury drogowej poprzez budowę ścieżek rowerowych, chodników w obszarach o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. 2) Remonty bieżące dróg. 3) Budowa obiektów o charakterze sportowo-rekreacyjnym: place zabaw, miejsca spędzania wolnego czasu, obiekty sportowe. 15 2. Przeciwdziałanie marginalizacji obszarów wiejskich. 1)Budowa infrastruktury kanalizacyjnej, wodociągowej 2)Budowa i remonty dróg, szczególnie utwardzenie dróg na nowych osiedlach mieszkaniowych 3)Podnoszenie kwalifikacji osób bezrobotnych poprzez organizowanie różnego rodzaju kursów zawodowych 4)Pomoc w znalezieniu zatrudnienia dla osób bezrobotnych 3. Wspieranie działań o charakterze kulturalno-sportowym 1)Organizowanie imprez kulturalnych i sportowych, np.: koncerty zespołów muzycznych, chórów, występy teatralne, pokazy filmów, Turniej Sołectw, wyjazdy do aqua-parku i kina, wakacyjne turnieje piłki nożnej, siatkowej i plażowej, gminny turniej tenisa stołowego, rajdy rowerowe, biegi, 2)Organizowanie wycieczek dla mieszkańców np.: do sanktuariów , muzeów, wystaw, itp VI. System wdrażania i monitoringu Ogromne znaczenie dla celowości i pełnego wykorzystania założeń Planu Odnowy Miejscowości Subkowy jest jak najszybsze przekazanie go do realizacji. Plan jest dla mieszkańców przede wszystkim źródłem wiedzy i informacji o zamierzonych działaniach i inwestycjach na terenie wsi, dlatego też każdy z nich będzie mógł wnieść propozycje i sugestie oraz kontrolować postępy realizowanych zadań. Wdrażanie i monitorowanie Planu Odnowy Miejscowości Subkowy będzie odbywało się w sposób ciągły i bieżący, od momentu rozpoczęcia każdej inwestycji, aż do jej całkowitego zakończenia, co pozwoli na ewentualne korekty i aktualizację zapisów planu, dotyczących innych działań. Monitorowanie realizowane będzie również poprzez wizje lokalne, mające na celu wykrycie wszelkich nieprawidłowości w działaniach, wykorzystaniu środków finansowych i materiałów. Raporty z oceny i analizy Planu zostaną przedstawione do wglądu Wójtowi oraz Radzie Gminy Subkowy. VII. Zgodność Planu rozwoju miejscowości Subkowy ze strategiami wyższego rzędu Plan Odnowy Miejscowości Subkowy jest zgodny z zapisami zawartymi w: ✗ Planie Rozwoju Gminy Subkowy, ✗ Strategii Rozwoju Powiatu Tczewskiego, ✗ Strategią Rozwoju Województwa Pomorskiego, ✗ Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Pomorskiego, ✗ Strategią Rozwoju Kraju, 16 ✗ Strategią Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007-2013. Wszystkie wymienione powyżej dokumenty dotyczą poprawy jakości życia mieszkańców wsi, rozwoju obszarów wiejskich, zachowania i wzmocnienia różnoronej przyrody, krajobrazu i odmiennej kultury, podobnie jak Plan Odnowy Miejscowości Subkowy. Plan ten ma na celu promowanie wszystkiego co dla danej miejscowości stanowi szczególnie cenne wartości. Dlatego też szczególny nacisk został nałlożony na rozbudowę infrastruktury technicznej, dzięki której atrakcyjność miejscowości dla osadnictwa i inwestycji. Ochrona środowiska, pomników przyrody oraz kultywowanie lokalnych tradycji ma na celu rozwijać miejscowość pod względem dostępności turystycznej. Dzięki temu założenia planu zostaną w osiągnięte w pełnym wymiarze. VIII. Działania Opis planowanych zadań inwestycyjnych w latach 2008- 2016 w miejscowości Subkowy Karta nr 1 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: -budowę ciągu pieszego i rowerowego na ul. Sportowej, Spacerowej, łączącego Os. Witosa z centrum wsi Cel i uzasadnienie 1. Rozwój obszaru o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców, sprzyjający nawiązaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie 2. Zaspokajanie potrzeb społecznych mieszkańców 3. Poprawa bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej 5. Poprawa warunków komunikacji mieszkańców osiedla Witosa i Jana Pawła II z miejscem spotkań i wypoczynku, obiektami pełniącymi funkcje kulturalne, sportowo – rekreacyjne, oświatowe, opieki zdrowotnej, administracji publicznej oraz ośrodkami kultu religijnego 6. Poprawa warunków komunikacji mieszkańców przy ul. Sportowej poprzez budowę miejsc postojowych oraz zagospodarowanie terenów zielonych 7. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 8. Promocja zdrowego trybu życia 9. Promocja obszarów wiejskich Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa Subkowy, okolicznych miejscowowści, turyści Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 450 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW, RPO 17 Karta nr 2 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - budowę ciągu pieszego i rowerowego łączącego ul. Kościelną z ul. Wybickiego Cel i uzasadnienie 1. Rozwój obszaru o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych mieszkańców 3. Poprawa bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów 4. Poprawa warunków komunikacji w centrum wsi z miejscem spotkań i wypoczynku oraz miejscami kultu religijnego 5. Wzrost atrakcyjności turystycznej 6. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 7. Promocja zdrowego trybu życia Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa Subkowy, okolicznych miejscowości, turyści Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 80 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW, RPO Karta nr 3 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - remont ciągów pieszych ul. Kościelnej, Wybickiego, Spółdzielczej Cel i uzadanienie 1. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców 3. Promowanie obszarów wiejskich 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej 5. Poprawa bezpieczeństwa pieszych 6. Komunikacja mieszkańców z miejscem spotkań i wypoczynku oraz miejscami kultu religijnego Przeznaczenie Miejsca publiczne ogólnodostępne na terenie sołectwa Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 600 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW, RPO 18 Karta nr 4 Nazwa Zagodposarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - budowę chodników na Os. Witosa Cel i uzasadnienie 1. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych 3. Promowanie obszarów wiejskich 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej Przeznaczenie Miejsca publiczne ogólnodostępne na terenie sołectwa Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 500 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW, RPO Karta nr 5 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - budowę miejsc spotkań i wypoczynku mieszkańców, -urządzanie i wyposażenie obiektów publicznych Cel i uzasadnienie 1. Rozwój obszaru o szczególnym znaczeniu dla mieszkańców, sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Obszar w centrum wsi wyznaczony w planie zagospodarowania na cele określone w zadaniu 2. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 3. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej 5. Promowanie obszarów wiejskich 6. Stworzenie miejsca dla bezpiecznego spędzenia wolnego czasu Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa Subkowy, okolicznych miejscowości, turyści Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 350 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW 19 Karta nr 6 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - remont ciągu pieszego łączącego ul. Kościelną z ul. Zamkową w celu skrócenia dojścia do miejsca spotkań i wypoczynku Cel i uzasadnienie 1. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych 3. Promowanie obszarów wiejskich 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej 5. Poprawa bezpieczeństwa pieszych 6. Komunikacja mieszkańców z miejscem spotkań oraz miejscami kultu religijnego Przeznaczenie Miejsca publiczne ogólnodostępne na terenie sołectwa Harmonogram realizacji 2009 - 2016 Kwota końcowa 50 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW, RPO i wypoczynku Karta nr 7 Nazwa Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez: - budowę “miasteczka rowerowego” w obszarze miejsc spotkań i wypoczynku Cel i uzasadnienie 1. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 2. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych 3. Promowanie obszarów wiejskich 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej Przeznaczenie Miejsca publiczne ogólnodostępne na terenie sołectwa Harmonogram realizacji 2008 – 2015: 2008 – dokumentacja kosztowa 04.2011 – budowa miasteczka rowerowego (m.in.: roboty ziemne, powierzchniowe, oświetlenie zewnętrzne, montaż znaków drogowych, oznaczeń poziomych) 04.2011 – wykonanie i montaż elementów promocyjnych, promocja 04.2011 – końcowe rozliczenie projektu 2011 – 2015 – monitorowanie i ewaluacja projektu Kwota końcowa 300 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, PROW 20 Karta nr 8 Nazwa Budowa infrastruktury oświetlenia ulicznego w nowych terenach inwestycyjnych Cel i uzasadnienie 1. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich, 2. Poprawa bezpieczeństwa miejsc publicznych Przeznaczenie Miejsca publiczne ogólnodostępne na terenie sołectwa Harmonogram realizacji 2008 - 2016 Kwota końcowa 250 tys zł Źródła finansowania Środki własne, ENERGII SA, inne pozyskane Karta nr 9 Nazwa Budowa wielofunkcyjnego boiska ze sztuczną nawierzchnią w ramach programu „Orlik 2012” Cel i uzasadnienie 1. Rozwój sportu 2. Zabezpieczenie czasu wolnego młodzieży 3. Integracja społeczeństwa 4. Poprawa warunków do uprawiania sportu Przeznaczenie Dzieci i młodzież, mieszkańcy gminy I sołectwa Harmonogram realizacji 2010 Kwota końcowa 1,25 mln zł Źródła finansowania Ministerstwo Sportu i Turystyki, budżet państwa, środki własne 21 Karta nr 10 Nazwa Zakup sceny przenośnej oraz wyposażenia dla potrzeb Domu Kultury Cel i uzasadnienie Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa Harmonogram realizacji 2011 - 2012 Kwota końcowa 60 tys. zł Źródła finansowania Środki PROW, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz środki własne Karta nr 11 Nazwa Cel i uzasadnienie Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków w aglomeracji Subkowy 1. 2. 3. 4. Poprawa podstawowych usług na obszarze sołectwa Wzrost lokalnego rozwoju społeczno – gospodarczego Poprawa warunków życia i prowadzenia działalności gospodarczej Poprawa stanu środowiska naturalnego Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa, zakłady użyteczności publicznej, firmy Harmonogram realizacji 2008 - 2016 Kwota końcowa 12 mln zł Źródła finansowania Środki własne, Regionalnego Programu Operacyjnego, Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 22 Karta nr 12 Nazwa Modernizacja boiska sportowego i urządzenie przestrzeni publicznej w otoczeniu obiektu poprzez budowę ciągu pieszego w ul. Sportowej, placu postojowego przy boisku oraz zagospodarowanie terenu zielonego z przeznaczeniem na skwer publiczny Cel i uzasadnienie 1. Aktywizacja I integracja społeczności lokalnej 2. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 3. Zaspokajanie potrzeb społecznych I kulturalnych 4. Wzrost atrakcyjności turystycznej I rekreacyjnej 5. Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich 6. Promocja zdrowego trybu życia Przeznaczenie Mieszkańcy sołectwa Subkowy, okolicznych miejscowości , turyści Harmonogram realizacji 2010 - 2016 Kwota końcowa 900 tys. zł Źródła finansowania Środki własne, RPO Przewodniczący Rady Gminy Jacek Lisewski 23
