Metodologia SPAN® Rynek kasowy

Izba Rozliczeniowa
Metodologia SPAN®
Rynek kasowy
projekt
wersja 2.1
25-06-2009r.
Spis treści
Spis treści ................................................................................................................................... 2
Wstęp ......................................................................................................................................... 3
1
Obliczanie ryzyka wg metodologii liquidation risk ......................................................... 4
1.1
Obliczanie ryzyka dla akcji .............................................................................................. 4
1.1.1
Przypisanie akcji do klas płynności ............................................................................ 4
1.1.2
Wyznaczenie bazy obliczeń ........................................................................................ 4
1.1.3
Obliczanie pośredniego liquidation risk ...................................................................... 6
1.1.4
Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami ...................................................... 7
1.1.5
Obliczanie ostatecznego liquidation risk .................................................................... 9
1.2 Obliczanie ryzyka dla obligacji ..................................................................................... 10
1.2.1
Przypisanie obligacji do klas duracji ........................................................................ 10
1.2.2
Wyznaczenie bazy obliczeń ...................................................................................... 10
1.2.3
Obliczanie pośredniego liquidation risk .................................................................... 12
1.2.4
Obliczanie depozytu za spread wewnątrz klasy....................................................... 13
1.2.5
Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami. ................................................... 14
1.2.6
Obliczanie ostatecznego liquidation risk. ................................................................. 15
2
Obliczanie wymagań depozytowych ............................................................................ 17
2.1 Depozyt zabezpieczający na portfel ............................................................................. 17
2.2 Depozyt zabezpieczający na uczestnika rozliczającego .............................................. 17
3
Wyrównanie do rynku ................................................................................................... 18
3.1 Obliczanie wyrównania do rynku ................................................................................. 18
3.2 Obliczanie przyjętej ceny referencyjnej ........................................................................ 18
Słownik pojęć ........................................................................................................................... 20
2
Wstęp
Niniejszy dokument opisuje metodologię obliczania wymagań depozytowych dla
uczestników rozliczających działających na regulowanym rynku kasowym rozliczanym
przez KDPW.
W zamyśle depozyty zabezpieczające obliczane dla rynku kasowego mają zabezpieczyć
stratę, która mogłaby wystąpić przy zamykaniu pozycji niewypłacalnego wobec KDPW
uczestnika.
Przyjęta przez KDPW metodologia zachowuje balans pomiędzy dwoma sformułowanymi
priorytetami:
- zapewnienie bezpieczeństwa rozliczeń
- ograniczenie kosztów prowadzenia działalności na rynku regulowanym
Zmiana dotychczasowej konstrukcji systemu zabezpieczania płynności wynika również z
potrzeby ujednolicenia metod stosowanych na rynku kasowym i terminowym, jak i
umożliwienia w przyszłości korzystania z funkcjonalności obniżenia wymagań
depozytowych dla zgrupowanych pozycji kasowych i terminowych.
Przyjętą metodologią jest metodologia SPAN® Liquidation Risk. Metodologia SPAN®
wyznacza standard przyjęty przez największe izby rozliczeniowe na świecie.
Wymagane zabezpieczenie od uczestnika rozliczającego składa się z dwóch składowych:
- depozyt zabezpieczający liquidation risk
- wyrównanie do rynku
Depozyt zabezpieczający liquidation risk obliczany jest w oparciu o metodologię SPAN®
dla instrumentów kasowych. Zarówno depozyt zabezpieczający, jaki i wyrównanie do rynku
są obliczane oddzielnie na poszczególnych uczestników rozliczających, tylko i wyłącznie w
odniesieniu do transakcji zawartych przez danego uczestnika rozliczającego na rynku
gwarantowanym i znajdujących się w cyklu rozliczenia.
Zadaniem depozytu jest pokryć zmianę wartości rozliczeniowej w założonym horyzoncie
czasu (jedno- lub dwudniowym) w wyniku wystąpienia niekorzystnej zmiany cen
rynkowych.
Zadaniem wyrównania do rynku dla transakcji kasowych jest zredukowanie ryzyka
rynkowego do ryzyka jednodniowego poprzez zabezpieczenie środków na pokrycie różnic
pomiędzy aktualną ceną referencyjną a ceną po jakiej została zawarta transakcja
(ekwiwalent wyrównania do rynku dla kontraktów futures).
3
1
Obliczanie ryzyka wg metodologii liquidation risk
1.1 Obliczanie ryzyka dla akcji
Obliczenia ryzyka wykonywane są na poziomie portfela. Na tym poziomie w każdym
instrumencie zostaje określona pozycja netto kupna lub pozycja netto sprzedaży.
W obliczeniach uwzględniane są tylko transakcje, których rozliczenie jest gwarantowane i
które nie są jeszcze rozliczone.
1.1.1 Przypisanie akcji do klas płynności
Klasa płynności jest zbiorem instrumentów, mieszczących się w określonym przedziale
płynności, dla których KDPW stosuje ujednolicone parametry ryzyka.
Algorytm klasyfikujący instrumenty do danej klasy bierze pod uwagę średnią płynność i
rodzaj instrumentu. KDPW ma prawo do zmiany przypisania instrumentu do klasy. Pełna
specyfikacja klas płynnościowych udostępniana jest uczestnikom na zakończenie dnia.
Na przykład.
Tabela 1-1 Przypisanie akcji do klas płynnościowych.
ISIN
PLAKCJA00001
PLAKCJA00002
PLAKCJA00003
PLAKCJA00024
PLAKCJA00025
PLAKCJA00036
PLAKCJA00037
PLAKCJA00048
Klasa płynności
LQ1
LQ1
LQ1
LQ2
LQ2
LQ3
LQ3
LQ4
1.1.2 Wyznaczenie bazy obliczeń
Najniższym poziomem, na którym wykonywane są obliczenia wymagań depozytowych jest
poziom klasy płynności w portfelu. Portfel na rynku kasowym jest zbiorem pozycji
znajdujących się w cyklu rozliczenia (transakcje już zawarte za pośrednictwem systemu
giełdowego, ale jeszcze nie rozliczone w KDPW), wyróżnionych poprzez to samo konto
podmiotowe.
1.1.2.1 Wycena pozycji netto wg instrumentów
W portfelu, w poszczególnych instrumentach mogą być zarejestrowane transakcje kupna
i/lub transakcje sprzedaży określonej liczby instrumentów przypisane do różnych klas
płynności.
Wartość pozycji w danym instrumencie wyznacza się mnożąc liczbę instrumentów netto
przez cenę odniesienia (kurs zamknięcia skorygowany w wyniku przeprowadzonych
operacji na papierze wartościowym).
Sumując wartość wycenionych pozycji w poszczególnych instrumentach w danej klasie
otrzymujemy wartość pozycji kupna (PK) i wartość pozycji sprzedaży (SP).
4
Tabela 1-2 Wyznaczanie PK i PS na klasy płynności.
Klasa
płynności
Instrument
Strona
Cena
Liczba
rynku
odniesienia PK w PLN
instrumentów
(B/S)
PLN
PLAKCJA00001 K
PLAKCJA00002 K
PLAKCJA00003 S
1500
200
100
23,2
62,9
148,5
PLAKCJA00024 K
PLAKCJA00025 S
500
2000
6,25
5,55
LQ3
PLAKCJA00036 K
PLAKCJA00037 S
600
800
31,3
34
Razem LQ3
LQ4
Razem LQ4
PLAKCJA00048 S
200
44,7
LQ1
Razem LQ1
LQ2
Razem LQ2
34 800,00
12 580,00
0,00
47 380,00
3 125,00
0,00
3 125,00
18 780,00
0,00
18 780,00
0,00
0,00
PS w PLN
0,00
0,00
14 850,00
14 850,00
0,00
11 100,00
11 100,00
0,00
27 200,00
27 200,00
8 940,00
8 940,00
1.1.2.2 Całkowita pozycja netto wg klas płynności
Całkowita pozycja netto obliczana jest na klasę płynności, jako wartość bezwzględna z
różnicy pomiędzy sumą wartości pozycji kupna a sumą wartości pozycji sprzedaży.
Wyznaczenie całkowitej pozycji netto dla portfela p w danej klasie k:
CPN pk
PK pk
PS pk
Wzór 1-1
gdzie:
CPN pk – całkowita pozycja netto dla portfela p w klasie k
PK pk – suma wartości pozycji kupna dla portfela p dla klasy k
PS pk – suma wartości pozycji sprzedaży dla portfela p dla klasy k
p – indeks portfela danego uczestnika rozliczającego
k – indeks klasy płynności
Tabela 1-3 Całkowita pozycja netto
Klasa płynności
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
PK
47 380,00
3 125,00
18 780,00
0,00
PS
14 850,00
11 100,00
27 200,00
8 940,00
|PK-PS|
32 530,00
7 975,00
8 420,00
8 940,00
1.1.2.3 Całkowita pozycja brutto wg klas płynności
5
Całkowita pozycja brutto obliczana jest na klasę płynności, jako suma sumy wartości pozycji
kupna i sumy wartości pozycji sprzedaży.
Wyznaczenie całkowitej pozycji brutto dla danego portfela p w klasie k:
CPBpk
PK pk
PS pk
Wzór 1-2
CPBpk - całkowita pozycja brutto dla portfela p w klasie k
Tabela 1-4 Całkowita pozycja brutto
Klasa płynności
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
PK
PS
47 380,00
3 125,00
18 780,00
0,00
14 850,00
11 100,00
27 200,00
8 940,00
PK+PS
62 230,00
14 225,00
45 980,00
8 940,00
1.1.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk
Pośrednie ryzyko rynkowe obliczane jest na podstawie wartości ryzyka rynkowego i
specyficznego na poziomie poszczególnych klas płynności w portfelu.
1.1.3.1 Ryzyko rynkowe
Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko zmiany ceny instrumentów w danej klasie płynności. Do
obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno.
Depozyt na ryzyko rynkowe obliczany jest wg wzoru:
DRR pk
yk
PK pk
PS pk
Wzór 1-3
gdzie:
DRRpk - depozyt na ryzyko rynkowe dla portfela p w klasie k
yk
- poziom ryzyka rynkowego dla klasy k
1.1.3.2 Ryzyko specyficzne
Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla
danej klasy płynności, zmienności ceny danego instrumenty, związanej z jego indywidualną
charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno.
Depozyt na ryzyko specyficzne obliczany jest wg wzoru:
6
DRSpk
xk
PK pk
PS pk
Wzór 1-4
gdzie:
DRS pk - depozyt na ryzyko specyficzne dla portfela p w klasie k
xk
- poziom ryzyka specyficznego dla klasy k
1.1.3.3 Pośredni liquidation risk
Wartość pośredniego liquidation risk dla portfela p w klasie k jest sumą wartości ryzyka
specyficznego i rynkowego.
Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wzoru:
DPLRpk
DPLPpk
DRRpk
DRSpk
Wzór 1-5
- depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k
Tabela 1-5 Przykładowe wartości parametrów y i x
Klasa płynności
y (ryzyko rynkowe)
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
x (ryzyko specyficzne)
5%
7%
7%
10%
3%
4%
4%
5%
Tabela 1-6 Przykładowe obliczenie wartości depozytu na pośredni liquidation risk
Klasa
y%
płynności [1]
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
5%
7%
7%
10%
x%
[2]
pozycja
netto
[3]
pozycja
brutto
[4]
3%
4%
4%
5%
32 530,00
7 975,00
8 420,00
8 940,00
62 230,00
14 225,00
45 980,00
8 940,00
ryzyko
ryzyko
ryzyko
rynkowe specyficzne pośrednie
[5]=[1]*[3] [6]=[2]*[4] [7]=[5]+[6]
1 626,50
558,25
589,40
894,00
1 866,90
569,00
1 839,20
447,00
3 493,40
1 127,25
2 428,60
1 341,00
1.1.4 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami
Kredyt za spread pomiędzy klasami pozwala zmniejszyć pośredni liquidation risk poprzez
uwzględnienie istnienia korelacji pomiędzy różnymi klasami płynności.
Do obliczenia wartości kredytu za spread pomiędzy klasami wykorzystywany jest, ustalany
przez KDPW parametr crt oraz wartość całkowitej pozycji netto w poszczególnych klasach.
Aby obliczyć wartość kredytu należy posłużyć się tabelą priorytetów spreadów kredytowych
ustalaną przez KDPW.
Kredyt może być przyznany wyłącznie w stosunku do całkowitych pozycji netto, które mają
przeciwne strony rynku, tzn. jeśli spread dotyczy dwóch pozycji i jedna z nich jest pozycją
netto kupna to druga musi być pozycją netto sprzedaży.
7
Powyższe wynika z założenia, że portfel który ma pozycję netto kupna w jednej klasie, a
pozycję netto sprzedaży w drugiej klasie jest mniej narażony na ryzyko niż portfel, który ma
pozycje netto w obu klasach po tej samej stronie rynku (w przypadku spadku całego rynku
straty na pozycji netto kupna są w części równoważone przez zyski na pozycji netto
sprzedaży).
Kredyt obliczany jest wg następującej formuły:
KSPK k 1; k 2
KSPK k1 ; k 2
crtk1 / k2
k
crt k1 / k2
pk
pk
min PK
PS pk ; PK
1
PS pk
Wzór 1-6
2
- kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k1 i k2
- współczynnik kredytowy dla klas k1 i k2
- indeks klasy płynności
Zasady:
 Całkowite pozycje netto w klasach k1 i k2 muszą być przeciwstawne.
 KDPW określa tabelę dopuszczalnych par klas, dla których przyznawany jest
kredyt, wartość kredytu oraz kolejność kredytowania poszczególnych par.
 Jeśli w danej klasie pozostała niewykorzystana do kredytu całkowita pozycja
netto to jest do niej szukana następna przeciwna całkowita pozycja netto
zgodnie z tabelą priorytetów określoną przez KDPW.
Uwaga: przyznany kredyt za spread pomiędzy klasami dotyczy każdej z nóg spreadu
Tabela 1-7 Tabela priorytetów spreadów.
Klasa
Priorytet
płynności a
1
2
3
LQ1
LQ2
LQ1
Strona
rynku a
Klasa
płynności
b
A
A
A
LQ2
LQ3
LQ3
Strona
Wspł.
rynku b Kredytowy
B
B
B
2,50%
3,50%
3,00%
Tabela 1-8 Pozycje netto w klasach płynności
Całkowita
Całkowita
Klasa płynności pozycja netto pozycja netto
kupna
sprzedaży
LQ1
32 530,00
0,00
LQ2
0,00
7 975,00
LQ3
0,00
8 420,00
LQ4
0,00
8 940,00
Tabela 1-9 Pozycje dostępne dla spreadów.
Klasa
płynności
Całkowita pozycja netto kupna
Pozycje dostępne dla priorytetów
1
2
3
reszta
8
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
32 530,00 24 555,00 24 555,00 16 135,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Całkowita pozycja netto sprzedaży
Klasa
płynności
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
Pozycje dostępne dla priorytetów
1
2
3
reszta
0,00
7 975,00
8 420,00
8 940,00
0,00
0,00
8 420,00
8 940,00
0,00
0,00
8 420,00
8 940,00
0,00
0,00
0,00
8 940,00
Tabela 1-10 Wartość kredytu dla spreadów
Pozycja netto
kupna (K)
Priorytet
1 LQ1/LQ2
2 LQ2/LQ3
3 LQ1/LQ3
Pozycja netto
sprzedaży (S)
32 530,00
0,00
24 555,00
7 975,00
8 420,00
8 420,00
Min(K;S)
7 975,00
0,00
8 420,00
Wartość
kredytu
-199,38
0,00
-252,60
Tabela 1-11 Wartość kredytu dla klas płynności
Klasa
płynności
Wartość kredytu
LQ1
LQ2
LQ3
-451,98
-199,38
-252,60
1.1.5 Obliczanie ostatecznego liquidation risk
Ostateczny liquidation risk w portfelu p, w klasie k jest równy pośredniemu liquidation risk
pomniejszonemu o przyznany kredyt dotyczący danej klasy.
Depozyt na ostateczny liquidation risk obliczany jest wg wzoru:
DOLRpk
DOLR pk
DPLRpk
KSPK pk
DPLRpk
KSPK pk
Wzór 1-7
- depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p w klasie k
- depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k
- kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k
Tabela 1-12 Obliczenie ostatecznego liquidation risk
9
Klasa
płynności
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
1.2
ostateczny
ryzyko
Wartość
Liquidation
pośrednie kredytu
Risk
3 493,40 -451,98
1 127,25 -199,38
2 428,60 -252,60
1 341,00
0,00
Wszystkie klasy
3 041,43
927,88
2 176,00
1 341,00
7 486,30
Obliczanie ryzyka dla obligacji
Obliczenia ryzyka wykonywane są na poziomie portfela. Na tym poziomie w każdym
instrumencie występować może pozycja netto kupna lub pozycja netto sprzedaży.
1.2.1 Przypisanie obligacji do klas duracji
Każda obligacja przypisywana jest do klasy duracji na podstawie wartości wskaźnika
modified duration oraz przyznanej klasie ratingu (opcja). Przypisanie jest wykonywane
automatycznie na koniec dnia. KDPW ma prawo zmienić przypisanie obligacji biorąc pod
uwagę charakterystykę ryzyka. KDPW podaje do wiadomości przypisanie poszczególnych
obligacji do klas duracji.
Tabela 1-13 Tablica klas duracji.
Modified duration
(-0,1)
<1;4)
<4;….)
Klasa 1
DR1
DR2
DR3
Rating
Klasa 2
DR4
DR5
DR6
Klasa 3
DR7
DR8
DR9
Tabela 1-14 Przypisanie obligacji do klas duracji
Instrument
OK0806
OK1206
XYZOB1206
PS0608
DS0509
DS1110
DS1015
Klasa
duracji
DR1
DR1
DR1
DR2
DR2
DR3
DR3
1.2.2 Wyznaczenie bazy obliczeń
Bazą obliczeń są pozycje zapisane w danym portfelu i w danej klasie duracji.
10
1.2.2.1 Wycena pozycji netto wg instrumentów
Na poziomie portfela, w danej klasie duracji, w poszczególnych instrumentach mogą być
zarejestrowane transakcje kupna i/lub transakcje sprzedaży określonej liczby
instrumentów.
Wartość pozycji w danym instrumencie wyznacza się mnożąc liczbę instrumentów przez
wartość nominalną obligacji, wskaźnik modified duration podany przez KDPW przeliczony
na liczbę dni przy uwzględnieniu 365 dniowego roku i przez cenę odniesienia.
Sumując wartość wycenionych pozycji w poszczególnych instrumentach w danej klasie
duracji otrzymujemy wartość pozycji kupna (PK) i wartość pozycji sprzedaży (PS).
Tabela 1-15 Wyznaczenie wartości pozycji w klasie duracji.
Strona
Cena
Liczba
Modified
Instrument rynku
odniesienia
instrumentów duration
(K/S)
PLN
OK0806
OK1206
XYZOB1206
K
K
S
100
15
10
0,52
0,84
0,84
977,5
963,5
962,5
PS0608
DS0509
K
S
50
100
2,25
2,88
1029,5
1041,0
DS1015
DS1110
K
S
50
90
7,24
4,11
1101,0
1049,5
PK w PLN
50 615,76
12 116,34
0,00
62 732,10
115 783,49
0,00
115 783,49
398 471,53
0,00
398 471,53
PS w PLN
0,00
0,00
8 069,18
8 069,18
0,00
299 750,98
299 750,98
0,00
388 171,24
388 171,24
1.2.2.2 Całkowita pozycja netto w klasie duracji.
Całkowita pozycja netto obliczana jest na klasę duracji, jako wartość bezwzględna z różnicy
pomiędzy sumą wartości pozycji kupna a sumą wartości pozycji sprzedaży.
Wyznaczenie całkowitej pozycji netto dla portfela p w danej klasie k:
CPN pk PK pk PS pk
Wzór 1-8
gdzie:
CPN pk - całkowita pozycja netto dla portfela p w klasie k
PK pk – suma wartości pozycji kupna dla portfela p dla klasy k
PS pk – suma wartości pozycji sprzedaży dla portfela p dla klasy k
p - indeks portfela danego uczestnika rozliczającego
k - indeks klasy duracji
Tabela 1-16 Wyznaczenie pozycji netto.
Klasa duracji
PK
DR1
DR2
62 732,10
115 783,49
PS
PK-PS
8 069,18
54 662,92
299 750,98 -183 967,49
|PK-PS|
54 662,92
183 967,49
11
DR3
398 471,53
388 171,24
10 300,29
10 300,29
1.2.2.3 Całkowita pozycja brutto wg klas duracji
Całkowita pozycja brutto obliczana jest na klasę duracji, jako suma sumy wartości pozycji
kupna i sumy wartości pozycji sprzedaży.
Wyznaczenie całkowitej pozycji brutto dla danego portfela p w klasie k:
CPBpk
PK pk
PS pk
Wzór 1-9
CPBpk - całkowita pozycja brutto dla portfela p w klasie k
Tabela 1-17 Całkowita pozycja brutto
Klasa duracji
DR1
DR2
DR3
PK
PS
62 732,10
115 783,49
398 471,53
8 069,18
299 750,98
388 171,24
PK+PS
70 801,28
415 534,47
786 642,77
1.2.3 Obliczanie pośredniego liquidation risk
Pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wartości ryzyka rynkowego i
specyficznego na poziomie poszczególnych klas duracji w portfelu.
W obliczeniach uwzględniane są tylko transakcje, których rozliczenie jest gwarantowane i
które nie są jeszcze rozliczone.
1.2.3.1 Ryzyko rynkowe
Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko równomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej
klasie duracji. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który
jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno.
Depozyt na ryzyko rynkowe obliczany jest wg wzoru:
DRR pk
yk
PK pk
PS pk
Wzór 1-10
gdzie:
DRRpk - depozyt na ryzyko rynkowe dla portfela p w klasie k
yk
- poziom ryzyka rynkowego dla klasy k
1.2.3.2 Ryzyko specyficzne
Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla
danej klasy duracji, zmienności danego instrumenty, związanej z jego indywidualną
12
charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno.
Depozyt na ryzyko specyficzne obliczany jest wg wzoru:
DRSpk
xk
PK pk
PS pk
Wzór 1-11
gdzie:
DRS pk - depozyt na ryzyko specyficzne dla portfela p w klasie k
xk
- poziom ryzyka specyficznego dla klasy k
1.2.3.3 Pośredni liquidation risk
Wartość pośredniego liquidation risk dla portfela p w klasie k jest sumą wartości ryzyka
specyficznego i rynkowego.
Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest na podstawie wzoru:
DPLRpk
DRRpk
DRSpk
Wzór 1-12
DPLRpk - depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k
Tabela 1-18 Przykładowe wartości parametrów y i x
Klasa duracji
y (ryzyko rynkowe)
x (ryzyko specyficzne)
DR1
DR2
DR3
0,15%
0,20%
0,20%
0,30%
0,35%
0,40%
Tabela 1-19 Przykładowe obliczenie wartości depozytu na pośredni liquidation risk
całkowita całkowita
ryzyko
ryzyko
ryzyko
Klasa y %
x%
pozycja
pozycja
rynkowe specyficzne pośrednie
duracji [1]
[2]
netto
brutto
[5]=[1]*[3] [6]=[2]*[4] [7]=[5]+[6]
[3]
[4]
DR1 0,15% 0,30% 54 662,92 70 801,28
81,99
212,40
294,40
DR2 0,20% 0,35% 183 967,49 415 534,47
367,93
1 454,37 1 822,31
DR3 0,20% 0,40% 10 300,29 786 642,77
20,60
3 146,57 3 167,17
1.2.4 Obliczanie depozytu za spread wewnątrz klasy.
Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest w celu zabezpieczenia ryzyka
nierównomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Depozyt jest
obliczany w stosunku do obu pozycji tworzących spread w danej klasie (PK i PS).
Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest wg wzoru:
DSWK
pk
dep k min PK pk ; PS pk
Wzór 1-13
13
DSWKpk
dep k
- depozyt za spread wewnątrz klasy k
- poziom depozytu za spread wewnątrz klasy k
Tabela 1-20 Poziom depozytu za spread wewnątrzklasy
Klasa duracji
depozyt za spread
wewnątrz klasy
DR1
DR2
DR3
0,15%
0,20%
0,20%
Tabela 1-21 Obliczenie depozytu za spread wewnątrz klasy
Klasa duracji min(|PK|;|PS|)
DR1
DR2
DR3
depozyt za
spread
8 069,18
115 783,49
388 171,24
12,1
231,57
776,34
1.2.5 Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami.
Obliczanie kredytu za spread pomiędzy klasami pozwala na redukcję pośredniego liquidation
risk poprzez uwzględnienie faktu występowania korelacji pomiędzy pozycjami w różnych
klasach duracji.
Kredyt może być przyznany wyłącznie w stosunku do całkowitych pozycji netto, które mają
przeciwne strony rynku, tzn. jeśli spread dotyczy dwóch pozycji i jedna z nich jest pozycją
netto kupna, to druga musi być pozycją netto sprzedaży.
Powyższe wynika z założenia, że portfel który ma pozycję netto kupna w jednej klasie, a
pozycję netto sprzedaży w drugiej klasie, jest mniej narażony na ryzyko niż portfel, który
ma pozycje netto w obu klasach po tej samej stronie rynku (w przypadku spadku całego
rynku straty na pozycji netto kupna są w części równoważone przez zyski na pozycji netto
sprzedaży).
Kredyt obliczany jest wg następującej formuły:
KSPK k 1; k 2
KSPK k1 ; k 2
crtk1 / k2
k
pk
pk
crt k1 / k2
min PK
PS pk ; PK
1
PS pk
2
Wzór 1-14
- kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k1 i k2
- współczynnik kredytowy dla klas k1 i k2
- indeks klasy
Zasady:
 Całkowite pozycje netto w klasach k1 i k2 muszą być przeciwstawne.
 KDPW określa tabelę dopuszczalnych par klas, dla których przyznawany jest
kredyt, wartość kredytu oraz kolejność kredytowania poszczególnych par.
14
 Jeśli w danej klasie pozostała niewykorzystana do kredytu całkowita pozycja
netto to jest do niej szukana następna przeciwna całkowita pozycja netto
zgodnie z tabelą priorytetów określoną przez KDPW.
Uwaga: przyznany kredyt za spread pomiędzy klasami dotyczy każdej z nóg spreadu
Tabela 1-22 Współczynnik kredytowy dla klas duracji.
Priorytet
Klasa duracji
a
Strona
rynku a
Klasa
duracji b
1
DR2
A
DR3
Strona
Wspł.
rynku b Kredytowy
B
0,10%
Tabela 1-23 Wyznaczenie pozycji netto w klasach.
Klasa płynności
Całkowita pozycja Całkowita pozycja
netto kupna
netto sprzedaży
DR2
DR3
0,00
10 300,29
183 967,49
0,00
Tabela 1-24 Obliczenie wartości kredytu.
Priorytet
1 DR2/DR3
Całkowita
pozycja netto
kupna (K)
Całkowita
pozycja netto
sprzedaży (S)
10 300,29
183 967,49
Min(K;S)
Wartość
kredytu
10 300,29
-10,30
1.2.6 Obliczanie ostatecznego liquidation risk.
Depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p, w klasie k jest równe depozytowi na
pośredni liquidation risk dla danej klasy pomniejszonemu o przyznany kredyt dotyczący
danej klasy i powiększonemu o wymagany depozyt za spread w danej klasie.
DOLRpk
DPLRpk
KSPK pk
DSWK pk
Wzór 1-15
DOLR pk
DPLRpk
- depozyt na ostateczny liquidation risk w portfelu p w klasie k
- depozyt na pośredni liquidation risk dla portfela p w klasie k
KSPK pk
- kredyt za spread pomiędzy klasami w portfelu p dla klasy k
DSWK pk
- depozyt za spread wewnątrz klasy k w portfelu p
15
Tabela 1-25 Obliczenie ostatecznego liquidation risk.
Klasa
duracji
DR1
DR2
DR3
ryzyko
pośrednie
294,40
1 822,31
3 167,17
depozyt
za
spread
kredyt
za
spread
12,10
0,00
231,57
-10,30
776,34
-10,30
Wszystkie klasy
ostateczny
liquidation
risk
306,50
2 043,58
3 933,21
6 283,28
16
2
2.1
Obliczanie wymagań depozytowych
Depozyt zabezpieczający na portfel
Całkowity liquidation risk stanowi wymagany depozyt zabezpieczający na portfel i jest równy
sumie:
depozytów na ostateczny liquidation risk dla poszczególnych klas płynnościowych
depozytów na ostateczny liquidation risk dla poszczególnych klas duracji
DZP p
DCLR p
DOLR pk
k
DZPp
DCLRp
p
k
DPLR pk
KSPK pk
DSWK
pk
Wzór 2-1
k
- depozyt zabezpieczający dla portfela p
- całkowity liquidation risk
- indeks portfela danego uczestnika rozliczającego
- indeks klasy (płynności lub duracji)
Tabela 2-1 Obliczenie depozytu zabezpieczającego portfel.
ostateczny
Klasa
Liquidation
płynności/duracji
Risk
LQ1
LQ2
LQ3
LQ4
3 041,43
927,88
2 176,00
1 341,00
307,62
2 043,96
3 933,86
13 771,75
DR1
DR2
DR3
Portfel
2.2
Depozyt zabezpieczający na uczestnika rozliczającego
Wymagany depozyt zabezpieczający pozycje w rozliczeniu dla danego uczestnika
rozliczającego jest równy sumie depozytów zabezpieczających obliczonych dla wszystkich
portfeli uczestnika rozliczającego.
DZU
DZP p
Wzór 2-2
p
DZU - depozyt zabezpieczający dla uczestnika rozliczającego
17
3
Wyrównanie do rynku
3.1 Obliczanie wyrównania do rynku
Wyrównanie do rynku jest obliczane jako różnica pomiędzy wartością pozycji w cyklu
rozliczenia rewaluowaną do rynku a wartością rozliczenia wynikającą z zawartej transakcji.
Wyrównanie do rynku obliczane jest wyłącznie na transakcje będące w cyklu rozliczenia.
Obliczanie wyrównania do rynku dla portfela p, dla instrumentu:
WR pi
WROZ pi
WR pi
B pi
S pi * ci
Wzór 3-1
– wyrównanie do rynku dla portfela p, papieru wartościowego i
–
iloczyn
liczby
papierów
wartościowych
i
WROZ pi
kupowanych/sprzedawanych dla portfela p i ceny jednostkowej z transakcji (dla
transakcji kupna jest to wartość ujemna)
– przyjęta cena referencyjna papieru wartościowego
ci
– liczba kupowanych/sprzedawanych papierów wartościowych
B pi , S pi
Obliczanie wyrównania do rynku WR p na portfel p uczestnika rozliczającego odbywa się na
podstawie wzoru:
WR p
WR pi ,
Wzór 3-2
i
Wartość wymaganego do pokrycia wyrównania do rynku WR od uczestnika rozliczającego
wyraża się wzorem :
WR
min WR p ,0
Wzór 3-3
p
3.2
Obliczanie przyjętej ceny referencyjnej
Cena referencyjna transakcji, wykorzystywana do obliczania wyrównania do rynku może być
korygowana na podstawie zestawu parametrów. Korygowanie ceny ma na celu
zabezpieczenie przewidywanego wyrównania do rynku dla danego papieru wartościowego.
Możliwe są następujące sytuacje:
1. Papier wartościowy w dniu obliczeń był notowany
procentowa zmiana ceny w stosunku do poprzedniej ceny referencyjnej
przekracza n%
ck co 1 cd 1
Wzór 3-4
cs co 1 cu1
- przyjęta cena referencyjna kupna
ck
cs
- przyjęta cena referencyjna sprzedaży
co
- cena ostatniej transakcji
cd 1
- wskaźnik zmniejszający cenę
18
cu 1
- wskaźnik zwiększający cenę
n%
- wskaźnik ograniczający poziom straty
procentowa zmiana ceny w stosunku do poprzedniej ceny referencyjnej nie
przekracza n%
Wzór 3-5
ck cs co
2. Papier wartościowy w dniu obliczeń nie był notowany
ck co 1 cd 2
Wzór 3-6
cs co 1 cu 2
cd 2
- wskaźnik zmniejszający cenę
cu 2
- wskaźnik zwiększający cenę
KDPW ustala i dystrybuuje wartości parametrów n, cu 1 , cu 2 , cd 1 , cd 2 .
19
Słownik pojęć
Całkowita pozycja netto
Obliczana na poziomie klasy płynności lub duracji jako różnica pomiędzy całkowitą pozycją
kupna i całkowitą pozycją sprzedaży. Pozycje wyceniane są za pomocą ceny referencyjnej i
z użyciem parametru modified duration (w przypadku obligacji).
Cena referencyjna
Kurs zamknięcia skorygowany o wynik operacji na papierach wartościowych.
Depozyt na ostateczny liquidation risk
Depozyt na ostateczny liquidation risk obliczany jest wg wzorów:
Akcje:
Depozyt na ostateczny liquidation risk = depozyt na pośredni liquidation risk + kredyt za
spread pomiędzy klasami (<0)
Obligacje
Depozyt na ostateczny liquidation risk = depozyt na pośredni liquidation risk + depozyt za
spread wewnątrz klasy +kredyt za spread pomiędzy klasami (<0)
Depozyt na pośredni liquidation risk
Depozyt na pośredni liquidation risk obliczany jest jako suma depozytu na ryzyko rynkowe i
depozytu na ryzyko specyficzne.
Depozyt na ryzyko rynkowe
Akcje:
Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko zmiany ceny instrumentów w danej klasie płynności. Do
obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno.
Obligacje:
Ryzyko rynkowe wyraża ryzyko równomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej
klasie duracji. Do obliczenia depozytu na wartość ryzyka rynkowego służy parametr yk, który
jest specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno.
Depozyt na ryzyko specyficzne
Akcje:
Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla
danej klasy płynności, zmienności ceny danego instrumenty, związanej z jego indywidualną
charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy płynności osobno.
Obligacje:
Ryzyko specyficzne uwzględnia ryzyko związane z możliwością odmiennej, od założonej dla
danej klasy duracji, zmienności danego instrumentu związanej z jego indywidualną
charakterystyką. Do obliczenia depozytu na ryzyko specyficzne służy parametr xk, który jest
specyfikowany przez KDPW dla każdej klasy duracji osobno
Depozyt za spread wewnątrz klasy
Depozyt za spread wewnątrz klasy obliczany jest, aby zabezpieczyć ryzyko
nierównomiernego przesunięcia krzywej dochodowości w danej klasie duracji. Depozyt jest
obliczany w stosunku do pozycji będącej w spreadzie. Obliczany wyłącznie dla obligacji.
20
Klasa duracji
Zbiór obligacji (i porównywalnych instrumentów) posiadających zbliżoną charakterystykę
ryzyko wyrażone poprzez podobną wartość parametru modified duration oraz ratingu.
Klasa płynności
Zbiór akcji (i porównywalnych instrumentów) posiadających zbliżone charakterystyki i
płynności.
Kredyt za spread pomiędzy klasami
Dla akcji:
Jest to kredyt, który pozwala pomniejszyć obliczony pośredni liquidation risk poprzez
uwzględnienie faktu istnienia korelacji pomiędzy dwiema różnymi klasami płynności.
Kredyt dotyczy obu klas tworzących spread.
Dla obligacji:
Jest to kredyt, który pozwala pomniejszyć obliczony pośredni liquidation risk poprzez
uwzględnienie faktu istnienia korelacji pomiędzy dwoma różnymi klasami duracji. Kredyt
dotyczy obu klas tworzących spread.
Modified duration
Miara wrażliwości ceny obligacji na zmianę stopy procentowej.
Parametry ryzyka
Parametry ustalane przez KDPW do obliczenia wymagań depozytowych. Obejmują:
- poziom ryzyka rynkowego i specyficznego (y i x)
- poziom depozytu za spread wewnątrz klasy
- współczynnik kredytowy na spread pomiędzy klasami
- wskaźniki zmniejszające/zwiększające cenę referencyjną
- wskaźnik ograniczający poziom straty
Portfel na rynku kasowym
Zbiór pozycji znajdujących się w cyklu rozliczenia (transakcje już zawarte za
pośrednictwem systemu giełdowego, ale jeszcze nie rozliczone w KDPW), wyróżnionych
poprzez to samo konto podmiotowe.
Rating
Rating wydany przez agencję ratingową lub rating wewnętrzny.
Spread pomiędzy klasami
Układ pozycji w dwóch różnych klasach, taki że całkowita pozycja netto w pierwszej klasie
jest po przeciwnej stronie rynku niż całkowita pozycja netto w drugiej klasie.
Spread wewnątrz klasy
Każdy układ pozycji w 1 klasie duracji, dla której można wyróżnić pozycje kupna i pozycje
sprzedaży.
Wymaganie depozytowe
Wraz z wyrównaniem do ryku zabezpiecza straty, jakie może ponieść KDPW w wyniku
zamykania pozycji niewypłacalnego wobec KDPW uczestnika rozliczającego. Obliczane
jako suma całkowitego liquidation risk dla wszystkich portfeli uczestnika rozliczającego.
21
Wyrównanie do rynku
Wyrównanie do rynku jest różnicą pomiędzy wartością pozycji w cyklu rozliczenia
rewaluowaną do rynku a wartością rozliczenia wynikającą z zawartej transakcji.
22