Strażak - czyli jak gromada zuchowa została drużyną strażacką

pwd. Magdalena Ciesiółka
HUFIEC PLESZEW
STRAśAK
CZYLI JAK GROMADA ZUCHOWA ZOSTAŁA DRUśYNĄ STRAśACKĄ.
StraŜacy.
Tru-tu, tru-tu! Trutu, tutu!
StraŜ ogniowa mknie co tchu.
Trutu, tu-u! Trutu, tu-tu!
JuŜ za chwilę będzie tu.
Pędzi straŜ ogniowa.
Pod kołami dudni bruk.
Jadą chłopcy dom ratować.
Ogień to straŜacki wróg.
(sł. Cz. Janczarski)
Na początku musimy zadać sobie pytanie, czy sprawność „straŜak” spełni
oczekiwania naszych zuchów, czy wykazują zainteresowanie tym bohaterskim
zawodem, i czy na pewno mamy moŜliwość ukazania zuchom dokładnie pracy
straŜaków (chodzi o naszą wiedzę i ewentualnie dostęp do remizy - im bliŜej, tym
lepiej!).
Regulamin sprawności:
1) Byliśmy w remizie straŜackiej, gdzie oglądaliśmy sprzęt i rozmawialiśmy
z komendantem lub straŜakami.
2) Urządziliśmy własną remizę straŜacką.
3) Pełniliśmy dyŜur w naszej remizie.
4) Zorganizowaliśmy ćwiczenia lub manewry straŜackie.
5)
Bawiliśmy się w szkołę oficerów poŜarnictwa. ZłoŜyliśmy egzamin na
kolejne stopnie straŜackie.
6) Uczestniczyliśmy w szkoleniu przeciwpoŜarowym.
7) Zorganizowaliśmy patrole sprawdzające zabezpieczenie
przeciwpoŜarowe w szkole, domach, zuchówce.
8) Wykonaliśmy plakaty przeciwpoŜarowe, rozwiesiliśmy je na naszym
osiedlu, w miasteczku.
9) Uczestniczyliśmy w akcji zabezpieczania lasu przed poŜarem (zbieranie
szkła, śmieci).
10) Uczestniczyliśmy w akcji ewakuacyjnej-alarmie przeciwpoŜarowym.
StraŜak (ochotnik i zawodowiec) jest zawsze gotowy nieść pomoc innym, jest
zręczny, odwaŜny, opanowany, dzielny, zwinny i wytrzymały. Pamiętajmy jednak, o
tym, Ŝe straŜak gasi poŜary, ale równieŜ pomaga w sytuacjach awaryjnych,
klęskach Ŝywiołowych, w wypadkach samochodowych.
Musimy się postarać, aby i nasze zuchy nabyły postawę godną prawdziwego
straŜaka, były gotowe spieszyć z pomocą innym, ostroŜnie posługiwały się ogniem.
Zuch „straŜak” zna równieŜ numer telefonu do straŜy poŜarnej, umie odpowiednio
zawiadomić o wypadku.
Atutem będzie, jeśli zuch takŜe nauczy się udzielać pierwszej pomocy (np. w
przypadku skaleczenia, oparzenia).
Mój pomysł na listę obecności podczas zdobywania sprawności
„StraŜak”:
Gromada otrzymała w prezencie manierki straŜackie, kaŜdy zuch podpisał swoją
manierkę imieniem, na początku zbiórki obecne zuchy stawiały manierki w
umówionym miejscu (moŜemy wykorzystać równieŜ rekwizyty własnoręcznie
zrobione-hełmy, sikawki). Na zakończenie zbiórki zuchy odkładają rekwizyty na
wyznaczone miejsce.
Przykładowe zbiórki cyklu sprawności STRAśAK
ZBIÓRKA 1. Byliśmy w remizie, rozmawialiśmy ze straŜakami.
Odwiedziny w remizie stwarzają nam moŜliwość dokładnego przyjrzenia się pracy
bohaterów sprawności (konkretną bazę wiadomości do przygotowywania
kolejnych zbiórek). Jeśli nam się uda, moŜemy nawiązać bliski kontakt ze straŜą,
moŜe pozwolą przeprowadzić kilka zbiórek w prawdziwej remizie, albo
zorganizują (oczywiście z naszą pomocą) mini ćwiczenia straŜackie.
Z pewnością będąc w remizie w wielkim mieście zobaczymy inne wyposaŜenie,
aniŜeli remizy na wsi. Charakterystyczne dla wszystkich straŜaków są m. in. hełm,
sikawka, bosak, drabina, wóz straŜacki.
Warto na odwiedziny umówić się wcześniej, straŜacy przygotowani na nasze
przyjście mogą nas czymś zaskoczyć (np. krótkim pokazem gaszenia poŜaru).
Właściwie przebieg tej zbiórki zaleŜy od straŜaków, którzy nas przyjmą.
Miłym zakończeniem naszej wizyty będą podziękowania wykonane przez zuchy.
Krąg rady: zuchy decydują, Ŝe będą zdobywać sprawność „straŜaka”.
StraŜacki okrzyk:
StraŜak Sam- robi wszystko za dwóch!!!
Sam- to prawdziwy zuch!!!
ZBIÓRKA 2. Budujemy remizę straŜacką.
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki.
Zbiórki sprawności „straŜak” moŜemy rozpoczynać apelem typowym dla słuŜb
mundurowych.
Na pierwszej zbiórce powołujemy zamiast szóstek-patrole, gromada zostaje
druŜyną straŜaków.
Przykłady nazw szóstek:
Ogniomistrze, sikawkowi, ….
2. Gawęda.
Gawęda-pogadanka, zuchy wykaŜą się wiedzą o straŜakach, powiedzą, jakie są
najwaŜniejsze cechy straŜaków, co robią straŜacy, co ich najbardziej interesuje
w tym zawodzie.
3. Majsterka.
Budujemy remizę straŜacką, wykonujemy straŜackie rekwizyty tj.: hełm, sikawka,
wóz, drabina, i inne.
4. Zabawa.
Murarz. Wyznaczamy niezbyt duŜy teren(prostokąt), pośrodku zostaje wybrany
murarz, po jednej stronie pozostałe zuchy. Na umówiony znak zuchy przebiegają
na drugą stronę prostokąta. Zadaniem murarza jest przechwycenie jak
największej liczby uczestników, przechwycone zuchy dołączają do niego, budują
mur przeszkadzający.
5. Piosenka.
Wspólnie z zuchami układamy słowa i melodię, piosenka ta ma nam towarzyszyć aŜ
do końca cyklu sprawności.
6. Obrzędowe zakończenie zbiórki.
ZBIÓRKA 3. Bawimy się w szkołę oficerów poŜarnictwa. Zdobywamy
odpowiednie kwalifikacje.
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki.
Apel - wprowadzamy zuchy w tajniki musztry zuchowej (tu na potrzeby
sprawności straŜackiej).
2. Gawęda - seans filmowy.
Wybieramy z dostępnych źródeł odpowiedni materiał, bohaterem gawędy moŜe
zostać straŜak Sam, znany z wieczorynek. Dobrym rozwiązaniem będzie takŜe
przeczytany fragment ksiąŜki, opowiadanie o straŜaku (polecam „Jak Wojtek
został straŜakiem”- C. Janczarski).
3. Krąg rady.
DruŜynowy proponuje zabawę w szkołę oficerów poŜarnictwa. W trakcie rozmowy
omawiane są poszczególne osoby, biorące udział w zabawie. Określamy ich cechy i
zadania, dobieramy osoby do ról. Dowódca druŜyny - druŜynowy,
Zastępca- przyboczny,
Dowódcy roty - szóstkowi,
StraŜacy - pozostałe zuchy,
Dyspozytor straŜy - wybrany zuch, ktoś odpowiedzialny, jeśli kogoś takiego nie
znajdziemy to role tą przyjmie druŜynowy lub przyboczny.
4. Zabawa tematyczna.
Następuje przydział zadań, dowódca dowodzi, wydaje polecenia, prowadzi
szkolenia.
Zastępca - kontroluje i nadzoruje pracę rot, współpracuje z dyspozytorem, takŜe
uczy straŜaków niezbędnych wiadomości.
Dowódcy rot składają raporty dotyczące pracy zespołów.
Dyspozytor - przyjmuje wezwania, wysyła zespoły straŜy do wypadku.
StraŜacy udzielają pomocy, gaszą poŜary, itp.
Zuchy wykorzystują wykonane przez siebie rekwizyty, same podejmują decyzje
dotyczące wypadków, same przyjmują zadania, spontanicznie udzielają pomocy.
Zabawa tematyczna nie musi trzymać się Ŝadnego scenariusza, kierowanie nią
będzie jedynie polegało na wydawaniu poleceń, informowaniu o wypadkach.
DruŜynowy nie moŜe w trakcie zabawy pouczać, krytykować.
5. Krąg rady.
Zastanawiamy się nad trudem pracy straŜaków, wymieniamy uwagi dotyczące
przebiegu zabawy.
6. Obrzędowe zakończenie zbiórki. Piosenka straŜacka.
„Polka straŜacka, siku siku, usia siusia,
Polka straŜacka, siku siku, sik”
StraŜackie sygnały nadawane gwizdkiem.
DruŜyna do mnie! - Jeden długi gwizdek,
Cisza!- Dwa krótkie gwizdki,
Zbiórka w kręgu! - Trzy krótkie gwizdki,
Zbiórka na apel! - Dwa długie gwizdki i jeden krótki.
(sygnały przykładowe)
ZBIÓRKA 4. Zorganizowaliśmy ćwiczenia straŜackie.
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Apel.
2. Gawęda.
Janek miał dopiero 16 lat, był wesołym chłopcem, uparcie dąŜył do celu.
Jego największym marzeniem było zostać straŜakiem, takim odwaŜnym, jak jego
dziadek.
Codziennie wracając ze szkoły, przechodził obok remizy straŜackiej, z zadumą
obserwował pracę dzielnych straŜaków. Nieraz widział, jak w pośpiechu
wyjeŜdŜali na akcję. Marzył, Ŝe kiedyś i on pojedzie gasić poŜar.
Pewnego dnia spytał dziadka, jak moŜe zostać straŜakiem. Odpowiedź była
prosta:
- Musisz duŜo ćwiczyć!
Janek jako młody ochotnik uczęszczał na straŜackie ćwiczenia, ćwiczył szybkość,
zręczność, nauczył się chodzić po drabinie straŜackiej. Długi czas przygotowań
do wymarzonej roli minął szybko, a prawdziwym sprawdzianem dla Janka był
pierwszy ugaszony poŜar.
3. Gry i ćwiczenia.
Małe manewry straŜackie.
Chodzenie po drabinie. W odległości ok. 30 cm układamy obok siebie równolegle
gałązki lub sznurki, tworzące leŜącą drabinę. Zadaniem zuchów jest przejść po
drabinie nie omijając Ŝadnego ze szczebli.
WąŜ straŜacki. LeŜącą rozwiniętą linę naleŜy zwinąć w „ślimaka”, utrudnieniami
będą np. połoŜone na linie przedmioty lub nieregularny układ rozwiniętej liny.
„ZałóŜ mundur”. Naprzeciw uczestników(20 kroków od linii startu), są
pozostawione szarfy-mundury straŜackie. Istnieją dwie kombinacje: pierwszaszarfę zuch zakłada od nóg, przeciąga się przez nią, aŜ do głowy, po czym
pozostawia na miejscu; druga-zuch zakłada szarfę rozpoczynając od głowy.
Kłęby dymu. Uczestnicy stają w rozkroku, tworzą z nóg tunel, którym trzeba się
przedostać do poŜaru, przeszkodą są nogi- dym, który kłębi się nad głową
straŜaka.
Samochód straŜacki. Dobieramy się w pary, jedna osoba jest wozem straŜackim,
druga straŜakiem kierowcą. Wóz porusza się na umówione znaki: ręka kierowcy na
lewym ramieniu-wóz jedzie w lewo, ręka na prawym ramieniu- wóz skręca w
prawo, ręka na głowie- auto jedzie do przodu. Samochód włączamy kciukiem raz
(tak jakby wciskając guzik), wyłączamy dwa razy dotykając kciukiem.
Wyścigi grup ratowniczych. Zuch straŜak musi być sprawny i szybki, więc
poćwiczymy biegi na niezbyt długim odcinku, skoki na jednej nodze, refleks.
Podaj wiadro. W rzędach zuchy podają sobie wiadro(ewentualnie piłkę).
Gra - zmagania indywidualne zuchów, angaŜujące całą szóstkę. Udział w grze
biorą minimum 2 równe zespoły, ma ona określony przebieg, czas trwania, wyłania
zwycięzcę.
Ćwiczenie - zuch sam z sobą walczy, przezwycięŜa swoje słabości, ćwiczy się, sam
stawia sobie wymagania.
Ćwiczenia wywołują chęć zwycięstwa nad samym sobą, a gry nad przeciwnikiem.
4. Krąg rady.
RozwaŜania na temat sprawności straŜaków, ich cech i postaw. Zuchy
postanawiają codziennie dbać o formę, naśladować straŜaków, być pomocnym
kaŜdemu potrzebującemu pomocy.
5. Obrzędowe zakończenie zbiórki. Piosenka straŜacka.
ZBIÓRKA 5. Wykonaliśmy plakaty przeciwpoŜarowe.
Rozwiesiliśmy je na naszym osiedlu, w naszym miasteczku.
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Apel.
2. Gawęda.
Pewnego razu, w małym miasteczku o bardzo krótkiej nazwie Duma, wydarzyło
się coś niesamowitego, co zaskoczyło wszystkich mieszkańców. Po południu mała
dziewczynka o imieniu Karolina, poszła z pieskiem na spacer. Biegała ze swoim
Asem, bawiła jak zawsze. Gdy nadszedł czas powrotu do domu, Karolinka
zauwaŜyła straszny dym nad jednym z budynków w miasteczku. As zaczął głośno
szczekać. Dym był czarny, ogromny, unosił się najpierw wąską smugą, później
ogarniał całe niebo.
Karolinka bardzo się wystraszyła, ale pomyślała, Ŝe musi to komuś zgłosić, bo
nie słyszała sygnału straŜy poŜarnej. Pobiegła szybciutko do domu, lecz nie
zastała tam nikogo. Postanowiła zadzwonić do straŜy poŜarnej, wykręciła szybko
numer 998 i opowiedziała o poŜarze. Całe miasteczko było z niej dumne, bo
uratowała całą rodzinę, do której naleŜał budynek.
3. Majsterka.
Wykonujemy plakaty przeciwpoŜarowe z alarmowym numerem telefonu 998.
4. Zwiad w poszukiwaniu miejsc zagroŜenia poŜarem w szkole, w zuchówce.
Zwiadu dokonują patrole operacyjne(kaŜdy patrol inne miejsce). MoŜemy zająć
się równieŜ lasem, pozbierać śmieci, szkła i inne rzeczy, które mogą spowodować
poŜar.
5. Krąg rady.
Zastanawiamy się nad przyczynami największej liczby poŜarów. Zuchy
postanawiają ostroŜnie obchodzić się z ogniem, z prądem.
6. Obrzędowe zakończenie zbiórki.
ZBIÓRKA 6. Uczestniczyliśmy w akcji ewakuacyjnej-alarmie
przeciwpoŜarowym.
1. Obrzędowe rozpoczęcie zbiórki. Apel.
2. Gawęda.
Wspólne opowiadanie- wszyscy kolejno opowiadają o akcji ewakuacyjnej, zaczyna
druŜynowy, resztę dopowiadają zuchy (czasem zuchy czerpią inspiracje z filmów,
zdarzeń na świecie, wychodzą śmieszna historie).
3. Teatrzyk samorodny. Akcja ewakuacyjna - poŜar w zuchówce.
4. Zabawy.
„Brzeg-woda”.
RozłoŜona lina na ziemi oznacza ląd-brzeg, ziemia jest wodą.
Aby się uratować na hasło „woda” naleŜy wskoczyć na ląd-brzeg, a na hasło „ląd”
uczestnicy wskakują do wody-zeskakują z liny.
„Przewróć- postaw”.
Na komendę „przewróć” zuchy stawiają leŜące rekwizyty, na komendę „postaw”
przewracają stojące. Dobór rekwizytów zaleŜy od naszej wyobraźni, od
moŜliwości naszego pomieszczenia, itp.
5. Krąg rady.
Opowiadamy, o czym dowiedzieliśmy się podczas zdobywania sprawności
„STRAśAK”, o ich trudnej pracy, o cechach, które posiadają prawdziwi
bohaterowie sprawności.
Zapada najwaŜniejsza decyzja o przyznaniu sprawności zuchom.
6. Obrzędowe przyznanie sprawności.
Apel kończący zdobywanie sprawności, uroczyste odczytanie listy „nowych
straŜaków”.
List gratulacyjny od komendanta, dowódcy roty. Dyplom dla kaŜdego.
7. Obrzędowe zakończenie zbiórki. Piosenka straŜacka i okrzyk.
Podczas zdobywania sprawności zespołowej zuchy mają okazję realizować
zadania wybranych sprawności indywidualnych, a takŜe zadania na gwiazdki:
Fotoamator - udokumentuje wyprawę gromady do remizy, ciekawe wydarzenia na
zbiórkach cyklu;
Higienista - udzielał pierwszej pomocy podczas zabawy tematycznej, opiekował
się apteczką gromady;
Kronikarz - opisał zbiórki, na których gromada bawiła się w straŜaków, prowadził
wówczas kronikę, zanotował najwaŜniejsze, najśmieszniejsze J wydarzenia ze
zbiórek;
Lekkoatleta - pracował nad kondycją, uczestniczył w ćwiczeniach straŜackich,
podczas gier i zabaw stosował zasady fair play;
Plastyk - budował remizę, korzystał przy tym z róŜnych technik plastycznych,
wykonał plakat przeciwpoŜarowy;
Sobieradek - udzielał pierwszej pomocy podczas zabawy w straŜaków;
Złota rączka - dekorował zuchówkę podczas zabawy w straŜaków, wykonał
straŜackie rekwizyty;
Inne gry i ćwiczenia do sprawności „straŜaka”:
Komendy.
W pracy straŜaka bardzo waŜne jest wykonywanie róŜnych komend. Ćwiczymy
wykonywanie róŜnych komend, które straŜacy uŜywają na co dzień. Np.
druŜynowy poleca, aby zuchy ustawiły się w szyku dwójkowym, czwórkowym, itp.
Spostrzegawczość straŜaka.
Powołujemy komisję w składzie:… Załogi straŜaków przyglądają się róŜnym
przedmiotom, które mogą być im potrzebne. Przez minutę zuchy przyglądają się,
po czym druŜynowy przykrywa stolik, a załogi zapisują nazwy przedmiotów, które
zapamiętali. Wygrywa załoga, która wypisze najwięcej nazw.
StraŜackie skojarzenia.
StraŜacy poznają w czasie zdobywania sprawności wiele wyrazów i nowych pojęć
specjalistycznych. StraŜacy w załogach otrzymują zadanie wymyślić jak
najwięcej wyrazów kojarzących się ze STRAśĄ. Po czasie na zastanowienie załogi
odczytują po jednym wyrazie. Gra trwa tak długo, aŜ ekipy mają wyrazy.
Wygrywa ta, która jak najdłuŜej będzie podawała skojarzenia.
StraŜackie poszukiwania.
Załogi straŜackie muszą dobrze orientować się w terenie. DruŜynowy wręcza
kaŜdej szóstce kartkę z narysowanym w jednym rogu-straŜakiem, a w drugimwóz straŜacki. Zadanie polega na narysowaniu między nimi labiryntu. Następnie
prowadzący zbiera kartki i rozdaje innym ekipom, tak by kaŜda druŜyna
otrzymała cudzy labirynt. Wygrywa ta szóstka, która pierwsza doprowadzi
straŜaka do wozu.
StraŜacy do wozu.
StraŜacy mają jak najszybciej wejść do wozu. Wszystkie szóstki stają w
rzędach w rozkroku na odległość wyciągniętych ramion. Zuchy stojące na końcu
rzędu przechodzą jak najszybciej pod nogami kolegów z szóstki i ustawiają się na
początku w rozkroku. StraŜacy, którzy najszybciej wsiądą do wozu wygrywają.
Do czego warto jeszcze zajrzeć (bibliografia):
1. Sprawności zuchowe część 1(zdobywane zespołowo)
2. „Poradnik druŜynowego gromady zuchowej” red. E. Prędka
3. Janczarski Cz. „Jak Wojtek został straŜakiem.”
4. „Zuch muzykant” CAS’82’
5. „Zuchowe wieści”
Co podobało się zuchom?
·
Zuchy chętnie wykonywały narzędzia straŜackie, cieszyły się, Ŝe mogą mieć
własne, choć ręcznie zrobione, nieprawdziwe
·
Powstała piosenka gromady do tej sprawności, słowa i melodię ułoŜyły
dziewczyny
·
Podczas zabawy tematycznej odgrywanie przydzielonej roli było wielką
satysfakcją dla zuchów, a zwłaszcza jednego, który marzy, aby w przyszłości
zostać straŜakiem(czasami dostarczał gromadzie wielu sytuacji do śmiechu,
wymyślając swoje własne przygody i historie straŜackie „z Ŝycia wzięte” -mały
marzycielJ)
·
Zuchy z zapałem uczyły się udzielania pierwszej pomocy, jako niezwykle
spostrzegawczy obserwatorzy wykazywali się wiedzą o pracy prawdziwych
straŜaków
·
Dobrym pomysłem był równieŜ plakat przeciwpoŜarowy, zuchy umieściły na
nim nie tylko numer alarmowy (świetnie go w ten sposób zapamiętały), ale plakaty
stały się pewnego rodzaju komiksami-historie, które mogą się zdarzyć podczas
nieostroŜnego obchodzenia się z ogniem, przypominały o alarmowy numerze.
Bohaterami tych historyjek były same zuchy lub osoby autentyczne.