Monitoring postępów zrównoważonego rozwoju E

INSTYTUT NA RZECZ EKOROZWOJU
INSTITUTE FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT
W interesie przyszłych pokoleń / In the interest of the future generations
Tel./Phone:
Tel./Phone:
Tel./Phone:
Fax.:
E-mail:
PROGRAM AKTYWNEJ EDUKACJI NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
EKO-HERKULES
ul. Nabielaka 15 lok. 1
00-743 Warszawa/Warsaw
POLAND
www.ine-isd.org.pl
(48-22) 851-04-02
(48-22) 851-04-03
(48-22) 851-04-04
(48-22) 851-04-00
[email protected]
Monitoring postępów zrównoważonego rozwoju
Doniesienia uczestnika Sieci Informacyjno-Rozpowszechniającej
województwo podlaskie – I kwartał 2009 r.
Halina Tokajuk
Fundacja Ekonomistów Środowiska
i Zasobów Naturalnych
Wstęp
Raport przedstawia inicjatywy, projekty, przedsięwzięcia realizowane i planowane,
które korzystnie lub niekorzystnie mogą wpłynąć na zrównoważony rozwój województwa
podlaskiego, jakie miały miejsce w I kwartale 2009 roku. Obserwowane były działania
zachodzące w dziedzinach: transport, tereny wiejskie, urbanizacja oraz energetyka. Raport
został sporządzony na podstawie otrzymanych wycinków prasowych oraz na podstawie
własnych obserwacji, śledzenia doniesień lokalnej prasy, radia, telewizji, a także
regionalnych portali internetowych. Autorami informacji prasowych byli głównie Jakub
Medek, Urszula Bisz – „Gazeta Wyborcza Białystok”, Adam Białous – „Nasz Dziennik”,
wielu autorów pozostało anonimowych.
Konflikty społeczne oraz sytuacje kolizyjne zauważalne były w dziedzinie
transport, dotyczyły one głównie budowy obwodnicy Augustowa (której trasa ma przebiegać
przez obszary chronione Natura 2000). Konflikt między mieszkańcami domagającymi się
budowy drogi, a władzami trwa od kilku lat. Jak podają informacje prasowe w ciągu 2008
roku przez uzdrowiskowy Augustów, położony przy drodze krajowej nr 8, wiodącej do
przejścia granicznego z Litwą w Budzisku, przejechało około 1,5 mln tirów. Mieszkańcy
skarżą się na zagrożenie wypadkami, hałas oraz spaliny emitowane przez samochody.
Konfliktowa jest również lokalizacja spalarni śmieci w Białymstoku. W Białymstoku
od dawna brakuje miejsc do składowania śmieci. Hryniewicze – istniejący zakład pęka
w szwach, odpady wywożone są do Mławy. Według władz miejskich, budowa spalarni oraz
modernizacja już istniejącego zakładu utylizacji to jedyny sposób na to, by na lata rozwiązać
problem ze śmieciami. Ma to być zarazem kręgosłup największej inwestycji białostockiej
przeprowadzonej w latach 2009-2013: zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla
SPONSORZY:
PATRONAT
MEDIALNY:
aglomeracji białostockiej. Ale wcześniej trzeba wybrać lokalizację dla spalarni. A to nie od
dziś budzi opór społeczny, nikt bowiem nie chce mieć w swoim sąsiedztwie spalarni.1
Fot. 1. Możliwe lokalizacje spalarni odpadów w Białymstoku
Niezadowolenie mieszkańców wywołała również decyzja Zarządu Województwa
Mazowieckiego, który odmówił dofinansowania przejazdów na odcinku Czyżew- Małkinia.
Składy dojeżdżają w tej chwili tylko do Szepietowa, w ten sposób wielu mieszkańców
regionu straciło możliwość dojazdu do pracy i szkoły. Mieszkańcy okolicznych wsi
oprotestowali tę decyzję blokadami torów. Marszałek Jasionowski mówi, że najbiedniejsze
województwo (podlaskie) nie dofinansuje najbogatszego (mazowieckiego). Połączenia nie
zostały przywrócone, uruchomiona została jedynie komunikacja zastępcza PKS. 2
Monitoring zrównoważonego rozwoju w I kwartale 2009 roku
A. TRANSPORT
Białystok inwestuje w transport publiczny
Zakup 98 nowych autobusów, modernizacja dróg i budowa centrum przesiadkowego
— to niektóre założenia planu rozwoju transportu publicznego Białegostoku do 2015 r., który
został przyjęty przez białostockich radnych w połowie lutego 2009. Ma to kosztować 308,9
mln zł, z czego 103,4 będzie pochodzić z budżetu miasta, reszta z funduszy unijnych.
Dokument będzie wykorzystany przy ubieganiu się przez miasto o środki z UE na te cele.
Inwestycje mają się przyczynić do tego, by komunikacja w mieście była sprawna
i ekonomiczna, a transport zbiorowy bezpieczny; ma również stymulować rozwój
gospodarczy miasta. Plan ma m.in. objąć drugi i trzeci etap projektu „Poprawa jakości
funkcjonowania systemu transportu publicznego miasta Białegostoku”. Pierwszy etap
1 www.pum.pl, 14.02.09.
2 www.radio.bialystok.pl, 04.02.09, Jak nie pociągiem, to czym?, „Kurier Poranny” 16.02.09; Mieszkańcy
walczą o przywrócenie pociągów: Z ogniem wyszli na tory!, www.wspolczesna.pl, 17.02.09; A.Gierwat,
Komunikacja zastępcza tylko dla nielicznych, www.wspolczesna.pl, 23.02.09.
2
projektu był realizowany w latach 2004-2006. II etap przewiduje przede wszystkim
dokończenie budowy obwodnicy śródmiejskiej oraz modernizację ulic. Powstanie też m.in.
infrastruktura do wprowadzenia biletu elektronicznego. Na przełomie 2009-2010 roku
kupione zostaną 24 autobusy spełniające wysokie normy ekologiczne. Wszystkie te
przedsięwzięcia mają być dofinansowane z UE z programu Rozwój Polski Wschodniej.3
Budowa obwodnicy Augustowa
Każda nowa informacja dotycząca tej inwestycji powoduje ożywienie w mediach.
W połowie stycznia 2009 zrobiło się głośno o obwodnicy ponieważ 13 stycznia Generalna
Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zerwała umowę z firma Budimex Dromex –
generalnym wykonawcą obwodnicy, który wykonał do tej pory roboty o wartości ok. 92 mln
zł. Umowa przewidywała wykonanie robót o wartości ok. 360 mln zł. Budimex Dromex
wygrał przetarg na poprowadzenie drogi przez Dolinę Rospudy, jednak w związku
z protestami ekologów i Unii Europejskiej, prace zostały wstrzymane. Mimo to robotnicy
Budimexu kładli do tej pory asfalt, ale poza chronionym terenem budowy. Wykonawca może
zażądać wielomilionowych odszkodowań, które będzie musiał zapłacić budżet państwa.
Zwolennicy obwodnicy obawiają się, że przyszłość drogi jest w tej sytuacji bardzo niepewna,
informacją tą porażeni zostali mieszkańcy Augustowa, którzy broniąc obwodnicy
zorganizowali już kilkadziesiąt blokad krajowej ósemki. Otwarte zostaje pytanie
o odpowiedzialność polityczną i prawną polityków i urzędników, którzy doprowadzili do
takiego finału.
W drugiej połowie lutego oddany został raport sporządzony przez holenderskie
konsorcjum DHV, wskazującym na dwie propozycje przebiegu trasy. Omijają one szeroki pas
chronionych terenów od zachodu – w okolicach osady Chodorki i na wschód od wsi Raczki.
Decyzja środowiskowa wydana na podstawie raportu rozstrzygnie ostatecznie, którym z tych
dwóch wariantów pobiegnie trasa. Najpierw jednak raport zostanie oddany ministrom
środowiska i infrastruktury. Jest to pozaustawowa procedura, wynikająca z ustaleń
zorganizowanego rok temu „okrągłego stołu”. Ministrowie na podstawie raportu i analizy
wielokryteriowej – pomocniczego dokumentu, który ocenia różne przebiegi obwodnicy pod
kątem ich walorów środowiskowych, społecznych, transportowych i ekonomicznych –
zasugerują inwestorowi (GDDKiA), dla którego wariantu powinien uzyskać decyzję
środowiskową. Po sugestiach ministrów resort środowiska teoretycznie ma pół roku na
wydanie decyzji środowiskowej.
W związku z przyspieszeniem prac dokumentacyjnych nad obwodnicą Augustowa,
inwestor oraz Ministerstwo Infrastruktury zapowiadają opublikowanie w najbliższym czasie
harmonogramu budowy. Można przypuszczać, że harmonogram zakłada zakończenie prac
przygotowawczych najpóźniej do roku 2011, a oddanie obwodnicy w roku 2013. Takie
kalendarium drogowcy ustalili w przypadku trzech innych inwestycji w województwie
podlaskim: obwodnicy Suwałk i modernizacji drogi nr 8 na wschód i zachód od Zambrowa.
Te trzy przedsięwzięcia są na analogicznym etapie przygotowań co obwodnica Augustowa,
czyli na etapie uzyskiwania decyzji środowiskowej.4
3 www.logistyka.wnp.pl, 24.02.09; ww6.tvp.pl, 24.02.09.
3
Regionalne lotnisko na Podlasiu
Decyzja na temat tego, gdzie powstanie regionalne lotnisko, zapadnie za kilka
miesięcy. Już dziś wiadomo, że nie będą to Krywlany. Port lotniczy, który chce budować
województwo, na białostockich przedmieściach się nie zmieści. Istniejące lotnisko
Krywlany, z uwagi na swoje położenie, jak i uwarunkowania przestrzenne, nie nadaje się do
rozbudowy w zakresie przyjmowanym w analizie – to zdanie z przekazanej Urzędowi
Marszałkowskiemu koncepcji programowo-przestrzenno-technicznej regionalnego lotniska.
Przekreśla to pomysł jego budowy w granicach stolicy województwa. Dokument wykonali
eksperci z polsko-hiszpańskiego konsorcjum tworzonego przez firmy Sener i Polconsult. Ich
praca polegała na stworzeniu wstępnego projektu lotniska z drogą startową o długości 2450
metrów, a potem próbach dopasowania go do siedmiu wskazanych przez zleceniodawcę –
samorząd wojewódzki – lokalizacji. Zdaniem ekspertów, obiekt tej wielkości najlepiej byłoby
wybudować albo w Topolanach, albo w trójkącie tworzonym przez wsie Żuki, Pasynki
i Kowalewce, około 2 km na zachód od Zabłudowa.
Pierwsze z miejsc jest oddalone od centrum Białegostoku o ponad 30 km, drugie
połowę bliżej. Do zalet drugiego można doliczyć również dobry dojazd - leży ono w widłach
między już istniejącą drogą krajową numer 19, a jej nowym, projektowanym przebiegiem.
W przypadku Topolan do kosztów budowy lotniska należałoby doliczyć jeszcze budowę
niemalże od zera kilkunastu kilometrów drogi. Żuki mają też minusy: lokalizacja ta mimo
niewątpliwych zalet, podobnych jak w Topolanach, posiada znaczną wadę – wymaga
wycięcia około 110 hektarów państwowych lasów. W Topolanach lasów do wycięcia jest pięć
razy mniej. Całe szczęście ani w jednym, ani w drugim przypadku wylesienia nie dotyczyłyby
obszarów cennych przyrodniczo.
Studium programowo-przestrzenno-techniczne nie rozstrzyga definitywnie, gdzie
lotnisko regionalne powstanie. Do tego potrzeba jeszcze - sporządzanego właśnie raportu
oddziaływania na środowisko, który porówna najlepiej wypadające w studium przestrzennym
lokalizacje pod względem ich wpływu na przyrodę oraz studium wykonalności. Raport
oddziaływania na środowisko powinien być gotowy do sierpnia. Według szacunków Urzędu
Marszałkowskiego na budowę regionalnego lotniska potrzeba około 50 mln euro.
Zdecydowana większość tych pieniędzy ma pochodzić z Regionalnego Programu
Operacyjnego. Zarząd postanowił, że wyniki analiz zostaną przedstawione radnym sejmiku
podczas drugiej części najbliższej sesji czyli 27 marca. W tym dniu Zarząd wybierze trzy
najlepsze lokalizacje do prowadzenia dalszych opracowań, w tym raportu o oddziaływaniu na
środowisko.5
4
A. Białous, Augustów poskarży się do Strasburga, „Nasz Dziennik”, 31.12.08; Obwodnica Augustowa pod
znakiem zapytania, www.wrotapodlasia.pl, 15.01.09; Miliony wyrzucone w błoto, „Gazeta Współczesna”
11/2009, 16.01.2009; A. Białous, I tak na budowie nic się nie działo, „Nasz Dziennik”, 16.01.2009;
Obwodnica donikąd, „Polityka”, 31.01.2009; J. Medek, Droga przez Rospudę, ale nie przez bagna, „Gazeta
Wyborcza Białystok”, 22.02.09.
5 J. Medek, Krywany za małe na port lotniczy, www.miasta.gazeta.pl/bialystok, 08.03.09; Władza wybiera
miejsce na lotnisko, „Gazeta Współczesna” 10.03.09.
4
Fot. 2. Możliwe lokalizacje lotniska
Trasa Kopernikańska w Białymstoku
Po miesiącach batalii działkowcy z ogródków przy Podleśnej w Białymstoku doszli do
porozumienia z magistratem. Dzięki temu drogowcy mogli zacząć prace przy budowie
ostatniego odcinka Trasy Kopernikańskiej. Kilometr - tylko tyle brakuje, żeby „zamknąć”
obwodnicę śródmiejską. Prace przy ostatnim odcinku Trasy miały ruszyć 6 grudnia. Nie
rozpoczęły się, ponieważ droga ma przebiegać między innymi przez teren ogródków
działkowych przy Podleśnej. Ale działkowcy nie chcieli ich opuścić ponieważ nie dogadali
się z miastem w sprawie odszkodowania za przekazane tereny. Działkowcy zgodzili się
przyjąć warunki przekazania nieruchomości pod budowę. Bo zgodnie z ustawą o ogrodach
działkowych, miasto powinno wypłacić im odszkodowania przed przekazaniem terenu
i wyznaczyć grunt zastępczy pod nowy ogród. Działkowcy poszli na ustępstwa. Zgodnie z
zobowiązaniem miasta, odszkodowania będą wypłacane później, po ustaleniu ich wartości
przez rzeczoznawcę. I chociaż tereny ogrodów działkowych przy Podleśnej zostały przejęte
przez miasto z opóźnieniem, jest szansa, że trasa powstanie w terminie. Zakończenie tej
inwestycji planowane jest w wakacje. Miasto zobowiązało się w porozumieniu do budowy
ekranów chroniących przed hałasem wzdłuż trasy – tam gdzie sąsiadować ona będzie
z pozostałymi ogrodami. Budowa wewnętrznej obwodnicy miasta kosztuje ponad 30 mln zł.
W związku z jej realizacją przewidziano blisko tysiąc drzew do usunięcia. Wzdłuż Trasy po
obu jej stronach zostaną wykonane chodniki oddzielone od jezdni zieleńcami. Po jednej
stronie zostanie wykonana asfaltowa ścieżka rowerowa, wzdłuż części trasy powstanie ciąg
spacerowy połączony nad trasą kładką dla osób niepełnosprawnych.6
6 U. Bisz, Działkowcy (nie)dogadali się, „Gazeta Współczesna”, 30.12.09; E. Romaniuk, Działki i nowa droga:
rozmowy ostatniej szansy, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 05.01.09; Co dalej z budową Trasy
Kopernikańskiej?, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 06.01.09; Dziś porozumienie?, „Gazeta Współczesna”,
14.01.09; U. Bisz, Działki znikną. Będzie ulica, „Gazeta Współczesna”, 30.01.09; M. Kowalczuk, Będzie
wreszcie cała, www.poranny.pl, 29.01.09; www.bialystok.pl, 29.01.09.
5
Fot. 3. Schemat Trasy Kopernikańskiej
Wycinka drzew w Białymstoku związana przebudową dróg
Zaczyna się kolejna duża inwestycja drogowa w Białymstoku. Mieszkańcy będą
jeździć po lepszej nawierzchni, ale jednocześnie oznacza to wycinkę wielu drzew. W sumie
wyciętych zostanie wyciętych około 150 drzew. Urzędnicy podają powody wycinki: topole to
chwasty, są to chore drzewa, które zagrażają otoczeniu, przeszkadzają w realizacji inwestycji.
Gdyby nie były to wycinki masowe, można byłoby to zaakceptować. Od maja 2005 r. można
wskazać kilkadziesiąt miejsc, z których zginęła wysoka zieleń. Od pojedynczych sztuk, do
blisko tysiąca, jak miało to miejsce w Zwierzyńcu. Drzewa są usuwane jednocześnie z ulic,
z okolic przystanków autobusowych, ze skwerów, z dziedzińców pałacowych i innych miejsc
w nadmiernej ilości. Jeżeli do tych przedsięwzięć doda się jeszcze przedsięwzięcia
prowadzone przez innych decydentów, to dochodzi też do wycinek drzew ze stadionów,
sprzed kościołów, z cmentarzy. Wycina się wspaniałe, piękne, zdrowe, często
kilkudziesięcioletnie drzewa, aby poszerzyć ulicę o kilkadziesiąt centymetrów, zrobić
parkingi samochodowe na chodniku dla pieszych i postawić nowy płot ogrodzeniowy.
Rozwój miasta nie powinien iść w kierunku brutalnej masowej wycinki drzew. Ewentualne
konieczne wycinki powinny być ograniczane, a nie zwiększane ponad konieczność i potrzebę.
Wystarczy tylko, że drzewo należy do gatunku topola i już automatycznie idzie pod topór.7
Modernizacja odcinka drogi z Białegostoku do przejścia granicznego w Bobrowniach
Modernizacja ostatniego odcinka tej drogi powinna rozpocząć się jesienią, a zakończyć
w przyszłym roku. W ramach prac wybudowany zostanie nowy most na rzece Supraśl, na
którym znajdzie się szerokie przejście dla dużych zwierząt. Wybudowany zostanie wzdłuż
odcinka ciąg pieszo-rowerowy. Wzdłuż prowadzącej na Białoruś drogi powstanie również
lokalna droga serwisowa, tak aby mieszkańcy nie musieli ze swoich domów wyjeżdżać
bezpośrednio na tranzytową trasę. Przy okazji przebudowy drogi gmina Gródek
7
A. Kłopotowski, Wytną Antoniukowską. Niemal "w pień", „Gazeta Wyborcza Białystok” 16.02.09; A.
Boruch, Zaczynają się remonty. Białystok naprawia drogi, „Kurier Poranny” 09.02.09; Szkoda tych drzew,
„Gazeta Wyborcza”, 25.02.09 ; J. Dorożkiewicz, Antoniukowska. Trzy kilometry remontu, „Teraz
Białystok” 19.02.09.
6
w miejscowości Waliły-Stacja doprowadzi do końca prace nad skanalizowaniem
miejscowości.8
Budowa drogi ekspresowej S19
W połowie lutego przez 3 dni trwały konsultacje społeczne dotyczące budowy drogi
ekspresowej S19 (Kuźnica-Białystok-Siemiatycze) na odcinku od planowanej obwodnicy
Sokółki, do obwodnicy Wasilkowa. Konsultacje objęły gminy: Wasilków, Sokółka i Czarna
Białostocka, przez teren których przebiega droga krajowa nr 19 na odcinku od Sokółki do
Wasilkowa. 25-kilometrowy fragment drogi ma być przebudowany do standardu drogi
ekspresowej S19 w latach 2011-2014. W spotkaniach uczestniczyli przedstawiciele
białostockiego oddziału GDDKiA oraz projektanci z firmy Scott Wilson Ltd Sp. z o.o.
W planach Białostockiego Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jest
uzyskanie decyzji środowiskowej jeszcze w tym roku oraz ogłoszenie przetargu na kolejne
stadia dokumentacji, która jest potrzebna do uzyskania zgody na realizację inwestycji
drogowej. Zgoda prawdopodobnie zostanie uzyskana w połowie 2011 roku.9
Obwodnica Suwałk
Przygotowania do budowy 18,6 km S8 od końca planowanej obwodnicy Suwałk – do
przejścia granicznego w Budzisku nabierają tempa. Jeszcze w tym roku GDDKiA chce
uzyskać decyzję środowiskową dla tego odcinka S8. Przetarg na projekt budowlany
i wykonawczy ma zostać rozstrzygnięty w roku przyszłym, natomiast Zezwolenie na
Realizację Inwestycji Drogowej GDDKiA planuje otrzymać w 2012 roku.
W dniu 17 lutego 2009 w Urzędzie Gminy w Szypliszkach odbyły się konsultacje
społeczne w sprawie budowy odcinka drogi ekspresowej S8 na odcinku Suwałki – Budzisko.
GDDKiA rozstrzygnęła, że bezsporny odcinek obwodnicy Suwałk – od „węzła Szwajcaria”
do „węzła Lotnisko” będzie nadal projektowany jako droga ekspresowa dwujezdniowa,
natomiast połączenie „węzła Lotnisko” z istniejącą drogą krajową nr 8 zostanie
zaprojektowane jako droga klasy GP. W aktualnych planach białostockiego oddziału
GDDKiA wystąpienie o decyzję środowiskową planowane jest na początek II kwartału 2009,
uzyskanie jej na koniec III kwartału 2009, a zgodę na realizację inwestycji drogowej na
obwodnicę Suwałk, GDDKiA przewiduje na przełom IV kwartału 2010 roku i I kwartału
2011. Natomiast realizacja inwestycji - jako fragmentu drogi ekspresowej S8 – planowana
jest, po aktualizacji, na lata 2011-2013. 10
Przebudowa drogi krajowej nr 61 oraz 66
Po 18 miesiącach drogowych zakończyła się przebudowa drogi krajowej nr 61 na
odcinku od granicy województwa mazowieckiego do Łomży oraz drogi krajowej nr 66 na
odcinku od miejscowości Kleszczele – do miejscowości Połowce (granica państwa). Obie
inwestycje kosztowały blisko 81 mln zł. Zarówno na odcinku granica województwa – Łomża,
8 J. Medek, Waliły w końcu bez bruku, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 29.01.09.
9
www.gddkia.gov.pl, 10.02.09; Konsultacje społeczne dotyczące budowy drogi S19, www.radio.bialystok.pl,
10.02.09; Pierwsi porozmawiają mieszkańcy Sokółki, „Gazeta Współczesna”, 10.02.2009; Powiedz, czy chcesz
drogi ekspresowej, „Gazeta Współczesna”, 09.02.09; Modernizacja i ulokalnienie krajowej „dziewiętnastki”,
„Gazeta Wyborcza Białystok”, 12.02.09; Ważniejsza jest obwodnica, „Gazeta Współczesna”, 11.02.09.
10www. radio.bialystok.pl, 17.03.09; www.gddkia.gov.pl, 17.02.09, 05.03.09.
7
jak i na odcinku Kleszczele – Połowce jezdnia ma już na całej długości 7 metrów szerokości,
a zupełnie nowa nawierzchnia obu dróg krajowych została wzmocniona do nośności 100 kN
na oś. Poza tym, w ramach przebudowy drogi 66 na 10,5 km odcinku Kleszczele – Połowce
zostały zbudowane m.in.: przejazd kolejowy, dwa ronda na skrzyżowaniach z drogami
wojewódzkimi nr 685 i 693, kanalizacja deszczowa, oświetlenie i przyłącza wodociągowe.
Koszt 35 mln zł. Z kolei dodatkowe pasy do skrętu w lewo i w prawo, wysepki spowalniające
ruch, chodniki i zatoczki autobusowe, wyremontowany most oraz skorygowane niwelety – to
zakres prac na 19,6 km odcinku od granicy województwa do Łomży. Koszt 45,6 mln zł.
Przebudowane drogi znacznie poprawiły bezpieczeństwo ruchu.11
Dodatkowy pociąg do Warszawy oraz bezpośredni pociąg do Grodna
Pozytywną informację przekazały władze Polskich Przewozów Regionalnych –
uruchomiony został tańszy pociąg pospieszny na trasie Białystok-Warszawa „INTER
REGIO”. Wprawdzie będzie on kursował tylko w piątki i w niedziele, ale z pewnością
znajdzie swoich zwolenników. Wiele osób to właśnie w te dni korzysta z komunikacji PKP
dojeżdżając do szkół zaocznych lub pracy.
Pozytywną zmianą jest również uruchomienie bezpośredniego połączenia
międzynarodowego Białystok-Grodno.
Rowerzyści będą mieli przewodnik
Podlaska Regionalna Organizacja Turystyczna przymierza się do wydania
nietypowego przewodnika - dla rowerzystów. W publikacji mają być trasy, które wiodą przez
Białystok, ale też po jego okolicach. Pomysł na stworzenie takiego przewodnika pojawił się
latem zeszłego roku. Turyści odwiedzający Centrum Informacji Turystycznej (ul. Malmeda 6)
bardzo często pytali o trasy rowerowe wokół Białegostoku. Nie było do tej pory bezpłatnego
informatora, który uwzględniałby najnowsze dane dotyczące tego, gdzie można pojeździć na
rowerze i przy okazji trochę pozwiedzać. Przewodnik ma się ukazać nakładem PROP tuż
przed rozpoczęciem sezonu wiosenno-letniego (planowany jest na koniec kwietnia). Materiał
będzie zawierał opis dwunastu tras rowerowych o zróżnicowanej długości i poziomie
trudności w promieniu do 100 km od Białegostoku. Obok opisów, podane zostaną informacje
praktyczne o bazie noclegowo-gastronomicznej, walorach kulturowych i przyrodniczych
miejsc wymienianych w tekście. 12
B. TERENY WIEJSKIE
„Nie” żwirowni w Puszczy Knyszyńskiej
Wiele wskazuje na to, że gminie Wasilków uda się zablokować powstanie 50hektarowej żwirowni na skraju Puszczy Knyszyńskiej. Zaplanowano ją w okolicach wsi
Studzianki, korzystając z zamieszania z obszarami Natura 2000, jakie spowodował dwa lata
temu minister Jan Szyszko. By ułatwić budowę obwodnicy Wasilkowa, zmniejszył bez
konsultacji z naukowcami obszar Natura 2000 w Puszczy Knyszyńskiej. Poza placem budowy
11 www. gddkia.gov.pl, 03.03.09.
12 Rowerzyści będą mieli przewodnik, www.miasta.gazeta.pl, 08.02.09.
8
ochronę utraciły w ten sposób też tereny oddalonych o ponad pięć kilometrów Studzianek. Co
prawda Komisja Europejska nakazała ochronę przywrócić, ale minął rok, nim udało się
dopiąć wszystkich formalności. I w to właśnie okienko trafił inwestor, który na 50 hektarach
nad Studziankami chce wydobywać żwir. Koncesję na wydobycie wydaje marszałek, ale musi
ją uzgodnić z gminą. Gmina nie zgodziła się na to, więc odmowę zaskarżono do
Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które uzgodniło koncesję. Burmistrz nie składa
broni. Chce złożyć w Urzędzie Marszałkowskim wniosek o wszczęcie całego postępowania
koncesyjnego na nowo. Inwestor musi wykazać, że budowa żwirowni nie wpłynie negatywnie
na obszar. A to przy tak inwazyjnym przedsięwzięciu jest raczej niewykonalne. Wiele
wskazuje na to, że burmistrz i mieszkańcy Wasilkowa, mimo chwilowej porażki spór
w końcu wygrają.13
W Trywieży można budować zakład ceramiki
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wyraził zgodę na odrolnienie ponad 15,8 hektarów
gruntów klasy III na terenie wsi Trywieża w gminie Hajnówka. Decyzję o tym przesłał
marszałkowi województwa Jarosławowi Dworzańskiemu wiceminister Kazimierz Plocke.
O takie załatwienie problemu starała się zarówno wójt Hajnówki Olga Rygorowicz,
jak też Zarząd Województwa. Pewną przeszkodą był fakt, że dwa lata temu przeprowadzona
została melioracja tych i sąsiednich gruntów przy wykorzystaniu funduszy unijnych. Zgodnie
zaś z rozporządzeniem ministra rolnictwa z 8 września 2004 roku w okresie 5 lat nie wolno
zmieniać przeznaczenia zmeliorowanych terenów ani zaniechać ich wykorzystywania.
Tymczasem zjawił się inwestor, który chciałby w Trywieży urządzić kopalnię iłów
i zakład ceramiki budowlanej.
Starania Zarządu Województwa, by minister rolnictwa zgodził się na zmianę
przeznaczenia gruntów rolnych III klasy na cele nierolnicze w Trywieży, zakończyły się
sukcesem, mimo wskazanych przeszkód prawnych. Wiceminister Kazimierz Plocke w piśmie
do marszałka Dworzańskiego wskazuje jednocześnie, że samorząd województwa będzie
musiał podjąć decyzję co do zwrotu nakładów poniesionych na meliorację gruntów, których
przeznaczenie uległo zmianie. Może też odstąpić od tego.14
Wysypiska w Wyszonkach nie będzie
Marszałek województwa podlaskiego Jarosław Dworzański i wicemarszałek Ignacy
Jasionowski spotkali się 28 stycznia z reprezentacją gminy Klukowo, której mieszkańcy są
zaniepokojeni planami urządzenia w miejscowości Wyszonki Błonie wielkiego wysypiska
odpadów. O pozwolenie na to stara się od wielu miesięcy prywatna firma z Mławy.
Mieszkańcy boją się, że taka inwestycja zaszkodziłaby ich gospodarstwom, a zwłaszcza
hodowli bydła mlecznego. Po wysłuchaniu ich argumentów marszałek Dworzański zapewnił,
że jest przeciwnikiem składowiska odpadów w gminie Klukowo. Zobowiązał się, że podczas
nowelizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami nie znajdzie się w tym dokumencie
wskazanie na Wyszonki Błonie jako miejsce przyszłego wysypiska.15
13
J. Medek, Nie taka Natura (2000) straszna, jak ją malują, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 07-08.02.09.
14 www.wrotapodlasia.pl, 04.03.09.
15 www.wrotapodlasia.pl, 29.01.09.
9
854.462,92 zł na promocję turystyki na terenie południowego Podlasia
W dniu 6 lutego 2009 r. w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podlaskiego
podpisano pierwsze umowy z samorządami województwa na realizację projektów w ramach
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013, Osi
Priorytetowej III. Rozwój turystyki.
Projekt Gminy Narewka „Promocja turystyki na terenie południowego Podlasia –
Zielonej Krainy Dobrych Wiatrów”, którego celem jest przeprowadzenie działań mających
na celu zwiększenie rozpoznawalności marki gminy Narewka jako oferującej różnorodne
atrakcje turystyczne oraz promocja walorów turystycznych i kulturowych rejonu Puszczy
Białowieskiej (obszar natura 2000) i Zbiornika Siemianówka poprzez przeprowadzenie
kampanii reklamowej w środkach masowego przekazu, połączonej z imprezami sportowymi,
rozrywkowymi i kulturalnymi oraz stworzenie nowych materiałów służących
rozpowszechnianiu informacji turystycznej - folderów oraz witryny internetowej zawierającej
kompleksowe informacje o ofercie dostępnej w gminie. Całkowita wartość projektu wynosi
1 009 750,60 PLN. Dofinansowanie EFRR wynosi 854 462,92 PLN, co stanowi 85% kosztów
kwalifikowalnych. 16
Nabór wniosków „Odnowa i rozwój wsi”
29 stycznia 2009 r. w siedzibie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi odbyła się
uroczystość podpisania umowy delegowania zadań Agencji Płatniczej do Samorządów
Województw w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.
Pierwszy nabór wniosków o przyznanie pomocy został ogłoszony przez Zarząd
Województwa Podlaskiego dla działania „Odnowa i rozwój wsi” w terminie od
2 lutego 2009 r. do 31 marca 2009 r.17
C. TERENY ZURBANIZOWANE
Kolejne centrum handlowe?
Firma Ikea chce wybudować w okolicy Białegostoku centrum handlowe. Możliwą
lokalizacją są Porosły. Aby centrum mogło działać inwestor przebuduje okoliczne drogi,
planowane jest skrzyżowanie dwupoziomowe, które zapewni bezkolizyjną komunikację.
Problemem jednak może okazać się wykup gruntów, ponieważ nie wszyscy mieszkańcy
zgadzają się na wykup gruntów, na zastanowienie się mają czas do końca marca.
16 www.wrotapodlasia.pl, 10.02.09.
17 www.wrotapodlasia.pl, 09.02.09.
10
Fot. 3. Obszar na jakim planowana jest budowa centrum handlowego
Więcej pieniędzy na program gospodarki odpadami w Białymstoku
90 milionów złotych z budżetu Białegostoku będzie można przeznaczyć na inne cele
niż pierwotnie planowano. To dzięki temu, że udało się pozyskać dodatkowo takie pieniądze
z funduszy unijnych na program gospodarki odpadami. Cały program gospodarki odpadami
w Białymstoku pochłonie 400 milionów złotych. Przede wszystkim będzie to spalarnia
odpadów w jednej z trzech branych pod uwagę lokalizacji. Budowa - w tym roku będzie
wiadomo, w którym miejscu – kosztować będzie około 250 milionów złotych. Pozostałe
pieniądze przeznaczone będą m.in. na budowę pól składowych i na segregację odpadów. To
wszystko finansowane będzie z miejskiego budżetu i funduszy unijnych. Spalarnia odpadów
w Białymstoku ma powstać najpóźniej w 2015 roku.
Do spalarni odpadów magistrat chce przekonać mieszkańców akcją informacyjną –
będzie to kampania, w ramach której mają się odbywać konferencje prasowe, spotkania
z mieszkańcami, powstaną ulotki i broszurki, makieta, a być może nawet „okrągły stół”. Ma
być uruchomiona specjalna strona internetowa, gdzie mieszkańcy będą mogli zgłaszać swoje
uwagi. Budowa spalarni oraz modernizacja istniejącego zakładu to jedyny sposób by
rozwiązać problem śmieci w mieście. Raport oddziaływania na środowisko ze wskazaniem
najlepszej lokalizacji powinien być gotowy w połowie maja.18
Kampania edukacyjna „Nauka na czasie – czyste Podlasie”
Od 16 stycznia do 1 lutego w województwie podlaskim trwała Kampania edukacyjna
„Nauka na czasie – czyste Podlasie”. Celem projektu było upowszechnienie wśród
mieszkańców regionu wiedzy o ekologii i problemach w środowisku spowodowanych
działalnością człowieka.
Kampania edukacyjna wskazała sposoby, jak sami możemy chronić środowisko.
Objęła wiele dziedzin, w tym transport, energia, woda, odpady, odpowiedzialna konsumpcja.
Mieszkańcy zachęcani byli do oszczędności i stosowania ekonomicznych rozwiązań w życiu
codziennym. Na potrzeby Kampanii powstały filmy i spoty reklamowe, które wyemitowała
regionalna telewizja. Ukazały się również ogłoszenia prasowe i radiowe. Mieszkańcy
podlaskiego, za pośrednictwem urzędów gmin i starostw, otrzymali pakiety edukacyjne
18 www.radio.bialystok.pl, 05.02.09; Oświecą nas. Kampania o śmieciach, „Kurier Poranny”, 06.02.09.
11
złożone z poradników i toreb płóciennych na zakupy. Inicjatorem Kampanii był samorząd
wojewódzki, a jej realizatorem była Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów
Naturalnych z Białegostoku. Finansowo projekt wsparł Wojewódzki Fundusz Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku.19
Plac w centrum Białegostoku – trzeci przetarg
Władze Białegostoku nie przewidują sprzedaży Placu Inwalidów Wojennych bez
przetargu. Nie wiadomo jednak, kiedy zostanie on ogłoszony. Prezydenci mówią, że na razie
czasy nie są najlepsze do ubijania tego typu interesów. A za plac chcieliby wziąć
przynajmniej 35 mln zł (na tyle ustalona jest wstępnie cena wywoławcza). Włodarze miasta
przyznają, że ich celem nie jest sprzedaż sama w sobie, ale sprzedaż poważnemu
inwestorowi, który zechce zainwestować w 1,7 hektara w samym centrum. Dlatego też chcą
zabezpieczać się zapisem w akcie notarialnym, że mogą odkupić działkę przez 4 lata i sześć
miesięcy, o ile nabywca nie rozpocznie inwestycji. Na razie podkreślają, że i tak odnieśli
pewien sukces związany z placem – poradzili sobie z niezbyt estetycznym, działającym tu
przez lata targowiskiem.
D. ENERGETYKA
Budowa parku technologicznego z bioelektorwnią w Czartajewie
Firma Theofinance podpisała z władzami powiatu siemiatyckiego list intencyjny
dotyczący budowy parku technologicznego z bioelektrownią na około 15 ha w miejscowości
Czartajew. Plany inwestora zakładają budowę na nieruchomości o powierzchni 10 ha zespołu
obiektów produkcyjno-biurowych o powierzchni około 50 tys. m2. Na pozostałych około 5 ha
planowana jest lokalizacja elektrowni biometanowej. Termin zakończenia inwestycji
zaplanowano wstępnie na 2010 r. Firma zadeklarowała lokalizację dziesięciu podobnych
przedsięwzięć na terenie Polski wschodniej. 20
W gminie Grajewo ma powstać farma wiatraków
Przyszły inwestor (zagraniczna firma) - prowadzący rozmowy już od prawie dwóch lat
– zainteresowany jest wybudowaniem w gminie Grajewo (miejscowości sąsiadujące z drogą
nr 61) kompleksu 20-30 wiatraków, co jest prawdziwą szansą dla gminy wiejskiej, najpierw
poprzez możliwość zatrudnienia przy ich budowie, potem przez opłaty i podatki wpływające
i do kasy samorządu i do mieszkańców, zaś w perspektywie - być może także możliwość
zakupu tańszej energii elektrycznej.
Nawet ponad 20 tysięcy zł dla każdego z mieszkańców dzierżawiących działki i około
1 miliona złotych do kasy gminy - takie mogą być roczne zyski z "farmy wiatrowej".
19 www.wrotapodlasia.pl, 15.01.09, Nauka na czasie – czyste Podlasie. Poradnik, red. E. Sidorczuk-Pietraszko,
Białystok 2009.
20 www.radio.bialystok.pl, 05.03.09; www.wrotapodlasia.pl, 05.03.09.
12
Dotychczas użyteczność tego terenu pod wiatraki badano poprzez prognozy meteorologiczne,
od stycznia tego roku siłę i kierunki wiatru badają urządzenia na specjalnym
kilkudziesięciometrowym maszcie, który zostanie w gminie co najmniej przez rok. 21
Ruszył konkurs na dofinansowanie projektów
Ruszył, wielokrotnie odkładany konkurs związany z działaniem 9.4 programu
„Infrastruktura i środowisko”, dzięki któremu przedsiębiorcy mogą otrzymać dotację na
projekty związane z wytwarzaniem energii i ciepła ze źródeł odnawialnych. Może być to
budowa np.: farm wiatrakowych, elektrowni wodnych, elektrowni na biomasę lub biogaz,
ciepłowni geotermalnych oraz instalację kolektorów słonecznych. Dofinansowanie tych
przedsięwzięć w województwie podlaskim to 50% kosztów kwalifikowanych.
PODSUMOWANIE
Podsumowanie mijającego kwartału podzielone zostało na dwie kategorie:
przedsięwzięcia i plany mogące korzystnie lub niekorzystnie wpłynąć na zrównoważony
rozwój.
Optymistycznie
Do działań pozytywnych należy zaliczyć przyjęcie planu rozwoju transportu
publicznego Białegostoku do 2015 r., przez białostockich radnych w połowie lutego, który
ma przyczynić się do tego by komunikacja w mieście była sprawna i ekonomiczna,
a transport zbiorowy bezpieczny. W związku z przebudową dróg (między innymi Trasa
Kopernikańska w Białymstoku, remonty ulic, droga do przejścia granicznego
w Bobrownikach) powstaną nowe ścieżki rowerowe oraz przewodnik dla rowerzystów.
Oddany został raport sporządzony dla obwodnicy Augustowa na podstawie którego zostanie
wydana decyzja środowiskowa, w związku z tym niedługo już poznamy przebieg tak długo
wyczekiwanej trasy, miejmy nadzieję, że będzie on korzystny dla środowiska. Władze coraz
częściej przy modernizacji i budowie dróg chcą poznać opinie mieszkańców, w związku
z tym zorganizowane zostały konsultacje społeczne – między innymi – dotyczące budowy
drogi ekspresowej S19, obwodnicy Suwałk. Władze Polskich Przewozów Regionalnych
uruchomiły tańszy pociąg na trasie Białystok-Warszawa, kursujące w piątki oraz
w niedziele, a także uruchomiono bezpośrednie połączenie międzynarodowe BiałystokGrodno (Białoruś). Władze Wasilkowa najprawdopodobniej uniemożliwią powstanie
50-hektarowej żwirowni na skraju Puszczy Knyszyńskiej. Gmina Narewka otrzymała
dotację w ramach RPOWP na miedzy innymi promocję walorów turystycznych
i kulturowych rejonu Puszczy Białowieskiej (obszar Natura 2000) i Zbiornika
Siemianówka. Białystok pozyskał dodatkowe pieniądze na program gospodarki
odpadami, zostaną one wykorzystane na budowę spalarni odpadów oraz kampanię, w ramach
której magistrat chce przekonać mieszkańców do spalarni. Samorząd wojewódzki
zorganizował kampanię edukacyjną „Nauka na czasie – czyste Podlasie” dla mieszkańców
Podlasia na temat sposobów ochrony środowiska naturalnego. W powiecie siemiatyckim
powstanie park technologiczny z bioelektrownią. W gminie Grajewo ma powstać farma
wiatraków – kompleks 20-30 wiatraków, co jest prawdziwą szansą dla gminy wiejskiej.
21 www.radio.bialystok.pl, 15.02.09.
13
Ruszył, wielokrotnie odkładany konkurs związany z działaniem 9.4 programu „Infrastruktura
i środowisko”, dzięki któremu przedsiębiorcy mogą otrzymać dotację na projekty
związane z wytwarzaniem energii i ciepła ze źródeł odnawialnych. Dotacje mogą
spowodować większe zainteresowanie tym sposobem pozyskiwania energii. Dofinansowanie
jest niemałe – w województwie podlaskim jest to do 50% kosztów kwalifikowanych.
Niepokojąco…
W związku z budową regionalnego lotniska na Podlasiu może zostać wyciętych
nawet 110 hektarów lasów państwowych, na razie nie jest znana jego lokalizacja, wiadomo
tylko, że wylesienia nie dotyczyłyby obszarów cennych przyrodniczo. Wycinka drzew jest
również przewidziana w związku z budową Trasy Kopernikańskiej oraz przebudową ulic
wewnętrznych Białegostoku. Niepokojące jest to, że władze tak beztrosko podchodzą do tej
sprawy, drzewa są usuwane jednocześnie z ulic, przystanków autobusowych, ze skwerów,
z dziedzińca pałacowego i innych miejsc. Decyzja Zarządu Województwa Mazowieckiego,
który odmówił dofinansowania przejazdów pociągów osobowych na odcinku Czyżew –
Małkinia pozbawiła możliwości dojazdu do szkoły i pracy mieszkańców wsi położonych na
tej trasie (pociągi pospieszne, które kursują nadal, nie zatrzymują się na wszystkich
przystankach), uruchomiona została jedynie komunikacja zastępcza PKS, połączenia nie
zostały przywrócone.
Materiały źródłowe:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
A. Białous, Augustów poskarży się do Strasburga, „Nasz Dziennik”, 31.12.08.
A. Białous, I tak na budowie nic się nie działo, „Nasz Dziennik”, 16.01.2009.
U. Bisz, Działki znikną. Będzie ulica, „Gazeta Współczesna”, 30.01.09.
U. Bisz, Działkowcy (nie)dogadali się, „Gazeta Współczesna”, 30.12.09.
Boruch, Zaczynają się remonty. Białystok naprawia drogi, „Kurier Poranny” 09.02.09.
Co dalej z budową Trasy Kopernikańskiej?, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 06.01.09.
Dziś porozumienie?, „Gazeta Współczesna”, 14.01.09.
J.Dorożkiewicz, Antoniukowska. Trzy kilometry remontu, „Teraz Białystok”, 19.02.09.
A.Gierwat, Komunikacja zastępcza tylko dla nielicznych, www.wspolczesna.pl, 23.02.09.
Jak nie pociągiem, to czym?, „Kurier Poranny”,16.02.09.
Konsultacje społeczne dotyczące budowy drogi S19, www.radio.bialystok.pl, 10.02.09.
M. Kowalczuk, Będzie wreszcie cała, www.poranny.pl, 29.01.09.
A. Kłopotowski, Wytną Antoniukowską. Niemal "w pień", „Gazeta Wyborcza Białystok”,
16.02.09.
J. Medek, Droga przez Rospudę, ale nie przez bagna, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 22.02.09.
J. Medek, Krywany za małe na port lotniczy, www.miasta.gazeta.pl, 08.03.09.
J. Medek, Nie taka Natura (2000) straszna, jak ją malują, „Gazeta Wyborcza Białystok”,
07-08.02.09.
J. Medek, Waliły w końcu bez bruku, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 29.01.09.
Mieszkańcy walczą o przywrócenie pociągów: Z ogniem wyszli na tory!, www.wspolczesna.pl,
17.02.09.
Miliony wyrzucone w błoto, „Gazeta Współczesna”, 16.01.2009.
Modernizacja i ulokalnienie krajowej „dziewiętnastki”, „Gazeta Wyborcza Białystok”, 12.02.09.
Nauka na czasie – czyste Podlasie. Poradnik, red. E. Sidorczuk-Pietraszko, Białystok 2009.
14
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Obwodnica Augustowa pod znakiem zapytania, www.wrotapodlasia.pl, 15.01.09.
Obwodnica donikąd, „Polityka”, 31.01.2008.
Oświecą nas. Kampania o śmieciach, „Kurier Poranny”, 06.02.09.
Pierwsi porozmawiają mieszkańcy Sokółki, „Gazeta Współczesna”, 10.02.2009.
Powiedz, czy chcesz drogi ekspresowej, „Gazeta Współczesna”, 09.02.09.
E. Romaniuk, Działki i nowa droga: rozmowy ostatniej szansy, „Gazeta Wyborcza Białystok”,
05.01.09.
Rowerzyści będą mieli przewodnik, www.miasta.gazeta.pl, 08.02.09.
Szkoda tych drzew, „Gazeta Wyborcza”, 25.02.09.
Ważniejsza jest obwodnica, „Gazeta Współczesna”, 11.02.09.
Władza wybiera miejsce na lotnisko, „Gazeta Współczesna”, 10.03.09.
Portale internetowe
1. www.bialystok.pl.
2. www.gddkia.gov.pl.
3. www.logistyka.wnp.pl.
4. www.miasta.gazeta.pl.
5. www.pum.pl.
6. www. radio.bialystok.pl.
7. www.wrotapodlasia.pl.
8. www.wspolczesna.pl.
15