Slajd 1: Współczynnik Giniego Slajd 2: Powyższa - e

Slajd 1: Współczynnik Giniego Slajd 2: Powyższa - e

Slajd 1: Współczynnik Giniego
Slajd 2: Powyższa prezentacja dotyczy współczynnika Giniego. Wspolczynnik ten został stworzony przez włoskiego
statystyka, Corrado Giniego. W ekonometrii zwany jest Wskaźnikiem Nierówności Społecznej. Jest to jedna z miar
nierównomiernego podziału dochodów w danej gospodarce, w szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu
gospodarstw domowych. Skala współczynnika Giniego zawarta jest w przedziale od 0 do 1.
Slajd 3: W przypadku, gdy wartość wskaźnika wynosi 0 proc., oznacza to, że wszyscy ludzie uzyskują takie same
dochody. Gdy wartość współczynnika Giniego osiąga maksymalny poziom 1 oznacza to, że jedno gospodarstwo
domowe koncentruje cały dochód w danym kraju. Odczyt współczynnika Giniego należy interpretować następująco:
im jest wyższy poziom współczynnika Giniego tym nierówności w dochodach w danym kraju są większe.
Slajd 4: Nierówności społeczne zaczęły się pojawiać właściwie od początków rolnictwa. Przedtem wśród grup
zbieracko-łowieckich szacuje się że współczynnik Giniego wynosi około 0,25 czyli oznacza bardzo wysoki poziom
egalitaryzmu (równość) w takich społeczeństwach. W społecznościach rolniczych współczynnik Giniego obliczany dla
bieżących dochodów po opodatkowaniu i odjęciu tzw. transferów (w starożytności np. jałmużna) wynosić mógł ok.
0,45. W porównaniu ze zbieraczami nierówności pogłębiły się zatem niemal dwukrotnie. Przyjmuje się, że w Imperium
Rzymskim „Gini” mógł kształtować się w granicach 0,42 – 0,44, w 1688 w Anglii wynosił 0,47, a we Francji tuż przed
rewolucją – 0,57, co dobrze wyjaśnia ówczesną postawę buntu.
Slajd 5: Jeszcze większe rozpiętości ujawniały się, gdy współczynnikiem Giniego porównywano gromadzone
majętności. W tym ujęciu jego wartość dochodziła regularnie do 0,8. Prof. Morris podaje przykład pewnego Rzymianina
zmarłego w 8 roku przed naszą erą, który zapisał spadkobiercom 7200 wołów, 257 tysięcy innych zwierząt, 4 116
niewolników oraz gotówkę wystarczającą do żywienia przez rok pół miliona ludzi.
Era paliw kopalnych pogłębiła potrzeby specjalizacji oraz popyt na mistrzów w coraz liczniejszych dziedzinach, co
znalazło oczywiste odbicie w narastającym wraz z postępem różnicowaniu dochodów. Przykład jest nieokrzesany, ale
pozwala uniknąć przewlekłego wywodu: mistrzostwo w pakowaniu dorszy sprzedawanych na straganie to jednak co
innego niż udane szefowanie np. wielkiej fabryce zatrudniającej (ciągle jeszcze) tysiące pracowników.
Era paliw kopalnych doprowadziła do zwiększenia:
 Potrzeb specjalizacji
 Popytu na mistrzów w coraz silniejszych dziedzinach
Różnica ta odbijała się coraz wyraźniejszym piętnem, bowiem zamożniejący specjaliści przejmowali władzę
ekonomiczną i polityczną, co nie podoba się zwłaszcza w ustroju demokratycznym. Ponadto, nadmierna koncentracja
dochodów w szeregach relatywnie nielicznej elity działa na niekorzyść modelu gospodarczego opartego na rosnącej
konsumpcji bardzo teraz licznej klasy średniej, której nie staje w tej sytuacji dochodów na zakupowe brewerie. Rozwój
sprawia zatem, że z podażą nie ma kłopotów, natomiast popyt coraz częściej nie nadąża.
Slajd 6: Pozytywne źródła nierówności:
1. Ludzie mają różne predyspozycje do bogacenia się. Mowa tu chociażby o inteligencji, talentach czy determinacji.
2. Kolejnym czynnikiem wpływającym na rozwarstwienie społeczne jest różny wkład pracy. Ludzie w ramach tego
samego społeczeństwa i w relatywnie podobnych warunkach podejmują różny trud w celu polepszenia swojego
bytu co też daje różne rezultaty. Pracowitsi zarabiają więcej od tych, którzy mniej czasu poświęcają na pracę.
3. Poza tym dużą rolę odgrywa ilość czasu poświęcona na specjalizację i zdobywanie wiedzy. Ma to o tyle istotne
znaczenie, że znacznie zwiększa wydajność pracy dzięki czemu uzyskuje się przewagę ekonomiczną nad mniej
doświadczonymi pracownikami.
4. W dalszej kolejności bardzo dużą rolę odgrywa rozwój technologiczny, który przede wszystkim znacznie zwiększa
wydajność pracowników wysoko wykwalifikowanych co jeszcze bardziej polepsza ich sytuację.
5. W końcu liberalizacja handlu pozwala importować produkty mało zaawansowane technologicznie wypierając
drobnych rodzimych przedsiębiorców a zwiększać.
Negatywne:
1.
Do źródeł nierówności które można zakwalifikować do negatywnych zalicza się pogoń za rentą czy po prostu
uzyskiwanie dochodów z posiadanych aktywów (odsetki w banku, czynsz z nieruchomości itp.)
2.
Zawodność pańśtwa, która wyraża się w np. klientelizmie, preferencyjne traktowanie elit lub innych wybranych
grup społecznych, obecność instytucji opartych na wyzysku, rosnące koszty podstawowych usług publicznych,
takich jak edukacja i opieka zdrowotna,
3.
np. występowanie monopoli naturalnych lub istnienie słabych związków zawodowych, dyskryminacji
(np. różnic płacowych kobiet i mężczyzn), ograniczonej mobilności pracowników lub skłonności ludzi do
podejmowania przedsiębiorczego ryzyka w warunkach prekariatu,
4.
Ostatni aspekt to nadmierna rywalizacja o dobra pozycjonalne czyli np. rywalizacja o prestiżowe nieruchomości
w kraju. (Dobra pozycjonalne to takie których się nie produkuje tylko dystrybuuje – nieruchomości, status
społeczny itp.)
Slajd 7: Nie ma wiele pozytywnych konsekwencji występowania nierówności społecznych natomiast można
wyróżnić następujące: Po pierwsze nierówności motywują do wzbogacania się i dorabiania się tego co mają
bogatsi. Po drugie wysoki poziom nierówności nie musi sam w sobie spowalniać wzrostu gospodarczego (np..
USA). Po trzecie w modelu krzywej Kuznetza, w krajach rozwijających się wysoki poziom nierówności jest
naturalny i pożyteczny. WYKRES: wraz ze wzrostem zamożnośći kraju nierówności zwiększają się do
pewnego stopnia i następnie zmniejszają się
Slajd 8: Do negatywnych konsekwencji nierówności ekonomicznych możemy zaliczyć zwiększenie liczby
konfliktów społecznych (co wynika z niezadowolenia biedniejszej części społeczeństwa obecnym systemem
redystrybucji dóbr oraz niechęcią bogatych do zmiany systemowej). Dalej, nierówności zmniejszają
produktywność gospodarki ponieważ potencjał ludzi nie jest wykorzystany w maksymalny możliwy sposób.
W końcu, nierówności społeczne mogą doprowadzić do zwiększenia podatków w celu zmniejszenia tych
nierówności. Do społecznych negatywnych konsekwencji możemy zaliczyć:
1.
2.
3.
4.
Zmniejszenie zaufania społecznego i osłabienie poczucia jedności w kraju.
Nierówności prowadzą do większej przestępczości zwłaszcza tam gdzie dochody ludności są najniższe
Spada również jakośc edukacji oraz jakośc świadczonych usług przez instytucje publiczne.
Większe nierówności czyli większa skala biedy prowadzi do niższego poziomu zdrowia obywateli
oraz zmniejszenia ich średniej długości życia.
Slajd 9: Wskaźnik Giniego w Polsce oraz innych przykładowych krajach
Slajd 10: W Polsce mieliśmy do czynienia z niskim poziomem rozwarstwienia w społeczeństwie do połowy
lat 80. Potem, transformacja ustrojowa lat 90. doprowadziła do znacznej wzrostu wskaźnika Giniego. Dopiero
począwszy od roku 2005 nierówność społeczna mierzona wsk. Giniego spada stopniowo do dzisiaj. Obecnie
można powiedzieć, że Polska jest krajem o wysokim niskim poziomie rozwarstwienia społecznego. Mimo to
zauważa się czynniki, które negatywnie wpływają na poziom egalitaryzmu w polskim społeczeństwie, są to:
Nepotyzm w instytucjach publicznych oraz niski poziom zatrudnienia.
Slajd 11: W Polsce wskaźnik Giniego znacznie wzrósł na skutek transformacji ustrojowej jednak od momentu
wkroczenia Polski do UE poziom nierówności społecznej w Polsce stopniowo się obniża. W 2005 roku jego
poziom wynosił 35,6 w ujęciu procentowym a w 2015 już tylko 30,6% co znacznie zbliża nas do średniej
unijnej wynoszącej w 2015 roku 28,48%. Powyższe dane pochodzą z GUS. Dane Eurostat wskazują na jeszcze
większe obniżenie wskaźnika Giniego w Polsce.
Slajd 12: Powyższy slajd przedstawia wartości współczynnika Giniego dla wybranych państw. Dane dotyczą
lat 2011 i 2012 a dla Polski również 2015. Największym poziomem nierówności cechuje się Brazylia
Slajd 13: Sao Paulo (Brazylia) bardzo duże nierownosci. Właśnie na danym slajdzie możemy zobaczyć jak
już na pierwszy rzut oka są olbrzymie nierówności w Brazylii.
Slajd 14: Powyższy slajd przedstawia wartości współczynnika Giniego dla wybranych państw. Dane dotyczą
lat 2011 i 2012 a dla Polski również 2015. Największym poziomem nierówności cechują się takie kraje jak
Brazylia (53,1%), Argentyna, Izrael i USA. Najniższy poziom nierówności zauważyć można w Czechach
(25,6%), na Słowacji czy w Norwegii. Polska wg wskaźnika Giniego z roku 2011 miała poziom nierówności
społecznych w podobnej skali jak w Niemczech, Iirlandii czy na Węgrech -- 30,76%. W 2015 natomiast
wskaźnik ten wynosił już 28,5% co jest zjawiskiem pozytywnym.
Slajd 15: Pierwszym przykładem kraju w kontekście porównywania nierówności społecznych jest Norwegia.
Ma ona jeden z najniższych wsp. Gigiego na świecie co przekłada się też na wysoką jakość życia. Norwedzy
mają szeroki dostęp do usług publicznych. W zamian za to muszą jednak płacić bardzo wysokie nawet jak na
europejskie standardy podatki. Odpowiednia konstrukcja systemu redystrybucji dóbr sprawia, że do
najbogatszej części społeczeństwa należy jedynie 5% PKB. Ciekawostką jest fakt, że w Norwegii istnieją
bardzo wysokie cła importowe a w sklepach kupić można przede wszystkim norweską żywność kosztem
importwanej.
Slajd 16: Norwegia, Oslo. Chociaż w Norwegii wskażnik Giniego jest jednym z najniższych, nierówności w
mniejszym stopniu również występują
Slajd 17: Stany Zjednoczone mają jeden z najwyższych wskaźników Giniego s pośród najbogatszych państw
na świecie co jest w pewnym sensie ewenementem ponieważ generalnie rzecz ujmując im bogatszy kraj tym
mniej w nim nierówności społecznych. W USA nierówności zwiększają się stale od początku lat 80. XX
wieku. Z przyczyny podaje się głównie dynamiczny rozwój zaawansowanych technologii, dużą liczbę
imigrantów, dużą komplikację systemu podatkwego, który daje wiele opcji odpisów podatkowych dla
bogatych obywateli oraz przyczyny polityczne i społeczne.
Slajd 18: Zdjęcie – USA
Slajd 19: W Stanach około 3/4 dochodów przypada 1/8 najbogatszej części społeczeństwa. Pozostała część
dochodów zarabia prawie w całości klasa średnia, która stanowi około 5/8 społeczeństwa. 25%
najbiedniejszych amerykanów zarabia niewielki procent PKB całej gospodarki.
Slajd 20: Rozkład nierówności społecznych na świecie jest nierównomierny. Najniższe poziomy
współczynnika Giniego notuje się przede wszystkim w Europie, Kanadzie,Indiach, Australii oraz krajach
arabskich. Natomiast najwyższe współczynniki Giniego występują w Ameryce łacińskiej, Afryce
południowej, w Chinach, Rosji i w USA. Zauważyć można, że niski poziom wsk. Giniego niekoniecznie
oznacza kraj o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego (np. Ukraina, Pakistan, Mongolia).
W oczy rzuca się przede wszystkim Europa jako najbardziej egalitarny kontynent na świecie
Slajd 21: W drugiej połowie XX wieku do początku lat 80. nierówność dochodów na świecie utrzymywała
się na poziomie około 0,47 wg współczynnika Giniego. Od tamtego czasu nierówność stale wzrastała aż do
roku 2000 od kiedy to wartość tego współczynnika stopniowo spada.
Slajd 22: Środki zaradcze na nierówności ekonomiczne można podzieli na 2 kategorie:
Podatkowe: Generalna idea jest taka aby stworzyć taki system podatkowy który w jak największym stopniu
wyrówna dochody obywateli za pomocą podatków
Programy publiczne:
1. Państwo stosuje różnego rodzaju transfery pieniężne (zasiłki, 500+) aby zmniejszyć różnice w
rozporządzalnych dochodach gospodarstw domowych.
2. Państwo finansuje „darmową” edukację
3. Oraz gwarantuje powszechny dostęp do służby zdrowia i opieki społecznej