Bogdan CIANCIARA Jerzy WRÓBEL, Marian SZŁAPKA, Zbigniew

WARSZTATY 2000 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
Mat. Symp. Warsztaty 2000
str. 227-234
Bogdan CIANCIARA
Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
Jerzy WRÓBEL, Marian SZŁAPKA, Zbigniew SAMOKAR,
Eugeniusz KOZIARZ
KGHM „Polska Miedź” S.A. ZG „Rudna”, Polkowice
Niektóre aspekty oddziaływania wstrząsów na powierzchnię obszaru
górniczego ZG „Rudna”
Streszczenie
W referacie przedstawiono wstępne wyniki badań oddziaływania wstrząsów na powierzchnię obszaru górniczego ZG „Rudna”. Stwierdzono, że maksymalne amplitudy rejestrowanych przyspieszeń drgań osiągają wysokie wartości rzędu 1000 mm/s2. Jednocześnie
obserwuje się, iż drgania te nie powodują trwałych uszkodzeń budynków, chociaż zgodnie
z normami uszkodzenia takie powinny mieć miejsce. W związku z tym podjęto próby
wyjaśnienia tej niezgodności, przyjmując że omawiane oddziaływania mają strukturę
stochastyczną. Odnosi się to szczególnie do wartości maksymalnych amplitud przyspieszenia
drgań. W związku z tym zaproponowano sposoby oceny parametrów dynamicznych drgań
wykorzystujące algorytmy statystyczne.
1. Wstęp
Jednym z podstawowych zagrożeń związanych z eksploatacją górniczą jest gwałtowne
wyzwalanie się energii z górotworu. Część tej energii, rozchodząc się w górotworze w postaci
fal sprężystych powoduje drgania masywu skalnego. Jest to zagrożenie dla wyrobisk górniczych w podziemnej części kopalni oraz dla obiektów na powierzchni. W pierwszym
przypadku drgania mogą być przyczyną tąpnięcia w wyrobisku górniczym, a w drugim mogą
powodować uszkodzenia obiektów na powierzchni. Zagrożeniem dla obiektów na powierzchni
są głównie drgania wywołane wstrząsami wysokoenergetycznymi, których przyczyną jest
osiadanie w formie niekontrolowanego przemieszczania się bloków skalnych nad wybranym
złożem. Dlatego prowadzenie eksploatacji pod terenami o wysokim stopniu zurbanizowania
i uprzemysłowienia może powodować szkody w obiektach znajdujących się na powierzchni
obszarów górniczych. Aby oceniać faktyczny stopień szkodliwości wstrząsów, podjęto
systematyczne badanie ich oddziaływania na powierzchnię. Począwszy od 1999 r. na obszarze
górniczym ZG „Rudna” zainstalowano sieć stanowisk pomiarowych, na których rejestrowane
są w sposób ciągły przyspieszenia drgań. Lokalizację tych stanowisk na tle mapy obszaru
górniczego przedstawiono na rysunku 3.1. Niezależnie od tego, po każdym silnym wstrząsie,
prowadzona jest systematyczna inwentaryzacja uszkodzeń w wytypowanych budynkach,
których lokalizacja znajduje się najbliżej przewidywanych stref epicentralnych wstrząsów.
Sejsmiczność indukowana eksploatacją w ZG „Rudna” charakteryzuje się stosunkowo dużą
_______________________________________________________________
227
B. CIANCIARA, J. WRÓBEL, M. SZŁAPKA, Z. SAMOKAR, E. KOZIARZ - Niektóre aspekty ...
____________________________________________________________________________
aktywnością w wysokich zakresach energetycznych. Pod koniec ubiegłego roku wystąpiło
kilka wstrząsów, których energie przekraczały poziom 1E8 J. Rejestrowane maksymalne
amplitudy przyspieszenia drgań wywołanych tymi wstrząsami w strefach epicentralnych
osiągały wysokie wartości powyżej 1000 mm/s2. Wartości maksymalnych amplitud amax
wyznaczane są na podstawie rejestrowanych zapisów jako zero-pik. Jak wykazano w trakcie
inwentaryzacji nawet tak duże wartości przyspieszeń okazały się nieszkodliwe dla konstrukcji
budynków, tylko w nielicznych przypadkach obserwowano drobne pęknięcia i zarysowania
tynków. Jednak według obowiązujących norm przyspieszenia takie powinny powodować
istotne uszkodzenia budynków. Niezgodność tą można wyjaśnić przyjmując, że oddziaływania
wstrząsów mają strukturę stochastyczną oraz czasy trwania tych oddziaływań o odpowiednio
wysokich wartościach amplitud są stosunkowo krótkie i nie przekraczają ułamków sekund.
Należy podkreślić, że obecnie nie dysponujemy jeszcze materiałem pomiarowym o odpowiedniej liczebności zjawisk, który umożliwiłby wyciągniecie w pełni wiarogodnych wniosków.
Dlatego w tej pracy przedstawiono jedynie wstępną koncepcję rozwiązania problematyki
związanej z właściwą oceną parametrów dynamicznych drgań, które są wykorzystywane do
wyznaczania stopnia szkodliwości wstrząsów.
2. Charakterystyka warunków geologicznych rejonu ZG „Rudna”
Obszar górniczy kopalni „Rudna” położony jest w środkowej części Monokliny Przedsudeckiej. Złoże rud miedzi typu osadowego występuje na kontakcie piaskowców czerwonego
spągowca i serii dolomitowo-wapiennych cechsztynu i zalega na głębokości od 900 m przy
SW do 1200 m przy NE granicy obszaru górniczego. Wewnętrzna budowa złoża jest zróżnicowana, obejmuje trzy typy litologiczne skał okruszcowanych siarczkami miedzi. Są to (zgodnie
z kolejnością występowania w profilu litostratygraficznym): piaskowce, łupki i dolomity.
Poszczególne odmiany litologiczne nie zachowują ciągłości w całym obszarze złoża, są
miejsca gdzie okruszcowanie zanika i horyzont kruszconośny jest płonny. Jest to złoże jednopokładowe zapadające pod kątem 6 - 7o na NE o zróżnicowanej miąższości od kilkudziesięciu
centymetrów do kilkunastu metrów.
W spągu złoża występują drobnoziarniste piaskowce o spoiwie ilasto-węglanowym, charakteryzujące się niską wytrzymałością na ściskanie, średnio 20 - 40 MPa. Ich wytrzymałość
wzrasta idąc w górę profilu, przy kontakcie ze skałami węglanowymi. Piaskowce od nadległych dolomitów oddziela pakiet łupków węglanowych o miąższości od kilkunastu do kilkudziesięciu centymetrów, o porównywalnie niskich jak piaskowce parametrach wytrzymałościowych. Łupki nie zawsze występują, regułą jest ich brak w partiach złoża gdzie spoiwo
ilasto-węglanowe piaskowców zostało zastąpione anhydrytowym. W stropie nad złożem
występuje sztywny kompleks warstw dolomitowo-anhydrytowych o dużej miąższości do ok.
270 m, dla porównania w sąsiednich kopalniach miąższość ta wynosi: w ZG „Lubin” ok.
190 m, w ZG „Polkowice” ok. 200 m i w ZG „Sieroszowice” ok. 90 m.
Dolomity występujące w stropie złoża są zróżnicowane litologicznie, w jedenastu czynnych
aktualnie oddziałach wydobywczych dominuje szaro-beżowy dolomit wapnisty, zwięzły
o wyraźnej podzielności płytowej i grubości warstw 0,1 – 0,6 m. W jego obrębie spotyka się
przewarstwienia ilaste i wkładki piaskowca o spoiwie anhydrytowym. Skały te charakteryzują
się dużą wytrzymałością na ściskanie nawet do ok. 150 MPa i wartością W ET do ok. 6,0.
Rzadziej spotykane odmiany to dolomit smugowany, dolomit graniczny bez wyraźnej podzielności płytowej, oraz czarny dolomit ilasty o podzielności płytowej z charakterystycznym
_______________________________________________________________
228
WARSZTATY 2000 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
przełamem muszlowym. Parametry wytrzymałościowe tych skał są nieco niższe, ich RC wynosi odpowiednio ok. 90 MPa (smugowany), ok. 110 MPa (graniczny) i ok. 120 MPa (ilasty).
Również wartości wskaźnika WET są niższe i wynoszą odpowiednio ok. 3,5; 3,7 i 5,2.
Miąższość dolomitów w poszczególnych oddziałach jest zróżnicowana i wynosi od ok. 20 m
do ok. 70 m.
Nad warstwami cechsztynu zalega pstry piaskowiec, którego miąższość w rejonie obszaru
miasta Polkowice wynosi od ok. 250 m do 300 m. Znajdujące się nad pstrym piaskowcem
warstwy trzeciorzędowe mają grubość od 350 m do 400 m. Warstwy czwartorzędowe stanowią
grubość od ok. 30 m do 80 m.
Złoże posiada zróżnicowaną tektonikę, systemy spękań i uskoków są zgodne z dwoma
dominującymi kierunkami sudeckimi. Wyróżnić można dwa systemy uskokowe utworzone
przez struktury blokowe typu zrębów, schodów i rowów tektonicznych o zrzutach do kilkudziesięciu metrów: system „Biedrzychowa” o azymucie 250 o i system „Rudnej Głównej”
o azymucie 300o.
3. Opis sieci pomiarowej i sposobów rejestracji drgań
Kopalnia ZG „Rudna” prowadzi eksploatację rudy miedzi w bardzo zróżnicowanym pod
względem zurbanizowania obszarze górniczym. Najbardziej zurbanizowanym terenem, pod
którym prowadzona jest eksploatacja górnicza, jest miasto Polkowice. Ocena intensywności
drgań, a co za tym idzie oddziaływanie wstrząsów na znajdujące się na powierzchni obiekty
jest powiązana z parametrem, którym jest przyśpieszenie lub prędkość drgań gruntu lub
budowli. Aby ocenić rzeczywisty wpływ wstrząsów na obiekty na powierzchni, w ZG „Rudna”
od 1988 r. prowadzi się pomiary parametrów drgań obiektów budowlanych oraz od 1999 r.
pomiary parametrów drgań powierzchni. Baza pomiarowa oparta jest na dwóch systemach
rejestrujących drgania:
a) System sejsmiczny ELOGOR-C, za pomocą którego prowadzone są rejestracje parametrów
drgań budowli (wielopiętrowe budynki mieszkalne) wywołane wstrząsami sejsmicznymi
związanymi z robotami górniczymi. W mieście Polkowice umieszczono 4 stacjonarne
stanowiska sejsmiczne:
- 3 stanowiska dwuskładowe o orientacji poziomej, usytuowane w budynku mieszkalnym
(12-kondygnacyjny) przy ul. Miedzianej 8, mierzące drgania wzdłuż dłuższych (YY)
i krótszych (XX) krawędzi budynku. Stanowiska te zabudowane są w piwnicy (fundament),
na III piętrze oraz na XI piętrze. Usytuowanie budynku jest zbieżne z kierunkami geograficznymi: (YY)-EW, (XX)-NS. Na powyższych stanowiskach mierzy się wielkość
przyspieszeń. Czujnikami są akcelerometry firmy Sensonics typu SP-3.
- 1 stanowisko dwuskładowe o orientacji poziomej, usytuowane w budynku mieszkalnym
5-kondygnacyjnym przy ul. 3-go Maja 7, mierzące drgania wzdłuż dłuższych (YY)
i krótszych (XX) krawędzi budynku. Stanowisko to zabudowane jest w piwnicy (fundament
budynku), a sytuowanie składowych jest zbieżne z kierunkami geograficznymi: (XX)-EW,
(YY)-NS. Na tym stanowisku dokonuje się pomiaru prędkości drgań. Czujnikami są
sejsmometry typu SM3-KW zorientowane poziomo.
Transmisja sygnałów sejsmicznych odbywa się siecią teletechniczną (poza siecią
telefoniczną) do rejestratora umieszczonego w budynku Kopalnianej Stacji Geofizyki
Górniczej ZG Rudna. Rejestrator sejsmiczny ELOGOR-C dokonuje cyfrowego
_______________________________________________________________
229
B. CIANCIARA, J. WRÓBEL, M. SZŁAPKA, Z. SAMOKAR, E. KOZIARZ - Niektóre aspekty ...
____________________________________________________________________________
przetworzenia sygnałów i zapisuje je na dysk w postaci pliku komputerowego. Zapisy
cyfrowe przebiegów drgań są poddawane dalszej analizie.
b) system pomiarowy oparty o przenośną aparaturę typu WORS, za pomocą którego
prowadzona jest ciągła rejestracja drgań gruntu i budynków w mieście Polkowice oraz
w miejscowościach na terenie obszaru górniczego RUDNA I i RUDNA II. Wybudowano
13 stanowisk pomiarowych, na których w zależności od spodziewanych wpływów
eksploatacji na powierzchnię, rozlokowane jest 10 rejestratorów przenośnych, których
lokalizację przedstawiono na rysunku 3.1.
Rys. 3.1 Obszar Górniczy ZG „Rudna” z zaznaczoną lokalizacją stanowisk pomiarowych
Stanowiska pomiarowe zlokalizowane są w następujących miejscach:
- miasto Polkowice, ul. Akacjowa 4 – stanowisko 3-składowe (w gruncie – ok. 3
budynku jednorodzinnego),
- miasto Polkowice, ul. Sosnowa 14 – 2 stanowiska 3-składowe (w gruncie – ok. 5
fundamentu budynku; fundament budynku mieszkalnego jednorodzinnego),
- miasto Polkowice, ul. 3-go Maja 8 – 2 stanowiska 3-składowe (w gruncie – ok. 8
fundamentu budynku; fundament budynku mieszkalnego 5-kondygnacyjnego),
- miasto Polkowice, ul. Miedziana 9 – stanowisko 3-składowe (w gruncie – ok. 8
fundamentu budynku 12-kondygnacyjnego),
- Biedrzychów 10 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
m od
m od
m od
m od
_______________________________________________________________
230
WARSZTATY 2000 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
Guzice 4 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
Moskorzyn 5 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
Pieszkowice 13 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
Tarnówek 5 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
Żuków 8 – stanowisko 3 składowe (w gruncie),
Trzebcz 31 – stanowisko 3 składowe (w gruncie) - (nieczynne),
Komorniki 52 – stanowisko 3 składowe (w gruncie) - (nieczynne),
Grodowiec 24 – stanowisko 3 składowe (w gruncie) - (nieczynne).
Na powyższych stanowiskach mierzone jest przyspieszenie, a czujnikami są będące na
wyposażeniu aparatury WORS akcelerometry typu JAKE. Na podstawie doświadczeń
ustalono, że najbardziej optymalnymi nastawami aparatury pomiarowej są:
- częstotliwość próbkowania: 500 Hz,
- czas rejestracji: max. 3000 msek.,
- zakres amplitudowy: amax = 1000 mm/sek2 .
Obszar Górniczy ZG „Rudna” położony jest w północnej części województwa
dolnośląskiego i obejmuje ok. 72 km2 powierzchni. Sieć osadniczą tworzy 12 wsi o różnej
wielkości, a największym ośrodkiem jest miasto Polkowice liczące ok. 22,4 tys. mieszkańców
(1997 r.) i zajmujące powierzchnię ok. 8,8 km2. Łącznie obszary zabudowane i przemysłowe
zajmują około 16,5% powierzchni terenu górniczego. Ze względu na duży obszar, na którym
można spodziewać się oddziaływania wstrząsów na powierzchnię, pomiary wielkości
przyspieszeń ograniczono do terenu najbardziej zurbanizowanego oraz tam gdzie występuje
największa aktywność sejsmiczna – miasto Polkowice i kilka wiosek.
Pomiar przyspieszeń gruntu wykonywany za pomocą systemu WORS ma krótką historię.
Cały system pomiarowy oddano do użytku w listopadzie 1999 r. Zebrany do chwili obecnej
materiał badawczy nie stanowi jeszcze wystarczającej bazy badawczej. Niemniej
zarejestrowane parametry drgań pozwalają na wstępną ocenę wpływu wstrząsów górniczych
wywołanych eksploatacją na powierzchnię terenu górniczego.
-
4. Sposób oceny maksymalnych amplitud przyspieszenia drgań
Od początku ubiegłego roku aktywność sejsmologiczna w zakresie energetycznym powyżej
1E6 J kształtowała się na stosunkowo wysokim poziomie. Dla przykładu w tabeli 4.1
przedstawiono rozkład energetyczny wstrząsów, które wystąpiły w okresie od 1999.10.01 do
2000. 02. 29 .
Jak wynika z pomiarów wartości maksymalnych amplitud przyspieszenia drgań pochodzących od najsilniejszych wstrząsów w strefach epicentralnych osiągały wartości przekraczające
1000 mm/s2. Zgodnie z obowiązującymi skalami szkodliwości, drgania o tak dużych wartościach przyspieszeń powinny powodować istotne uszkodzenia budynków. Jednak w wyniku
przeprowadzanej, po każdym silnym wstrząsie, dokładnej inwentaryzacji w wytypowanych
budynkach uszkodzeń takich nie stwierdzano. Należy nadmienić, że wszystkie budynki
w rejonie obszaru górniczego zostały przystosowane tak aby były odporne na drgania o przyspieszeniach rzędu 250 mm/s2. W związku z tym podjęto prace mające na celu wyjaśnienie
obserwowanej niezgodności.
_______________________________________________________________
231
B. CIANCIARA, J. WRÓBEL, M. SZŁAPKA, Z. SAMOKAR, E. KOZIARZ - Niektóre aspekty ...
____________________________________________________________________________
Tabela 4.1
Zestawienie wstrząsów o energii  1,0E6 J zarejestrowanych w okresie od 1999.10.01 do 2000.02.29
ROK
MIES
E6
E7
E8-9
SUMA
SE
1999
10
3
0
0
3
1.36E7
1999
11
3
5
0
8
1.39E8
1999
12
3
4
3
10
8.35E8
2000
1
5
2
1
8
2.46E8
2000
2
8
3
0
11
1.42E8
22
14
4
40
1.38E9
SUMA
Badania prowadzone są w dwóch zasadniczych zakresach:
10 w zakresie inżynierii budowlanej – badanie odporności konstrukcji budynków na drodze
modelowania numerycznego,
20 w zakresie geofizyki – badanie struktury oddziaływania wstrząsów na powierzchnię ziemi.
W artykule tym zostaną przedstawione sugestie odnośnie wyjaśnienia obserwowanej
niezgodności na podstawie badań w zakresie geofizyki.
Podstawowym i powszechnie niekwestionowanym założeniem jest to, że oddziaływanie
wstrząsów, zarówno w wyrobiskach górniczych jak i na powierzchni ziemi ma charakter
stochastyczny. Wówczas rejestrowane zapisy oddziaływania powinny być traktowane jako
realizacje określonego procesu stochastycznego. W szczególności sygnały przyspieszenia
drgań można z dużym przybliżeniem opisać za pomocą modelu tzw. procesu śrutowego
(Franks 1975), a mianowicie:
x(t) 
 A r (t  t
k k
k
)cos[2πck (t  t k )   k ]
(4.1)
k
gdzie:
x(t ) – sygnał przyspieszenia drgań,
rk (t ) – obwiednia przebiegu elementarnego,
Ak , f k , tk oraz  k – wartości losowe reprezentujące parametry poszczególnych składników
sygnału x(t ) , czyli: amplitudy, częstotliwości, czasy pierwszych wstąpień oraz fazy.
Wówczas, cały zapis sygnału x(t ) składa się z szeregu składników elementarnych szybko
zanikających, czyli o krótkich czasach trwania, rzędu ułamków sekund.
Najprostszy model, który dobrze opisuje obwiednie rejestrowanych sygnałów elementarnych można zapisać następująco:
rk (t )  e k t
2
(4.2)
gdzie:
 k – współczynnik tłumienia.
Wszystkie parametry opisujące sygnał x(t ) podlegają określonym rozrzutom statystycznym. Własność ta odnosi się również do przestrzennego rozkładu parametrów drgań, czyli
związana jest z miejscem lokalizacji czujników pomiarowych. W szczególności własności tej
podlegają amplitudy Ak  charakteryzujące się dużym rozrzutem statystycznym. Maksymalną
_______________________________________________________________
232
WARSZTATY 2000 nt. Zagrożenia naturalne w górnictwie
____________________________________________________________________________
amplitudę rejestrowanego sygnału przyspieszenia opisanego zależnością 4.1, (mierzona jako
wartość zero-pik), określa się jako największą wartość ze zbioru amplitud Ak  , czyli:
amax  maxAk 
(4.3)
k
Wynika stąd, że maksymalna amplituda amax jest wartością losową i nie może być
bezpośrednio wykorzystana do oceny szkodliwości drgań. Konieczne jest wówczas określenie
odpowiedniego estymatora tego parametru. Można do tego celu wykorzystać wartość
oczekiwaną kwadratu rejestrowanego sygnału drgań. Estymator omawiany wartości oczekiwanej można opisać następującą zależnością, zakładając lokalną ergodyczność sygnału
xt w oknie T, (Cianciara 1999):
2
xˆsk
,t 
1
M
M
w x
2
k t k
(4.4)
k 1
gdzie :
T
M  ,  - krok próbkowania,

wk – wagi eliminujące niestacjonarność przebiegu xt .
Dla ustalonej chwili czasu t wyrażenie (4.4) może być uważane jako lokalna wartość
skuteczna sygnału xt. Wówczas wartość maksymalnej amplitudy można wyrazić następująco
(Cianciara 1999):
( m)
(4.5)
aˆmax  2 xˆsk
gdzie:
( m)
- jest wartością maksymalną estymatora xˆ sk ,t ,
xˆsk
 
( m)
xˆsk
 max xˆsk ,t .
t
Wyznaczone na tej drodze wartości maksymalnych amplitud
charakteryzują się
stosunkowo dobrą stabilnością przestrzenną i mogą być wykorzystywane do charakteryzowania oddziaływań pod względem ich szkodliwości. Bardzo istotną cechą estymatora (4.4) jest
to, że obniża amplitudy krótkookresowych składowych pikowych do średniego poziomu.
Pierwsze próby zastosowania przedstawionego wyżej sposobu oceny w przypadku najsilniejszych wstrząsów umożliwiły obniżenie maksymalnych amplitud z około 1000 mm/s 2 do
poziomu poniżej 300 mm/s2. Mogą nasuwać się wątpliwości, czy oceny maksymalnych
amplitud uzyskiwane na drodze analizy skutecznej nie dają zaniżonych wartości. Dlatego
przeprowadzono próby porównania tych wartości z wynikami analizy tercjowej. W obydwu
przypadkach uzyskano zbliżone wartości maksymalnych amplitud a nawet w niektórych
przypadkach oceny uzyskane na drodze tercjowej były niższe.
_______________________________________________________________
233
B. CIANCIARA, J. WRÓBEL, M. SZŁAPKA, Z. SAMOKAR, E. KOZIARZ - Niektóre aspekty ...
____________________________________________________________________________
5. Podsumowanie
W pracy przedstawiono wstępne wyniki badań oddziaływania wstrząsów na powierzchnię
obszaru górniczego ZG „Rudna”. Systematyczne pomiary przyspieszenia drgań prowadzone są
dopiero od 1999 roku i obecnie nie dysponujemy zbiorami danych o takiej liczebności, która
umożliwia formułowanie w pełni wiarygodnych wniosków. Z dotychczasowych pomiarów
wynika, iż maksymalne amplitudy przyspieszeń drgań pochodzących od wstrząsów o wysokich
energiach rzędu 1E8[J], w strefach epicentralnych przekraczają wartości 1000 mm/s 2. Zgodnie
z obowiązującymi skalami szkodliwości drgania o tak wysokich amplitudach przyspieszeń
powinny powodować istotne uszkodzenia budynków. W rzeczywistości drgania te powodują
jedynie nieliczne zarysowania oraz pęknięcia tynków. W pracy przedstawiono koncepcję
wyjaśnienia tej niezgodności zakładając, że oddziaływanie wstrząsów na powierzchnię ziemi
ma strukturę stochastyczną. W wyniku tego zaproponowano sposób oceny maksymalnej
amplitudy drgań wykorzystujący wartość skuteczną rejestrowanych zapisów. Jak stwierdzono
praktycznie uzyskiwane oceny maksymalnych amplitud są porównywalne z wynikami analizy
tercjowej. W efekcie wyznaczany stopień szkodliwości drgań na podstawie maksymalnych
amplitud uzyskiwanych na drodze analizy wartości skutecznej jest zgodny ze stanem
faktycznym obserwowanych uszkodzeń budynków.
Literatura
[1] Cianciara B., 1999: Stochastyczna struktura oddziaływania wstrząsów górniczych na powierzchnię
ziemi. Materiały Sympozjum „Warsztaty 99”, Kraków 1999, 103-113.
[2] Franks L.,1975: Teoria sygnałów, PWN, Warszawa.
Some aspects of influence of mining tremors on the earth surface
infrastructure in „Rudna” mining area
The first results of the research dealing with influence of mining tremors on the earth
surface infrastructure in „Rudna” mining area is presented in the paper. It is shown, that
maximum of acceleration amplitudes for registered vibrations are getting values near to 1000
mm/s2 . However, the destruction of the buildings hasn’t been observed. The contradiction can
be explained assuming that the influence of tremors on earth surface infrastructure has
stochastic character. It is particularity valid for maximal acceleration amplitudes. In result the
stochastic algorithms have been proposed, for estimation the dynamic parameters.
_______________________________________________________________
234