Kluczowe problemy prawa energetycznego

Kluczowe problemy prawa
energetycznego
Dr Michał Będkowski-Kozioł, LL.M.Eur.Int.
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
w Warszawie;
Kancelaria Kochański, Zięba, Rapala i Partnerzy, Warszawa
Specyfika funkcjonowania sektora energetycznego
• Zaopatrzenie w paliwa i energię jako podstawa
funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa
• Bezpieczeństwo zaopatrzenia w paliwa i energię
• Koszty zaopatrzenia w paliwa i energię
• Zaopatrzenie w paliwa i energię a oddziaływanie na
środowisko:
 ochrona zasobów naturalnych
 ochrona przed szkodliwymi emisjami do środowiska
 ochrona klimatu
Energetyka jako przedmiot regulacji prawnej
• Energetyka jako system
Energetyka „sieciowa”
Sektor paliwowo-surowcowy
• Pojęcie prawa energetycznego
Prawo energetyczne w znaczeniu szerokim
Prawo energetyczne w znaczeniu wąskim
Ewolucja prawnej regulacji sektora energetycznego
Liberalizacja
Paradygmat monopolu → (De-)regulacja
(„monopol naturalny”)
(Re-)regulacja
„Regulacja sektorów infrastrukturalnych” jako
nowa funkcja administracji gospodarczej
Teoretyczne podstawy „regulacji sektorów
infrastrukturalnych”
• Koncepcja regulacji zdezintegrowanej
(disaggregierter Regulierungsansatz der Netzökonomie –
Günter Knieps)
• Doktryna „essential facilities”
Geneza regulacji prawnej sektora energetycznego na
poziomie UE
• Prawo pierwotne
• Prawo wtórne:
 I pakiet energetyczny: dyr. 96/92/WE; dyr. 98/30/WE
 II pakiet energetyczny: dyr. 2003/54/WE; dyr. 2003/55/WE; rozp. (WE)
1228/2003; rozp. (WE) 1775/2005
 III pakiet energetyczny: dyr. 2009/72/WE; dyr. 2003/73/WE; rozp.
(WE) 713/2009; rozp. (WE) 714/2009; rozp. (WE) 715/2009
 Pozostałe akty – m.in. bezpieczeństwo dostaw gazu: dyr. 2004/67/WE;
rozp. (UE) 994/2010; kogeneracja: dyr. 2004/8/WE; odnawialne źródła
energii: pierwotnie dyr. 2001/77/WE (OZE) oraz 2003/30/WE
(biopaliwa i inne paliwa odnawialne); obecnie dyr. 2009/28/WE
Regulacja prawna sektora energetycznego na
poziomie krajowym
• Ustawa z 10.4.1997 r. Prawo energetyczne
• Akty wykonawcze
•
•
Ustawa z 29.6.2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u
wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów
długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej
Ustawa z 16.2.2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu
ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia
bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (istotna
dla podmiotów zajmujących się obrotem gazem ziemnym)
Cele regulacji prawa energetycznego
art. 1 ust. 2 u.p.e.
• Tworzenie warunków do zapewnienia zrównoważonego rozwoju
kraju (1)
• Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego (2)
• Zapewnienie oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i
energii (1)
• Rozwój konkurencji (3)
• Przeciwdziałanie negatywnym skutkom naturalnych monopoli (3)
• Uwzględnienie wymogów ochrony środowiska (4)
• Uwzględnienie zobowiązań wynikających z umów
międzynarodowych (5)
• Równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i
odbiorców paliw i energii (6)
 Komplementarność a konflikty celów regulacji
Zasadnicze obszary regulacji sektora energetycznego
•
•
•
•
•
•
•
•
Dostęp do rynku
Dostęp do infrastruktury
Regulacja taryf
Obowiązki operatorów infrastruktury
Obowiązki pozostałych przedsiębiorstw energetycznych
Planowanie rozwoju infrastruktury
Pozycja odbiorców na rynku konkurencyjnym
Wsparcie produkcji energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych oraz w wysokosprawnej kogeneracji
Dostęp do rynku
• Zakres obowiązku koncesyjnego – art. 32 u.p.e.
• Przesłanki udzielenia koncesji – art. 33, art. 38
• Cofnięcie lub zmiana koncesji – art. 41 u.p.e.
• Promesa koncesji – art. 43 u.p.e.
• „Przymus prowadzenia działalności gospodarczej” – art. 44
u.p.e.
Dostęp do infrastruktury
I. Third Party Access
• Zakres przedmiotowy – art. 4 ust. 2 (sieci), 4c (magazyny gazu), 4d
(gazociągi kopalnianie), 4e (instalacje LNG) u.p.e.
• Przesłanki legitymowanej odmowy (art. 4f u.p.e. ogólne +
negatywna klauzula wzajemności, 4h u.p.e. „take-or-pay”, 4i u.p.e.
„nowa infrastrkutra gazowa”)
• Obowiązki związane z odmową świadczenia usług „dostępu” – art.
4g u.p.e.
II. Przyłączanie do sieci – wyrok ETS Sabatasuakas i in. – art. 7-7b
u.p.e.
Rozstrzyganie sporów: art. 8
Regulacja taryf
• Zakres podmiotowy obowiązku sporządzania taryf – art. 45 u.p.e.
• Zasady kalkulacji taryf - art. 45 u.p.e.
• Obowiązek przedstawiania taryf do zatwierdzenia Prezesowi URE –
art. 47 u.p.e. – metodologia (art. 47 ust. 2e u.p.e.)
• Zwolnienie z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia (art.
49 u.p.e.)
***
• Obowiązek sprzedaży energii elektrycznej poprzez giełdę – art. 49a
u.p.e.
Obowiązki operatorów infrastrktury
• Utrzymywanie zdolności infrastruktury do realizacji zaopatrzenia w
paliwa i energię w sposób ciągły i niezawodny – art. 4 ust. 1 u.p.e.
• GAZOWNICTWO: Szczegółowe obowiązki OSP, OSD, OSM, OSLNG,
OSx – art. 9c ust. 1 u.p.e.
• EELKTROENERGETYKA: Szczegółowe obowiązki OSP, OSD, Osx – art.
9c ust. 2 i 3 u.p.e.
• Instrumenty regulacji działalności operatorów:
 Unbundling – art. 9d u.p.e.
 Regulacja „Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci” – art. 9g u.p.e.
 Wyznaczenie operatorów – art. 9h u.p.e.
Planowanie rozwoju infrastruktury
• Plany przedsiębiorstw energetycznych – art. 16 u.p.e.
•



Planowanie ma poziomie samorządu terytorialnego:
Założenia do gminnego planu zaopatrzenia – art. 19 u.p.e.
Gminny plan zaopatrzenia – art. 20 u.p.e.
Problematyka uchwały rady gminy z art. 20 ust. 6 u.p.e.
Pozycja odbiorców
• Prawo wyboru sprzedawcy paliw i energii – art. 4j u.p.e.
• Ochrona przed wstrzymaniem dostaw paliw i energii – art. 6
ust. 3a u.p.e.; art. 6a u.p.e.
• Instytucja „sprzedawcy z urzędu” – obowiązki: art. 5a,
wyznaczenie: art. 9i u.p.e.
Wsparcie produkcji energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych oraz w wysokosprawnej kogeneracji
• Obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia
Prezesowi URE tzw. „świadectw pochodzenia” – art. 9a ust. 1 i
8 u.p.e.

art. 9e i art. 9l u.p.e.
• Obowiązek zakupu energii z OZE – sprzedawca z urzędu – art.
9a ust. 6 u.p.e.
Projekty „trójpaku energetycznego”
• Przyczyny reformy
• Dotychczasowy przebieg prac
• Założenia i cele reformy
• Podstawowe zmiany
Dziękuję za uwagę
Dr Michał Będkowski-Kozioł, LL.M.Eur.Int.
p.o. Kierownika Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego, WPiA UKSW w
Warszawie
www.wpia.uksw.edu.pl; [email protected]
Partner, Kierownik Departamentu Prawa Konkurencji i Antymonopolowego,
Kochański, Zięba, Rapala i Partnerzy, Warszawa
www.kochanski.pl; [email protected]