Biuletyn Ekonomiczny Nr 1/2014

Biuletyn Ekonomiczny Nr 1/2014
2014-01-14 14:45:29
2
Biuletyn Ekonomiczny Nr 1/2014
1.Kolejne cięcie stopy bazowej. Rada Monetarna zdecydowała (17.12) o redukcji bazowej stopy oprocentowania,
piąty z kolei miesiąc o 20 pb, z poziomu 3,20% do 3,00% (wcześniej stopę bazową Rada redukowała regularnie
co miesiąc, za każdym razem o kolejne 25 pb, począwszy od sierpnia 2012 roku do lipca 2013).
2.Ceny artykułów konsumpcyjnych były w listopadzie 2013 roku wyższe o 0,9% w stosunku do cen z
listopada 2012 roku. W wolniejszym tempie drożała żywność o 0,4% r/r (przy czym mięso wieprzowe o 2,2%,
sery o 8,2%, mleko o 6,0%, staniał zaś cukier o 11,5%, jaja o 13,7%, mąka o 17,6%). O 10,6% zdrożał alkohol i
wyroby tytoniowe. W porównaniu z poziomem sprzed roku koszty energii dla gospodarstw domowych obniżyły
się o 10,3%, przy czym koszt gazu sieciowego o 10,9%, elektryczności o 10,3%, ogrzewania centralnego był
niższy o 17,7%, opłaty za wodę, kanalizację i wywóz śmieci przeciętnie o 11,0%, ceny paliw o 2,7%. Odzież
staniała o 1,2%, usługi zaś zdrożały o 4,0%, w tym opłaty za komunikację lokalną 4,9%. O 1,8% skurczyły się
natomiast ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny artykułów
konsumpcyjnych w listopadzie 2013 roku były niższe przeciętnie o 0,1%. (KSH)
3.W okresie wrzesień-listopad 2013 roku bezrobocie na Węgrzech wyniosło 9,3%. W badanym okresie liczba
bezrobotnych stanowiła 411 tysiące osób. W grupie wiekowej 25-54 lat bezrobocie spadło o 1,3% r/r i wyniosło
8,3%, w grupie wiekowej 55-64 wzrosło o 0,3% do 7,4%, a wśród osób młodszych (15-24 lat) wynosiło 24,7% i
obniżyło się o 4,3% w porównaniu z analogicznym okresem sprzed roku. Spośród ogółu bezrobotnych 55,1%
poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok, a przeciętny okres przebywania bez zatrudnienia wynosił 19,4
miesięcy. (KSH)
4. W okresie wrzesień-listopad 2013 roku zatrudnionych na Węgrzech było 4.012 tys. osób, co oznacza o 87
tys. osób więcej niż w analogicznym okresie roku 2012. (KSH)
5.W okresie styczeń-październik 2013 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych na pełnym etacie wzrosła
na poziomie gospodarki narodowej o 3,8% r/r i wyniosła 227.800 HUF, przy czym w sektorze prywatnym średnia
płaca brutto wzrosła o 3,7% (do 238.400 HUF), a w sektorze publicznym o 5,7% (do 223.700 HUF). Średnia płaca
netto w gospodarce narodowej (liczona bez ulg rodzinnych) wzrosła w badanym okresie o 5,2% r/r i wyniosła
149.200 HUF. (KSH)
6.W październiku 2013 roku produkcja przemysłowa w relacji r/r odnotowała wzrost na poziomie 6,0% (po
wyeliminowaniu czynników kalendarzowych wykazywała taki sam poziom). W stosunku do września ub.r., po
wyeliminowaniu czynników sezonowych i kalendarzowych, wskaźnik produkcji skurczył się w październiku 2013
roku o 0,5%. Eksport produktów przemysłowych wzrósł w badanym okresie o 10,8% r/r, a sprzedaż krajowa
produktów przemysłowych wzrosła o 5,3% r/r. (KSH)
7.W październiku 2013 roku ceny produkcji sprzedanej przemysłu były wyższe o 0,2% w stosunku do
października 2012 roku, a w stosunku do poprzedniego miesiąca ceny skurczyły się o 0,3%, przy czym ceny
sprzedaży krajowej w październiku skurczyły się o 1,3% r/r, a sprzedaży na eksport wzrosły o 1,1% r/r. (KSH)
8.Węgierski przemysł budowlany odnotował w październiku 2013 roku wzrost o 10,7% w porównaniu z
październikiem 2012 roku, przy czym produkcja budynków wzrosła o 12,1% r/r, zaś wykonanie robót
budowlanych innego typu było wyższe o 9,5% r/r. W stosunku do października 2012 roku w październiku 2013
roku portfel nowych zamówień na roboty budowlane był wyższy o 10,4%, a skumulowana liczba zamówień była
wyższa o 36,6%. (KSH)
9.W październiku 2013 roku wartość węgierskiego eksportu wyniosła 7.690,6 mln EUR (wzrost o 4,6% r/r), a
importu 6.931,5 mln EUR (wzrost o 2,9% r/r), co oznacza, że - dodatnie dla Węgier - saldo obrotów handlowych
ukształtowało się na poziomie 759,1 mln EUR. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2013 roku wolumen
węgierskiego eksportu wzrósł o 4,3% r/r, a importu o 4,5% r/r. (KSH)
3
10. W październiku 2013 roku wolumen obrotów handlu detalicznego wzrósł o 2,5% r/r, po wyeliminowaniu
czynników kalendarzowych wzrósł o 2,5% r/r. W stosunku do poprzedniego miesiąca, po wyeliminowaniu
czynników sezonowych i kalendarzowych, wolumen obrotów handlu detalicznego wzrósł o 0,3%. Wartość
obrotów handlu detalicznego (w tym również internetowego i wysyłkowego) w październiku 2013 roku wyniosła
754,4 mld HUF. (KSH)
11.W stosunku do października 2012 roku ceny produktów rolnych spadły w październiku 2013 roku o 15,4%,
przy czym ceny upraw roślinnych skurczyły się o 23,9% r/r, zwierząt żywych i produktów pochodzenia
zwierzęcego wzrosły o 1,8%. (KSH)
12. Nadwyżka budżetowa w listopadzie. Jedenasty miesiąc ubiegłego roku budżet państwa zamknął
nadwyżką na poziomie 11,3 mld HUF, wskutek której deficyt w pierwszych jedenastu miesiącach 2013 r.
zmniejszył się do 876,3 mld HUF (w wyniku grudniowej modyfikacji budżetu deficyt założony w całym roku
wynieść ma 1.125 mld HUF). Według resortu gospodarczego wpływy i wydatki spodziewane w grudniu ub.r. w
pełni zapewnią utrzymanie deficytu poniżej progu 3% PKB.
13. Rezerwy międzynarodowe węgierskiego banku centralnego MNB wyniosły na koniec listopada ub.r.
34.729,0 mln EUR (w analogicznym okresie 2012 roku rezerwy wynosiły 33.865,0 mln EUR).
14. W grudniu 2013 roku obroty na Budapeszteńskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BÉT) wyniosły
170.085 mln HUF (spadek o 38,3% w stosunku do poprzedniego miesiąca; wzrost o 27,6% w stosunku do grudnia
2012 roku), a średnia wartość dziennej transakcji wyniosła 10.005,0 mln HUF.
15. Budżet na 2014 rok uchwalony. Przyjęty przez parlament budżet zaplanowano z wpływami rzędu
15.983,6 mld HUF, wydatkami 16.968,3 mld HUF, przy 2,0%-wym poziomie wzrostu gospodarczego, z deficytem
o wartości 984,6 mld HUF (2,9% PKB), 2,4%-owej inflacji, z 1,9%-owym wzrostem konsumpcji gospodarstw
domowych, 2,0%-wym wzrostem płac realnych. Na koniec 2014 roku poziom zadłużenia skurczyć się ma do
76,9% PKB (z prognozowanych na koniec obecnego roku 77,4% PKB), przy kursie EUR na poziomie 296,9 HUF.
Rezerwy budżetowe założono na poziomie 220 mld HUF, które - zdaniem ministra gospodarki M. Vargi – mają
wystarczyć w ciągu roku na pokrycie wszelkich ewentualnych niedoborów. Dochody z podatku od transakcji
finansowych zaplanowano na poziomie 269,4 mld HUF, a z podatku telekomunikacyjnego 57 mld HUF. W ocenie
rządu budżet 2014 roku to budżet rozwoju z potencjałem wzrostu, wtedy też zadebiutować ma nowy system
wykorzystania funduszy unijnych, których 60% przeznaczone ma być na rozwój gospodarczy.
16. Rząd wstrzymuje się z decyzją w sprawie kredytów walutowych. 16 grudnia ub.r. Kúria, najwyższy
organ wymiaru sprawiedliwości na Węgrzech (odpowiednik polskiego SN), podjęła uchwałę ujednolicającą
orzecznictwo sądowe w sprawach, których przedmiotem są kredyty denominowane w walutach obcych. W
stanowisku swym najwyższe gremium sędziowskie stwierdziło, iż to dłużnicy ponoszą negatywne skutki zmiany
kursu walutowego, ponieważ zaciągnęli oni w danym okresie kredyt denominowany w walutach obcych na
preferencyjnych warunkach w porównaniu z ówcześnie obowiązującymi stopami procentowymi kredytów
denominowanych w forintach. Z racji ryzyka kursowego ponoszonego przez dłużników same umowy o kredyty
walutowe nie są jeszcze ani bezprawne, ani nie naruszają generalnej klauzuli dobrych obyczajów, nie noszą też
znamion lichwy i nie są też umowami zawartymi dla pozoru, a fakt, że obciążenia umowne wynikające ze zmiany
kursu w sposób niemożliwy do przewidzenia obarczyły jednostronnie dłużników, nie czyni jeszcze samych umów
kredytowych nieważnymi, bowiem przyczyna nieważności umowy jako taka powinna istnieć również w momencie
zawarcia umowy. Oprócz innych wytycznych sformułowanych dla węgierskiego wymiaru sprawiedliwości Kúria
nie ustosunkowała się do najważniejszej kwestii: zgodności z prawem praktyki jednostronnego podwyższania
przez banki stawek procentowych kredytów walutowych. Pytanie to Kúria skierowała wcześniej do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który powinien zająć stanowisko w tej sprawie do 12 lutego 2014 roku.
Węgierski Związek Banków z ulgą przyjął decyzję Kúrii, która zażegnała - tuż przez zamknięciem roku
finansowego - zagrożenie nałożenia przez państwo ew. kolejnych ciężarów na instytucje finansowe z tytułu
odpowiedzialności za ratowanie kredytobiorców. Rząd, który pod koniec listopada ub.r. zwrócił się z wnioskiem
do TK o zbadanie zgodności z konstytucją możliwości modyfikacji ex post przez węgierskiego ustawodawcę treści
4
wszystkich umów kredytowych, poinformował, iż z opracowaniem kompleksowego pakietu ratunkowego dla
kredytobiorców powstrzyma się do lutego 2014, tj. do czasu uchwały TS UE. Minister gospodarki narodowej M.
Varga zaznaczył jednak, że - niezależnie od uchwały Trybunału - rząd nie zamierza odpuścić wytyczonego celu,
tj. wyprowadzenia walutowych kredytów hipotecznych z krajowego systemu finansowego. W okresie
przejściowym tak rząd, jak i związek banków zalecają kredytobiorcom korzystanie z tzw. konstrukcji zapory
kursowej. Na pytanie o środki, z jakich pokryty zostanie rządowy program dla kredytobiorców, min. Varga
wskazał na 220 mld HUF rezerwy budżetowej ustalonej w budżecie na 2014 rok.
17. Deficyt budżetowy w 2013 roku na pewno poniżej poziomu 3% PKB. Według Ministerstwa
Gospodarki Narodowej deficyt za ubiegły rok wyniesie 929,2 mld HUF (ok. 13 mld zł) i będzie o ok. 200 mld HUF
niższy od poziomu założonego w ustawie budżetowej. Jest on jednak wyższy od pierwotnych założeń, które
przewidywały 840 mld HUF deficytu – ustawa budżetowa była wielokrotnie nowelizowana, by deficyt powiększyć
(ostatni zapisany cel to 1.125 mld HUF. Minister gospodarki Mihály Varga poinformował, że deficyt na pewno nie
przekroczy kluczowego poziomu 3% PKB, jest szansa na wynik poniżej 2,7% PKB, a w razie optymistycznego
scenariusza może wynieść 2,3% PKB. Zależy to głównie od dwóch elementów: ostatecznego rozliczenia bilansu
finansowego samorządów oraz kwoty przeznaczonej na utworzenie organizacji integracyjnej banków
spółdzielczych. W ostatnim przypadku (kwota rzędu 135 mld HUF) istnieje wątpliwość, czy tego typu państwowe
przysporzenie majątkowe uznane zostanie wg metodologii unijnej za zwykłą transakcję finansową (powodując, że
suma ta nie ostanie wliczona do wydatków budżetowych), czy też zaliczona zostanie do kategorii wydatków
budżetowych, zwiększając tym samym deficyt o 0,4% (najprawdopodobniej wówczas do 2,7% PKB). Na
wyjaśnienie statusu ostatniej pozycji trzeba będzie jeszcze jednak zaczekać, ponieważ jest to sytuacja
precedensowa w UE (przysporzenie majątkowe w postaci podwyższenia przez państwo kapitału zakładowego
danego podmiotu odbywa się nie na rzecz banku lub firmy, lecz funduszu integrującego banki spółdzielcze). KE
ma odnieść się do tej kwestii na przełomie marca i kwietnia br.
18. Zadłużenie państwa na poziomie 80,2% PKB. Wg danych MNB zadłużenie brutto Węgier na koniec
trzeciego kwartału 2013 roku zmniejszyło się o 160 mld HUF w stosunku do poprzedniego kwartału (i wyniosło
23.089 mld HUF. Poziom zadłużenia brutto w relacji do PKB na koniec kwartału kształtował się następująco:
2011
2012
2013
I kw.
II kw.
III kw.
IV kw.
I kw.
II kw.
III kw.
IV kw.
I kw.
II kw.
III kw.
84,0%
78,9%
84,1%
82,1%
80,6%
79,3%
79,0%
79,8%
82,8%
81,5%
80,2%
Pomimo tego, że w 2013 roku poziom zadłużenia powoli spadał, jest on i tak wciąż daleki od wyznaczonego w
ubiegłorocznym programie konwergencji poziomu 78,1% PKB. Analitycy spodziewają się, iż poziom zadłużenia na
koniec 2013 roku ukształtuje się na poziomie ok. 79,4% PKB, przy czym uzależnione to będzie głównie od kursu
forinta i wzrostu PKB w ostatnim kwartale roku.
19. Fitch Ratings utrzymał nieinwestycyjny rating dla Węgier. Na poziomie BB+ z perspektywą stabilną
(bez zmian). Brak podwyższenia oceny wiarygodności kredytowej Węgier agencja tłumaczy słabym potencjałem
wzrostu gospodarczego, którego przejściowy wzrost będzie wynikiem stymulującego działania w latach 2014-15
pro-wzrostowego programu kredytowego banku centralnego i kontynuacją przez rząd nieprzewidywalnej polityki
gospodarczej. Według Fitch koszty obsługi zadłużenia w 2012 roku stanowiły 4,3% PKB, co nadal przewyższa
poziom pozostałych krajów regionu. Zdaniem Fitch udział długu wobec zagranicy w całości zadłużenia może się
skurczyć w 2015 roku z obecnych 64% do 46%, wtedy też nastąpi dopiero rzeczywiste zmniejszenie poziomu
zadłużenia.
5
20. BNP Paribas prognozuje podwyżkę ratingów w perspektywie dwuletniej. Zdaniem BNP Paribas w
okresie najbliższych dwóch lat Węgry będą mogły trafić do kategorii zalecanej inwestorom. Analitycy Paribas
uważają, iż agencje ratingowe oczekują bardziej przekonujących dowodów długookresowej skuteczności i
większej przewidywalności „nieortodoksyjnej” polityki gospodarczej. Jeżeli warunki te zostaną spełnione, a
proces wychodzenia z kryzysu będzie trwał także w 2014 roku, wówczas już wtedy negatywne perspektywy
kwalifikacji wiarygodności kredytowej państwa mogą zostać zmienione na pozytywne – co jest już właściwie
przedsionkiem do podwyższenia ratingu. Faktycznie zaś podwyższenie ratingu Węgier nastąpić może według
banku w 2015 roku, jeżeli do tej pory wzrost gospodarczy pozostanie silny, deficyt niski, a i inflacja nie wzrośnie
nagle powyżej poziomu 3%. Aktualne oceny największych agencji ratingowych, to: S&P BB- (z perspektywą
negatywną), Moody’s Ba1- (z perspektywą negatywną), Fitch Ratings jw.
21. Instytut Badań Rynkowych GKI podwyższa prognozy i przestrzega. Instytut dokonał rewizji swej
dotychczasowej prognozy, podwyższając wzrost PKB w 2013 roku z 0,3% do 1,0%, przypominając jednak, że jest
on oparty na wzroście produkcji rolnej oraz wyjątkowo niskiej bazie, z której rusza gospodarka węgierska. W
2014 roku wzrost gospodarczy wynieść ma 1,3%, inflacja 2,1%, a deficyt budżetowy 2,9% PKB. GKI obniżył też
swe tegoroczne przewidywania w zakresie inflacji (z 2,2% do 1,8%) oraz deficytu budżetowego (z 3,0% do 2,8%).
Prezes GKI podkreślił, iż polityka monetarna MNB niezbyt koreluje z długofalowymi perspektywami inflacyjnymi.
W jego ocenie stopa bazowa powróci - po systematycznych redukcjach kontynuowanych w obecnym i na
początku przyszłego roku - do poziomu 3,5-4,0% na koniec 2014 roku.
22. Analitycy państwowego Takarékbanku optymistycznie. Spodziewają się wzrostu PKB na poziomie
2,8% w czwartym kwartale 2013, w wyniku czego roczny wzrost może osiągnąć poziom 1,2%. W kolejnych
dwóch latach, za sprawą pozytywnych procesów ekonomicznych, wzrost gospodarczy może przekroczyć poziom
2%. Inflacja w 2014 roku utrzymać się ma na poziomie ok. 1,5%. Deficyt budżetowy w ubiegłym roku powinien
ustabilizować się na poziomie 2,7% PKB, a w przyszłym nie przekroczyć 3,0% PKB.
23. Bank centralny skorygował prognozę inflacyjną na 2014 rok. Węgierski Bank Narodowy (MNB)
obniżył ją - z zakładanych jeszcze we wrześniu ub.r. 2,4% - do 1,3% (uwzględniając oddziaływanie
przyhamowanego poziomu konsumpcji oraz wprowadzonego od listopada 2013 drugiego etapu rządowego
programu redukcji kosztów energii dla gospodarstw). Na 2015 rok bank przewiduje inflację już na poziomie do
2,8% (choć w tym przypadku nie uwzględniono jeszcze wpływu zapowiedzianego niedawno przez rząd kolejnego,
trzeciego etapu redukcji kosztów energii i opłat za inne media). Bank centralny przewiduje, że wzrost
gospodarczy wykazywać będzie sukcesywną poprawę - z 1,1% w 2013 r. PKB wzrośnie w 2014 roku do 2,1%, w
2015 zaś do 2,4%, przy jednoczesnym lekkim ożywieniu popytu wewnętrznego w kolejnych kwartałach (który
jednak - z uwagi na wysoki poziom skłonności społeczeństwa do oszczędzania oraz spłaty kredytów - niewiele się
jednak przyczyni do wzrostu PKB). Motorem wzrostu w perspektywie krótkookresowej będą eksport (przemysł
motoryzacyjny) i inwestycje (realizowane z funduszy unijnych oraz programu pro-wzrostowego MNB). Wg
analityków banku centralnego deficyt budżetowy (wg ESA) w 2013 roku wyniesie 2,6% PKB, w 2014 roku 2,5%
PKB, w 2015 2,9% PKB, bezrobocie wzrośnie odpowiednio o 10,4%, 9,4%, 8,8%, eksport o 5,2%, 5,4%, 6,1%,
import o 5,0%, 6,0%, 6,4%, płace przeciętne brutto o 3,2%, 3,9%, 5,1%, konsumpcja gospodarstw o 0,1%, 1,5%,
1,8%, a płace realne o 0,9%, 1,8%, 1,2%.
24. Szef banku centralnego i minister gospodarki o przyszłości węgierskiego rynku finansowego. W
wywiadzie udzielonym HírTV prezes MNB Gy. Matolcsy powiedział, że na obecną chwilę udział banków
zagranicznych w węgierskim rynku stanowi 58%, pozostałe 42% to banki krajowe. Osiem największych banków z
zagranicy dysponuje aż 70% całego portfolio kredytowego, spośród których cztery najprawdopodobniej opuszczą
Węgry w ciągu 6-18 miesięcy. Zdaniem prezesa banki te ani nie udzielają kredytów, ani nie wspierają
gospodarki, rozwiązaniem zaś tej sytuacji byłoby wzmocnienie roli małych i średnich banków funkcjonujących
częściowo z węgierskim kapitałem, ale nie wykluczone jest też, że na miejscu opuszczających kraj banków
pojawią się nowi uczestnicy ze wschodu (Azja). Odnośnie problemu kredytów hipotecznych denominowanych w
walutach prezes banku centralnego opowiedział się za rozwiązaniem prawnym wyprowadzającym je z systemu
finansowego w postaci uchwalenia ustawy modyfikującej treść umów kredytowych z mocą wsteczną. W
podobnym tonie wypowiedział się później także minister gospodarki Mihály Varga, który również wspomniał o
6
możliwym wyjściu z Węgier kilku banków zagranicznych.
25. Raiffeisen Bank jednak zostaje na Węgrzech. Szósty co do wielkości bank na Węgrzech – austriacki
Raiffeisen Bank – nie sprzeda swoich węgierskich aktywów. Centrala w Wiedniu odrzuciła otrzymane oferty jako
niezadowalające. Najpoważniejszym kandydatem miał być w połowie państwowy niewielki Széchenyi Bank,
Wcześniej trwały dość gorączkowe spekulacje prasowe w tej sprawie, sugerujące, że Raiffeisen Bank może
wycofać się z węgierskiego rynku. Nabywcą węgierskiego banku miałby być Széchenyi Bank, należący w 51% do
biznesmena I. Töröcskei’ego (będącego jednocześnie prezesem państwowej spółki ÁKK, zajmującej się obsługą
węgierskiego zadłużenia), a w 49% do państwa węgierskiego. Széchenyi Bank – według doniesień medialnych –
za węgierską część Raiffeisena oferował 1 EUR.
26. Jedna czwarta zadłużenia Węgier w posiadaniu banków europejskich. Spośród 64 banków, monitorowanych
przez European Banking Authority, 33 posiadały na koniec czerwca ub.r. w swych portfolio węgierskie obligacje
państwowe na łączną kwotę 18,5 mld EUR, tj. ok. 5,5 bln HUF (przy czym w pierwszym półroczu 2013 roku kwota
ta wzrosła o 1,7 mld EUR, czyli o 10,1%). Stanowi to 25,3% całego zadłużenia Węgier (ok. 21,9 bln HUF). Na
zadłużenie Węgier składają się jeszcze: kredyt udzielony przez KE w 2008 roku (3,2 mld EUR), obligacje o
wartości 5,3 mld EUR (w rękach gospodarstw domowych), co razem daje ok. 60% długu. Pozostałe 40% długu
zawiadywane jest przez fundusze i banki spoza Europy (głównie amerykańskie i azjatyckie).
27. Państwo sprzeda udziały w TakarékBank. Zgodnie z postanowieniem rządu opublikowanym w
biuletynie rządowym Magyar Közlöny państwo pozbędzie się swego większościowego udziału (51% = 35,54%
MFB Zrt. + 19,31% Magyar Posta Zrt.) w TakarékBank, czyli banku centralnym węgierskich banków
spółdzielczych. Uczyni w ramach międzynarodowego przetargu, który ma zostać rozstrzygnięty do końca marca
2014 roku.
28. „Nie stracimy środków z funduszy unijnych”. Sekretarz stanu w kancelarii premiera János Lázár oświadczył,
iż w cyklu budżetowym 2007-13 Węgry nie utracą „ani jednego forinta” z funduszy unijnych przeznaczonych na
rozwój. Wypłaty środków odbywają się w 14 programach operacyjnych, dotychczas wypłacono w sumie 1.507
mld HUF, a do końca 2013 roku kwota miała zbliżyć się do 1.600 mld HUF. Trwa reorganizacja struktur,
odpowiedzialna za wypłatę środków agencja NFÜ z dniem 1 stycznia 2014 roku zakończyła swą działalność.
Część personelu przeszła do poszczególnych ministerstw, a główna część – nadzór i koordynacja - trafiły do
Kancelarii Premiera.
29. Spotkanie premiera Orbána z szefem Gazpromu. Opinii publicznej nie przekazano szczegółów
grudniowego spotkania w Budapeszcie, jedynie B. Havasi, kierownik biura prasowego Kancelarii Premiera,
potwierdził fakt odbycia rozmów, dodając, że „tym razem nie podpisano żadnego porozumienia, a negocjacje,
których gospodarzem jest minister rozwoju, zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem, toczą się w
dobrym tempie”. Następnego dnia Gazprom poinformował o rozmowach prezesa Gazpromu z premierem,
podczas których potwierdzono zamiar rozpoczęcia prac budowlanych węgierskiego odcinka gazociągu w kwietniu
2015 roku, potwierdzono też datę pierwszych dostaw gazu na Węgry w 2017 roku oraz podano, że prace
budowlane South Stream toczą się zgodnie z planem, a w Rosji, Bułgarii i Serbii rozpoczęto już przygotowania do
budowy. Gazprom opublikował też też komunikat mówiący o tym, że wspólna spółka projektowa Gazprom i
MVM, o nazwie South Stream Hungary Zrt., w której obie strony posiadają po 50% udziałów, podpisała umowę z
konsorcjum składającym się z międzynarodowych i węgierskich biur projektowych, które jeszcze w pierwszym
kwartale 2014 roku zakończyć powinny prace nad planami technicznymi, pracami projektowymi, zdobywaniem
zezwoleń oraz działaniami związanymi z badaniem wpływu budowy gazociągu na środowisko.
30. Zakup pakietu akcji spółek gazowych przez MVM. Walne zgromadzenie państwowej grupy
energetycznej MVM Zrt. podjęło uchwałę o zakupie od niemieckiej grupy RWE 49,83% akcji stołecznego
operatora gazu Főgáz. Cena transakcji wynieść ma 41 mld HUF i jest wyższa od założeń analityków (zbliżona do
wartości przedsiębiorstwa z 1997 roku, tj. czasu prywatyzacji /wówczas było to 19 mld HUF/, korygowanej inflacją
minionych lat). MVM Zrt. Holding zakupi też od niemieckiego E.ON 50% pakiet akcji (940 mln HUF) w Panrusgaz
(roczne obroty w 2012 roku wyniosły 400 mld HUF), której współudziałowcem jest Gazprom. Opcja zakupu firmy
7
była częścią jesiennej transakcji sprzedaży przez niemiecki E.ON swych węgierskich dywizji gazowych na rzecz
MVM, a przejęcie pakietu w Panrusgaz było warunkiem prowadzenia negocjacji dotyczących rosyjsko-węgierskiej
długookresowej umowy na dostawy gazu.
31. Bliskie porozumienie z Rosją ws. współpracy jądrowej? Po posiedzeniu parlamentarnej komisji
gospodarczej i informatyki János Lázár, szef Kancelarii Premiera, powiedział w wywiadzie, że rząd węgierski
prowadzi daleko posunięte negocjacje z Rosją w celu prolongaty, sięgającej wiele dekad wstecz, współpracy w
zakresie energetyki jądrowej i utrzymania mocy produkcyjnej elektrowni w Paks, której działające obecnie bloki
przestaną funkcjonować w latach 2032-37. Dał do zrozumienia, że „jeżeli rząd nie podejmie konkretnych kroków,
wówczas redukcja kosztów energii dla gospodarstw będzie niewykonalna, podobnie jak zaprzepaszczona
zostanie szansa gospodarki węgierskiej na tani prąd”. Podkreślił, że „trwające rozmowy zmierzają do zachowania
wydajności elektrowni atomowej w Paks” i „toczą się w kilku tematach dotyczących jej losu”. Min. Lázár
poinformował, że rząd i państwo rosyjskie znalazły się w sytuacji bliskiej porozumienia w kwestiach utrzymania
wydajności elektrowni, następnym krokiem będzie podpisanie węgiersko-rosyjskiego traktatu
międzynarodowego, który zatwierdzony zostanie przez parlament. Jest to o tyle zaskakujące, że teoretycznie
uczestnicy rynku szykują się do udziału w międzynarodowym przetargu na rozbudowę elektrowni atomowej w
Paks, z zapowiadanym udziałem szerokiej rzeszy zainteresowanych.
32. Prezentacja raportu IEA w Budapeszcie. Podczas prezentacji w Budapeszcie raportu „World Energy
Outlook 2013”, współorganizowanej przez Ministerstwo Rozwoju Narodowego, przedstawiono globalne prognozy
dla przemysłu energetycznego. Sekretarz stanu ds. energii P. Kovács wskazał na istotną rolę jaką spełniają
prognozy IEA w formowaniu węgierskiej polityki energetycznej i zaznaczył, że raport w naszym regionie
przedstawiany jest tylko w Budapeszcie, co jednoznacznie świadczy o wyróżnieniu Węgier. Dodał także, że w
kształtowaniu polityki energetycznej, w kontekście polityki klimatycznej, konieczne jest podejście
technologicznie neutralne, w którym np. energia atomowa znajdzie zastosowanie obok odnawialnych źródeł
energii na równych warunkach, ponieważ obydwa sposoby pozyskiwania energii są skutecznym narzędziem
zmniejszania jej importu, poprawy jakości środowiska naturalnego, tworzenia miejsc pracy i pobudzania wzrostu
gospodarczego.
33. Operatorzy sieci gazowej mniej inwestują. Z badań przeprowadzonych przez Węgierskie Forum
Współpracy Dystrybutorów Gazu wynika, że - w porównaniu z poziomem z poprzednich trzech lat - w 2013 roku
wartość inwestycji dokonanych przez przedsiębiorstwa dystrybucji gazu skurczyła się o 30% (o 14 mld HUF). W
latach 2010-12 branża inwestowała rocznie 20 mld HUF w czterech głównych dziedzinach, jakimi są: rozwój sieci
przesyłowej, konserwacja i odnowa sieci, cykliczna wymiana gazomierzy, inwestycje innego typu (zakup
urządzeń, nieruchomości). Spadek w 2013 roku roku wynika głównie z dodatkowych kosztów ponoszonych przez
przedsiębiorstwa z tytułu nowo wymierzonego podatku od długości sieci podziemnych oraz etapami
wprowadzanej redukcji kosztów energii dla gospodarstw domowych.
34. Łagodna zima wpływa na mniejsze zużycie gazu. Według danych Urzędu ds. Regulacji Energetyki i
Mediów (MEKH) w ostatnim kwartale ubiegłego roku dzienna konsumpcja gazu zmalała o 12 mln m³ w
porównaniu z poziomem sprzed dwóch lat. W IV kwartale 2011 roku gospodarstwa domowe i przemysł zużyły
łącznie niemal 4 mld m³ gazu, rok później 3,4 mld m³, a w ostatnim kwartale ub.r. 2,9 mld ³. W pierwszych 10
miesiącach 2013 roku zużycie gazu było niższe o 3,7% w porównaniu z analogicznym okresem 2012 roku i o
6,8% w porównaniu z danymi z 2011 roku. Według danych Gas Infrastructure Europe (opublikowanych na
początku br.) rezerwy gazowe Węgier wynoszą 2,12 mld m³, co oznacza zapas na 30 dni. Oznacza to, że są
niższe o 21% od poziomu zmierzonego 1 grudnia 2013 i o 25% w porównaniu ze styczniem 2013 roku.
35. Ceny energii na Węgrzech wśród najtańszych w Europie. Z grudniowego zestawienia - sporządzonego
przez E-Control Austria, VaasaETT oraz Węgierski Urząd ds. Regulacji Energetyki i Mediów MEKH – wynika, że w
wyniku dwukrotnej redukcji cen energii dla gospodarstw (łącznie dotychczas o 20%) przeciętny konsument w
stolicy Węgier płaci za prąd 13,40 eurocenta/kW (40 HUF/kWh). Konsumenci w Belgradzie, Zagrzebiu i
Bukareszcie płacą odpowiednio 6,24, 12,90, 13,09 eurocenta/kWh, przy czym przeciętna cena prądu dla
badanych 23 stolic europejskich wyniosła 18,26 eurocenta/kWh. Podobnie jest w przypadku cen gazu, w
8
przypadku którego za jego jednostkę płaci się w Budapeszcie 3,71 eurocenta, w Bukareszcie 3,09, w Belgradzie
4,37, w Warszawie 5,01, w Bratysławie 5,41, a w Zagrzebiu 5,44. Dane sporządzone w oparciu o parytet siły
nabywczej przedstawiają nieco odmienny obraz, sytuując Budapeszt pod względem cen energii elektrycznej
nadal w górnym przedziale stolic znajdujących się pośrodku rankingu. Przeciętne stołeczne gospodarstwo
domowe na Węgrzech przeznacza 5,9% swych dochodów na prąd i gaz, w Warszawie 5,8%, w Wiedniu 2,2%, w
Londynie 1,7%, w Pradze i Lisbonie 6,0%, w Bukareszcie 8,6%, w Bratysławie 6,4%.
36. Wzrastająca sprzedaż tzw. obligacji osiedleńczych. Do końca 2013 roku Centrum Obsługi Zadłużenia
(ÁKK Zrt.) dokonał sprzedaży 430 obligacji osiedleńczych, co oznacza, że w ostatnich dwóch miesiącach ub.r.
prawie 300 osób zapłaciło po ćwierć miliona euro za uzyskanie prawa do osiedlenia na Węgrzech. Dochody ÁKK z
tytułu tego typu obligacji wyniosły w 2013 roku 26,9 mln EUR i choć nadal nie są publikowane dane dotyczące
krajów pochodzenia inwestorów, to według wcześniejszych informacji największe zainteresowanie nimi
odnotowuje się w Rosji i Chinach. Z informacji udzielonych przez firmy pośredniczące w sprzedaży wynika, że
inwestor skłonny zapłacić za obligacje osiedleńcze ww. kwotę ponosi ponadto 40 tys. EUR kosztów
administracyjnych ich wystawienia, a zezwolenie na osiedlenie uzyskuje w przeciągu roku.
37. Zwrot nieprawidłowo wypłaconych dopłat do rolnictwa. Węgry mają oddać 340 tys. EUR. Komisja
Europejska zażądała zwrotu przez 15 krajów członkowskich łącznej kwoty 335 mln EUR, przy czym największego
zwrotu ma dokonać Francja (160 mln EUR), a najmniejszego Łotwa (10 tys. EUR). Obowiązek zwrotu do wspólnej
kasy dotyczy tych pieniędzy, przy wykorzystaniu których nie zastosowano się do przepisów unijnych lub nie
zastosowano odpowiednich procedur kontrolnych przy wypłatach wsparcia dla sektora rolnego.
38. W 2013 roku zlikwidowano więcej firm niż utworzono. Według danych Opten sądy rejestracyjne na
Węgrzech wykreśliły w 2013 roku z rejestrów 33 tysiące firm (o 16% więcej niż w dotychczas rekordowym pod
tym względem 2010 roku i o 22% więcej, niż w 2012 roku). W 2013 roku założono 32,5 tys. nowych firm (rok
wcześniej 38,5 tysiąca, w 2011 roku 50,3 tys. nowych firm). Z uwagi na zmiany wchodzące w życie od 15 marca
br. w kodeksie cywilnym, podwyższające kapitał zakładowy sp. z o.o. z dotychczasowych 500 tys. HUF do 3 mln
HUF spodziewana jest w bieżącym jak i w przyszłym roku fala likwidacji tego rodzaju spółek. W minionych sześciu
latach powstało 180 tysięcy tego typu spółek i chociaż ich większość z pewnością do wyznaczonego terminu
dokona odpowiedniego podwyższenia kapitału lub przekształci się w spółkę innego rodzaju, to jednak Opten i tak
przewiduje na 2014 rok 40-45 tys. skreśleń.
39. Rosyjski Magnit tworzy zaplecze na Węgrzech. Największa sieć sprzedaży detalicznej w Rosji (7.739
sklepów w 1.763 miejscowościach, 200 hipermarketów, przychody firmy w zeszłym roku 15 mld USD, podmiot
zatrudniający w Rosji 200 tys. pracowników) zapowiedziała zaangażowanie na wschodzie Węgier floty
transportowej, składającej się z tysiąca tirów oraz powstanie obsługującej je infrastruktury, tworząc jednocześnie
ok. 1,5 tys. nowych miejsc pracy. Firma na Węgrzech ma na celu usprawnienie dostaw do swej sieci handlowej
produktów żywnościowych nabywanych na Węgrzech i w innych krajach (dotychczas są to kwoty rzędu 12 mln
EUR - zakupy głównie wyrobów mięsnych, konserw, świeżych warzyw i owoców, wina tokajskie i musujące).
Deklarację strategicznej współpracy prezes spółki Magnit podpisał z Węgierską Agencją Promocji Handlu i
Inwestycji (HITA).
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne
2009
2010
2011
2012
2013
9
Wzrost PKB (%)
-6,3
1,2
1,7
-1,7
1,8 (III. kwartał)
Produkcja
przemysłowa (%)
-17,7
10,5
5,4
-1,7
6,0 (X)
Inflacja (%)
4,2
4,9
3,9
5,7
0,9 (XI)
Bezrobocie (%)
10,0
11,2
10,9
10,7
9,3 (IX-XI)
Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH), r/r
Opr.:
Wydział Polityczno-Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie
10