Nadmorski Park Krajobrazowy

Nadmorski Park Krajobrazowy
DZIEDZICTWO KULTUROWE
Obiekty wpisane do rejestru zabytków
1. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła w Pucku
Kościół p.w. św. Piotra i Pawła w Pucku jest jednym z dwóch najstarszych obiektów architektonicznych w rejonie
NPK, którego potężna bryła z niską wieżą widoczna jest z dużej odległości od miasta. Kościół pucki usytuowany
jest w północnej części miasta, na działce ograniczonej z trzech stron lokalnymi uliczkami. Czwartą stronę
zajmuje obszerny plac opadający stromo w kierunku małej przystani rybackiej i brzegom Zatoki Puckiej. Pierwsze
wzmianki o farze można odnaleźć w 1283 r. W latach 1556-1589 był to kościół protestancki. Najstarszą częścią
fary jest ciężka wieża aż po fryz i łukowana ściana, oddzielająca długą nawę od prezbiterium. Na uwagę
zasługują również: wnętrze kościoła o długości 37,6m i szerokości 19,8m; ściana tęczy, której całą wysokość
zajmuje wielki krucyfiks z około 1700r; konfesjonały z 2 połowy XVIII w.; pacyfikał XV w.; kielich mszalny z
herbem ks. Judyckiego; barokowe cyborium z XVII w oraz gotyckie lichwiarze z brązu. Kościół posiada także
cztery kaplice: kaplica św. Anny i Rossów, Judyckiego, Wejherów i Chrzcielna. Ołtarz główny o dwóch
kondygnacjach pochodzi z drugiej połowy XIII w. W nawie głównej znajduje się ambona z pięknym baldachimem
wykonana w XVII wieku. Z kolei na wieży można zobaczyć cztery zabytkowe dzwony, na których widnieje napis:
"ave Maria plena dominus teum" (Zdrowaś Maria, łaskiś pełna, Pan z Tobą).
(źródła: 1. Nadmorski Park Krajobrazowy, praca zbiorowa pod red A. Janty, Władysławowo 1997; 2.
www.gochi.pnet.pl/puck/zabytki/)
2. Pałac murowany z lat 1840-45 w Rzucewie
Pałac w Rzucewie zbudowany został w I połowie XVII wieku przez Jana Wejhera, syna Ernesta Wejhera starosty puckiego. Po Janie posiadłość odziedziczył Jakub Wejher (założyciel Wejherowa) a następnie jego żona
Joanna Katarzyna z domu Radziwiłłówna, jej córka oraz jej brat Michał Radziwiłł. Żona Michała Radziwiłła Katarzyna Sobieska darowała w 1685 roku dobra rzucewskie swojemu bratu królowi Janowi III. Król był w
Rzucewie prawdopodobnie tylko raz, w dniach 22-28 września 1677 roku. Królowa Marysieńka, która
odziedziczyła majątek po mężu również jeden raz odwiedziła Rzucewo.
Z dawnego zamku wybudowanego przez Wojewodę Wejhera zostały obecnie jedynie fundamenty. Dzisiejszy
zamek w stylu tudorowskim zbudowany został przez hrabiego Gustawa Fryderyka Eugena von Below w roku
1845 według planów słynnego berlińskiego architekta - Augusta Fryderyka St lera.
ü
Nad wejściem do pałacu znajdują się herby fundatorów: kartusz Belowów i Keyserlingków oraz data ukończenia
budowy 1845. Do wnętrza pałacu prowadzi reprezentacyjna sień o sklepieniu sieciowym. Z sieni na lewo
prowadzą duże neogotyckie drzwi do dwóch niewielkich pomieszczeń bibliotecznych o sklepieniach sieciowych, w
których znajdował się zbiór dramatów i powieści klasycznej literatury niemieckiej. Księgozbiór pałacowy po II
wojnie światowej został rozproszony, a pozostałą jego część według mieszkańców spalono pod koniec lat
czterdziestych. Po prawej stronie hollu znajduje się sala balowa, której strop zdobiony był sztukateryjnymi
motywami roślinnymi. W sąsiedztwie pałacu znajduje się XIX wieczny folwark oraz cegielnia. Pałac otoczony jest
starym, mającym bogatą historię parkiem, założonym przez króla Jana III Sobieskiego. Rozległy park ciągnie się
wzdłuż Zatoki Puckiej. Rosną w nim kasztanowce, sosny wejmutki, oraz liczne lipy, dęby i graby. Od
Rzucewskiego parku w kierunku Osłonina ciągnie się monumentalna aleja lipowa nazywana "Aleją Sobieskiego".
Rośnie w niej jeszcze ponad dwieście kilkusetletnich lip.
(źródła: http://zsprzucewo.strefa.pl/historia/hrzucewo.htm)
3. Latarnia morska im. Stefana Żeromskiego
Znajdująca się w Rozewiu latarnia jest jedną z największych i najstarszych na polskim wybrzeżu. Wzniesiona
strona 1/2
została w roku 1821, a rozbudowana i umocniona w 1978. Latarnia zakończona jest metalową wieżyczką, w
której umieszczone są główne urządzenia sygnalizacji świetlnej. Wysokość latarni sięga 33 m. Jej błyski
następują co 3 sekundy i widoczne są w odległości 48 km. W budynku latarni znajduje się także muzeum
latarnictwa polskiego oraz izba pamięci Stefana Żeromskiego. Latarnię otacza jedyny w swoim rodzaju, bukowy
las (rezerwat przyrody "czerwonych buków") porastający wysoki klif.
(źródła: 1. Nadmorski Park Krajobrazowy, praca zbiorowa pod red. A. Janty, Władysławowo 1997)
Cechy rodzimego budownictwa
Do niedawna charakterystycznym dla regionu kaszubskiego typ budownictwa. Było to budownictwo drewniane w
większej części zrębowe. Dachy domów kryte były strzechą lub gontem. Materiał na budowę domów "checzy"
wybierano tani i dostępny (drewno, glina, słoma, trzcina, drewniane fragmenty zatopionych statków i łodzi), ale
jego możliwości wykorzystywano maksymalnie w zakresie izolacji termicznej, a konstrukcja zrębowa zapewniała
potrzebną wytrzymałość mechaniczną. Od końca XVIII wieku drewniane budownictwo zrębowe i sumikowołątkowe zaczęło być wypierane przez konstrukcję szkieletową, początkowo wypełnianą gliną, a następnie cegłą .
Na terenie północnych Kaszub typowy był dom szerokofrontowy - wieloizbowy, z wydzieloną izbą jasną
-reprezentacyjną i ciemną - codzienną oraz sienią z dużym piecem, na którym przygotowywano posiłki, wędzono
mięso i pieczono chleb. Z kolei na południu regionu przeważały domy wąskofrontowe z podcieniami wystawkami.
Najstarszy wzór tradycyjnego domu rybackiego charakteryzował się:
- wydłużonym rzutem
- niską, przysadzistą i jednokondygnacyjną bryłą
- wysokim dachem (czterospadowym lub dwuspadowym, niekiedy z naczółkami)
- niewielkimi, zbliżonymi do kwadratu oknami
- niemieszkalnym poddaszem
Dopiero w drugiej połowie XIX wieku na Północnych Kaszubach pojawił się nowy styl wznoszenia domów.
Budynki mieszkalne w tym czasie charakteryzowały się:
- wysokim, dwuspadowym, półpłaskim dachem
- większą powierzchnią mieszkalną (na poddaszu)
- prostokątnym kształtem okien i drzwi z łukiem odcinkowym lub półkolistym
Obecnie budownictwo kaszubskie znika z krajobrazu tego regionu, wypierane przez powszechne i standardowe
budownictwo murowane.
strona 2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)