Mapa Kultury

Pobrano z portalu Mapa Kultury
27.06.2011
Gropius w Polsce
____________________________
autor: Paulina Milewska
Walter Gropius urodził się w 1883 roku w słynnej berlińskiej rodzinie księgarzy i wydawców. Wśród
swoich krewnych miał również znanego architekta – Martina Gropiusa, po którym najprawdopodobniej
mały Walter odziedziczył zainteresowania. Między 1903 a 1905 rokiem Gropius studiował architekturę
w Monachium. To właśnie w tym okresie często odwiedzał Pojezierze Drawskie.
Młody, nieznany jeszcze architekt oczywiście nie przyjeżdżał tam przypadkiem. Składał wizyty swojemu
wujowi – Erichowi Gropiusowi. Walter uwielbiał te dziewicze, spokojne tereny. Wraz z ojcem, również
architektem, wybierali się na długie spacery, w trakcie których podziwiali modne wówczas wille wiejskie.
Jednak dla młodego Gropiusa Pojezierze Drawskie to nie tylko wakacyjna idylla, to również pierwsze
poważne próby zawodowe. Poligonem doświadczalnym stała się wieś Jankowo. Tu Walter
zaprojektował domki dla robotników rolnych wzniesione w latach 1906–1909. Zostały one wybudowane
na folwarku jego stryja. Również w Jankowie powstał spichlerz według pomysłu Gropiusa. To prosta
budowla, o oszczędnym kształcie. Została ona zaprojektowana na planie trzech przenikających się
prostokątów. Spichlerz do dziś można zobaczyć w Jankowie.
W 1907 roku Gropius otrzymał poważną propozycję od Heinricha Eugena von Brockhausena. Zlecenie
opiewało na wybudowanie tartaku, szopy, domu czterorodzinnego oraz całej infrastruktury majątku
barona w Żołędziowie. Architekt z werwą zabrał się do realizacji projektu. Dziś, niestety, możemy
podziwiać tylko dom oraz fragmenty okalającego go muru. Porównując wygląd budynku z
przedwojennymi zdjęciami, widzimy, że zachował się on w formie prawie nienaruszonej. Ta masywna i
prosta bryła z głęboko wysuniętymi spadami dachowymi i wieloma oknami jest klasycznym przykładem
stylu architektonicznego charakterystycznego dla lat przedwojennych.
Kolejną pracą obiecującego architekta w owych okolicach był dom zamówiony przez rodzinę
Metznerów w Drawsku Pomorskim. Willa jest w pewnym stopniu podobna do wykonanego przez
Gropiusa spichlerza w Jankowie. Architektowi udało się w obu przypadkach połączyć klasycyzujący styl
poprzedniej epoki z oszczędnymi i „chłodnymi” formami, które sam będzie propagował przez resztę
życia. Wystarczy przyjrzeć się willi, by zobaczyć, że choć na pierwszy rzut oka może ona przypominać
okoliczne domy, to na przykład głębokie werandy oraz ciekawe projekty pomieszczeń wewnętrznych
znacząco odbiegają od praktykowanego stylu. Sam architekt w późniejszych latach niezbyt przyjaźnie
wypowiadał się o tym projekcie, konsekwentnie nazywając go „błędem młodości”.
Jednak największym wyzwaniem postawionym przed Gropiusem w tym rejonie była praca nad siedzibą
banku PKO, którą wykonał wraz z A. Mayerem. To dzięki poprzednim projektom Waltera Gropiusa na
terenie Pojezierza Drawskiego zlecono mu tak ważny projekt. Budowę gmachu rozpoczęto w 1912
roku, a zakończono w 1914 roku. Mimo że w bryle banku widać wpływy historyzmu, nie brak mu
pomysłowych i nowoczesnych rozwiązań. Bank był wyposażony we własne pompy i zbiorniki wodne,
pomyślano również o mieszkaniu dla dozorcy, nazywanym „dużą piwnicą”. Budynek był ogrodzony
kamiennym murkiem z metalowym płotkiem, za którym rozciągał się mały bankowy ogródek.
Około 1912 roku Gropius przyjął zlecenia na wykonanie budynku Hildegardt Kleffel. Miała to być
fabryka zajmująca się przemysłową produkcją krochmalu. Jest to najbardziej skąpa w formie praca
strona 1 / 2
Pobrano z portalu Mapa Kultury
niemieckiego architekta na terenie dzisiejszej Polski.
Prace Gropiusa realizowane w naszym kraju to tylko preludium dla jego późniejszej twórczości. Choć
jest ich tak niewiele, wyróżnia je pewien wyjątkowy rys charakterystyczny dla wielkiego twórcy
Bauhausu.
strona 2 / 2