Przystanek Historia Centrum Edukacyjne IPN im

KWIECIEŃ2016
• W Y S TA W Y • K L U B „G R O TA” •
• LEKCJE Z HISTORII NAJNOWSZEJ • SPOTKANIA Z KSIĄŻKĄ •
• CZYTELNIA I KSIĘGARNIA • KONFERENCJE •
• W Y K Ł A D Y • W A R S Z TAT Y •
Wystawa Zagłada polskich elit. Akcja
AB – Katyń przygotowana przez Biuro
Edukacji Publicznej IPN. Poza przedstawieniem przerażających zbrodni
dokonanych przez dwa największe
totalitaryzmy XX wieku na społeczeństwie polskim, ekspozycja stawia pytania o zakres wzajemnej współpracy
niemieckich nazistów i sowieckich
komunistów. Daje też prawdziwy obraz działalności władz okupacyjnych,
których celem było – jak cynicznie
ogłoszono 18 września 1939 r. – „przywrócenie pokoju i ładu w Polsce,
zniszczonych na skutek załamania się
państwa polskiego oraz dopomożenie ludności polskiej do odbudowania
warunków swego istnienia politycznego”. Brak zgody znacznej części społeczeństwa na tak rozumianą rolę obcej
władzy w Polsce – demonstrowany
w ciągu całego okresu okupacji i Polski Ludowej – pozwala nam dziś być
narodem wolnym i żyć w państwie suwerennym.
SPOTKANIENR2
▶ 1–30 KWIETNIA
SPOTKANIENR3
SPOTKANIENR1
OTO NASZ ROZKŁAD JAZDY.
KUPONY UMIESZCZONE NA OKŁADKACH
BĘDZIEMY WYKORZYSTYWAĆ PODCZAS
NASZYCH SPOTKAŃ Z NIESPODZIANKĄ.
PRZYJDŹ I ZOBACZ, Z CZYM MOŻESZ WYJŚĆ!
▶ 2 KWIETNIA (SOBOTA),
GODZ. 11:00
Zajęcia z cyklu Rodzinna Sobota dla
dzieci w wieku 6-13 lat i rodziców są
prowadzone w dwóch równoległych
grupach: dla dzieci młodszych (6-9)
oraz starszych (10-13). Młodsza grupa uczestniczy w zajęciach pt. Co by
było, gdyby zwierzęta mówiły? Podczas których zwierzęta, których losy
wpisały się w ważne wydarzenia w historii Polski i Europy, opowiadają o nich.
W kwietniu o zimnej wojnie opowiedzą króliki berlińskie. Starsza grupa
będzie uczestniczyć w zajęciach przygotowanych w oparciu o grę edukacyjną IPN Reglamentacja.
Informacje i zapisy:
[email protected].
▶ 7 KWIETNIA (CZWARTEK),
GODZ. 13:00
Spotkanie Klubu Historycznego im.
Generała Stefana Roweckiego „Grota”. Wykład o warszawskich robinsonach wygłosi Michał Studniarek
z Instytutu Historii PAN. Robinsonowie to ludzie, którzy pozostali w ruinach Warszawy po upadku Powstania
Warszawskiego, ukrywając się przed
Część zamieszczonych w tomie artykułów stanowi podsumowanie dotychczasowych badań, inne wytyczają
nowe kierunki badawcze. Całość składa się na syntetyczny obraz elit komunistycznych w Polsce w XX wieku.
▶ 7 KWIETNIA (CZWARTEK),
GODZ. 17:30
Promocja książki Elity komunistyczne w Polsce. W spotkaniu udział wezmą: prof. Jerzy Eisler, dziennikarz
Marek Król oraz redaktorzy tomu:
Mirosław Szumiło i Marcin Żukowski.
Oficjalnie władza w Polsce Ludowej
należała do „ludu pracującego miast
i wsi”, w rzeczywistości jednak rządy
sprawowały uprzywilejowane grupy
działaczy partyjnych PPR, a następnie PZPR. W książce Elity komunistyczne w Polsce zaprezentowano
portrety zbiorowe powojennych elit
partyjnych, zarówno na poziomie centralnym, wojewódzkim, jak i lokalnym.
Na przykładach sylwetek wybranych
działaczy ukazano drogi wiodące na
szczyty władzy, a także przypadki załamania kariery w aparacie partyjnym.
SPOTKANIENR5
SPOTKANIENR4
Niemcami. Najczęściej chronili się
w piwnicach opuszczonych budynków lub na strychach, unikając wychodzenia, by nie zdradzić Niemcom
swojej obecności. Niektórym udało
się przetrwać w ukryciu do stycznia
1945 r, gdy do Warszawy wkroczyła
Armia Czerwona.
▶ 8 KWIETNIA (PIĄTEK), GODZ. 17:30
Spotkanie z cyklu Historia z Piotrem
Skwiecińskim poświęcone Lechowi
Wałęsie. Jak to, co zrobił na początku lat 70., rzutuje na całą resztę? Co
po nim zostanie w historii: Bolek czy
zwycięzca komuny? Będą o tym dyskutować historycy: dr Piotr Gontarczyk
(IPN) i prof. Andrzej Friszke (ISP PAN),
a Piotr Skwieciński poprowadzi rozmowę.
Ujawnione
ostatnio
dokumenty
przedstawiają Lecha Wałęsę – działacza Wolnych Związków Zawodowych, później przywódcę „Solidarności” i prezydenta Polski – jako tajnego
współpracownika Służby Bezpieczeństwa o pseudonimie Bolek, którym
miał być był w latach 1970-1976. Lech
Wałęsa ma inny ogląd na tę sprawę,
stąd ważne jest, aby o tamtych wydarzeniach rozmawiać.
SPOTKANIENR7
GODZ. 17:30
Spotkanie z cyklu Bohaterowie Wyklęci poświęcone postaci Józefa Bandzo
ps. Jastrząb, żołnierza 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej dowodzonej przez mjr.
Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszka.
W programie pokazu filmu dokumentalnego Dariusza Walusiaka Jastrząb oraz
dyskusja poświęcona Żołnierzom Wyklętym, a szczególnie bohaterowi spotkania.
W dyskusji udział wezmą: Józef Bandzo
ps. Jastrząb, Dariusz Walusiak, reżyser
filmu oraz dr Tomasz Łabuszewski, historyk. Gospodarzem spotkań jest dr Jędrzej Lipski, dziennikarz, dokumentalista
i producent filmowy. Spotkania odbywają się pod patronatem TVP Historia.
Józef Bandzo ps. Jastrząb (ur. 1923 r.)
– żołnierz Armii Krajowej, partyzant
3 Brygady AK „Szczerbca” na Wileńszczyźnie, 5 Brygady AK „Łupaszki” na
Podlasiu, Białostocczyźnie i Pomorzu,
3 Brygady NZW „Burego” na Białostocczyźnie, dowódca patrolu dywersyjnego Okręgu Wileńskiego AK. W lutym
1947 roku ujawnił się w czasie „amnestii”, co jednak nie zapewniło mu
bezpieczeństwa – był inwigilowany
i prześladowany. Skazany w latach 60. na
dożywocie, wiele lat spędził w więzieniu.
SPOTKANIENR8
SPOTKANIENR6
▶ 12 KWIETNIA (WTOREK),
▶ 14 KWIETNIA (CZWARTEK),
GODZ. 17:30
Promocja książki Marcina Przegiętki
Komunikacja i polityka. Transport
kolejowy i drogowy w stosunkach polsko–niemieckich w latach
1918–1939. Rozmowę z autorem poprowadzi dr Paweł Kosiński.
„Rozprawa (…) ukazuje nowe, czasem
zaskakujące tło przebadanych już wydarzeń. Może dziwić, że w odniesieniu do XX stulecia, gdy jednym z ważniejszych zjawisk cywilizacyjnych była
ogromna ruchliwość ludzi, dziejami
komunikacji zajmowało się w Polsce
tak niewielu badaczy” (z recenzji prof.
dr. hab. Wojciecha Skóry).
▶ 15 KWIETNIA (PIĄTEK),
GODZ. 17:30
Spektakl Opowieść katyńskiego lasu
w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej nr 97 im. Leona Kruczkowskiego. Spektakl jest okazją do ukazania nie
tylko prawdy historycznej, lecz także
przeżyć konkretnych ludzi. Scenariusz
osnuto wokół fragmentów autentycznych listów i wspomnień odnalezionych w grobach katyńskich.
GODZ. 18:00
Spotkanie z cyklu Konflikty zimnowojenne. Wykład o Iranie wygłosi Krzysztof
Strachota z Ośrodka Studiów Wschodnich. Po zakończeniu II wojny światowej
Związek Radziecki próbował włączyć
Iran do swojej strefy wpływów poprzez
wspieranie ruchów separatystycznych.
Po interwencji państw zachodnich
wojska ZSRR ostatecznie opuściły Iran
w 1946 r. Kilka lat później, w 1953 r., USA
i Wielka Brytania zaaranżowały zamach
stanu i odsunęły od władzy premiera
Mosaddegha, który próbował ograniczać wpływy proamerykańskiego szacha Rezy Pahlawiego. Despotyczne rządy szacha, zły stan gospodarki i wzrost
bezrobocia sprawiły, że wzrosło poparcie dla radykalnych ruchów islamskich.
W styczniu 1979 r. władzę szacha obaliła rewolucja, na czele której stał ajatollah Chomeini. Iran został przekształcony w republikę islamską, a dzisiejsze
wydarzenia w tym kraju śledzimy w doniesieniach mediów.
SPOTKANIENR10
SPOTKANIENR9
▶ 18 KWIETNIA (PONIEDZIAŁEK),
▶ 19 KWIETNIA (WTOREK),
GODZ. 10:00
Z cyklu Uczniowie obchodzą ważne
rocznice historyczne spektakl o Sybirakach przygotowany przez uczniów
XLVI LO im. Stefana Czarnieckiego
w Warszawie. Po zajęciu terenów Polski 17 września 1939 r. Związek Sowiecki przeprowadził cztery duże deportacje polskich obywateli, pozbywając się
w ten sposób wszystkich, którzy mogliby stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla
nowej władzy. 10 lutego 1940 r., w nocy
zaczęła się pierwsza wywózka Polaków,
która objęła 140 tys. osób, czwarta –
w maju 1941 r. […] „Uważa się, że w ciągu
niespełna dwóch lat władzy sowieckiej
na ziemiach zabranych Polsce represjonowano w różnych formach – od
rozstrzelania, poprzez więzienia, obozy
i zsyłki, po pracę wpół przymusową –
ponad 1 milion osób, a więc co dziesiątego obywatela Rzeczypospolitej, który
mieszkał lub znalazł się na tym terytorium. Nie mniej niż 30 tys. osób zostało
rozstrzelanych, a śmiertelność wśród
łagierników i deportowanych szacuje
się na 8-10 proc., czyli zmarło zapewne
90-100 tysięcy osób”. […] Czarna księga komunizmu, Andrzej Paczkowski
Polacy pod obcą i własną przemocą.
wyjechała z powodów materialnych?
Pozostaje faktem, że wielu z nich otrzyGODZ. 17:00
W ramach spotkania filmowego Klubu mało status uchodźcy, a w gronie wyHistorycznego im. Generała Stefana jeżdżających znaleźli się również byli
Roweckiego „Grota” projekcja filmu internowani ważni działacze „SolidarJarosława Mańki i Macieja Grabysy ności”, którzy na Zachodzie angażowali
Święty ogień. Film przedstawia histo- się w pomoc dla kraju. Nie ulega zararię Walentego Badylaka, żołnierza Armii zem wątpliwości, że ponad milionowa
Krajowej, który dokonał samospalenia rzesza Polaków, która wtedy wyemigrow proteście przeciwko zmowie milcze- wała, stworzyła jedną z największych fal
nia o Katyniu. W marcu 1980 r. przypiął migracyjnych w historii Polski.
się łańcuchem do zabytkowej studzienki na krakowskim rynku, oblał benzyną
i podpalił. Na szyi miał metalową ta- ▶ 20-22 KWIETNIA (ŚRODA–PIĄTEK),
bliczkę z napisem: „Za Katyń”. Komen- GODZ. 9:00
tarz historyczny wygłosi Grzegorz Wołk Międzynarodowa konferencja naukoz Biura Edukacji Publicznej IPN.
wa Polonica w instytucjach zagranicznych – badanie dziejów polskiej emigracji politycznej 1939.
▶ 19 KWIETNIA (WTOREK),
Organizatorami konferencji są Instytut
GODZ. 17:30
Pamięci Narodowej i Naczelna DyrekSpotkanie z cyklu Polacy to naród emi- cja Archiwów Państwowych. Szczegógrantów. O emigracji solidarnościowej łowy program jest dostępny na stronie
dyskutować będą Marcin Frybes, ma- www.ipn.gov.pl.
tematyk i socjolog, Tadeusz Konopka,
dziennikarz i dyplomata, oraz Patryk
Pleskot, historyk, pracownik Oddziału
IPN w Warszawie. Czy można używać
terminu „emigracja solidarnościowa”,
skoro zdecydowana większość Polaków, którzy opuścili PRL w latach 80.,
SPOTKANIENR12
SPOTKANIENR13
SPOTKANIENR11
▶ 19 KWIETNIA (WTOREK),
SPOTKANIENR14
SPOTKANIENR15
▶ 25 KWIETNIA (PONIEDZIAŁEK),
GODZ. 17:30
Pamięć o polskich losach – ukraść
jej źródła, by zabić legendę… Depozyty zarekwirowane przez MBP,
przechowywane w zasobie IPN –
spotkanie z cyklu Laboratorium_archiwalne 1.0 realizowanego wspólnie
z Archiwum Instytutu. Zajęcia mają
charakter warsztatów, których uczestnicy będą mogli się zapoznać z najciekawszymi źródłami przechowywanymi
w archiwum IPN, a zaproszeni goście
to specjaliści w dziedzinie zajmowania
się dokumentami. Prowadzenie:
Andrzej Pieczunko (Archiwum IPN).
▶ 27 KWIETNIA (ŚRODA),
GODZ. 17:30
Dyskusja z cyklu Krakowska Loża
Historii Współczesnej w Warszawie. O książce Jerzego Wójcika Oddział rozmawiać będą goście Romana
Graczyka: dr Dawid Golik z Oddziału
IPN w Krakowie i Jerzy Wójcik, autor
publikacji. Książka jest poświęcona
losom Oddziału Samoobrony AK dowodzonego przez kpr. Jana Wąchałę
„Łazika”. Oddział ujawnił się w lipcu
1945 r., ale ujawnienie się nie ozna-
czało bezpieczeństwa i końca walki.
Większość podkomendnych „Łazika”
wyjechała na Ziemie Zachodnie, by
tam wejść w struktury Milicji Obywatelskiej, ale pozostać nadal zakonspirowanym oddziałem AK. Sam „Łazik”
pozostał na Podhalu i kontynuował
walkę podziemną. Niekiedy strzelał
zbyt łatwo. Zginął w 1946 r. z ręki ludzi
„Ognia”, którzy wykonali na nim wyrok
za sprzeniewierzenie się żołnierskiej
przysiędze.
Przystanek Historia
Centrum Edukacyjne IPN
im. Janusza Kurtyki
ul. Marszałkowska 21/25
00–628 Warszawa
tel. 22 576 30 04
www.przystanekhistoria.ipn.gov.pl
www.facebook.com/przystanek.historia
zapraszamy
poniedziałek – piątek 9:00 – 20:00
sobota 9:00 – 14:00
biblioteka/czytelnia
poniedziałek – piątek 9:00 – 18:00
księgarnia
poniedziałek – piątek 10:00 – 19:00
sobota 9:15 – 13:45